Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z filmem oraz grafiką interaktywną i odpowiedz na pytanie, na czym polegał system organizacji społeczeństwa feudalnego.

R1VQKbPUGCE5z
(Uzupełnij).
RLUAOWWqLFOSH1
Film nawiązujący do treści materiału Feudalizm.
R3mLf8DPlxu7z1
Ilustracja przedstawia trzy obrazy. Po lewej stronie znajduje się dojrzały mężczyzna w biskupim stroju, z tiarą i krzyżem na długiej lasce. Pośrodku ukazany jest jadący konno rycerz. Po prawej stronie widać żniwiarzy. Mężczyzna kosi zboże kosą, a idąca za nim kobieta wiąże je w snopki. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Duchowieństwo Stanowiło pierwszy stan (zwany zakonem) średniowiecznego społeczeństwa. W swojej hierarchii kościelnej podporządkowane było wysokim urzędnikom świeckim i duchownym, w ramach struktury państwowej pojawiają się zależności wasalno‑lenne. Wywodziło się najczęściej z klasy rycerskiej, z którą stopniowo wchodziło w trwały konflikt (inwestytura). Wraz z reformą gregoriańską (papiestwo) następuje coraz głębszy proces indywidualizacji duchowieństwa., 2. Rycerstwo Przedstawiciel drugiego stanu – rycerz – był członkiem feudalnej arystokracji. Wyróżniał go specyficzny sposób życia. Jego główne zadanie polegało na służbie wojskowej u boku seniora, dlatego też nieustannie winien był utrzymywać i podnosić sprawność w sztuce wojennej (wojowanie, turnieje rycerskie, łowy). W swoim postępowaniu powinien ponadto wyróżniać się specjalną moralnością opartą na wierności, lojalności i hojności.
Wstąpienie do klasy rycerskiej odbywało się poprzez specjalny obrządek inicjacji – pasowanie na rycerza. W XIII w. rycerstwo przekształciło się w zamkniętą kastę, z której w okresie późniejszym wyłoniła się szlachta. Istniały dwie kategorie rycerzy: pierwsi to bogaci, posiadający duże beneficja, na terenie których wystawiali okazałe warownie i zamki. Najczęściej wchodzili także jako seniorzy w relacje lenne z innymi rycerzami. Drugą grupę stanowili rycerze niezamożni pozostający najczęściej w relacji wasalnej w stosunku do grupy bogatych. Pozycja tych ostatnich często niewiele odbiegała od pozycji chłopów dzierżawczych., 3. Chłopstwo Chłopi, jako przedstawiciele najniższego stanu hierarchii społecznej, stopniowo stają się coraz bardziej przywiązani do ziemi. Proces ten rozpoczął się w wieku XI, stąd określenie chłopa jako manants – przywiązanego do ziemi (łac. manere – zostać, pozostać). Większość chłopstwa (poddani) utraciła wolność osobistą i zobowiązana była do wielu ciężkich świadczeń. Należały do nich: pańszczyzna – nieodpłatna, przymusowa praca na roli pana, pogłówne i inne samowolnie ustanawiane przez pana podatki. Chłop ponadto zobowiązany był do korzystania za opłatą z pańskiego młynu, tłoczni, piekarni oraz karczmy. Utrata wolności charakteryzowała się przede wszystkim koniecznością uzyskania zgody pana na opuszczenie terenu lenna, zgody na małżeństwo z poddanym czy poddaną innego pana.
R1Dkb4ShmacAS
Ćwiczenie 1
Uzupełnij tekst właściwymi wyrazami. Akt lenny w średniowieczu to rodzaj umowy zawieranej między Tu uzupełnij i wasalem. Miała ona charakter uroczystości, podczas której Tu uzupełnij oddawał się pod opiekę seniorowi (Tu uzupełnij) i składał mu przysięgę. W dalszej kolejności następowało oficjalne nadanie lenna przez seniora, czyli Tu uzupełnij.
Rf2QgNJsTB2b3
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj poszczególne obowiązki do odpowiednich grup. Obowiązki seniora wobec wasala Możliwe odpowiedzi: 1. Pomoc finansowa., 2. Udział w łupach, 3. Ochrona rodziny., 4. Lojalność, nieszkodzenie interesom i dobremu imieniu., 5. Pomoc zbrojna., 6. Protekcja. Obowiązki wasala wobec seniora Możliwe odpowiedzi: 1. Pomoc finansowa., 2. Udział w łupach, 3. Ochrona rodziny., 4. Lojalność, nieszkodzenie interesom i dobremu imieniu., 5. Pomoc zbrojna., 6. Protekcja.
Polecenie 2

Jaka była pozycja chłopstwa w strukturze feudalnej?

R1PeoR3TnUB60
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Napisz, jakie czynniki przyczyniły się do rozwoju frankijskiego systemu beneficjalnego.

RntFQi90jkd7q
(Uzupełnij).
Marian Henryk Serejski Upadek Cesarstwa Rzymskiego i początki feudalizmu na Zachodzie i w Bizancjum

Akt prekaryjny
Panu zawsze mojemu (takiemu a takiemu). Gdy z dnia na dzień cierpiałem nędzę i daremnie szukałem wszędzie pracy dla zarobku, wówczas zwróciłem się do dobroci waszej łaskawości, abyście okazali pomoc przez oddanie mi na prawie prekaryjnym ziemi do uprawy w miejscowości waszej, która nazywa się (tak a tak): na co też zgadzając się wasza łaskawość prośbie mej zadośćuczyniła i raczyła oddać mi, jak o to prosiłem, na prawie prekaryjnym ziemie w wymienionej miejscowości za (tyle a tyle) modiów. Dlatego też w tym moim akcie prekaryjnym uroczyście przyrzekam nigdy w żadnym czasie z powodu tych ziem nie okazać wam jakiegokolwiek sprzeciwu ani też uczynić jakiegoś uszczerbku (...). Dziesięciny zaś, ciężary lub podatki, jak to w zwyczaju u kolonów, przyrzekam uiszczać corocznie. Gdyby zaś, niepomny na wszystkie przyrzeczenia wyrażone wyżej w tym moim akcie prekaryjnym, usiłował je złamać w najmniejszym przez krnąbrność, przysięgam na Boga i królestwo pana naszego najsławniejszego (takiego a takiego) króla, będziecie mieć pełne prawo wypędzić mnie ze wspomnianych ziem i rozporządzić się nimi na nowo według swego prawa, jak być powinno.

Akt komendacji
Dostojnemu panu (temu a temu) ja zaś (ten a ten). Ponieważ wszystkim jest doskonale znane, że nie posiadam niczego, co pozwoliłoby mi wyżywić się i odziać, dlatego też zwróciłem się do waszej łaskawości i postanowiłem, że powinienem się oddać i powierzyć waszej opiece. Dokonałem też tego, a mianowicie na następujących warunkach: winniście mnie wspierać i wspomagać tak wyżywieniem, jak i odzieżą, abym mógł stosownie do tego służyć wam i być pożytecznym; a dopóki będę żył, winienem wam służbę i posłuszeństwo na prawach wolnego człowieka i nie jestem w mocy za żywota mego uwolnić się spod waszej władzy i opieki, lecz aż do śmierci winienem pozostawać pod waszą władzą i ochroną. Stąd ułożono się, że gdyby jeden z nas naruszył tę umowę (taką a taką) sumę solidów zapłaci drugiej stronie, sama zaś umowa niechaj pozostaje trwale w mocy. W związku z tym powinni sporządzić między sobą dwa jednobrzmiące dokumenty; tak też i uczynili.

Kapitularz Karola Łysego z 847 r.
Wolą naszą jest, aby w naszym królestwie każdy wolny człowiek miał seniora w naszej osobie lub w naszych wasalach. Nakazujemy również, aby żaden człowiek bez słusznej przyczyny nie porzucał swego seniora oraz aby żaden inny nie przyjmował go poza wypadkami objętymi zwyczajem istniejącym za czasów naszych przodków.

kapi Źródło: Marian Henryk Serejski, Upadek Cesarstwa Rzymskiego i początki feudalizmu na Zachodzie i w Bizancjum, Warszawa 1954.
Polecenie 4

Czym były akty: prekaryjny i komendacji?

R17r7SEpFccJD
(Uzupełnij).