Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Film samouczek

Polecenie 1

Film samouczek opowiada o sposobach tworzenia nazw systematycznych dla węglowodorów nienasyconych, jakimi są alkiny. Po zapoznaniu się z materiałem, zweryfikuj swoją wiedzę, rozwiązując ćwiczenia.

RuJa2bIrFIw42
Film nawiązujący do treści materiału dotyczącej tworzenia nazw alkinów.
Film samouczek pt. Jak tworzymy nazwy alkinów?
Źródło: GroMar Sp. z o.o., Barbara Rolka, licencja: CC BY-SA 3.0.

Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D5tm07J9f

Film samouczek pt. Jak tworzymy nazwy alkinów?
Źródło: GroMar Sp. z o.o., Barbara Rolka, licencja: CC BY-SA 3.0.

Film nawiązujący do treści materiału dotyczącej tworzenia nazw alkinów.

Już wiesz

Aby na podstawie wzoru strukturalnego/półstrukturalnego podać nazwę alkinu:

  1. wyznacz najdłuższy łańcuch węglowy.

  • Jeśli jest możliwość wyboru, jako łańcuch główny wybierz ten, który zawiera  wiązanie potrójne. Jeśli obie opcje zawierają wiązanie potrójne, wybierz ten łańcuch, który ma więcej podstawników.

  1. ponumeruj łańcuch węglowy tak, aby wiązanie potrójne (jeśli jest częścią łańcucha węglowego) miało jak najniższy lokant.

  • W przypadku, gdy wiązanie potrójne węgiel‑węgiel znajduje się w centralnej części łańcucha głównego lub nie jest jego częścią, o kolejności numerowania atomów węgla decyduje położenie podstawników – łańcuch węglowy ponumeruj tak, aby lokanty wszystkich podstawników stanowiły ciąg najmniejszych liczb;

  • W przypadku, gdy wiązanie potrójne węgiel‑węgiel znajduje się w centralnej części łańcucha głównego lub nie jest jego częścią, a niezależnie od kierunku numeracji atomów węgla uzyskujemy taki sam ciąg liczbowy lokantów podstawników, o kolejności numerowania atomów węgla decyduje kolejność alfabetyczna nazw podstawników.

  1. wskaż położenia (lokanty) oraz liczbę podstawników dołączonych do łańcucha głównego.

  2. zapisz nazwę analizowanego węglowodoru.

    W nazwie:

  • wymień nazwy podstawników w kolejności alfabetycznej, podając ich lokanty oraz liczbę (liczbę przedstaw za pomocą przedrostków di-, tri-, tetra-, itd.);

  • zapisz nazwę łańcucha głównego;

  • wskaż położenie (lokant) wiązania potrójnego – jeśli wchodzi w skład łańcucha głównego, wtedy przed przyrostkiem -yn zapisz numer atomu węgla, przy którym rozpoczyna się wiązanie wielokrotne.

1
Ćwiczenie 1

Poniżej zamieszczono wzory półstrukturalne (grupowe) cząsteczek czterech alkinów. Pod każdym ze wzorów półstrukturalnych zapisano dwie propozycje nazwy analizowanego związku chemicznego, przy czym tylko jedna z nich jest poprawna.

R1IkVJ9OYK0Fn
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wykonaj poniższe zadania, wybierając poprawną odpowiedź.

R9fO8XyZrXNOB
Podaj, ile grup CH3 występuje w cząsteczce 7-etylo-5,5-dimetylo-4-propylonon-2-ynu. Możliwe odpowiedzi: 1. 6, 2. 4, 3. 5, 4. 2
R4ngwSs183WCE
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RUFrCs6WIsylt
Wybierz poprawną nazwę alkinu, którego budowę opisano poniżej. Alkin o strukturze zbudowanej z grupy CH3 związanej z grupą CH2 połączoną z atomem węgla, który to łączy się za pomocą wiązania potrójnego z kolejnym atomem węgla związanym z grupą CH2, która to związana jest z kolejną grupą CH2 połączoną z grupą metylową CH3. Możliwe odpowiedzi: 1. hept-4-yn, 2. hept-3-yn
RhoulzqT7htX1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1W4xQcO6sc3D
Wybierz poprawną nazwę alkinu, którego budowę opisano poniżej. Alkin zbudowany z grupy CH3 połączonej z atomem węgla związanym za pomocą wiązania potrójnego z kolejnym atomem węgla połączonym z grupą CH, która to łączy się z dwiema grupami metylowymi CH3. Możliwe odpowiedzi: 1. 4-metylopent-2-yn, 2. 2-metylopent-3-yn
Rww9JaS26hZL2
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RtnvBbbDLaHuO
Podaj, ile grup CH3 występuje w cząsteczce 3,6-dietylo-2,3,7-trimetylookt-4-ynu. Możliwe odpowiedzi: 1. 6, 2. 4, 3. 5, 4. 3
1
Ćwiczenie 2

Poniżej zamieszczono wzór półstrukturalny (grupowy) hipotetycznej cząsteczki pewnego węglowodoru.

R1JFyAeNmUmOh
Ilustracja
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Określ nazwę systematyczną tego węglowodoru, wiedząc, że atomy fluorowców traktujemy jako podstawniki głównego łańcucha węglowego (podobnie jak znane Ci już podstawniki alkilowe).

R1OFE32oxzZvf
Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.
RaL9PryDtWPR5
Ćwiczenie 2
Które z poniższych związków to izomery

2‑bromo‑10-chloro‑3,4,7‑trietylo‑2,8‑dimetylodec‑5-yn? Możliwe odpowiedzi: 1. 2-bromo-1-chloro-3,4,7-trietylo-2,8-dimetylodec-5-yn, 2. 2-bromo-3-chloro-3,4,7-trietylo-2,7,8-trimetylo-non-5-yn, 3. 2-bromo-1-chloro-3,4-dipropylo-2,8-dimetylodec-5-yn, 4. 2-bromo-3-chloro-3,4,7-trietylo-2,7,8-trimetylo-dec-5-yn
Przeczytaj
Sprawdź się