Galeria zdjęć interaktywnych
Polecenie 1
Zapoznaj się z galerią zdjęć interaktywnych, a następnie wykonaj poniższe polecenie.
Ilustracja pierwsza. Przypomnijmy wzory, które wykorzystujemy do znajdowania wartości funkcji trygonometrycznych kąta. Rysunek przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią X i z pionową osią Y. Osie nie mają podziałek. Na płaszczyźnie narysowano kąt ostry , którego wierzchołek znajduje się w początku układu współrzędnych, jedno ramię pokrywa się z dodatnią półosią OX, a drugie, ukośne ramię, znajduje się w pierwszej ćwiartce układu. Na płaszczyźnie narysowano także okrąg o środku w początku układu współrzędnych i promieniu r. Okrąg ten przecina się z ramionami kąta . W miejscu przecięcia okręgu z ukośnym ramieniem zaznaczono punkt . Linią przerywaną poprowadzono rzuty współrzędnych punktu na osie: współrzędna y znajduje się na dodatniej półosi OY, a współrzędna x na dodaniej półosi OX. Odległość od początku układu współrzędnych do punktu P jest promieniem okręgu i na rysunku opisano ten odcinek literą r. Opis zagadnienia: W układzie współrzędnych, jeżeli na ramieniu końcowym kąta leży punkt , to: , gdzie . Tożsamości trygonometryczne, za pomocą których obliczamy wartości funkcji trygonometrycznych kąta to: a) Wzór na jedynkę trygonometryczną: ; b) wzór na tangens dowolnego kąta to: .
Ilustracja pierwsza. Przypomnijmy wzory, które wykorzystujemy do znajdowania wartości funkcji trygonometrycznych kąta. Rysunek przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią X i z pionową osią Y. Osie nie mają podziałek. Na płaszczyźnie narysowano kąt ostry , którego wierzchołek znajduje się w początku układu współrzędnych, jedno ramię pokrywa się z dodatnią półosią OX, a drugie, ukośne ramię, znajduje się w pierwszej ćwiartce układu. Na płaszczyźnie narysowano także okrąg o środku w początku układu współrzędnych i promieniu r. Okrąg ten przecina się z ramionami kąta . W miejscu przecięcia okręgu z ukośnym ramieniem zaznaczono punkt . Linią przerywaną poprowadzono rzuty współrzędnych punktu na osie: współrzędna y znajduje się na dodatniej półosi OY, a współrzędna x na dodaniej półosi OX. Odległość od początku układu współrzędnych do punktu P jest promieniem okręgu i na rysunku opisano ten odcinek literą r. Opis zagadnienia: W układzie współrzędnych, jeżeli na ramieniu końcowym kąta leży punkt , to: , gdzie . Tożsamości trygonometryczne, za pomocą których obliczamy wartości funkcji trygonometrycznych kąta to: a) Wzór na jedynkę trygonometryczną: ; b) wzór na tangens dowolnego kąta to: .Ilustracja druga. Wyznaczymy wartości funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli oraz . W tym celu użyjemy wzory dla kąta umieszczonego w prostokątnym układzie współrzędnych. Rozwiązanie problemu. Mamy: . Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że: . Po uproszczeniu nasza równość jest następującej postaci: . Z równości wiadomo, że , zatem lub . Ponieważ znamy zares wartości kąta , zatem . Wobec tego mamy: oraz .
Ilustracja druga. Wyznaczymy wartości funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli oraz . W tym celu użyjemy wzory dla kąta umieszczonego w prostokątnym układzie współrzędnych. Rozwiązanie problemu. Mamy: . Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że: . Po uproszczeniu nasza równość jest następującej postaci: . Z równości wiadomo, że , zatem lub . Ponieważ znamy zares wartości kąta , zatem . Wobec tego mamy: oraz .Ilustracja trzecia. Wyznaczymy wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli oraz . Rozwiązanie problemu: Po podstawieniu do wzoru na jedynkę trygonometryczną, rozwiązujemy równanie. , zatem po uproszczeniu otrzymujemy , czyli lub . Ponieważ , zatem . Wobec tego: .
Ilustracja trzecia. Wyznaczymy wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli oraz . Rozwiązanie problemu: Po podstawieniu do wzoru na jedynkę trygonometryczną, rozwiązujemy równanie. , zatem po uproszczeniu otrzymujemy , czyli lub . Ponieważ , zatem . Wobec tego: .Ilustracja czwarta. Wyznaczymy wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli oraz . Rozwiązanie problemu. Ze wzoru na tangens dowolnego kąta mamy: , zatem po przekształceniu otrzymujemy, że . Po podstawieniu do wzoru na jedynkę trygonometryczną, rozwiązujemy równanie: , zatem , czyli sinus wynosi lub . Ponieważ , to . Wobec tego .
Ilustracja czwarta. Wyznaczymy wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli oraz . Rozwiązanie problemu. Ze wzoru na tangens dowolnego kąta mamy: , zatem po przekształceniu otrzymujemy, że . Po podstawieniu do wzoru na jedynkę trygonometryczną, rozwiązujemy równanie: , zatem , czyli sinus wynosi lub . Ponieważ , to . Wobec tego .Ilustracja piąta. Wyznaczymy wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli tangens kąta jest trzy razy większy od sinusa tego kąta oraz . Rozwiązanie problemu. Układamy równanie. , zatem , zatem po odpowiednim przekształceniu mamy, że . Ze wzoru na jedynkę trygonometryczną mamy, że , zatem . Zatem sinus wynosi: lub . Ponieważ , zatem . Wobec tego .
Ilustracja piąta. Wyznaczymy wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli tangens kąta jest trzy razy większy od sinusa tego kąta oraz . Rozwiązanie problemu. Układamy równanie. , zatem , zatem po odpowiednim przekształceniu mamy, że . Ze wzoru na jedynkę trygonometryczną mamy, że , zatem . Zatem sinus wynosi: lub . Ponieważ , zatem . Wobec tego .Polecenie 2
Wyznacz wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta , jeżeli:
a) oraz ,
b) oraz .
Wykorzystamy wzór na jedynkę trygonometryczną .
Zatem .
Wobec tego , więc lub .
Ponieważ , zatem oraz .
b) Wykorzystamy wzór .
, więc , czyli
Po podstawieniu tej zależności do wzoru na jedynkę trygonometryczną rozwiązujemy równanie:
, zatem .
Wobec tego lub .
Ponieważ , więc .
Zatem .