Galeria zdjęć interaktywnych
Polecenie 1
Obejrzyj wnętrze Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu. Wymień pamiątki związane z życiem i twórczością Adama Mickiewicza, które można zobaczyć w muzeum.
Zapoznaj się z opisem wnętrza Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu. Wymień pamiątki związane z życiem i twórczością Adama Mickiewicza, które zgromadzone są w muzeum.
Polecenie 2
Sporządź notatkę na temat rękopisu Pana Tadeusza. Odpowiedz na pytanie, jakie znaczenie dla zachowania ciągłości dziedzictwa narodowego ma gromadzenie pamiątek, dokumentów i manuskryptów?
Obraz przedstawia mężczyznę przy pracy. Jest on z prawej strony obrazu. Mężczyzna lewą ręką podpiera głowę. W prawej dłoni trzyma gęsie pióro zapisując coś na kartce. Głowa mężczyzny jest pochylona do przodu. Mężczyzna ma ciemne, bujne włosy. Ubrany jest w niebieski surdut. Obok mężczyzny, po lewej stronie, znajduje się scenka rodzajowa ukazująca aresztowanie szlachcica przez żołnierza. W tle znajduje się kareta, na koźle siedzi woźnica i przygląda się aresztowaniu. Z tyłu karocy ukrywa się stangret. Powyżej tej scenki znajduje się kolejna scenka. Przy stole siedzą kobieta i dwóch mężczyzn. Kobieta jest wytwornie ubrana. Jeden z mężczyzn ma na głowie koronę i okryty jest płaszczem z gronostajem. Drugi z mężczyzn ubrany jest w mundur generalski. Rozdzierają oni tkaninę na części. Obok nich znajduje się tyłem do widza, grupa żołnierzy. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Pod koniec maja 1833 roku Adam Mickiewicz zanotował w liście do Juliana Ursyna Niemcewicza: „Piszę teraz właśnie poema wiejskie, w którym staram się zachować pamiątkę dawnych naszych zwyczajów i skreślić jakkolwiek obraz naszego życia wiejskiego, łowów, zabaw, bitew, zajazdów etc. Scena dzieje się w Litwie około roku 1812, kiedy jeszcze żyły dawne podania i widać jeszcze było ostatki dawnego wiejskiego życia. Pracę tę już do połowy doprowadziłem, ale obszerna jest i niemało jeszcze roboty zostaje”. Cyt. za: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 4.
Obraz przedstawia mężczyznę przy pracy. Jest on z prawej strony obrazu. Mężczyzna lewą ręką podpiera głowę. W prawej dłoni trzyma gęsie pióro zapisując coś na kartce. Głowa mężczyzny jest pochylona do przodu. Mężczyzna ma ciemne, bujne włosy. Ubrany jest w niebieski surdut. Obok mężczyzny, po lewej stronie, znajduje się scenka rodzajowa ukazująca aresztowanie szlachcica przez żołnierza. W tle znajduje się kareta, na koźle siedzi woźnica i przygląda się aresztowaniu. Z tyłu karocy ukrywa się stangret. Powyżej tej scenki znajduje się kolejna scenka. Przy stole siedzą kobieta i dwóch mężczyzn. Kobieta jest wytwornie ubrana. Jeden z mężczyzn ma na głowie koronę i okryty jest płaszczem z gronostajem. Drugi z mężczyzn ubrany jest w mundur generalski. Rozdzierają oni tkaninę na części. Obok nich znajduje się tyłem do widza, grupa żołnierzy. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Pod koniec maja 1833 roku Adam Mickiewicz zanotował w liście do Juliana Ursyna Niemcewicza: „Piszę teraz właśnie poema wiejskie, w którym staram się zachować pamiątkę dawnych naszych zwyczajów i skreślić jakkolwiek obraz naszego życia wiejskiego, łowów, zabaw, bitew, zajazdów etc. Scena dzieje się w Litwie około roku 1812, kiedy jeszcze żyły dawne podania i widać jeszcze było ostatki dawnego wiejskiego życia. Pracę tę już do połowy doprowadziłem, ale obszerna jest i niemało jeszcze roboty zostaje”. Cyt. za: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 4.Muzeum Pana Tadeusza, fot. Grzegorz Polak, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie odręcznego rękopisu "Pana Tadeusza" z naniesionymi gdzieniegdzie poprawkami autora. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „O wyjątkowej wartości »Pana Tadeusza«, stawiającej go w rzędzie największych epopei literatury światowej, stanowi panorama kultury I Rzeczpospolitej, usytuowana w przełomowym momencie dziejowym, niejako na przełęczy. Z tej to perspektywy osądza Mickiewicz kulturę szlachecką, wyprowadza przyczyny upadku państwa i rysuje, co prawda niejasną, perspektywę odzyskania wolności politycznej”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 5‒7.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie odręcznego rękopisu "Pana Tadeusza" z naniesionymi gdzieniegdzie poprawkami autora. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „O wyjątkowej wartości »Pana Tadeusza«, stawiającej go w rzędzie największych epopei literatury światowej, stanowi panorama kultury I Rzeczpospolitej, usytuowana w przełomowym momencie dziejowym, niejako na przełęczy. Z tej to perspektywy osądza Mickiewicz kulturę szlachecką, wyprowadza przyczyny upadku państwa i rysuje, co prawda niejasną, perspektywę odzyskania wolności politycznej”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 5‒7.Autograf Inwokacji „Pana Tadeusza”, fot. Adriana Myśliwiec, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna. Fotografia przedstawia dwie leżące książki. Książki są bardzo stare, ich boki są czerwone. Grzbiety książek są ozdobione niewielkimi ornamentami.
Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Nakład pierwodruku »Pana Tadeusza«, zgodnie z umową zawartą w 1833 roku z Aleksandrem Jełowickim, wydawcą dzieła, wynosił trzy tysiące egzemplarzy, a pojedynczy egzemplarz kosztował dwanaście franków. Zanim tom ukazał się w paryskich księgarniach, znaczna część nakładu została przemycona do Polski”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 7.
Ilustracja interaktywna. Fotografia przedstawia dwie leżące książki. Książki są bardzo stare, ich boki są czerwone. Grzbiety książek są ozdobione niewielkimi ornamentami.
Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Nakład pierwodruku »Pana Tadeusza«, zgodnie z umową zawartą w 1833 roku z Aleksandrem Jełowickim, wydawcą dzieła, wynosił trzy tysiące egzemplarzy, a pojedynczy egzemplarz kosztował dwanaście franków. Zanim tom ukazał się w paryskich księgarniach, znaczna część nakładu została przemycona do Polski”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 7.Muzeum Pana Tadeusza, fot. Łukasz Giza, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia hebanową, dużą, ciemną szkatułę. Z przodu ozdobiona jest ona ryciną i licznymi płaskorzeźbami. Z prawej strony na tle szkatuły znajduje się hologram mężczyzny. Mężczyzna skupiony jest na pracy. Prawą ręką podpiera głowę, w lewej dłoni trzyma gęsie pióro. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Sam rękopis »Pana Tadeusza« chronić miała szkatuła zamówiona przez profesora Stanisława Tarnowskiego, a wykonana w 1873 roku przez znakomitego krakowskiego snycerza Józefa Brzostowskiego w cennym drewnie hebanowym, inkrustowanym kością słoniową”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 10.
Ilustracja interaktywna przedstawia hebanową, dużą, ciemną szkatułę. Z przodu ozdobiona jest ona ryciną i licznymi płaskorzeźbami. Z prawej strony na tle szkatuły znajduje się hologram mężczyzny. Mężczyzna skupiony jest na pracy. Prawą ręką podpiera głowę, w lewej dłoni trzyma gęsie pióro. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Sam rękopis »Pana Tadeusza« chronić miała szkatuła zamówiona przez profesora Stanisława Tarnowskiego, a wykonana w 1873 roku przez znakomitego krakowskiego snycerza Józefa Brzostowskiego w cennym drewnie hebanowym, inkrustowanym kością słoniową”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 10.Hebanowa szkatuła wykonana przez Józefa Brzostowskiego w 1873 roku, fot. Łukasz Giza, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie odręcznego rękopisu powieści "Pan Tadeusz". Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Historia tego najcenniejszego ossolińskiego eksponatu odzwierciedla losy Polski i Polaków od połowy XIX do początków XXI wieku. Po zakończeniu pisania w lutym 1834 roku i ukazaniu się z końcem czerwca 1834 roku poematu drukiem manuskrypt spoczywał w rękach poety, przechowywany w szafie bibliotecznej, a następnie w kolejnych, po licznych przeprowadzkach, gabinetach autora. Jak podaje Władysław Mickiewicz, najstarszy syn, oraz jego córka Maria z Mickiewiczów Gorecka, poeta ten właśnie swój utwór lubił najbardziej, często wyjmował go z szafy i odczytywał fragmenty. Jednak to sam autor mocno uszczuplił kompletny rękopis, ofiarowując jego karty swoim przyjaciołom”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 23.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie odręcznego rękopisu powieści "Pan Tadeusz". Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Historia tego najcenniejszego ossolińskiego eksponatu odzwierciedla losy Polski i Polaków od połowy XIX do początków XXI wieku. Po zakończeniu pisania w lutym 1834 roku i ukazaniu się z końcem czerwca 1834 roku poematu drukiem manuskrypt spoczywał w rękach poety, przechowywany w szafie bibliotecznej, a następnie w kolejnych, po licznych przeprowadzkach, gabinetach autora. Jak podaje Władysław Mickiewicz, najstarszy syn, oraz jego córka Maria z Mickiewiczów Gorecka, poeta ten właśnie swój utwór lubił najbardziej, często wyjmował go z szafy i odczytywał fragmenty. Jednak to sam autor mocno uszczuplił kompletny rękopis, ofiarowując jego karty swoim przyjaciołom”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 23.Rękopis „Pana Tadeusza”, fot. Adriana Myśliwiec, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie fragmentu wystawy związanej z powieścią "Pan Tadeusz". W szklanych gablotach muzealnych znajdują się damskie stroje, jakie nosiły bohaterki powieści. W gablotach znajdują się również meble, obrazy oraz porcelana związane z "Panem Tadeuszem". Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „O wyjątkowym charakterze poematu decyduje ukazany w nim świat kultury staropolskiej, wyróżniający się na tle pozostałych krajów europejskich. To polska szlachta jest zbiorowym bohaterem poematu. Z perspektywy czasu powstania »Pana Tadeusza« (1832–1834) świat ten należał już do przeszłości, ale Mickiewicz, świadek końca tej kultury, przekazuje obraz przez siebie zapamiętany, odkrywany poprzez zasłyszane anegdoty i lekturę tekstów literatury staropolskiej. Staropolszczyzna została tu ukazana wyjątkowo malowniczo, także jako dowód na poszanowanie przez Polaków tradycji, ale przede wszystkim jako sprzeciw wobec żywiołu obcych systemów współżycia społecznego, administracyjnych nakazów zaborców, jako rodzaj kulturowego buntu. Tę tradycję, która jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku była często świadectwem obskurantyzmu, braku otwartości na nowe wartości i konieczne zmiany, w kontekście utraty niepodległości przedstawia Mickiewicz jako ważny przekaz kształtujący tożsamość. Odtwarzając na kartach poematu świat I Rzeczpospolitej, poeta używa najbardziej charakterystycznych elementów składających się na codzienność szlachty polskiej końca XVIII wieku”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 26.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie fragmentu wystawy związanej z powieścią "Pan Tadeusz". W szklanych gablotach muzealnych znajdują się damskie stroje, jakie nosiły bohaterki powieści. W gablotach znajdują się również meble, obrazy oraz porcelana związane z "Panem Tadeuszem". Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „O wyjątkowym charakterze poematu decyduje ukazany w nim świat kultury staropolskiej, wyróżniający się na tle pozostałych krajów europejskich. To polska szlachta jest zbiorowym bohaterem poematu. Z perspektywy czasu powstania »Pana Tadeusza« (1832–1834) świat ten należał już do przeszłości, ale Mickiewicz, świadek końca tej kultury, przekazuje obraz przez siebie zapamiętany, odkrywany poprzez zasłyszane anegdoty i lekturę tekstów literatury staropolskiej. Staropolszczyzna została tu ukazana wyjątkowo malowniczo, także jako dowód na poszanowanie przez Polaków tradycji, ale przede wszystkim jako sprzeciw wobec żywiołu obcych systemów współżycia społecznego, administracyjnych nakazów zaborców, jako rodzaj kulturowego buntu. Tę tradycję, która jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku była często świadectwem obskurantyzmu, braku otwartości na nowe wartości i konieczne zmiany, w kontekście utraty niepodległości przedstawia Mickiewicz jako ważny przekaz kształtujący tożsamość. Odtwarzając na kartach poematu świat I Rzeczpospolitej, poeta używa najbardziej charakterystycznych elementów składających się na codzienność szlachty polskiej końca XVIII wieku”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 26.Muzeum Pana Tadeusza, fot. Adriana Myśliwiec, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu (Zakład Narodowy im. Ossolińskich)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zastawy porcelanowej. Jest ona częścią wystawy o "Panu Tadeuszu". W skład porcelany wchodzą: dzbanek, cukiernica, filiżanki większe ze spodkami, filiżanki mniejsze. Filiżanki mniejsze ozdobione są motywem kwiatowym. Reszta porcelany ozdobiona jest motywem przedstawiającym fragment krajobrazu. Porcelana jest biała i znajduje się na białym obrusie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Początkowo poemat nie cieszył się zbyt wielkim powodzeniem. Do gustu współczesnych nie przemawiał humor utworu. Byli oni przyzwyczajeni do koturnowego ujęcia spraw ojczystych i podniosłego tonu w traktowaniu tych tematów w literaturze. Emigracyjne komentarze prasowe po ukazaniu się »Pana Tadeusza« drukiem (1834), dalekie były od entuzjazmu. Lewicująca prasa zarzucała poematowi wstecznictwo, pochwałę szlacheckiego tradycjonalizmu, prawicowa odnosiła się krytycznie do ironicznego traktowania tradycji. Źle przyjęto sposób, w jaki Mickiewicz kreuje świat przedstawiony, ze wskazaniem na zwykłość i codzienność, ukazaniem przywar szlacheckiego życia. Gruntowna zmiana w odczytaniu utworu nastąpiła po powstaniu styczniowym (1863–1864). »Pan Tadeusz« stał się wówczas księgą pocieszenia, niewyczerpanym źródłem tego, co polskie, ucieczką od rzeczywistości w krainę ładu i przyjaznego otoczenia. Doceniony został idylliczny charakter utworu”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 32.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zastawy porcelanowej. Jest ona częścią wystawy o "Panu Tadeuszu". W skład porcelany wchodzą: dzbanek, cukiernica, filiżanki większe ze spodkami, filiżanki mniejsze. Filiżanki mniejsze ozdobione są motywem kwiatowym. Reszta porcelany ozdobiona jest motywem przedstawiającym fragment krajobrazu. Porcelana jest biała i znajduje się na białym obrusie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Początkowo poemat nie cieszył się zbyt wielkim powodzeniem. Do gustu współczesnych nie przemawiał humor utworu. Byli oni przyzwyczajeni do koturnowego ujęcia spraw ojczystych i podniosłego tonu w traktowaniu tych tematów w literaturze. Emigracyjne komentarze prasowe po ukazaniu się »Pana Tadeusza« drukiem (1834), dalekie były od entuzjazmu. Lewicująca prasa zarzucała poematowi wstecznictwo, pochwałę szlacheckiego tradycjonalizmu, prawicowa odnosiła się krytycznie do ironicznego traktowania tradycji. Źle przyjęto sposób, w jaki Mickiewicz kreuje świat przedstawiony, ze wskazaniem na zwykłość i codzienność, ukazaniem przywar szlacheckiego życia. Gruntowna zmiana w odczytaniu utworu nastąpiła po powstaniu styczniowym (1863–1864). »Pan Tadeusz« stał się wówczas księgą pocieszenia, niewyczerpanym źródłem tego, co polskie, ucieczką od rzeczywistości w krainę ładu i przyjaznego otoczenia. Doceniony został idylliczny charakter utworu”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 32.Muzeum Pana Tadeusza, fot. Łukasz Giza, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie makiety dworku. Makieta wykonana jest z białego tworzywa. Ukazane są okna z okiennicami, wejście do budynku, dach z kominami. Makieta jest częścią wystawy o "Panu Tadeuszu". Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Od momentu ukazania się poematu trudno znaleźć w literaturze polskiej znaczący utwór, który by nie odnosił się do niego pośrednio lub bezpośrednio. Tekst »Pana Tadeusza« inspirował wielu autorów. Dokonywano jego pastiszów i przeróbek, stanowił też istotny element wątków fabularnych takich utworów jak chociażby »Pan Balcer w Brazylii« Marii Konopnickiej, »Przedwiośnie« Stefana Żeromskiego czy »Transatlantyk« Witolda Gombrowicza”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 32.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie makiety dworku. Makieta wykonana jest z białego tworzywa. Ukazane są okna z okiennicami, wejście do budynku, dach z kominami. Makieta jest częścią wystawy o "Panu Tadeuszu". Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Od momentu ukazania się poematu trudno znaleźć w literaturze polskiej znaczący utwór, który by nie odnosił się do niego pośrednio lub bezpośrednio. Tekst »Pana Tadeusza« inspirował wielu autorów. Dokonywano jego pastiszów i przeróbek, stanowił też istotny element wątków fabularnych takich utworów jak chociażby »Pan Balcer w Brazylii« Marii Konopnickiej, »Przedwiośnie« Stefana Żeromskiego czy »Transatlantyk« Witolda Gombrowicza”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 32.Muzeum Pana Tadeusza, fot. Łukasz Giza, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie fragmentu wystawy poświęconej powieści "Pan Tadeusz". Na fotografii znajduje się obraz autora powieści. Autor powieści jest dojrzałym mężczyzną o ciemnych oczach i orlim nosie. Jego włosy są bujne i zaczesane do tyłu. Jego twarz jest spokojna. Mężczyzna ubrany jest w ciemny surdut, białą koszulę. Obraz oprawiony jest w złotą, grubą ramę, ozdobioną na rogach ornamentami. Pod obrazem, na szklanej półce leżą: długa ciemna fajka oraz szkiełko w puzderku. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Poemat został przełożony na kilkadziesiąt języków; cały czas powstają nowe tłumaczenia. Jest też »Pan Tadeusz« najczęściej wydawanym w Polsce utworem. Wśród wydań epopei znajdują się liczne edycje bogato ilustrowane. Do ilustratorów poematu należeli twórcy tej miary co Juliusz Kossak, Elwiro Michał Andriolli, Józef Wilkoń czy Janusz Stanny. O znaczeniu poematu dla pokoleń Polaków świadczą również liczne adaptacje radiowe, telewizyjne i filmowe”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 32‒33.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie fragmentu wystawy poświęconej powieści "Pan Tadeusz". Na fotografii znajduje się obraz autora powieści. Autor powieści jest dojrzałym mężczyzną o ciemnych oczach i orlim nosie. Jego włosy są bujne i zaczesane do tyłu. Jego twarz jest spokojna. Mężczyzna ubrany jest w ciemny surdut, białą koszulę. Obraz oprawiony jest w złotą, grubą ramę, ozdobioną na rogach ornamentami. Pod obrazem, na szklanej półce leżą: długa ciemna fajka oraz szkiełko w puzderku. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Poemat został przełożony na kilkadziesiąt języków; cały czas powstają nowe tłumaczenia. Jest też »Pan Tadeusz« najczęściej wydawanym w Polsce utworem. Wśród wydań epopei znajdują się liczne edycje bogato ilustrowane. Do ilustratorów poematu należeli twórcy tej miary co Juliusz Kossak, Elwiro Michał Andriolli, Józef Wilkoń czy Janusz Stanny. O znaczeniu poematu dla pokoleń Polaków świadczą również liczne adaptacje radiowe, telewizyjne i filmowe”. Źródło: Rękopis „Pana Tadeusza”, katalog wystawy powstałej w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, tekst oprac. M. Orzeł, M. Hamkało, Wrocław 2018, s. 32‒33.Muzeum Pana Tadeusza, fot. Łukasz Giza, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie fragmentu wystawy poświęconej powieści "Pan Tadeusz". Na wystawie znajdują się tablice interaktywne i interaktywne gabloty prezentujące zdjęcia i twórczość wielkiego polskiego poety. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Tadeusz Różewicz, którego fascynowała twórczość Adama Mickiewicza, pisał w utworze Chleb:
„Chleb
który żywi i zachwyca
który się w krew narodu zmienia
poezja Mickiewicza
sto lat nas karmi
ten sam chleb
siłą uczucia
rozmnożony”
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie fragmentu wystawy poświęconej powieści "Pan Tadeusz". Na wystawie znajdują się tablice interaktywne i interaktywne gabloty prezentujące zdjęcia i twórczość wielkiego polskiego poety. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Tadeusz Różewicz, którego fascynowała twórczość Adama Mickiewicza, pisał w utworze Chleb:„Chleb
który żywi i zachwyca
który się w krew narodu zmienia
poezja Mickiewicza
sto lat nas karmi
ten sam chleb
siłą uczucia
rozmnożony”
„Chleb
który żywi i zachwyca
który się w krew narodu zmienia
poezja Mickiewicza
sto lat nas karmi
ten sam chleb
siłą uczucia
rozmnożony”
Muzeum Pana Tadeusza, fot. Łukasz Giza, zdjęcie udostępnione przez Muzeum Pana Tadeusza (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu)
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Polecenie 3
Korzystając z dowolnych źródeł, zgromadź informacje o Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie. Zwróć uwagę na historię dębu Adama Mickiewicza, do którego nawiązuje Tadeusz Różewicz w wierszu klocek.
Tadeusz Różewicz klocekW Śmiełowie
CiastosiaCiastosiaCiastosia parzy kawę
której zapach boski
snuje się po domu państwa Kostołowskichpaństwa Kostołowskichpaństwa Kostołowskichz dębu Mickiewicza
został klocekklocek
z którego wyrasta
za oknem dąb
mchami brodaty
włożywszy pięć wieków
na swój kark garbatyzamykam oczy
słyszę skrzyp drewnianej podłogi
to do pana MuhlaMuhlaMuhla
skrada się nocą Pani KonstancyaPani KonstancyaPani Konstancyauśmiecham się
broń Boże nie myślę nic złego
potem… chciał Adam
wejść do stanu duchownegowejść do stanu duchownegowejść do stanu duchownegoz dębu został klocek
trzymam go na dłoni
za oknem szumi dąb zielonyto żyje wielki BaublisBaublisBaublis
w którego ogromie
wiekami wydrążony
jakby w dobrym domie
dwunastu ludzi
mogło wieczerzać za stołemdrogę mi przebiegł kot uczony
spadają liście z drzew
i czasu zasłonyrozewicz Źródło: Tadeusz Różewicz, klocek, [w:] Tadeusz Różewicz, zawsze fragment.
nazwa kawiarni w Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie
Ewa Kostołowska jest kustoszem Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie
właściwie: Mühl – przybrane nazwisko Adama Mickiewicza, którego używał podczas podróżny po Wielkopolsce w 1831 roku; pod tym nazwiskiem przebywał m.in. w Śmiełowie
Konstancja Łubieńska, z którą Mickiewicz miał romans; pierwowzór Telimeny z Pana Tadeusza; to Konstancja pomogła przedostać się poecie do Drezna, a do końca życia pozostawali w serdecznej przyjaźni, której wyrazem jest liczna korespondencja
aluzja do okresu fascynacji Mickiewicza towianizmem, propagowanym przez Andrzeja Towiańskiego w kręgach Wielkiej Emigracji w Paryżu
około tysiącletni dąb, o którym Mickiewicz wspomina w Panu Tadeuszu; w jego pniu litewski poeta i historyk Dionizy Paszkiewicz założył muzeum; Baublis rósł w Bordziach na Żmudzi, został ścięty w 1812 roku
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z fragmentem tekstu Doroty Tałaj, a następnie wymień określenia świadczące o tym, że wiersz Różewicza „wyróżnia się mocnym mickiewiczowskim tchnieniem”.
Dorota Tałaj Śladami Mickiewicza (klocek z tomu zawsze fragment)W twórczości autora Niepokoju wiersz klocek wyróżnia się mocnym mickiewiczowskim tchnieniem. Impulsem do jego napisania była wizyta poety w Muzeum Mickiewicza w Śmiełowie w lutym 1993 roku. Tekst wpisuje się w inne literackie świadectwa podróży Różewicza artystycznymi szlakami w poszukiwaniu wrażeń estetycznych, doświadczeń duchowych i odkrywania biografii wybitnych twórców przez osobisty udział w cząstce ich legendy. PeregrynacjePeregrynacjePeregrynacje te są motywowane pragnieniem powracania do źródeł poezji, poszukiwania jej początków, wiary w istnienie rzeczywistości i doświadczeń pierwotnych, a dla poezji archetypicznycharchetypicznycharchetypicznych.
talaj Źródło: Dorota Tałaj, Śladami Mickiewicza (klocek z tomu zawsze fragment), „Czytanie Literatury” 2013, nr 2, s. 123.
Zwróć uwagę na kontekst powstania utworu oraz aluzje do faktów biograficznych z życia Mickiewicza oraz motywy z twórczości poety.
Sprawdź, czy wśród wymienionych przez ciebie określeń znajdują się: Śmiełów, Ciastosia, państwo Kostołowscy, Muhl, Pani Konstancya, perypetie miłosne Tadeusza i Telimeny, stan duchowy, Baublis.
wędrówka, dłuższa podróż
będący archetypem, czyli pierwowzorem
Ćwiczenie 2
Wyjaśnij, co może symbolizować dąb, a co – klocek. Podaj co najmniej po trzy znaczenia.
W odpowiedziach możesz odwołać się do opisu litewskich lasów w Panu Tadeuszu oraz znaczenia, jakie w kulturze polskiej przypisuje się Mickiewiczowi. Swoje spostrzeżenia skonfrontuj z historią klocka z Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie.
Sprawdź, czy w twoich odpowiedziach pojawiły się takie elementy, jak np.: trwałość i niezmienność wartości symbolizowanych przez dąb, który odnosi się do twórczości Mickiewicza, oraz nowa forma poezji Różewicza symbolizowana przez klocek.