Galeria zdjęć interaktywnych
Polecenie 1
Przypatrz się grafikom i wypisz podobieństwa między losem postaci przedstawionych na obrazach i zdjęciach a losem bohaterów opowiadania Gloria victis.
Zapoznaj się z opisami grafik i wskaż podobieństwa między losem postaci przedstawionych na obrazach i zdjęciach a losem bohaterów opowiadania Gloria victis.
Ilustracja interaktywna przedstawia grupę powstańców pozujących do zdjęcia. Mężczyźni są ubrani w spodnie, kurtki i czapki rogatywki. Trzymają w dłoniach szable oraz osadzone na sztorc kosy. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Polscy powstańcy styczniowi z oddziału Ignacego Drewnowskiego (fotografia archiwalna z 1863 roku) Fotografia przedstawia oddział powstańczy dowodzony przez Ignacego Drewnowskiego, późniejszego urzędnika i przemysłowca. Częścią ubioru żołnierzy są powstańcze czapki, o których tak pisała Orzeszkowa:
„Jedną tylko część odzieży mieli jednostajną: czapki czworokątne barwy amarantusów albo polnych chabrów i jedną cechę wspólną wszystkim: młodość. Samo lato życia, lato gorące, kwitnące patrzało z ich twarzy, jeszcze znojem trudów i walk nie dotkniętych, jaśniało w oczach po brzegi pełnych zapału i nadziei”.
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, [w:] tejże, Opowiadania, Warszawa 1994, s. 196.
Ilustracja interaktywna przedstawia grupę powstańców pozujących do zdjęcia. Mężczyźni są ubrani w spodnie, kurtki i czapki rogatywki. Trzymają w dłoniach szable oraz osadzone na sztorc kosy. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Polscy powstańcy styczniowi z oddziału Ignacego Drewnowskiego (fotografia archiwalna z 1863 roku) Fotografia przedstawia oddział powstańczy dowodzony przez Ignacego Drewnowskiego, późniejszego urzędnika i przemysłowca. Częścią ubioru żołnierzy są powstańcze czapki, o których tak pisała Orzeszkowa: „Jedną tylko część odzieży mieli jednostajną: czapki czworokątne barwy amarantusów albo polnych chabrów i jedną cechę wspólną wszystkim: młodość. Samo lato życia, lato gorące, kwitnące patrzało z ich twarzy, jeszcze znojem trudów i walk nie dotkniętych, jaśniało w oczach po brzegi pełnych zapału i nadziei”.
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, [w:] tejże, Opowiadania, Warszawa 1994, s. 196.
„Jedną tylko część odzieży mieli jednostajną: czapki czworokątne barwy amarantusów albo polnych chabrów i jedną cechę wspólną wszystkim: młodość. Samo lato życia, lato gorące, kwitnące patrzało z ich twarzy, jeszcze znojem trudów i walk nie dotkniętych, jaśniało w oczach po brzegi pełnych zapału i nadziei”.
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, [w:] tejże, Opowiadania, Warszawa 1994, s. 196.
Polscy powstańcy styczniowi z oddziału Ignacego Drewnowskiego (fotografia archiwalna z 1863 roku)
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie grupy mężczyzn. Trzymają oni w rękach kosy osadzone w drzewcach na sztorc. Opis punktu znajdującego się na zdjęciu: 1. Polscy kosynierzy (fotografia archiwalna z 1863 roku). Powstańcza armia nie była dobrze uzbrojona. Dużą część używanej przez żołnierzy broni palnej stanowiły strzelby myśliwskie. chłopi korzystali przeważnie z kos. Lepsze uzbrojenie Polacy próbowali przejąć od oddziałów rosyjskich, a także zakupić za granicą. Mimo tych starań, aż do upadku powstanie borykało się z brakiem broni.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie grupy mężczyzn. Trzymają oni w rękach kosy osadzone w drzewcach na sztorc. Opis punktu znajdującego się na zdjęciu: 1. Polscy kosynierzy (fotografia archiwalna z 1863 roku). Powstańcza armia nie była dobrze uzbrojona. Dużą część używanej przez żołnierzy broni palnej stanowiły strzelby myśliwskie. chłopi korzystali przeważnie z kos. Lepsze uzbrojenie Polacy próbowali przejąć od oddziałów rosyjskich, a także zakupić za granicą. Mimo tych starań, aż do upadku powstanie borykało się z brakiem broni.Polscy kosynierzy (fotografia archiwalna z 1863 roku)
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia grupę powstańców z 1863 roku. Mężczyźni stoją obok siebie, są uzbrojeni w karabiny, osadzone na sztorc kosy. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Artur Grottger, Bitwa (1863) z cyklu Polonia Jednym z malarzy, którzy podjęli temat powstania styczniowego, był Artur Grottger (1837–1867). Artysta chciał wziąć udział w walce, lecz ze względu na zły stan zdrowia i konieczność utrzymywania rodziny zrezygnował z tego pomysłu., 2. Grottger oddał cześć powstańcom w swoich słynnych cyklach Polonia i Lithuania. „W stukach i grzmotach obustronnych ogni dym gęstniał, napełniony ognistymi błyskawicami, krzykami, przekleństwami i wybijającymi się nad wszystko głosami komend krótkich, zdyszanych, coraz śpieszniejszych, zapalczywych, śmiertelniejszych. Duszność i ciemność od dymu wzrastały; lały się w nich strumienie potu, ciekły strugi krwi. Coraz ciaśniej stawało się tam, wrzaskliwiej, krwawiej, wścieklej, przeklęciej. Piekło, piekło, mówię ci, wietrze prędki, szalało w tym naszym cichym, wonnym, kwiecistym, niewinnym raju leśnym. Piekło ludzkie”. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, [w:] tejże, Opowiadania, Warszawa 1994., 3. Obraz przedstawia flagę. Jest ona trójkolorowa. Są umieszczone na niej trzy herby. Źródło: Levy PLW (praca własna), Flaga powstania styczniowego (jedna z wielu), CC BY-SA 3.0, dostępne przez: Wikimedia Commons. W okresie powstania styczniowego najczęściej korzystano z flagi o barwie biało-karmazynowo-granatowej, która nawiązywała do kolorów rewolucji francuskiej. Na fladze widniały herby Polski, Rusi i Litwy, co podkreślało wielonarodowość walczącej o niepodległość Rzeczypospolitej.
Ilustracja interaktywna przedstawia grupę powstańców z 1863 roku. Mężczyźni stoją obok siebie, są uzbrojeni w karabiny, osadzone na sztorc kosy. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Artur Grottger, Bitwa (1863) z cyklu Polonia Jednym z malarzy, którzy podjęli temat powstania styczniowego, był Artur Grottger (1837–1867). Artysta chciał wziąć udział w walce, lecz ze względu na zły stan zdrowia i konieczność utrzymywania rodziny zrezygnował z tego pomysłu., 2. Grottger oddał cześć powstańcom w swoich słynnych cyklach Polonia i Lithuania. „W stukach i grzmotach obustronnych ogni dym gęstniał, napełniony ognistymi błyskawicami, krzykami, przekleństwami i wybijającymi się nad wszystko głosami komend krótkich, zdyszanych, coraz śpieszniejszych, zapalczywych, śmiertelniejszych. Duszność i ciemność od dymu wzrastały; lały się w nich strumienie potu, ciekły strugi krwi. Coraz ciaśniej stawało się tam, wrzaskliwiej, krwawiej, wścieklej, przeklęciej. Piekło, piekło, mówię ci, wietrze prędki, szalało w tym naszym cichym, wonnym, kwiecistym, niewinnym raju leśnym. Piekło ludzkie”. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, [w:] tejże, Opowiadania, Warszawa 1994., 3. Obraz przedstawia flagę. Jest ona trójkolorowa. Są umieszczone na niej trzy herby. Źródło: Levy PLW (praca własna), Flaga powstania styczniowego (jedna z wielu), CC BY-SA 3.0, dostępne przez: Wikimedia Commons. W okresie powstania styczniowego najczęściej korzystano z flagi o barwie biało-karmazynowo-granatowej, która nawiązywała do kolorów rewolucji francuskiej. Na fladze widniały herby Polski, Rusi i Litwy, co podkreślało wielonarodowość walczącej o niepodległość Rzeczypospolitej.Artur Grottger, Bitwa (1863) z cyklu Polonia
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rodzajową. Na ganku dworku stoi młoda kobieta w czarnej sukni. Na wprost niej znajduje się nieco schylony młody mężczyzna. Kobieta przypina coś do jego czapki. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Artur Grottger, Pożegnanie powstańca, 1866 Pożegnanie powstańca jest jednym z najważniejszych obrazów Grottgera związanych z powstaniem styczniowym. Scena pożegnania odbywa się na schodach dworu szlacheckiego, symbolu polskości.
[…] Wstała i ramionami otoczyła szyję brata. Przycisnęła się do piersi jego mocno, mocno i odrywając się od niej powtórzyła kilka razy:
— Idź, Marysiu, idź!
Twarz jej od łez mokra stanęła w uśmiechu takim, co to bólem usta kurczy i rumieńce z niej zniknęły. Ale postać drobną z całej siły wyprostowywała i w oczach brata topiąc swe biedne, mężnie ze łzami walczące oczy, powtarzała:
— Idź, Marysiu, idź! Trzeba!
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis [w:] Opowiadania , Warszawa 1994., 2. Rozeta, czyli biało‑czerwona kokarda insurekcyjna, którą przypina ukochana żołnierza do jego czapki krakuski, była znakiem rozpoznawczym. Ze względu na brak mundurów powstańcy przypinali symbole świadczące o przynależności do danego oddziału., 3. Ciemna suknia jest symbolem żałoby, którą Polki same sobie narzuciły., 4. Czarna biżuteria nawiązuje do ofiarności kobiet w czasie powstania – złoto było bowiem przekazywane na zakup uzbrojenia., 5. Zeschnięte liście drzew i ciemne chmury kłębiące się w oddali symbolizują klęskę powstania.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rodzajową. Na ganku dworku stoi młoda kobieta w czarnej sukni. Na wprost niej znajduje się nieco schylony młody mężczyzna. Kobieta przypina coś do jego czapki. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Artur Grottger, Pożegnanie powstańca, 1866 Pożegnanie powstańca jest jednym z najważniejszych obrazów Grottgera związanych z powstaniem styczniowym. Scena pożegnania odbywa się na schodach dworu szlacheckiego, symbolu polskości.[…] Wstała i ramionami otoczyła szyję brata. Przycisnęła się do piersi jego mocno, mocno i odrywając się od niej powtórzyła kilka razy:
— Idź, Marysiu, idź!
Twarz jej od łez mokra stanęła w uśmiechu takim, co to bólem usta kurczy i rumieńce z niej zniknęły. Ale postać drobną z całej siły wyprostowywała i w oczach brata topiąc swe biedne, mężnie ze łzami walczące oczy, powtarzała:
— Idź, Marysiu, idź! Trzeba!
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis [w:] Opowiadania , Warszawa 1994., 2. Rozeta, czyli biało‑czerwona kokarda insurekcyjna, którą przypina ukochana żołnierza do jego czapki krakuski, była znakiem rozpoznawczym. Ze względu na brak mundurów powstańcy przypinali symbole świadczące o przynależności do danego oddziału., 3. Ciemna suknia jest symbolem żałoby, którą Polki same sobie narzuciły., 4. Czarna biżuteria nawiązuje do ofiarności kobiet w czasie powstania – złoto było bowiem przekazywane na zakup uzbrojenia., 5. Zeschnięte liście drzew i ciemne chmury kłębiące się w oddali symbolizują klęskę powstania.
[…] Wstała i ramionami otoczyła szyję brata. Przycisnęła się do piersi jego mocno, mocno i odrywając się od niej powtórzyła kilka razy:
— Idź, Marysiu, idź!
Twarz jej od łez mokra stanęła w uśmiechu takim, co to bólem usta kurczy i rumieńce z niej zniknęły. Ale postać drobną z całej siły wyprostowywała i w oczach brata topiąc swe biedne, mężnie ze łzami walczące oczy, powtarzała:
— Idź, Marysiu, idź! Trzeba!
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis [w:] Opowiadania , Warszawa 1994., 2. Rozeta, czyli biało‑czerwona kokarda insurekcyjna, którą przypina ukochana żołnierza do jego czapki krakuski, była znakiem rozpoznawczym. Ze względu na brak mundurów powstańcy przypinali symbole świadczące o przynależności do danego oddziału., 3. Ciemna suknia jest symbolem żałoby, którą Polki same sobie narzuciły., 4. Czarna biżuteria nawiązuje do ofiarności kobiet w czasie powstania – złoto było bowiem przekazywane na zakup uzbrojenia., 5. Zeschnięte liście drzew i ciemne chmury kłębiące się w oddali symbolizują klęskę powstania.
Artur Grottger, Pożegnanie powstańca, 1866
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rodzajową. Scena rozgrywa się w kościele. Na pierwszym planie widać młodą kobietę zakuwaną w kajdany. Kobieta ubrana jest w czarną, potarganą na ramionach suknię. Od kobiety odrywana jest siłą druga kobieta w bieli. U stóp carskich oficerów leżą w kałuży krwi zwłoki trzeciej kobiety. Na drugim planie, na ścianie wisi manifest proklamujący wybuch powstania w styczniu 1863. Nad nim jest herb Imperium Rosyjskiego z umieszczonym na jego piersi herbem Królestwa Polskiego. Po prawej stronie widoczna jest grupa ludzi będąca pod nadzorem uzbrojonych rosyjskich żołnierzy, najprawdopodobniej oczekująca zesłania. W tej grupie wyróżnia się ranny powstaniec. Ma rękę na temblaku z zaciśniętą gniewnie pięścią. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Jan Matejko, Zakuwana Polska, 1864. Na niedokończonym obrazie z 1864 roku Matejko w sposób alegoryczny przedstawił Ojczyznę. Młoda kobieta – ubrana na czarno, z rozpuszczonymi na ramiona włosami – to Polonia zakuwana w kajdany. 2. Obok Polonii znajduje się postać kobieca ubrana na biało – to alegoria Rusi. 3. W lewym dolnym rogu obrazu widzimy martwą postać kobiety – alegoryczne przedstawienie Litwy. 4. Przedstawiona na płótnie sytuacja ma miejsce w sprofanowanym przez zaborcze wojska kościele, o czym świadczą między innymi sylwetki żołnierzy pijących wino z mszalnych kielichów. 5. Umieszczony na ścianie plakat z datą „1863” nawiązuje do roku rozpoczęcia powstania styczniowego. 6. Po prawej stronie obrazu widoczny jest powstaniec ranny w rękę, trzymaną w temblaku. Druga dłoń jest zaciśnięta, lecz siedzący obok zakonnik powstrzymuje mężczyznę przed zadaniem ciosu. 7. Dramatyczną symbolikę obrazu potęguje sylwetka żołnierza, który bagnetem przecina bok wiszącego na krzyżu Chrystusa.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rodzajową. Scena rozgrywa się w kościele. Na pierwszym planie widać młodą kobietę zakuwaną w kajdany. Kobieta ubrana jest w czarną, potarganą na ramionach suknię. Od kobiety odrywana jest siłą druga kobieta w bieli. U stóp carskich oficerów leżą w kałuży krwi zwłoki trzeciej kobiety. Na drugim planie, na ścianie wisi manifest proklamujący wybuch powstania w styczniu 1863. Nad nim jest herb Imperium Rosyjskiego z umieszczonym na jego piersi herbem Królestwa Polskiego. Po prawej stronie widoczna jest grupa ludzi będąca pod nadzorem uzbrojonych rosyjskich żołnierzy, najprawdopodobniej oczekująca zesłania. W tej grupie wyróżnia się ranny powstaniec. Ma rękę na temblaku z zaciśniętą gniewnie pięścią. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Jan Matejko, Zakuwana Polska, 1864. Na niedokończonym obrazie z 1864 roku Matejko w sposób alegoryczny przedstawił Ojczyznę. Młoda kobieta – ubrana na czarno, z rozpuszczonymi na ramiona włosami – to Polonia zakuwana w kajdany. 2. Obok Polonii znajduje się postać kobieca ubrana na biało – to alegoria Rusi. 3. W lewym dolnym rogu obrazu widzimy martwą postać kobiety – alegoryczne przedstawienie Litwy. 4. Przedstawiona na płótnie sytuacja ma miejsce w sprofanowanym przez zaborcze wojska kościele, o czym świadczą między innymi sylwetki żołnierzy pijących wino z mszalnych kielichów. 5. Umieszczony na ścianie plakat z datą „1863” nawiązuje do roku rozpoczęcia powstania styczniowego. 6. Po prawej stronie obrazu widoczny jest powstaniec ranny w rękę, trzymaną w temblaku. Druga dłoń jest zaciśnięta, lecz siedzący obok zakonnik powstrzymuje mężczyznę przed zadaniem ciosu. 7. Dramatyczną symbolikę obrazu potęguje sylwetka żołnierza, który bagnetem przecina bok wiszącego na krzyżu Chrystusa.Jan Matejko, Zakuwana Polska, 1864
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rodzajową. Ukazana jest odprawa patrolu powstańczego. Na pierwszym planie widzimy dwie stojące bokiem postaci, zapewne dowódców oddziału. Uwagę zwraca ich charakterystyczny ubiór. Jeden ma na sobie granatowo-czerwony mundur ułański, a drugi obszerny ciemnobrązowy płaszcz ze szpiczastym kapturem. Przed dowódcami czeka w gotowości sześciu jeźdźców. To trzy kobiety i trzech mężczyzn. Wszyscy siedzą na smukłych, zadbanych koniach. Jedna z żołnierek salutuje. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Józef Chełmoński, Epizod z powstania 1863, 1884–1886. Obraz Epizod z powstania 1863 przedstawia typową dla polskiego malarstwa drugiej połowy XIX wieku scenę rodzajową z powstania styczniowego. 2. „Potem zakotłowało tu, zawrzało. Siodłanie koni, przydziewanie zbroi, wołanie komend, formowanie się szeregów, głośne rozkazy, ciche zlecenia. Kipiał ruch, dzwoniły głosy, tętniły końskie kopyta, broń błyskała w powietrzu pełnym słonecznego złota i upału”. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, [w:] tejże, Opowiadania, Warszawa 1994. 3. Na płótnie po raz pierwszy pojawił się motyw kobiety powstańca, pomijany przez innych artystów. 4. Umundurowanie powstańców było niejednolite – o ich przynależności do walczącego wojska informowały pojedyncze fragmenty ubioru, takie jak powstańcze czerwone rogatywki. 5. Na pierwszym planie obrazu Józef Chełmoński przedstawił sylwetki dwóch powstańców, będących najprawdopodobniej dowódcami oddziału. Jeden z nich jest ubrany w czerwono-granatowy mundur ułański.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rodzajową. Ukazana jest odprawa patrolu powstańczego. Na pierwszym planie widzimy dwie stojące bokiem postaci, zapewne dowódców oddziału. Uwagę zwraca ich charakterystyczny ubiór. Jeden ma na sobie granatowo-czerwony mundur ułański, a drugi obszerny ciemnobrązowy płaszcz ze szpiczastym kapturem. Przed dowódcami czeka w gotowości sześciu jeźdźców. To trzy kobiety i trzech mężczyzn. Wszyscy siedzą na smukłych, zadbanych koniach. Jedna z żołnierek salutuje. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Józef Chełmoński, Epizod z powstania 1863, 1884–1886. Obraz Epizod z powstania 1863 przedstawia typową dla polskiego malarstwa drugiej połowy XIX wieku scenę rodzajową z powstania styczniowego. 2. „Potem zakotłowało tu, zawrzało. Siodłanie koni, przydziewanie zbroi, wołanie komend, formowanie się szeregów, głośne rozkazy, ciche zlecenia. Kipiał ruch, dzwoniły głosy, tętniły końskie kopyta, broń błyskała w powietrzu pełnym słonecznego złota i upału”. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis, [w:] tejże, Opowiadania, Warszawa 1994. 3. Na płótnie po raz pierwszy pojawił się motyw kobiety powstańca, pomijany przez innych artystów. 4. Umundurowanie powstańców było niejednolite – o ich przynależności do walczącego wojska informowały pojedyncze fragmenty ubioru, takie jak powstańcze czerwone rogatywki. 5. Na pierwszym planie obrazu Józef Chełmoński przedstawił sylwetki dwóch powstańców, będących najprawdopodobniej dowódcami oddziału. Jeden z nich jest ubrany w czerwono-granatowy mundur ułański.Józef Chełmoński, Epizod z powstania 1863, 1884–1886
Źródło: domena publiczna.