Galeria zdjęć interaktywnych
Polecenie 1
Zapoznaj się z opisami galerii plakatów propagandowych z czasów wojny polsko‑bolszewickiej oraz II wojny światowej. Wskaż, które elementy powtarzają się na plakatach z obu okresów.
Zapoznaj się z opisami galerii plakatów propagandowych z czasów wojny polsko‑bolszewickiej oraz II wojny światowej. Wskaż, które elementy powtarzają się na plakatach z obu okresów.
Obejrzyj galerię plakatów propagandowych z czasów wojny polsko‑bolszewickiej oraz II wojny światowej. Zanotuj, które elementy powtarzają się na plakatach z obu okresów.
Plakat propagandowy przedstawia dwugłowego konia. Kon ma głowy Lenina i Trockiego. Ich twarze są powykrzywiane. Na koniu siedzi kościotrup. Jest ubrany w czarną pelerynę. Koń stoi dęba, na tylnych kopytach. W tylną nogę dźga go bagnetem karabinu polski żołnierz. Pod plakatem widnieje napis: Spójrz! Dwujęzyczny i dwugłowy/ Koń śmierci z Moskwy kroczy nowy,/ Lecz polskie ręce nie obwisły./ Ten koń – śmierć znalazł w nurtach Wisły! 1. „Potwór bolszewicki” stylizowany na Jeźdźca Apokalipsy – Śmierć na dwugłowym koniu., 2. Potwór ma głowy Włodzimierza Lenina (po prawej) i Lwa Trockiego (po lewej) – głównych ideologów Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego., 3. Śmierć przedstawiona jako kościotrup w czarnej szacie nawiązuje do średniowiecznego obrazowania danse macabre., 4. Potwora bolszewickiego atakuje bagnetem polski żołnierz.
Plakat propagandowy przedstawia dwugłowego konia. Kon ma głowy Lenina i Trockiego. Ich twarze są powykrzywiane. Na koniu siedzi kościotrup. Jest ubrany w czarną pelerynę. Koń stoi dęba, na tylnych kopytach. W tylną nogę dźga go bagnetem karabinu polski żołnierz. Pod plakatem widnieje napis: Spójrz! Dwujęzyczny i dwugłowy/ Koń śmierci z Moskwy kroczy nowy,/ Lecz polskie ręce nie obwisły./ Ten koń – śmierć znalazł w nurtach Wisły! 1. „Potwór bolszewicki” stylizowany na Jeźdźca Apokalipsy – Śmierć na dwugłowym koniu., 2. Potwór ma głowy Włodzimierza Lenina (po prawej) i Lwa Trockiego (po lewej) – głównych ideologów Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego., 3. Śmierć przedstawiona jako kościotrup w czarnej szacie nawiązuje do średniowiecznego obrazowania danse macabre., 4. Potwora bolszewickiego atakuje bagnetem polski żołnierz.Anonimowy plakat propagandowy z 1920 roku wzywający do walki w wojnie z bolszewikami
Źródło: domena publiczna.
Plakat propagandowy przedstawia postać generała Józefa Hallera. Jest on ubrany w mundur. Na nogach ma wysokie buty oficerki. Generał stoi. Wspiera się lewą ręką na lasce. Prawą ręką wskazuje przed siebie. Na tle postaci generała widać polskich żołnierzy. Żołnierze maszerują jeden obok drugiego. Niosą na ramionach karabiny. Jeden z nich trzyma proporzec z orłem. Żołnierze wiwatują na cześć generała. 1. Gen. Józef Haller, dowódca utworzonych we Francji w 1917 roku ochotniczych oddziałów, tzw. Błękitnej Armii, walczącej najpierw w I wojnie światowej, potem m.in. w wojnie z bolszewikami., 2. Funkcję perswazyjną pełni gest wyciągnięcia przez generała dłoni w stronę odbiorcy oraz wezwanie „Wstąp do wojska, broń ojczyzny”., 3. Generałowi towarzyszą wierni żołnierze wiwatujący na jego cześć i gotowi do walki.
Plakat propagandowy przedstawia postać generała Józefa Hallera. Jest on ubrany w mundur. Na nogach ma wysokie buty oficerki. Generał stoi. Wspiera się lewą ręką na lasce. Prawą ręką wskazuje przed siebie. Na tle postaci generała widać polskich żołnierzy. Żołnierze maszerują jeden obok drugiego. Niosą na ramionach karabiny. Jeden z nich trzyma proporzec z orłem. Żołnierze wiwatują na cześć generała. 1. Gen. Józef Haller, dowódca utworzonych we Francji w 1917 roku ochotniczych oddziałów, tzw. Błękitnej Armii, walczącej najpierw w I wojnie światowej, potem m.in. w wojnie z bolszewikami., 2. Funkcję perswazyjną pełni gest wyciągnięcia przez generała dłoni w stronę odbiorcy oraz wezwanie „Wstąp do wojska, broń ojczyzny”., 3. Generałowi towarzyszą wierni żołnierze wiwatujący na jego cześć i gotowi do walki.Plakat mobilizacyjny z 1920 roku. Autor: Stanisław Sawiczewski
Źródło: domena publiczna.
Plakat propagandowy przedstawia trzy męskie postacie. W centralnej części widzimy żołnierza. Wygląda taj, jakby atakował wroga. Ma karabin wycelowany przed siebie. Po prawej stronie żołnierza stoi mężczyzna w fartuchu zawieszonym na szyi. Mężczyzna ma groźny wyraz twarzy. W prawej, wyciągniętej do góry ręce trzyma granat. Po lewej stronie żołnierza stoi chłop w odświętnej sukmanie i kapeluszu ze słomy. To kosynier. Chłop trzyma w prawej ręce kosę z ostrzem postawionym na sztorc. Na plakacie widnieje napis: Hej! Kto Polak na bagnety!! 1. Do walki z bolszewikami ruszają wspólnie: chłop (z lewej, z kosą, w stroju kosyniera z czasów insurekcji kościuszkowskiej), żołnierz (w środku, z karabinem z bagnetem w dłoniach) i robotnik (po prawej, w fabrycznym fartuchu) – plakat nawołuje do zjednoczenia klas społecznych w obliczu wroga., 2. Hasło to cytat z Warszawianki 1831 – pieśni patriotycznej z okresu powstania listopadowego, popularnej w II Rzeczypospolitej (w 1919 roku była jedną z propozycji hymnu Polski). Cytat podkreśla, że walka jest obowiązkiem każdego Polaka, bez względu na status społeczny.
Plakat propagandowy przedstawia trzy męskie postacie. W centralnej części widzimy żołnierza. Wygląda taj, jakby atakował wroga. Ma karabin wycelowany przed siebie. Po prawej stronie żołnierza stoi mężczyzna w fartuchu zawieszonym na szyi. Mężczyzna ma groźny wyraz twarzy. W prawej, wyciągniętej do góry ręce trzyma granat. Po lewej stronie żołnierza stoi chłop w odświętnej sukmanie i kapeluszu ze słomy. To kosynier. Chłop trzyma w prawej ręce kosę z ostrzem postawionym na sztorc. Na plakacie widnieje napis: Hej! Kto Polak na bagnety!! 1. Do walki z bolszewikami ruszają wspólnie: chłop (z lewej, z kosą, w stroju kosyniera z czasów insurekcji kościuszkowskiej), żołnierz (w środku, z karabinem z bagnetem w dłoniach) i robotnik (po prawej, w fabrycznym fartuchu) – plakat nawołuje do zjednoczenia klas społecznych w obliczu wroga., 2. Hasło to cytat z Warszawianki 1831 – pieśni patriotycznej z okresu powstania listopadowego, popularnej w II Rzeczypospolitej (w 1919 roku była jedną z propozycji hymnu Polski). Cytat podkreśla, że walka jest obowiązkiem każdego Polaka, bez względu na status społeczny.Plakat propagandowy z 1920 roku. Autor: Kamil Mackiewicz
Źródło: domena publiczna.
Plakat propagandowy przedstawia ruiny wsi. Na pierwszy plan wysuwa się zrujnowany ołtarz kościelny, nad którym widnieje postać Jezusa na krzyżu. Na ołtarzu leżą dwie przewrócone, palące się świece. Wokół ołtarza są same gruzy. Widać ciała zabitych ludzi. W tle widać kolejne zniszczone budynki mieszkalne. Niebo jest czerwone od ognia. Na plakacie widoczny jest napis: Do broni! Tak wygląda wieś polska zajęta przez bolszewików. 1. Obraz gruzów skrywających ciała poległych i obalonych krzyży perswaduje przez wywołanie strachu: bolszewicy niosą zniszczenie, śmierć i bezbożność, należy ich zatrzymać., 2. Górujący nad gruzami ukrzyżowany Chrystus buduje mesjanistyczny sens sceny: bolszewicy zamęczyli polską wieś tak jak oprawcy zamęczyli Chrystusa. Symbolika mesjańska daje też nadzieję, że po męce nadejdzie zmartwychwstanie.
Plakat propagandowy przedstawia ruiny wsi. Na pierwszy plan wysuwa się zrujnowany ołtarz kościelny, nad którym widnieje postać Jezusa na krzyżu. Na ołtarzu leżą dwie przewrócone, palące się świece. Wokół ołtarza są same gruzy. Widać ciała zabitych ludzi. W tle widać kolejne zniszczone budynki mieszkalne. Niebo jest czerwone od ognia. Na plakacie widoczny jest napis: Do broni! Tak wygląda wieś polska zajęta przez bolszewików. 1. Obraz gruzów skrywających ciała poległych i obalonych krzyży perswaduje przez wywołanie strachu: bolszewicy niosą zniszczenie, śmierć i bezbożność, należy ich zatrzymać., 2. Górujący nad gruzami ukrzyżowany Chrystus buduje mesjanistyczny sens sceny: bolszewicy zamęczyli polską wieś tak jak oprawcy zamęczyli Chrystusa. Symbolika mesjańska daje też nadzieję, że po męce nadejdzie zmartwychwstanie.Plakat propagandowy z 1920 roku. Autor: Franciszek Nieczuja-Urbański
Źródło: dostępny w internecie: Polona, domena publiczna.
Plakat propagandowy przedstawia cztery postacie. To polski żołnierz, żołnierz bolszewicki, mężczyzna i dziecko. Polski żołnierz zamierza się karabinem uzbrojonym w bagnet w bolszewika. Celuje w jego pierś. Bolszewik stoi pochylony nad mężczyzną, do którego tuli się małe dziecko. Trzyma w prawej ręce szablę. Mężczyzna próbuje powstrzymać atak na siebie. Trzyma szablę za ostrze prawą ręką. Cała scena dzieje się w otwartej przestrzeni. W oddali widać zabudowania pałacowe. Na niebie, w chmurach unosi się postać Matki Boskiej Ostrobramskiej. Pod plakatem widnieje napis: Ktow Boga wierzy - w obronie Ostrobramskiej, pod sztandar orła i pogoni! 1. Wróg w czerwonej bluzie (tu czerwień jako kolor bolszewizmu) przedstawiony jako monstrum o grubych, prymitywnych rysach, niehonorowo atakujący kobietę z dzieckiem., 2. Rysy i sylwetka polskiego żołnierza są szlachetne, starannie namalowany mundur tworzy kontrast z niechlujnym strojem bolszewika; żołnierz jak średniowieczny rycerz broni słabszych., 3. Na polskiego żołnierza spogląda z nieba Matka Boska Ostrobramska – znak, że walkę Polaków wspiera sam Bóg. Wątek religijny zawarty jest też w haśle: obrona Wilna przed bezbożnymi bolszewikami to chrześcijański obowiązek.
Plakat propagandowy przedstawia cztery postacie. To polski żołnierz, żołnierz bolszewicki, mężczyzna i dziecko. Polski żołnierz zamierza się karabinem uzbrojonym w bagnet w bolszewika. Celuje w jego pierś. Bolszewik stoi pochylony nad mężczyzną, do którego tuli się małe dziecko. Trzyma w prawej ręce szablę. Mężczyzna próbuje powstrzymać atak na siebie. Trzyma szablę za ostrze prawą ręką. Cała scena dzieje się w otwartej przestrzeni. W oddali widać zabudowania pałacowe. Na niebie, w chmurach unosi się postać Matki Boskiej Ostrobramskiej. Pod plakatem widnieje napis: Ktow Boga wierzy - w obronie Ostrobramskiej, pod sztandar orła i pogoni! 1. Wróg w czerwonej bluzie (tu czerwień jako kolor bolszewizmu) przedstawiony jako monstrum o grubych, prymitywnych rysach, niehonorowo atakujący kobietę z dzieckiem., 2. Rysy i sylwetka polskiego żołnierza są szlachetne, starannie namalowany mundur tworzy kontrast z niechlujnym strojem bolszewika; żołnierz jak średniowieczny rycerz broni słabszych., 3. Na polskiego żołnierza spogląda z nieba Matka Boska Ostrobramska – znak, że walkę Polaków wspiera sam Bóg. Wątek religijny zawarty jest też w haśle: obrona Wilna przed bezbożnymi bolszewikami to chrześcijański obowiązek.Plakat propagandowy wzywający do obrony Wilna przed bolszewikami, 1919 rok
Źródło: domena publiczna.
Plakat propagandowy przedstawia żołnierza polskiego. Młody mężczyzna ubrany jest w mundur. Na głowie ma czapkę z orłem, bez korony. W lewej ręce trzyma karabin maszynowy, tak zwaną pepeszę. Prawą rękę ma wzniesioną ku górze. Mężczyzna krzyczy. Wykonuje nią gest nawoływania. Za jego plecami widoczne jest pole walki. Są na nim czołgi, samoloty. Na górze plakatu powiewa biało-czerwona flaga. Na czerwonej części jest biały orzeł, bez korony. Pod plakatem widnieje napis : Polacy do broni! 1. Biało-czerwona kolorystyka nawiązuje do polskiej flagi., 2. Żołnierz gestem i wyrazem twarzy nakłania odbiorcę do dołączenia do niego w walce; postawę żołnierza uzupełnia krótkie, ekspresyjne hasło.
Plakat propagandowy przedstawia żołnierza polskiego. Młody mężczyzna ubrany jest w mundur. Na głowie ma czapkę z orłem, bez korony. W lewej ręce trzyma karabin maszynowy, tak zwaną pepeszę. Prawą rękę ma wzniesioną ku górze. Mężczyzna krzyczy. Wykonuje nią gest nawoływania. Za jego plecami widoczne jest pole walki. Są na nim czołgi, samoloty. Na górze plakatu powiewa biało-czerwona flaga. Na czerwonej części jest biały orzeł, bez korony. Pod plakatem widnieje napis : Polacy do broni! 1. Biało-czerwona kolorystyka nawiązuje do polskiej flagi., 2. Żołnierz gestem i wyrazem twarzy nakłania odbiorcę do dołączenia do niego w walce; postawę żołnierza uzupełnia krótkie, ekspresyjne hasło.Plakat mobilizacyjny Resortu Propagandy i Informacji Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN), nawołujący do walki z hitlerowcami u boku Armii Czerwonej
Źródło: dostępny w internecie: Biblioteka Narodowa, domena publiczna.
Plakat propagandowy przedstawia postać polskiego żołnierza. Stoi on w rozkroku. W rękach trzyma karabin z zatkniętym bagnetem. Bagnetem dźga w nienaturalnie wielką dłoń. Na jej przegubie widnieje opaska ze swastyką. Żołnierz i dłoń unoszą się nad fabryką. Jest tu pełno dymiących kominów. Na plakacie widnieje duży napis czerwonym kolorem: Wara! 1. Hitlerowskie Niemcy przedstawione przy użyciu chwytu synekdochy przez wielką, rozczapierzoną nad miastem dłoń oznaczoną dla jasności przekazu swastyką., 2. Polski żołnierz broni miasta, wbijając w dłoń wroga bagnet., 3. Zaakcentowany kolorystycznie, kolokwialny wykrzyknik „Wara!” wyraża pogardę dla wroga i determinację.
Plakat propagandowy przedstawia postać polskiego żołnierza. Stoi on w rozkroku. W rękach trzyma karabin z zatkniętym bagnetem. Bagnetem dźga w nienaturalnie wielką dłoń. Na jej przegubie widnieje opaska ze swastyką. Żołnierz i dłoń unoszą się nad fabryką. Jest tu pełno dymiących kominów. Na plakacie widnieje duży napis czerwonym kolorem: Wara! 1. Hitlerowskie Niemcy przedstawione przy użyciu chwytu synekdochy przez wielką, rozczapierzoną nad miastem dłoń oznaczoną dla jasności przekazu swastyką., 2. Polski żołnierz broni miasta, wbijając w dłoń wroga bagnet., 3. Zaakcentowany kolorystycznie, kolokwialny wykrzyknik „Wara!” wyraża pogardę dla wroga i determinację.Plakat propagandowy z jesieni 1939 roku. Autor: Bolesław Surałło
Źródło: dostępny w internecie: Polona, domena publiczna.
Plakat propagandowy przedstawia krowę i grupę ludzi. Krowa namalowana jest po lewej stronie plakatu. Jest duża, czarno-biała. Na jej szyi wisi duży dzwonek. Z jej pyska wydobywa się ryk. Nieopodal krowy, w lewej części plakatu stoi w bramie grupa ludzi. Jest tu jedna kobieta, dziecko z psem i pięciu mężczyzn. Wszyscy stoją i przyglądają się krowie. Na plakacie widnieje napis: Gdy krowa ryczy nie stać w bramie. 1. „Krowami” warszawiacy nazywali pociski z niemieckiej wyrzutni Nebelwelfer bombardujące stolicę w czasie powstania warszawskiego., 2. Plakat w humorystyczny sposób poucza o sposobach ochrony przed pociskami (bramy były częstym obiektem ostrzałów, przebywanie w nich groziło śmiercią pod gruzami).
Plakat propagandowy przedstawia krowę i grupę ludzi. Krowa namalowana jest po lewej stronie plakatu. Jest duża, czarno-biała. Na jej szyi wisi duży dzwonek. Z jej pyska wydobywa się ryk. Nieopodal krowy, w lewej części plakatu stoi w bramie grupa ludzi. Jest tu jedna kobieta, dziecko z psem i pięciu mężczyzn. Wszyscy stoją i przyglądają się krowie. Na plakacie widnieje napis: Gdy krowa ryczy nie stać w bramie. 1. „Krowami” warszawiacy nazywali pociski z niemieckiej wyrzutni Nebelwelfer bombardujące stolicę w czasie powstania warszawskiego., 2. Plakat w humorystyczny sposób poucza o sposobach ochrony przed pociskami (bramy były częstym obiektem ostrzałów, przebywanie w nich groziło śmiercią pod gruzami).Satyryczny plakat ostrzegawczy, sierpień 1944 roku, autor: Eugeniusz Lokajski „Brok”
Źródło: dostępny w internecie: Muzeum Powstania Warszawskiego, domena publiczna.
Zdjęcie prezentuje młodego mężczyznę stojącego na tle budynku. Ma on gładko zaczesane, jasne włosy. Ubrany jest w koszulę, marynarkę, pumpy i długie oficerki. Mężczyzna trzyma w rękach arkusze z różnymi hasłami. 1. W drukarniach wytwarzano plakaty i afisze, np. z hasłami: „Walczymy o Całość, Wolność, Niepodległość”, „Nie ujdą kary niemieckie zbrodnie”, „Polacy, godzina wolności wybiła, w jedności nasza potęga i siła”. Afisze były rozklejane na budynkach lub wycinano z nich szablony, które służyły do malowania napisów farbą.
Zdjęcie prezentuje młodego mężczyznę stojącego na tle budynku. Ma on gładko zaczesane, jasne włosy. Ubrany jest w koszulę, marynarkę, pumpy i długie oficerki. Mężczyzna trzyma w rękach arkusze z różnymi hasłami. 1. W drukarniach wytwarzano plakaty i afisze, np. z hasłami: „Walczymy o Całość, Wolność, Niepodległość”, „Nie ujdą kary niemieckie zbrodnie”, „Polacy, godzina wolności wybiła, w jedności nasza potęga i siła”. Afisze były rozklejane na budynkach lub wycinano z nich szablony, które służyły do malowania napisów farbą.Porucznik Roman Rozmiłowski ps. Zawada prezentuje afisze wyprodukowane w drukarni „Stołeczna” przy ul. Moniuszki 11. Początek sierpnia 1944. Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski ps. Brok
Źródło: domena publiczna.
Zdjęcie przedstawia młodą kobietę stojącą na tle kamienicy. Długowłosa kobieta ubrana jest w bluzę moro, spódnicę do kolan. Na lewym ramieniu ma białą przepaskę z krzyżem. Kobieta stoi przy drewnianych drzwiach do kamienicy. Jest na nich zawieszony plakat propagandowy. Widnieje na nim żołnierz z karabinem i biało-czerwoną flagą. Na plakacie jest duży napis: Do broni! 1. Biało-czerwona flaga, sylwetka żołnierza z bronią w ręku ponaglającego gestem, ekspresywne zawołanie - to stały zestaw motywów na plakatach agitacyjnych z okresu powstania warszawskiego.
Zdjęcie przedstawia młodą kobietę stojącą na tle kamienicy. Długowłosa kobieta ubrana jest w bluzę moro, spódnicę do kolan. Na lewym ramieniu ma białą przepaskę z krzyżem. Kobieta stoi przy drewnianych drzwiach do kamienicy. Jest na nich zawieszony plakat propagandowy. Widnieje na nim żołnierz z karabinem i biało-czerwoną flagą. Na plakacie jest duży napis: Do broni! 1. Biało-czerwona flaga, sylwetka żołnierza z bronią w ręku ponaglającego gestem, ekspresywne zawołanie - to stały zestaw motywów na plakatach agitacyjnych z okresu powstania warszawskiego.Sanitariuszka Janina Marisówna-Tomiak pozuje na tle plakatu propagandowego autorstwa Stanisława Miedzy-Tomaszewskiego „Do broni w szeregach AK”. Warszawa, ulica Muranowska, sierpień 1944. Autor zdjęcia: Edward Tomiak
Źródło: domena publiczna.