Ilustracja interaktywna przedstawia portret trzech osób. Po prawej stronie stoją mężczyzna i kobieta. Mężczyzna i kobieta są parą. Kobieta wspiera się na mężczyźnie, a mężczyzna jest lekko przechylony w stronę kobiety. Lewą ręką kobieta obejmuje mężczyznę, jej dłoń opiera się na ramieniu mężczyzny. Kobieta ubrana jest w długą suknię koloru ciemnobeżowego, z okrągłym dekoltem. Mężczyzna ubrany jest w ubranie koloru granatowego. Po lewej stronie obrazu, znajduje się oparty o drzewo, drugi mężczyzna. Jego twarz jest nieco smutna, przygnębiona. U dołu obrazu dłoń kobiety chwyta jego rękę, ich dłonie splatają się. Na drugim planie znajdują się wysokie drzewa, gdzieniegdzie niebo pokryte białymi chmurami. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Opublikowanie przez młodego niemieckiego pisarza, Johanna Wolfganga Goethego (1749–1832), powieści epistolarnej Cierpienia młodego Wertera (1774) okazało się jedną z największych rewelacji w dziejach literatury europejskiej. Od chwili jej wydania wywołała ona ogromny oddźwięk wśród czytelników z różnych krajów. Jej oddziaływanie wiązało się głównie z nośnym przesłaniem ideowym, wpisanym w prezentowane w utworze wzorce osobowe, w pesymistyczny światopogląd jej głównego bohatera, w postawę buntu wobec rzeczywistości, w nowy wzorzec miłości, w entuzjastyczny stosunek do przyrody, a także w krytykę panujących relacji społecznych. Czytane w ten sposób *Cierpienia młodego Wertera* stały się źródłem swoistego przewrotu światopoglądowego, dając impuls do ukształtowania się nowego modelu uczuciowości, a nawet nowej mody – jej wyznacznikiem był charakterystyczny strój, wystylizowany na wzór powieściowych bohaterów, Lotty i Wertera (dla kobiet: biała suknia z różowymi kokardami; dla mężczyzn: niebieski frak, żółta kamizelka, buty z brunatnymi cholewami)”

^{Źródło: Marek Stanisz, Werteryzm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej (1764‒1918), red. J. Bachórz i inni, Toruń‒Warszawa 2016, s. 747.}

Na ilustracji znajduje się strona tytułowa pierwszego wydania "Cierpień młodego Wertera". Karta jest pożółkła, napisy wykonano w języku niemieckim, ozdobną czcionką. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. {audio}„Sławę Cierpień młodego Wertera gruntowały jednak nie tylko fakty obyczajowe czy skandale towarzyskie, które zresztą z oburzeniem piętnowali krytycy utworu ([…]piętnowano […] szerzące się wśród młodzieży nastroje bierności, pesymizmu i egzaltacji). O niezwykłej popularności powieści o Werterze świadczyły przede wszystkim jej liczne przekłady na niemal wszystkie języki europejskie, a ponadto arcypopularne wówczas »werteriady«, czyli naśladownictwa, przeróbki, parodie, oraz inspirowane powieścią utwory oryginalne. Wszystkie te zjawiska zwykło się nazywać zbiorczą nazwą werteryzmu”.

^{Indeks górny Źródło: Marek Stanisz, Werteryzm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej (1764‒1918), red. J. Bachórz i inni, Toruń‒Warszawa 2016, s. 747‒748.}

Na ilustracji znajduje się grupa osób: kobieta, mężczyzna i mała dziewczynka. Kobieta siedzi przy pianoforte i gra na instrumencie. Kobieta ubrana jest w niebieską suknię z białymi elementami: przy dekolcie, przy mankietach rękawów i z przodu. Na głowie ma włosy związane niebieską kokardą. Mężczyzna siedzi naprzeciwko niej. Ubrany jest on w bordowy surdut, pod nim niebieska kamizelka i niebieskie, krótkie do kolan, spodnie. Pomiędzy nimi stoi mała dziewczynka. Ubrana jest ona w żółtą sukienkę, w lewej ręce trzyma ona lalkę. Na drugim planie otwarte okno, za którym rośnie drzewo. Obok okna, na ścianie wisi obraz. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „»Gorączka werterowska« nie od razu dotarła do Polski. […] Sprzyjające warunki dla rodzimej recepcji powieści o Werterze powstały natomiast w równie niezwykłym czasie względnej stabilizacji politycznej po kongresie wiedeńskim (1815), kiedy to rozwiały się nadzieje na rychłe utworzenie państwa polskiego w jego przedrozbiorowym kształcie. Szczyt kariery powieści Goethego, przypadający na lata 20. i 30. XIX w., rozpoczął się na dobre od jej pierwszego przekładu na język polski w 1822 r. (Cierpienia młodego Wertera z niemieckiego P. Goethe, przeł. K. Brodziński, 1822), a także od opublikowania genialnej rodzimej werteriady, za jaką jest uważana czwarta część „Dziadów” (1823) Adama Mickiewicza. Od tej pory znane pytanie Mickiewiczowskiego Gustawa („Znasz ogień i łzy Wertera?”) nie pozostawało wśród polskich czytelników bez odpowiedzi. Popularność Cierpień poświadczały utwory inspirowane tą powieścią – jak Edmund (1829) Stefana Witwickiego, Poeta i świat (1839) Józefa Ignacego Kraszewskiego, Lesław Romana Zmorskiego (powst. 1843–1844, wyd. 1847), Bruno Tomasza Augusta Olizarowskiego (powst. 1836, wyd. 1851), oraz niezliczone utwory epigońskie, zwłaszcza drukowane w latach 30. w czasopismach wiersze, fragmenty i sceny dramatyczne nawiązujące do Cierpień młodego Wertera”.

^{Źródło: Marek Stanisz, Werteryzm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej (1764‒1918), red. J. Bachórz i inni, Toruń‒Warszawa 2016, s. 748.}

Ilustracja interaktywna przedstawia grupę kobiet ubranych w długie, eleganckie suknie. Siedzą one na ziemi, w lesie. Jedna z kobiet czyta książkę, reszta z uwagą słucha, śledząc każde słowo. Obok kobiety z książką leży chusteczka. Tło obrazu jest ciemne. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Ożywiona recepcja powieści Goethego przypadła nade wszystko na gorący okres przełomu romantycznego, stając się w ten sposób silnym impulsem do rozwoju polskiej krytyki literackiej. […] Największe zainteresowanie krytyków literackich w tym okresie wzbudziła kreacja tytułowego bohatera powieści Goethego, a zwłaszcza psychologiczne motywacje jego postępowania. Werter uchodził w ich oczach przede wszystkim za namiętnego »zapaleńca«, nadwrażliwca oddanego bez reszty miłości, kierującego się odruchami serca i lekceważącego »zimny« rozum. Z uznaniem pisano więc o autentyzmie jego postawy i szczerości uczuć, podkreślano jego niechęć do przyziemnego życia oraz konflikt z otoczeniem, pod niebiosa wychwalano także jego bunt przeciw porządkowi społecznemu i etyce zdrowego rozsądku. Za niewątpliwą wartość powieści Goethego uznawano wiarygodne przedstawienie dylematów moralnych tak niezwykłej jednostki”.

^{Źródło: Marek Stanisz, Werteryzm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej (1764‒1918), red. J. Bachórz i inni, Toruń‒Warszawa 2016, s. 749‒750.}

Ilustracja przedstawia kobietę stojącą obok grobu. Kobieta stoi lekko pochylona. Ubrana jest ona w płaszcz koloru czarnego. Płaszcz jest długi, szeroki, z dużym kołnierzem. Mankiety płaszcza wykończone są brązowym futerkiem. Na głowie kobieta ma ubrany duży kapelusz koloru czarnego z szerokim rondem. Spod kapelusza wystają siwe włosy. Obok kobiety, po prawej stronie obrazu znajduje się kamienny nagrobek. Wyryta jest na nim podobizna mężczyzny. Na nagrobku stoi kamienny wazon. Na drugim planie znajdują się drzewa, po lewej stronie obrazu lekko zaczerwienione niebo może sugerować, iż akcja obrazu dzieje się o zachodzie słońca. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „O wiele bardziej dwuznaczna była natomiast ocena moralna postawy Wertera (zwłaszcza jego czynu samobójczego) oraz diagnoza skutków etycznych, które taka postawa mogła wywołać. Współczuciu, zrozumieniu i uznaniu dla wartości, które ucieleśniał Werter, na ogół towarzyszył bowiem dystans wobec ostatecznych konsekwencji, jakie z tej postawy wynikały. Dystans ów podzielali nieomal wszyscy – nie tylko przeciwnicy powieści, ale także jej zwolennicy. Interpretowano zatem powieść Goethego najczęściej jako studium zagrożenia, jakie wynika z takiej postawy etycznej”.

^{Źródło: Marek Stanisz, Werteryzm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej (1764‒1918), red. J. Bachórz i inni, Toruń‒Warszawa 2016, s. 750.}

Ilustracja przedstawia obraz megalitycznego grobu zimową porą. Na środku obrazu znajdują się trzy drzewa, bez liści. Wokół nich leżą wielkie kamienie różnej wielkości, w różnych od siebie odstępach. Ziemia pokryta jest cienką warstwą śniegu, przez którą gdzieniegdzie przebija się zielona trawa. Na drugim planie spokojny, zimowy, wiejski krajobraz. Po prawej stronie obrazu znajduje się niewielki leśny zagajnik. Niebo w palecie kolorów od żółtej do ciemnoszarej nad krajobrazem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Refleksja krytycznoliteracka wokół kwestii werterowskiej dotykała także problemów filozoficznego znaczenia utworu Goethego. Co ciekawe, polscy krytycy w zasadzie nie odnosili się do najgłębszej motywacji radykalnego indywidualizmu i światopoglądowego pesymizmu Wertera – a było nią całkowite zwątpienie w sens istnienia, wynikające z przekonania, że światem ludzkim oraz przyrodą rządzą okrutne, nieludzkie prawa, a człowiek jest skazany na absolutną samotność wśród ludzi oraz alienację w świecie natury (w jednym z powieściowych listów Werter wypowiadał wielokrotnie potem powtarzane słowa o przyrodzie: »Nie widzę nic nad wiecznie połykającego, wiecznie przeżuwającego potwora«)”.Źródło:

^{Źródło: Marek Stanisz, Werteryzm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej (1764‒1918), red. J. Bachórz i inni, Toruń‒Warszawa 2016, s. 751}

Ilustracja przedstawia plakat z francuskiej premiery przedstawienia pt. Werter. Tytuł przedstawienia umieszczono na środku plakatu. Wykonany został on ozdobną czcionką w czerwonym kolorze. W lewym górnym rogu i prawym dolnym rogu na plakacie znajdują się fotografie z przedstawienia. Opis fotografii znajdującej się w lewym górnym rogu: na fotografii znajduje się grupa osób. Po prawej stronie na krześle, przy niewielkim stoliku, siedzi kobieta, obok niej w różnych pozycjach znajdują się dzieci. Jedno z dzieci stoi obok kobiety, jedno z dzieci siedzi przy stoliku. Po lewej stronie stoi mężczyzna, zwrócony jest on do kobiety i dzieci. Opis fotografii znajdującej się w prawym dolnym rogu: na fotografii znajduje się para ludzi: mężczyzna i kobieta. Kobieta stoi tyłem do mężczyzny. Jest lekko pochylona do przodu. Prawą ręką trzyma się ona za twarz. Lewą rękę ma wyciągniętą w stronę klęczącego za nią mężczyzny. Mężczyzna klęczy na 1 kolano. W dłoniach trzymając rękę kobiety, czule ją całuje. Na plakacie zawarto również informację, kto występuje w premierze przedstawienia i gdzie premiera się odbędzie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. „Krytycy literaccy chętniej podejmowali natomiast zawarty w Cierpieniach młodego Wertera wątek społeczny. Interpretowali więc powieść Goethego jako satyrę na bezduszne społeczeństwo, obojętne na wyższe wartości oraz nieczułe na ludzkie cierpienie. Do Wertera, jednostki zbuntowanej przeciw światu i porządkowi społecznemu, krytycy romantyczni żywili szczególną admirację. [Stefan] Witwicki pisał: »Jest pewien rodzaj ludzi w szyderstwo obracających to wszystko, co już dla nich przestaje być poważnym; zowiących nienaturalnością i fałszem, co tylko się nie mieści w ich osobistych granicach; ludzi, a raczej pół-ludzi, którzy w martwości czucia, w ograniczeniu myśli cały przestwór krajów imaginacji chcieliby cyrklem i linią mierzyć, i działaniom umysłów jakby pokłonom niewolników przypisać jednostajne i niezmienne formy. Dla nich świat nie ma dziwów, życie tajemnicy: i jest tylko miejscem, porą do obrania stanu, zrobienia tej lub owej kariery, i załatwiania interesów” (Przedmowa do Edmunda)”.

^{Indeks górny Źródło: Marek Stanisz, Werteryzm, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej (1764‒1918), red. J. Bachórz i inni, Toruń‒Warszawa 2016, s. 752.}