Galeria zdjęć interaktywnych
W filmie Siódma pieczęć pojawia się sporo odniesień do popularnych motywów i realiów średniowiecza. Zapoznaj się z galerią, a następnie zapisz w punktach przykłady wykorzystania tych tematów przez Ingmara Bergmana.
W filmie Siódma pieczęć pojawia się sporo odniesień do popularnych motywów i realiów średniowiecza. Zapoznaj się z opisami z galerii, a następnie zapisz w punktach przykłady wykorzystania tych tematów przez Ingmara Bergmana.
Wybierz jeden z motywów przywołanych w galerii i scharakteryzuj szerzej sposób, w jaki przetworzył go reżyser Siódmej pieczęci.
- w czasie wędrówki giermek Antoniusa spogląda w twarz ofierze zarazy;
- widz obserwuje procesję biczowników; w przerwie mnich nawołuje ludzi do pokuty, nie daje im nadziei na zbawienie, straszy;
- słychać lamenty, zawodzenia i modły oraz hymn Dies irae;
- motyw zarazy pojawia się w malowidle na ścianie wiejskiego kościółka;
- zaraza jest pretekstem do rozważań na temat sensu ludzkiego życia.
- w czasie wędrówki giermek Antoniusa spogląda w twarz ofierze zarazy;
- widz obserwuje procesję biczowników; w przerwie mnich nawołuje ludzi do pokuty, nie daje im nadziei na zbawienie, straszy;
- słychać lamenty, zawodzenia i modły oraz hymn Dies irae;
- motyw zarazy pojawia się w malowidle na ścianie wiejskiego kościółka;
- zaraza jest pretekstem do rozważań na temat sensu ludzkiego życia.
- rycerzem jest Antonius Block, wędrujący w towarzystwie swojego giermka; posiada konia, miecz, odziany jest w zbroję, wraca do swojego zamku po dziesięcioletniej nieobecności (udział w krucjacie);
- rycerz jest ukazany w chwili zwątpienia, mimo to jest wierny ideałom – wspiera rodzinę kuglarzy, wykazuje się mądrością i odwagą (rzuca wyzwanie Śmierci).
- rycerzem jest Antonius Block, wędrujący w towarzystwie swojego giermka; posiada konia, miecz, odziany jest w zbroję, wraca do swojego zamku po dziesięcioletniej nieobecności (udział w krucjacie);
- rycerz jest ukazany w chwili zwątpienia, mimo to jest wierny ideałom – wspiera rodzinę kuglarzy, wykazuje się mądrością i odwagą (rzuca wyzwanie Śmierci).
- rodzina kuglarzy przypomina Świętą Rodzinę, przeważnie pokazana jest na jasnym tle;
- tylko ci bohaterowie umykają przed Śmiercią, mimo że nie byli bez grzechu (sytuacja w karczmie: kradzież srebrnej bransoletki przez Jofa, przyjęcie podarunku przez żonę);
- pokazany jest także wątek kowala i jego wiarołomnej żony – w filmie potraktowany ironicznie.
- rodzina kuglarzy przypomina Świętą Rodzinę, przeważnie pokazana jest na jasnym tle;
- tylko ci bohaterowie umykają przed Śmiercią, mimo że nie byli bez grzechu (sytuacja w karczmie: kradzież srebrnej bransoletki przez Jofa, przyjęcie podarunku przez żonę);
- pokazany jest także wątek kowala i jego wiarołomnej żony – w filmie potraktowany ironicznie.
Kaznodzieja z XV wieku, Bernardyn z Sieny, powiadał męskim członkom zgromadzenia wiernych, że najpiękniejsza i najprzydatniejsza rzecz w domu to piękna, postawna żona, która mądra jest, cnotliwa, umiarkowana i zdolna do rodzenia dzieci. […] Gdy taka niewiasta pojmuje, co uczynić wypada, gotowa już na to. Jeśli spodziewa się dziecięcia, znosi niewygody swego stanu, cierpi, wydając na świat dziatki swoje, znosi trudy troski o nie, nauczania ich i ćwiczenia, a trudzi się także, dbając o wygody męża swego, kiedy owemu czego potrzeba albo w jego chorobie..
W istocie według Bernardyna mężczyzna bez żony zejdzie na psy. Kto miałby mu pilnować domu i dóbr? Myszy i wróble wyjedzą mu zboże, dzbany, w których trzyma oliwę, będą przeciekały i pękały, obręcze z winem rozpadną się, a wino skwaśnieje lub zatęchnie. Człowiek taki sypia w jamie – w zagłębieniu odciśniętym przez ciało, gdyż nikt nie poprawia mu i nie wygładza łoża – w niezmienianej pościeli, aż ta porwie się ze starości
Indeks dolny Źródło: Frances Gies, Joseph Gies, Życie średniowiecznej kobiety, Kraków 2019, s. 66-67., 2. Kobieta W wiekach średnich nastawienie do kobiet bywało skrajne – albo wynoszono ją na piedestał, albo przedstawiano jako wcielenie zła. Wynikało to z potrzeb Kościoła i pojmowania symboliki kusicielki Ewy i czystości Maryi Dziewicy. Kobietę sławiono w romantycznych pieśniach trubadurów i bardów albo poniżano w sprośnych przyśpiewkach. Powstały więc dwa obrazy kobiety: wiernej, religijnej żony i troskliwej matki oraz nierządnicy, cudzołożnicy ulegającej prymitywnym potrzebom i sprowadzającej mężczyzn na złą drogę., 3. W Siódmej pieczęci:
- ukazana jest matka, kobieta czysta, dbająca o męża i dziecko, opiekująca się rodziną (żona kuglarza), oraz kobieta zwodnicza, zdradziecka (żona kowala). Postaci te zestawiono na zasadzie antytezy.
Kaznodzieja z XV wieku, Bernardyn z Sieny, powiadał męskim członkom zgromadzenia wiernych, że najpiękniejsza i najprzydatniejsza rzecz w domu to piękna, postawna żona, która mądra jest, cnotliwa, umiarkowana i zdolna do rodzenia dzieci. […] Gdy taka niewiasta pojmuje, co uczynić wypada, gotowa już na to. Jeśli spodziewa się dziecięcia, znosi niewygody swego stanu, cierpi, wydając na świat dziatki swoje, znosi trudy troski o nie, nauczania ich i ćwiczenia, a trudzi się także, dbając o wygody męża swego, kiedy owemu czego potrzeba albo w jego chorobie..
W istocie według Bernardyna mężczyzna bez żony zejdzie na psy. Kto miałby mu pilnować domu i dóbr? Myszy i wróble wyjedzą mu zboże, dzbany, w których trzyma oliwę, będą przeciekały i pękały, obręcze z winem rozpadną się, a wino skwaśnieje lub zatęchnie. Człowiek taki sypia w jamie – w zagłębieniu odciśniętym przez ciało, gdyż nikt nie poprawia mu i nie wygładza łoża – w niezmienianej pościeli, aż ta porwie się ze starości
Indeks dolny Źródło: Frances Gies, Joseph Gies, Życie średniowiecznej kobiety, Kraków 2019, s. 66-67., 2. Kobieta W wiekach średnich nastawienie do kobiet bywało skrajne – albo wynoszono ją na piedestał, albo przedstawiano jako wcielenie zła. Wynikało to z potrzeb Kościoła i pojmowania symboliki kusicielki Ewy i czystości Maryi Dziewicy. Kobietę sławiono w romantycznych pieśniach trubadurów i bardów albo poniżano w sprośnych przyśpiewkach. Powstały więc dwa obrazy kobiety: wiernej, religijnej żony i troskliwej matki oraz nierządnicy, cudzołożnicy ulegającej prymitywnym potrzebom i sprowadzającej mężczyzn na złą drogę., 3. W Siódmej pieczęci:
- ukazana jest matka, kobieta czysta, dbająca o męża i dziecko, opiekująca się rodziną (żona kuglarza), oraz kobieta zwodnicza, zdradziecka (żona kowala). Postaci te zestawiono na zasadzie antytezy.
- wędrówka głównego bohatera wiąże się z poszukiwaniem odpowiedzi na nurtujące go pytania egzystencjalne, jest również doświadczeniem i obserwacją życia;
- wędrówka trupy aktorów;
- wędrówka pokutna biczowników;
- ostatecznym celem ziemskiej podróży jest śmierć (zakończenie filmu).
- wędrówka głównego bohatera wiąże się z poszukiwaniem odpowiedzi na nurtujące go pytania egzystencjalne, jest również doświadczeniem i obserwacją życia;
- wędrówka trupy aktorów;
- wędrówka pokutna biczowników;
- ostatecznym celem ziemskiej podróży jest śmierć (zakończenie filmu).
Z biegiem czasu sytuacja uległa zmianie. Ongi prześladowane chrześcijaństwo doszło wreszcie do władzy. Ustawy, które dawniej służyły do prześladowania chrześcijan, teraz mogły posłużyć do poskromienia ich przeciwników. Pozyskany dla nowej wiary cesarz Konstantyn wydał nadzwyczaj surowe ustawy przeciwko czarom i naukom tajemnym, chcąc z nich ukuć oręż przeciwko wrogom nowej religii. […] Mimo wszystko prawie do XIII w. procesy domniemanych wspólników diabelskich należały do rzadkości, dopiero w ostatnich stuleciach średniowiecza straszliwa plaga zabobonu ogarnęła znaczną część Europy.
Indeks dolny Bohdan Baranowski, Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Poznań 2021, s. 7–9., 2. Czarna magia Od połowy XIV wieku wiele działań podejmowanych przez Kościół dotyczyło oskarżeń o stosowanie czarów. Ta działalność wiąże się między innymi z plagą dżumy, kiedy szukano winnych zarazy. W 1484 roku papież Innocenty VIII wydał bullę Summis desiderantes affectibus, w której oparł się na zdaniu wyjętym z Księgi Wyjścia (22,18) „Czarownicy żyć nie dopuścisz”. Niedługo potem ukazała się publikacja Młot na Czarownice (1487), której autorem jest inkwizytor Heinrich Kramer. Księgi te przyczyniły się do wzmożonych prześladowań czarownic. Powodem oskarżenia mogły być nieszczęścia osobiste, konflikt z sąsiadem, nienawiść, zazdrość, choroby ludzi lub zwierząt, powodzie, nieurodzaje. Najczęściej ofiarami tych pomówień były kobiety z biedoty, prostytutki oraz te, które zajmowały się znachorstwem. Osoby oskarżone o czary skazywane były na tortury, długoletnie więzienie, zakuwane były w dyby i wystawiane na widok publiczny, przechodziły próbę wody, palono je na stosach., 3. W Siódmej pieczęci:
- ukaranie kobiety oskarżonej o obcowanie z diabłem i spowodowanie zarazy (uwięzienie w dybach, wystawienie jej na widok publiczny);
- scena spalenia na stosie czarownicy;
- powtarzanie przez giermka i ludzi w karczmie pogłosek o anomaliach (np. we wsi jakaś kobieta urodziła głowę cielaka; w nocy na cmentarzu rozwarły się groby i trupy walały się po okolicy; wczoraj cztery słońca ukazały się na nieboskłonie), które mają zapowiadać rychły koniec świata.
Z biegiem czasu sytuacja uległa zmianie. Ongi prześladowane chrześcijaństwo doszło wreszcie do władzy. Ustawy, które dawniej służyły do prześladowania chrześcijan, teraz mogły posłużyć do poskromienia ich przeciwników. Pozyskany dla nowej wiary cesarz Konstantyn wydał nadzwyczaj surowe ustawy przeciwko czarom i naukom tajemnym, chcąc z nich ukuć oręż przeciwko wrogom nowej religii. […] Mimo wszystko prawie do XIII w. procesy domniemanych wspólników diabelskich należały do rzadkości, dopiero w ostatnich stuleciach średniowiecza straszliwa plaga zabobonu ogarnęła znaczną część Europy.
Indeks dolny Bohdan Baranowski, Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Poznań 2021, s. 7–9., 2. Czarna magia Od połowy XIV wieku wiele działań podejmowanych przez Kościół dotyczyło oskarżeń o stosowanie czarów. Ta działalność wiąże się między innymi z plagą dżumy, kiedy szukano winnych zarazy. W 1484 roku papież Innocenty VIII wydał bullę Summis desiderantes affectibus, w której oparł się na zdaniu wyjętym z Księgi Wyjścia (22,18) „Czarownicy żyć nie dopuścisz”. Niedługo potem ukazała się publikacja Młot na Czarownice (1487), której autorem jest inkwizytor Heinrich Kramer. Księgi te przyczyniły się do wzmożonych prześladowań czarownic. Powodem oskarżenia mogły być nieszczęścia osobiste, konflikt z sąsiadem, nienawiść, zazdrość, choroby ludzi lub zwierząt, powodzie, nieurodzaje. Najczęściej ofiarami tych pomówień były kobiety z biedoty, prostytutki oraz te, które zajmowały się znachorstwem. Osoby oskarżone o czary skazywane były na tortury, długoletnie więzienie, zakuwane były w dyby i wystawiane na widok publiczny, przechodziły próbę wody, palono je na stosach., 3. W Siódmej pieczęci:
- ukaranie kobiety oskarżonej o obcowanie z diabłem i spowodowanie zarazy (uwięzienie w dybach, wystawienie jej na widok publiczny);
- scena spalenia na stosie czarownicy;
- powtarzanie przez giermka i ludzi w karczmie pogłosek o anomaliach (np. we wsi jakaś kobieta urodziła głowę cielaka; w nocy na cmentarzu rozwarły się groby i trupy walały się po okolicy; wczoraj cztery słońca ukazały się na nieboskłonie), które mają zapowiadać rychły koniec świata.
Słownik
(łac. flagellare – biczować, chłostać) – biczownik, kapnik, członek bractwa religijnego; grupy flagelantów wędrowały w procesjach pokutniczych, wymierzając sobie i współbraciom karę fizyczną i nawołując do pokuty (XII–XIVw.)