Głosowanie nogami
Wprowadzenie
Zagłosujmy! – takie hasło często można usłyszeć, gdy trzeba podjąć wspólnie jakąś decyzję. Na przykład cała klasa wybiera się do kina. Jaki wybrać film – zdania są podzielone. Wtedy można zagłosować. Nauczyciel wymienia filmy, a gdy usłyszysz wybrany przez siebie tytuł, podnosisz rękę. Taki sposób głosowania nazywamy jawnym, bo wszyscy widzą, jak głosują inni. Wybierając przewodniczącego klasy, zaznaczasz nazwisko kandydata na niepodpisanej karteczce. Tak samo głosują Twoi rodzice w wyborach samorządowych albo do Sejmu. Jest to głosowanie tajne, bo nie można stwierdzić, kto jak głosował, liczy się tylko ogólny wynik.
Ale głosować można nie tylko podczas lekcji czy wyborów. Nie zawsze też głosowanie musi być formalne i oficjalne. Istnieje też tak zwane głosowanie nogami – czyli opuszczenie miejsca, które się nam nie podoba, a wybranie takiego, w którym być może będzie nam lepiej. Wyobraź sobie, że idziesz ze znajomymi do kina. Jednak po pewnym czasie stwierdzacie, że film jest nudny i nic z niego nie rozumiecie. Postanawiacie więc wyjść z sali jeszcze przed końcem seansu. Zagłosowaliście nogami, pokazaliście, że film Wam się nie podobał. Inny przykład: przed lekcjami zawsze kupujesz bułkę w sklepie obok szkoły. Kilka razy okazało się jednak, że była czerstwa. Po drodze do domu udało Ci się kupić w innym sklepie tanie pieczywo, które pięknie pachniało. Od tej pory kupujesz drugie śniadanie właśnie tu – to jest głosowanie nogami za nowym sklepem, a przeciw staremu.
Zadania na rozgrzewkę
Połącz dawnych migrantów z miejscami ich pochodzenia i osiedlenia się.
Starożytny Grek, Starożytny Rzymianin, Anglik, Średniowieczny rycerz, Hiszpan
| Postać | Okres życia | Miejsce urodzenia | Miejsce emigracji |
|---|---|---|---|
| Starożytny Grek | |||
| Starożytny Rzymianin | |||
| Anglik | |||
| Średniowieczny rycerz | |||
| Hiszpan |
Dlaczego emigrowali?
Emigracja to opuszczenie swojego miejsca zamieszkania na dłuższy czas (lub na zawsze).
Ludzie emigrowali od zarania dziejów.
W XIX wieku emigracje się nasiliły. Także Polacy coraz chętniej opuszczali rodzinne strony.
Przeczytaj teksty z tabeli, a dowiesz się, dlaczego ludzie emigrowali. Następnie wskaż, co charakteryzuje poszczególnych migrantów. Do każdego migranta może pasować kilka odpowiedzi.
| Wypowiedź migranta | Emigrował z własnej woli | Emigrował z przymusu | Emigrował z powodów ekonomicznych | Emigrował z powodów politycznych | Widzi przede wszystkim rzeczy złe | Zauważa przede wszystkim to, co dobre |
| Nie miałem szans na pracę w mojej okolicy, mojej rodzinie groził głód! | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| Dowiedziałem się, że w Niemczech jest mnóstwo pracy w kopalniach. A jakie zarobki! | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| Po upadku powstania groziło mi więzienie. Musiałem wyjechać do Francji. | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| Po upadku powstania władze carskie skazały mnie na wywózkę na Syberię. Nie miałem wyboru, choć wcale mi się tu nie podoba. | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| Kuzyn załatwił mi pracę w USA, a nawet przysłał bilet na statek do Nowego Jorku, więc pojechałem. Jest super! | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| Skoro w Warszawie działać się nie da, wyjechałem do Szwajcarii i tu wydaję polską gazetę. Ale tęsknię za swoim domem, ogrodem, ulicą. | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
Jak widać z tabeli, niektórzy wyjeżdżają głównie dlatego, że tam, gdzie żyją, jest bardzo źle. Sądzą, że gdziekolwiek indziej będzie im lepiej. Są jednak i tacy, którym powodzi się nie najgorzej, a jednak chcieliby jeszcze bardziej poprawić swoją sytuację i wykorzystują do tego różne sposoby, w tym także emigrację. Mówimy więc przy emigracji o czynnikach wypychających (negatywnych) i przyciągających (pozytywnych). Możesz też myśleć tak: wyjechałbym z kraju, w którym są… (czynniki wypychające) albo: wyjechałbym do kraju, w którym są… (czynniki przyciągające).
Uzupełnij schemat, umieszczając czynniki w odpowiednich miejscach.
Dużo miejsc pracy, łatwość jej znalezienia, Ogólna bieda, Prześladowania polityczne, Trudności w utrzymaniu siebie i rodziny, Prężnie działające polskie instytucje, Wysokie zarobki, Krewni lub znajomi, którzy już wyjechali i którym się udało, Niskie zarobki, Wolność słowa, prasy, brak cenzury, Brak nadziei na poprawę losu w kraju
| Czynniki wypychające | |
|---|---|
| Czynniki przyciągające |
Dokąd emigrowali?
Na podstawie powyższych fotografii i informacji z ich opisów wskaż, dokąd emigrowali Polacy.
- do Francji.
- do Szwajcarii.
- do USA.
- do Niemiec.
- do Rosji.
- do Czech.
- do Szwecji.
Statystyki emigracji
W tabeli znajdują się kraje, do których szczególnie chętnie udawali się Polacy w XIX i na początku XX wieku, oraz szacunkowe dane dotyczące liczby polskich emigrantów.
Kraj | Liczba polskich imigrantów |
Kanada | 60 tys. |
USA | 2 mln. |
Brazylia | 100 tys. |
Niemcy | 300 tys. |
Francja | 35 tys. |
Dania | 7 tys. |
Belgia | 3 tys. |
Szwajcaria | 5 tys. |
Rosja | 500 tys. |
Na podstawie tabeli ustaw słupki wykresu tak, aby pokazywały, które państwa przed I wojną światową przyjęły najwięcej emigrantów z ziem polskich pod zaborami.
- USA ...............tys.
- Rosja ...............tys.
- Niemcy ...............tys.
- Brazylia ...............tys.
- Kanada ...............tys.
- Francja ...............tys.
- Dania ...............tys.
- Szwajcaria ...............tys.
- Belgia ...............tys.
Jak zapewne zauważyliście, tabela i mapa podają w przypadku niektórych krajów różne dane liczbowe. To dlatego, że różni badacze różnie obliczają skalę migracji. W XIX wieku często nie prowadzono dokładnych statystyk dotyczących ludności. Poza tym Polacy bywali zaliczani do grona obywateli państw zaborczych, bo nie było przecież państwa polskiego. Jakie okoliczności wpływały na statystyki? Spośród poniższych stwierdzeń wybierz te, które powodowały, że statystyki mogły podawać większą niż rzeczywista liczbę emigrantów z Polski te, które liczbę tę zaniżały
| Podawały większą niż rzeczywista liczbę emigrantów z Polski | Zaniżały rzeczywista liczbę emigrantów z Polski | |
| Brano pod uwagę, z jakiego państwa przybywał imigrant, a nie to, za kogo się uważał | □ | □ |
| Liczono tylko przyjeżdżających, nie odnotowywano, czy wyjechali z powrotem | □ | □ |
| Emigranci nie mieli świadomości narodowej: nie wiedzieli, co to znaczy być Polakiem | □ | □ |
| Niektórzy dostawali się do USA nielegalnie, więc urzędnicy o nich nie wiedzieli | □ | □ |
Jak im się żyło?
O losie imigrantów, głównie z Ameryki Północnej i Południowej, można się dowiedzieć z ich listów.
Oto relacje imigrantów, głównie z Ameryki Północnej i Południowej. Które z listów mówią o pozytywnych, a które o negatywnych aspektach życia na emigracji?
„Choć zarabiam mało, to jednak tak obecnie, jak i poprzednio żyję lepiej niż w kraju” ., „Kochana Siostro! Jeślibyś chciała i miała ochotę, to ja ci przyślę szyfkartę [bilet na statek], to przyjedziesz razem z bratem. Służysz w kraju od najmłodszych lat i będziesz służyła do starości, a z tego małą masz korzyść. Uważam, że powinnaś przyjechać tu, do Ameryki, to prędzej tu do czegoś dojdziesz niż w kraju”., „Moi koledzy z pracy są Polakami, mój gospodarz jest Polakiem, w niedzielę słucham mszy po polsku, czytam polskie gazety i nawet kupuję jedzenie w sklepie, który należy do mojego krajana”., „Tak gorąco się modlę, iżby ta Matuchna Boża to wielkie morze osuszyła. Potem już na piechotę polecę do wioski rodzinnej pod Przemyślem” ., „Ulice bez końca, brudy przewyższają wszelkie pojęcie, okopcone domy, nad nimi atmosfera kurzu, sadzy i pyłu, niebrukowane ulice, zaułki godne jakiegoś Ciechanowa, ciężkie powietrze tamujące oddech w piersiach”., „W olbrzymiej izbie, na gołych deskach spoczywało około 500 rodzin, powietrze nie do opisania, kto mógł, przytulił się do ściany, by znaleźć przynajmniej dla głowy wsparcie” ., „Najgorzej przyszło mi spędzić dzień Bożego Narodzenia. Tu nie masz ani opłatka, ani rodziny, gorąco tak mocne, muchy tak naprzykrzone, że się niepodobnym zdaje, by to był czas Bożego Narodzenia” ., „Filomencia przysłała fotografię. Taka pani, kapelusz, takie pióra, ubrana pięknie” .
| Pozytywne | |
|---|---|
| Negatywne |
Jakie wnioski na temat życia polskich emigrantów w Stanach Zjednoczonych można wyciągnąć z zamieszczonych tu zdjęć? Zapisz je w trzech zdaniach
Podsumowanie
W XIX wieku wielu Polaków opuściło swoje strony rodzinne. Jednych zmusiły do tego władze zaborcze albo okoliczności (polityczne lub ekonomiczne). Inni sami wybrali emigrację – zagłosowali nogami. Ogółem ziemie polskie opuściło około 10 milionów mieszkańców, z czego 3,6 miliona już nie wróciło. Osiedlali się nie tylko w Europie: we Francji czy w Niemczech, ale także za oceanem: w Brazylii, Kanadzie, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych.
Uporządkować wielkości liczbowe.
Zrozumieć, co przekazują mi ludzie.
Dziś także wielu Polaków decyduje się na wyjazd za granicę, by tam pracować i mieszkać. Rozważ, posługując się wskazówkami z tabeli, jakimi motywami się kierują oraz jakie mogą być konsekwencje decyzji o emigracji.
Dobre strony życia w Polsce | Złe strony życia w Polsce |
Szanse związane z emigracją | Zagrożenia związane z emigracją |
Jak pamiętasz, taki schemat analizy sytuacji nazywamy analizą SWOT.