Gra edukacyjna + Sprawdź się
Sprawdź swoją wiedzę
Wyjaśnij, dlaczego komuniści lansowali hasło „3xTAK”.
Omów znaczenie referendum dla późniejszych wyborów parlamentarnych i rozprawy komunistów z opozycją.
Na podstawie poniższych fotografii wykonaj polecenia.
Na podstawie opisów fotografii wykonaj polecenia.
Źródło 1.
![Na ilustracji znajduje się kolorowy plakat propagandowy zachęcający wyborców do głosowania za likwidacją senatu. Na rysunku widoczny jest chłop który ciągnie wóz z napisem postęp. Z lewej strony stoi arystokrata w ciemnym garniturze i kapeluszu z napisem senat, który przy pomocy długiego kija blokuje koła wozu. Na dole plakatu znajduje się napis: hamował postęp społeczny.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RCSB7lKVTIqNP/1636418906/1TAROdHY0yIB1UDpZk5DpptMOShvgG95.png)
Źródło 2.
![Na zdjęciu znajduje się kolorowy plakat propagandowy. Widoczny jest na nim obywatel który patrzy na plakat z napisem: głosuj trzy razy na tak. Za jego plecami znajduje się żołnierz z karabinem i przepaską Narodowych Sił Zbrojnych, który szepcze mu aby głosował na nie. Żołnierz rzuca na ścianę cień, na którym jego opaska z symbole NSZ zmienia się w nazistowską swastykę.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rut8xbJMUOtRI/1636418907/1U5VCa1jmRdbexAjQvoXjKznuXnrMiwN.jpg)
Źródło 3.
![Na ilustracji znajduje się kolorowy plakat propagandowy zachęcający wyborców do przyłączenia ziem zachodnich do Polski podczas referendum. Na plakacie jest napis Ziemie zachodnie to bogactwo Polski. Wymieniono między innymi to, że odzyskaliśmy ziemie dobrze zagospodarowane pod względem upraw pszenicy, owsa, żyta, buraków cukrowych. Następnie zaznaczono, że to ziemie odwiecznie polskie. Z przyłączeniem ziem zachodnich podwaja się moc naszego przemysłu. Ponad 500 000 rodzin chłopskich otrzymuje ziemie na zachodzie. Roczna produkcja przemysłowa daje dużo większe możliwości produkcyjne w przypadku węgla, stali i żelaza, wyrobów wełnianych, cukru. Napis: Głosuj za utrwaleniem nowych granic zachodnich tak.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1aAhZReB9YEZ/1636418907/17ujtwZMY1WQSVPDAdD9BT4snLVEUnep.jpg)
Źródło 4.
![Na ilustracji znajduje się kolorowy plakat propagandowy przedstawiający, jakie korzyści dla chłopów wyniknęły z reformy rolnej. Przed wojną 19 000 obszarników posiadało 43% ziemi ornej. 1 100 000 gospodarstw karłowatych. Dochód roczny obszarnika 54 000 zł, chłopa 470 zł. Przed wojną parcelowano w ciągu roku 132 000 hektarów. Obecnie w ciągu 8 miesięcy rozdzielono 1 600 000 hektarów. Za jeden hektar ziemi chłop płacił w przeliczeniu na zboże 300 gramów. Obecnie wpłaca państwu 20 razy mniej, czyli 15 gramów.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Q92ZhOdjwtP/1636418908/2GmBB8vedOjutRFhpuJ3QioPMaanGQkK.jpg)
Przeanalizuj poniższe źródła i na ich podstawie wykonaj polecenia.
Źródło 1.
Przebieg referendum ludowego z 30 czerwca 1946 roku w powiecie augustowskim w świetle raportu szefa powiatowego urzędu bezpieczeństwa publicznego w AugustowiePrzeprowadzenie wyborów parlamentarnych w powojennej Polsce wynikało z postanowień Wielkiej Trójki przyjętych w Jałcie i Poczdamie. Było ponadto potrzebne dla legitymizacji nowej władzy na arenie międzynarodowej i wewnątrz kraju. Komuniści żywili jednak obawy, bo wiedzieli, że w wolnych wyborach nie mają większych szans na zwycięstwo. Sukces Partii Drobnych Rolników na Węgrzech był pod tym względem wymowny. Pokazał w sposób dobitny, jaki może być wynik wyborów z udziałem tak silnej partii opozycyjnej, jaką było Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). Dlatego też władza „ludowa” starała się maksymalnie odwlekać termin wyborów do sejmu, a jednocześnie osłabiać pozycję PSL i podporządkować sobie inne ugrupowania polityczne. Referendum było ważną próbą przed właściwymi wyborami do Sejmu Ustawodawczego. Pozwalało lepiej rozpoznać polityczne nastawienie społeczeństwa, przygotować administrację i zmobilizować aparat represji, sprawdzić, jak należy postępować w komisjach obwodowych. Do „ochrony” głosowania, a zarazem do prowadzenia akcji propagandowo‑politycznej, władze wyznaczyły około 130 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i aparatu bezpieczeństwa.
Źródło: J. Snopko, Przebieg referendum ludowego z 30 czerwca 1946 roku w powiecie augustowskim w świetle raportu szefa powiatowego urzędu bezpieczeństwa publicznego w Augustowie. Cytat za: Studia Podlaskie XVIII, Białystok 2007/2008, s. 353.
Źródło 2.
Referendum ludowe w 1946 r.Decyzję o referendum ludowym podjęto w końcu kwietnia 1946 r. Zamierzano zadać trzy pytania, dotyczące różnych stref życia powojennej Polski. Pierwsze – ''Czy jesteś za zniesieniem Senatu?'' – dotyczyło tak naprawdę zachowania politycznych tradycji II Rzeczpospolitej. Drugie – ''Czy chcesz [...] ustroju gospodarczego, zaprowadzonego przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki krajowej, z zachowaniem ustawowych uprawnień inicjatywy prywatnej?'' – kwestii istnienia gospodarki wolnorynkowej. Trzecie – ''Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic Państwa Polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej?'' – odnosiło się do problemu przedwojennych granic Polski: bez Wrocławia, Szczecina, Olsztyna, ale z Wilnem, Grodnem i Lwowem. Pytania zostały sformułowane tak, żeby intuicyjną odpowiedzią na każde z nich było ''Tak''. Któż bowiem nie chciałby zmniejszenia liczby polityków, sprawiedliwej i narodowej gospodarki oraz powiększenie terytorium Polski? Komuniści zachęcali do głosowana ''3xTak'' i taki też wynik referendum uznaliby za sukces. ''3xTak'' było również doskonałym i nośnym hasłem propagandowym.
Źródło: Referendum ludowe w 1946 r. Cytat za: https://opinie.wp.pl/referendum-ludowe-w-1946-r-6126041699264641a (dostęp 16. 05. 2021).
Źródło 3.
Przebieg referendum ludowego z 30 czerwca 1946 roku w powiecie augustowskim w świetle raportu szefa powiatowego urzędu bezpieczeństwa publicznego w AugustowieOrgany bezpieczeństwa odpowiednio „zaopiekowały się” organizacją referendum. Dbały, by do komisji okręgowych i obwodowych nie dostały się „elementy reakcyjne”, a wśród członków komisji starano się pozyskać jak najwięcej współpracowników. Każdy obwód miał założoną teczkę obserwacyjną, gdzie zbierano dane o przewodniczącym i członkach komisji oraz nastrojach ludności. Nasilono represje wobec działaczy PSL. W Augustowie funkcjonariusze UB aresztowali kilku liderów stronnictwa, a 28 maja 1946 roku zawieszono działalność tej partii na terenie powiatu. W czerwcu kampania propagandowa nasiliła się. W teren ruszyły ekipy agitatorów z PPR i SL, wspierane przez wojsko. Masowo kolportowano plakaty i ulotki nawołujące do głosowania „3 x tak”. Grupy ochrony otrzymały nawet rozkazy użycia broni wobec osób zrywających afisze „bloku demokratycznego”. Na potrzeby referendum zmobilizowano mechaniczne środki transportu i zarezerwowano łączność telefoniczną.
Źródło: J. Snopko, Przebieg referendum ludowego z 30 czerwca 1946 roku w powiecie augustowskim w świetle raportu szefa powiatowego urzędu bezpieczeństwa publicznego w Augustowie. Cytat za: Studia Podlaskie XVIII, Białystok 2007/2008, s. 355.