Zapoznaj się z osią czasu, a następnie wykonaj polecenia.
R1Zki2Du2uc911
Oś czasu. 21.7.1944 Na zdjęciu znajduje się szary plakat z Manifestem Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W jej górnej części znajduje się orzeł bez korony, gałązki oliwne oraz powiewająca polska flaga. Powołanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) na terenach polskich zajmowanych przez Armię Czerwoną. PKWN składał się z polskich komunistów, ale sterowany był przez Józefa Stalina i Moskwę. Pełnił rolę tymczasowego rządu (władzy wykonawczej) do grudnia 1944 roku. 31.12.1944 Na czarno-białym zdjęciu znajduje się Józef Stalin oraz Wiaczesław Mołotow. Obaj stoją przy biurku. Mołotow ubrany jest w czarny garnitur. Stalin ma na sobie jasny mundur i trzyma ogromne metalowe godło Polski. Na biurku leżą dokumenty. Za nimi widoczne są ogromne drzwi. Utworzenie Rządu Tymczasowego. Został formalnie powołany przez Krajową Radę Narodową, czyli działający w latach 1944-1947 samozwańczy parlament (utworzony przez członków Polskiej Partii Robotniczej i współpracujących z nią ugrupowań). Jednak faktycznie powołał go Józef Stalin w miejsce istniejącego już PKWN-u. Premierem Rządu Tymczasowego został dotychczasowy przewodniczący PKWN – Edward Osóbka-Morawski. Rząd ten został oficjalnie uznany przez ZSRS, Czechosłowację i Jugosławię. 28.6.1945 Czarno-białe zdjęcie przestawia ogromna manifestację. Ludzie są zgromadzeni przed budynkiem, na którym zawieszone są transparenty. W oddali widoczne są kamienice. Powołanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Rząd ten został powołany przez prezydenta KRN Bolesława Bieruta. Utworzono go na mocy postanowień jałtańskich, które przewidywały rekonstrukcję Rządu Tymczasowego, tzn. wypracowanie wspólnego przedstawicielstwa z udziałem członków KRN i Rządu Tymczasowego oraz działaczy ludowych skupionych wokół Stanisława Mikołajczyka (byłego premiera rządu na uchodźstwie) oraz części członków Polskiej Partii Socjalistycznej. Uzgodnień tych dokonał rząd ZSRS oraz przedstawiciele Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. TRJN został uznany m.in. przez Francję, USA, Wielką Brytanię, Włochy i Kanadę, nie znalazł natomiast akceptacji przez Hiszpanię, Portugalię, Watykan czy Irlandię. 9.1945 Początek zwalczania przez komunistów opozycji legalnej i nielegalnej. Usiłując zachować pozory normalności wobec społeczeństwa w kraju oraz przywódców wielkich mocarstw, komuniści nie mogli jednocześnie zaatakować wszystkich instytucji, środowisk i osób, które uznawali za wrogie wobec wprowadzanego totalitarnego reżimu. Zdecydowali się więc na tzw. taktykę salami, czyli eliminowanie przeciwników po kolei, przy jednoczesnym propagandowym utrzymywaniu pozornie poprawnych relacji z pozostałymi. W latach 1944–1947 rozpoczęli od uderzenia w pozostałości Polskiego Państwa Podziemnego (dotkniętego już silnymi represjami sowieckimi) i podziemia niepodległościowego, następnie skierowali uwagę na jawnie działające partie polityczne. W dalszej kolejności, w latach 1947–1948, przeprowadzili czystkę w szeregach swoich „partii sojuszniczych”, czyli w popierających komunistów PPS, SL i SD. Jednocześnie fala represji dotknęła Kościół katolicki. Indeks dolny F. Musiał, Polska pojałtańska 1945 - 1948. Początki komunistycznego reżimu, w: https://www.polska1918-89.pl/poczatki-komunistycznego-rezimu,227.html (dostęp 21. 05. 2021). 3.1946 Przymiarki do referendum ludowego. W marcu 1946 r. narodził się pomysł przeprowadzenia w Polsce referendum, które miało badać nastroje społeczne przed wyborami do sejmu. Oficjalnym inicjatorem tego przedsięwzięcia było PPS, jednak faktyczną pieczę nad nim sprawowała PPR.
PPR i PPS zaczęły poszukiwać możliwości wyjścia z sytuacji powstałej po niepowodzeniu działań na rzecz stworzenia szerokiego bloku wyborczego. Chodziło także o przezwyciężenie dysonansów [rozbieżność - przyp. red.] w sprawie głosowania między tymi partiami, zwłaszcza w obliczu niechętnego współdziałania socjalistów z komunistami w terenie. Opóźnienie w ówczesnych warunkach mogło dokonać się jedynie przez przeprowadzenie innego niż wybory plebiscytu, jednak z udziałem społeczeństwa i wszystkich legalnie działających partii. Taką możliwość mogło stworzyć referendum nad zagadnieniami strategicznymi dla państwa i ludności kraju. W takich właśnie okolicznościach w marcu 1946 roku została sformułowana koncepcja przeprowadzenia w Polsce przed wyborami do sejmu referendum (…) Najpoważniejsze rozterki w związku z mającym się odbyć głosowaniem ludowym przeżywało PSL. Wynikały one ze świadomości, że w obliczu referendum oddala się termin wyborów do sejmu. Indeks dolny Cz. Osękowski, Referendum ludowe, w: https://muzhp.pl/pl/e/1166/referendum-ludowe (dostęp 16.05.2021). 3.1946 Biuro polityczne PPR powołuje Państwową Komisję Bezpieczeństwa. Instytucja ta miała koordynować działania jednostek takich jak m.in. Ludowe Wojsko Polskie, Wojska Ochrony Pogranicza, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Milicja Obywatelska. Celem była likwidacja niepodległościowego podziemia czy też całkowita eliminacja polityków PSL.
Nie tylko atmosfera wyborczego przymusu i kwestie organizacyjne mogły wzbudzać wówczas kontrowersje. O wiele bardziej niepokoić mogła kampania przedreferendalna, w trakcie której władze brutalnie atakowały działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego – największego konkurenta komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej (PPR). 30 czerwca 1946 r. wydawało się, że istnieje jeszcze szansa na wyborcze zwycięstwo PSL. Nadzieje te mogło wzmacniać to, co stało się dzień wcześniej w Warszawie. 29 czerwca na stadionie Wojska Polskiego rozgrywano mecz piłki nożnej Polska – Jugosławia. Pojawił się na nim również lider PSL i urzędujący wicepremier pozornie koalicyjnego rządu Jedności Narodowej Stanisław Mikołajczyk. Kiedy został zauważony przez publiczność, doszło do prawdziwej politycznej demonstracji. Tysiące głosów zaczęło skandować „Niech żyje Mikołajczyk! Niech żyje! Krzyk ten trwał bez przerwy. Robiło to naprawdę niesamowite wrażenie. Nikt bowiem wcześniej żadnemu politykowi nie zgotował takiej owacji. Ponieważ mecz transmitowało na żywo Polskie Radio, o zgotowanej liderowi PSL owacji wiedział już prawie cały kraj. Jednak ta entuzjastyczna manifestacja poparcia dla PSL i jej lidera nie przełożyła się na wyniki referendum. Indeks dolny L. L. Kantor, Referendum pod sowieckim nadzorem, w: https://web.archive.org/web/20150417071717/http://www.uwazamrze.pl/artykul/1112914/referendum-pod-sowieckim-nadzorem ( dostęp 16. 05. 2021). 27.4.1946 Na zdjęciu widoczny jest tekst ustawy na temat referendum ludowego. Krajowa Rada Narodowa uchwala ustawę o przeprowadzeniu głosowania ludowego. Ustawa określała treść pytań referendalnych i termin głosowania. Została uchwalona mimo sprzeciwu posłów PSL. Partia ta domagała się wprowadzenia obowiązkowego uczestnictwa w komisjach wyborczych po jednym członku każdej legalnej partii politycznej. Postulat ten został oddalony przez KRN. 6.1946 Na czarno-białym zdjęciu widoczny jest bilbord zachęcający do głosowania trzy razy na tak w referendum. Po prawej stronie widoczny jest plakat przedstawiający niemieckiego żołnierza z karabinem oraz podpis: nie chcesz jego powrotu. Przed plakatami zgromadzona jest grupka ludzi. W tle widoczne są ruiny zniszczonej Warszawy oraz jadąca ciężarówka. Akcja propagandowa prowadzona przez ugrupowania rządzące - PPR, PPS, SL i SD – na rzecz głosowania „3 x tak”. Napisy tej treści pojawiły się w najbardziej eksponowanych miejscach we wsiach, osiedlach i miastach. 30.6.1946 Na zdjęciu znajduje się karta do głosowania podczas referendum ludowego. Znajdują się na niej trzy pytania oraz miejsca na odpowiedź tak lub nie. W dolnej części karty widoczna jest odbita pieczątka z godłem Polski. Referendum ludowe, które było próbą zbadania nastrojów społecznych przed wyborami parlamentarnymi. W referendum postawiono trzy pytania: 1. Czy jesteś za zniesieniem Senatu? 2. Czy chcesz utrwalenia w przyszłej konstytucji ustroju gospodarczego przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki narodowej z zachowaniem podstawowych uprawnień inicjatywy prywatnej? 3. Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic państwa polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej?. 12.7.1946 Generalny Komisarz Głosowania Ludowego ogłasza oficjalne wyniki referendum. W obwieszczeniu nie podano wyników szczegółowych, a prasa nie mogła opublikować danych cząstkowych, ponieważ cenzura komunistyczna uniemożliwiła takie działania.
3 razy TAK Pierwsze dni po referendum wydawały się jeszcze wzmacniać nadzieję na to, że ilość negatywnych odpowiedzi na pierwsze referendalne pytanie, tak naprawdę pokaże siłę poparcia dla PSL, które tak właśnie zalecało głosować Polakom. Na pewno nadzieje te wzmacniały wyniki w poszczególnych województwach i miastach, a potem pierwsze cząstkowe wyniki referendum, jakie ludowcy przekazali opinii publicznej. Już w poniedziałek 1 lipca wydawany przez krakowski PPS dziennik „Naprzód” opublikował wyniki głosowania w samym Krakowie. Wynikało z nich, że na pierwsze pytanie odpowiedziało „nie” 84 proc. głosujących, na drugie 59 proc., a na trzecie prawie 30 proc. W następnych dniach PSL-owska „Gazeta Ludowa” zaczęła ogłaszać wyniki głosowania w innych częściach kraju. Wtedy do akcji weszła cenzura, brutalnie zakazując publikowania jakichkolwiek dalszych informacji o wynikach głosowania. Indeks dolny Źródło: L. L. Kantor, Referendum pod sowieckim nadzorem, w: https://web.archive.org/web/20150417071717/http://www.uwazamrze.pl/artykul/1112914/referendum-pod-sowieckim-nadzorem ( dostęp 16. 05. 2021)
Jakie były wyniki referendum? Referendum z 30 czerwca 1946 roku zakończyło się klęską partii tzw. bloku demokratycznego. Społeczeństwo Polski odpowiedziało twierdząco jedynie na trzecie pytanie głosowania, wyraźnie odrzucając dwa pierwsze. Władze sfałszowały jednak wyniki referendum i w oficjalnych komunikatach podawano, że Polacy odpowiedzieli "tak" na wszystkie trzy pytania, aprobując tym samym kierunki przemian ustrojowych w powojennej Polsce. W referendum wzięło udział 11 857 968 osób, co stanowiło 90,1% uprawnionych do głosowania Polaków. Według oficjalnych danych, na pierwsze pytanie referendum "tak" odpowiedziało 68% Polaków, na drugie - 77,2%, na trzecie - 91,4%. W rzeczywistości na pierwsze pytanie referendum "tak" odpowiedziało 26,9% głosujących, na drugie - 42% i na trzecie - 66,9%. W przypadku pierwszego pytania do rzeczywistych wyników referendum dopisano 41,1% odpowiedzi "tak", do drugiego - 35% i trzeciego - 24,5%. Fałszerstwo miało zatem duży kaliber i oznaczało wypaczenie stosunku społeczeństwa do wizji rozwoju Polski po 1945 roku. Było to jednocześnie przedłożenie przez organizatorów fałszerstwa interesów własnych i obcego mocarstwa ponad interes ogólnonarodowy. Wyniki referendum nie były jednakowe w całym kraju. Komuniści i ich sojusznicy najgorszy rezultat osiągnęli w województwach poznańskim, krakowskim, rzeszowskim, lubelskim, pomorskim, warszawskim i łódzkim, a najlepszy na tzw. Ziemiach Odzyskanych, gdzie na pierwsze pytanie "tak" odpowiedziało o 7,2% więcej głosujących niż w całym kraju, na drugie o 5,3%, na trzecie o 1,1%. Indeks dolny Cz. Osękowski, Referendum ludowe, w: https://muzhp.pl/pl/e/1166/referendum-ludowe (dostęp 16.05.2021). 9.1946 Partie PPR, PPS, SL i SD ogłaszają powstanie wspólnego bloku wyborczego. Partie te utworzyły tzw. Blok Demokratyczny, który miał na celu wygranie nadchodzących wyborów i eliminację PSL. 19.1.1947 Na zdjęciu znajduje się odezwa wyborcza Polskiego Stronnictwa Ludowego. Wybory do Sejmu Ustawodawczego. Wybory te zostały sfałszowane przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, podporządkowane PPR-owi. Formalnie lista wyborcza miała charakter wielopartyjny, jednak tworzył ją tzw. Blok Demokratyczny, w skład którego wchodziły takie partie jak: PPR, PPS, SL i SD. Jedyną partią opozycyjną było Polskie Stronnictwo Ludowe. 2.1947 Uchwalenie tzw. Małej Konstytucji. Miała ona pełnić rolę tymczasową, tzn. obowiązywać do czasu uchwalenia nowej konstytucji, „w oparciu o podstawowe założenia Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r., zasady Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 22 lipca 1944 r., zasady ustawodawstwa o radach narodowych oraz reformy społeczne i ustrojowe, potwierdzone przez Naród w głosowaniu ludowym z dnia 30 czerwca 1946 r.”. Według zapisów Małej Konstytucji najwyższe organy państwa stanowiły następujące organy władzy: Sejm Ustawodawczy, Prezydent Rzeczypospolitej, Rada Państwa i Rada Ministrów. 5.2.1947 Na czarno-białym zdjęciu znajduje się Józef Bierut. Jest on ubrany w ciemną marynarkę. Białą koszulę i krawat. Ma krótkie ciemne włosy oraz wąs. Bolesław Bierut zostaje prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Bolesław Bierut był polskim politykiem, działaczem komunistycznym, a także agentem NKWD, czyli sowieckiego organu władz bezpieczeństwa. W lutym 1947 r. otrzymał mandat poselski do Sejmu Ustawodawczego, a następnie został wybrany przez ten Sejm na prezydenta RP. Urząd sprawował do czasu wyboru Rady Państwa, tzn. do 20 listopada 1952 roku. 8.2.1947 Na czarno-białym zdjęciu widoczny jest Józef Stalin oraz Józef Cyrankiewicz. Obaj siedzą na ławie. Stalin jest ubrany w jasny mundur i trzyma w ręce cygaro. Cyrankiewicz ma na sobie czarny garnitur, a w ręce trzyma zapaloną zapałkę, którą kieruje w stronę cygara Stalina. Powołanie rządu z J. Cyrankiewiczem na czele. Kierował nim Józef Cyrankiewicz, którego desygnował (powołał) na premiera Bolesław Bierut. Na wniosek premiera powołano rząd koalicyjny tzw. Bloku Demokratycznego, w skład którego weszły takie ugrupowania polityczne jak PPS, PPR, SL i SD oraz SP
Oś czasu. 21.7.1944 Na zdjęciu znajduje się szary plakat z Manifestem Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W jej górnej części znajduje się orzeł bez korony, gałązki oliwne oraz powiewająca polska flaga. Powołanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) na terenach polskich zajmowanych przez Armię Czerwoną. PKWN składał się z polskich komunistów, ale sterowany był przez Józefa Stalina i Moskwę. Pełnił rolę tymczasowego rządu (władzy wykonawczej) do grudnia 1944 roku. 31.12.1944 Na czarno-białym zdjęciu znajduje się Józef Stalin oraz Wiaczesław Mołotow. Obaj stoją przy biurku. Mołotow ubrany jest w czarny garnitur. Stalin ma na sobie jasny mundur i trzyma ogromne metalowe godło Polski. Na biurku leżą dokumenty. Za nimi widoczne są ogromne drzwi. Utworzenie Rządu Tymczasowego. Został formalnie powołany przez Krajową Radę Narodową, czyli działający w latach 1944-1947 samozwańczy parlament (utworzony przez członków Polskiej Partii Robotniczej i współpracujących z nią ugrupowań). Jednak faktycznie powołał go Józef Stalin w miejsce istniejącego już PKWN-u. Premierem Rządu Tymczasowego został dotychczasowy przewodniczący PKWN – Edward Osóbka-Morawski. Rząd ten został oficjalnie uznany przez ZSRS, Czechosłowację i Jugosławię. 28.6.1945 Czarno-białe zdjęcie przestawia ogromna manifestację. Ludzie są zgromadzeni przed budynkiem, na którym zawieszone są transparenty. W oddali widoczne są kamienice. Powołanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Rząd ten został powołany przez prezydenta KRN Bolesława Bieruta. Utworzono go na mocy postanowień jałtańskich, które przewidywały rekonstrukcję Rządu Tymczasowego, tzn. wypracowanie wspólnego przedstawicielstwa z udziałem członków KRN i Rządu Tymczasowego oraz działaczy ludowych skupionych wokół Stanisława Mikołajczyka (byłego premiera rządu na uchodźstwie) oraz części członków Polskiej Partii Socjalistycznej. Uzgodnień tych dokonał rząd ZSRS oraz przedstawiciele Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. TRJN został uznany m.in. przez Francję, USA, Wielką Brytanię, Włochy i Kanadę, nie znalazł natomiast akceptacji przez Hiszpanię, Portugalię, Watykan czy Irlandię. 9.1945 Początek zwalczania przez komunistów opozycji legalnej i nielegalnej. Usiłując zachować pozory normalności wobec społeczeństwa w kraju oraz przywódców wielkich mocarstw, komuniści nie mogli jednocześnie zaatakować wszystkich instytucji, środowisk i osób, które uznawali za wrogie wobec wprowadzanego totalitarnego reżimu. Zdecydowali się więc na tzw. taktykę salami, czyli eliminowanie przeciwników po kolei, przy jednoczesnym propagandowym utrzymywaniu pozornie poprawnych relacji z pozostałymi. W latach 1944–1947 rozpoczęli od uderzenia w pozostałości Polskiego Państwa Podziemnego (dotkniętego już silnymi represjami sowieckimi) i podziemia niepodległościowego, następnie skierowali uwagę na jawnie działające partie polityczne. W dalszej kolejności, w latach 1947–1948, przeprowadzili czystkę w szeregach swoich „partii sojuszniczych”, czyli w popierających komunistów PPS, SL i SD. Jednocześnie fala represji dotknęła Kościół katolicki. Indeks dolny F. Musiał, Polska pojałtańska 1945 - 1948. Początki komunistycznego reżimu, w: https://www.polska1918-89.pl/poczatki-komunistycznego-rezimu,227.html (dostęp 21. 05. 2021). 3.1946 Przymiarki do referendum ludowego. W marcu 1946 r. narodził się pomysł przeprowadzenia w Polsce referendum, które miało badać nastroje społeczne przed wyborami do sejmu. Oficjalnym inicjatorem tego przedsięwzięcia było PPS, jednak faktyczną pieczę nad nim sprawowała PPR.
PPR i PPS zaczęły poszukiwać możliwości wyjścia z sytuacji powstałej po niepowodzeniu działań na rzecz stworzenia szerokiego bloku wyborczego. Chodziło także o przezwyciężenie dysonansów [rozbieżność - przyp. red.] w sprawie głosowania między tymi partiami, zwłaszcza w obliczu niechętnego współdziałania socjalistów z komunistami w terenie. Opóźnienie w ówczesnych warunkach mogło dokonać się jedynie przez przeprowadzenie innego niż wybory plebiscytu, jednak z udziałem społeczeństwa i wszystkich legalnie działających partii. Taką możliwość mogło stworzyć referendum nad zagadnieniami strategicznymi dla państwa i ludności kraju. W takich właśnie okolicznościach w marcu 1946 roku została sformułowana koncepcja przeprowadzenia w Polsce przed wyborami do sejmu referendum (…) Najpoważniejsze rozterki w związku z mającym się odbyć głosowaniem ludowym przeżywało PSL. Wynikały one ze świadomości, że w obliczu referendum oddala się termin wyborów do sejmu. Indeks dolny Cz. Osękowski, Referendum ludowe, w: https://muzhp.pl/pl/e/1166/referendum-ludowe (dostęp 16.05.2021). 3.1946 Biuro polityczne PPR powołuje Państwową Komisję Bezpieczeństwa. Instytucja ta miała koordynować działania jednostek takich jak m.in. Ludowe Wojsko Polskie, Wojska Ochrony Pogranicza, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Milicja Obywatelska. Celem była likwidacja niepodległościowego podziemia czy też całkowita eliminacja polityków PSL.
Nie tylko atmosfera wyborczego przymusu i kwestie organizacyjne mogły wzbudzać wówczas kontrowersje. O wiele bardziej niepokoić mogła kampania przedreferendalna, w trakcie której władze brutalnie atakowały działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego – największego konkurenta komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej (PPR). 30 czerwca 1946 r. wydawało się, że istnieje jeszcze szansa na wyborcze zwycięstwo PSL. Nadzieje te mogło wzmacniać to, co stało się dzień wcześniej w Warszawie. 29 czerwca na stadionie Wojska Polskiego rozgrywano mecz piłki nożnej Polska – Jugosławia. Pojawił się na nim również lider PSL i urzędujący wicepremier pozornie koalicyjnego rządu Jedności Narodowej Stanisław Mikołajczyk. Kiedy został zauważony przez publiczność, doszło do prawdziwej politycznej demonstracji. Tysiące głosów zaczęło skandować „Niech żyje Mikołajczyk! Niech żyje! Krzyk ten trwał bez przerwy. Robiło to naprawdę niesamowite wrażenie. Nikt bowiem wcześniej żadnemu politykowi nie zgotował takiej owacji. Ponieważ mecz transmitowało na żywo Polskie Radio, o zgotowanej liderowi PSL owacji wiedział już prawie cały kraj. Jednak ta entuzjastyczna manifestacja poparcia dla PSL i jej lidera nie przełożyła się na wyniki referendum. Indeks dolny L. L. Kantor, Referendum pod sowieckim nadzorem, w: https://web.archive.org/web/20150417071717/http://www.uwazamrze.pl/artykul/1112914/referendum-pod-sowieckim-nadzorem ( dostęp 16. 05. 2021). 27.4.1946 Na zdjęciu widoczny jest tekst ustawy na temat referendum ludowego. Krajowa Rada Narodowa uchwala ustawę o przeprowadzeniu głosowania ludowego. Ustawa określała treść pytań referendalnych i termin głosowania. Została uchwalona mimo sprzeciwu posłów PSL. Partia ta domagała się wprowadzenia obowiązkowego uczestnictwa w komisjach wyborczych po jednym członku każdej legalnej partii politycznej. Postulat ten został oddalony przez KRN. 6.1946 Na czarno-białym zdjęciu widoczny jest bilbord zachęcający do głosowania trzy razy na tak w referendum. Po prawej stronie widoczny jest plakat przedstawiający niemieckiego żołnierza z karabinem oraz podpis: nie chcesz jego powrotu. Przed plakatami zgromadzona jest grupka ludzi. W tle widoczne są ruiny zniszczonej Warszawy oraz jadąca ciężarówka. Akcja propagandowa prowadzona przez ugrupowania rządzące - PPR, PPS, SL i SD – na rzecz głosowania „3 x tak”. Napisy tej treści pojawiły się w najbardziej eksponowanych miejscach we wsiach, osiedlach i miastach. 30.6.1946 Na zdjęciu znajduje się karta do głosowania podczas referendum ludowego. Znajdują się na niej trzy pytania oraz miejsca na odpowiedź tak lub nie. W dolnej części karty widoczna jest odbita pieczątka z godłem Polski. Referendum ludowe, które było próbą zbadania nastrojów społecznych przed wyborami parlamentarnymi. W referendum postawiono trzy pytania: 1. Czy jesteś za zniesieniem Senatu? 2. Czy chcesz utrwalenia w przyszłej konstytucji ustroju gospodarczego przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki narodowej z zachowaniem podstawowych uprawnień inicjatywy prywatnej? 3. Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic państwa polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej?. 12.7.1946 Generalny Komisarz Głosowania Ludowego ogłasza oficjalne wyniki referendum. W obwieszczeniu nie podano wyników szczegółowych, a prasa nie mogła opublikować danych cząstkowych, ponieważ cenzura komunistyczna uniemożliwiła takie działania.
3 razy TAK Pierwsze dni po referendum wydawały się jeszcze wzmacniać nadzieję na to, że ilość negatywnych odpowiedzi na pierwsze referendalne pytanie, tak naprawdę pokaże siłę poparcia dla PSL, które tak właśnie zalecało głosować Polakom. Na pewno nadzieje te wzmacniały wyniki w poszczególnych województwach i miastach, a potem pierwsze cząstkowe wyniki referendum, jakie ludowcy przekazali opinii publicznej. Już w poniedziałek 1 lipca wydawany przez krakowski PPS dziennik „Naprzód” opublikował wyniki głosowania w samym Krakowie. Wynikało z nich, że na pierwsze pytanie odpowiedziało „nie” 84 proc. głosujących, na drugie 59 proc., a na trzecie prawie 30 proc. W następnych dniach PSL-owska „Gazeta Ludowa” zaczęła ogłaszać wyniki głosowania w innych częściach kraju. Wtedy do akcji weszła cenzura, brutalnie zakazując publikowania jakichkolwiek dalszych informacji o wynikach głosowania. Indeks dolny Źródło: L. L. Kantor, Referendum pod sowieckim nadzorem, w: https://web.archive.org/web/20150417071717/http://www.uwazamrze.pl/artykul/1112914/referendum-pod-sowieckim-nadzorem ( dostęp 16. 05. 2021)
Jakie były wyniki referendum? Referendum z 30 czerwca 1946 roku zakończyło się klęską partii tzw. bloku demokratycznego. Społeczeństwo Polski odpowiedziało twierdząco jedynie na trzecie pytanie głosowania, wyraźnie odrzucając dwa pierwsze. Władze sfałszowały jednak wyniki referendum i w oficjalnych komunikatach podawano, że Polacy odpowiedzieli "tak" na wszystkie trzy pytania, aprobując tym samym kierunki przemian ustrojowych w powojennej Polsce. W referendum wzięło udział 11 857 968 osób, co stanowiło 90,1% uprawnionych do głosowania Polaków. Według oficjalnych danych, na pierwsze pytanie referendum "tak" odpowiedziało 68% Polaków, na drugie - 77,2%, na trzecie - 91,4%. W rzeczywistości na pierwsze pytanie referendum "tak" odpowiedziało 26,9% głosujących, na drugie - 42% i na trzecie - 66,9%. W przypadku pierwszego pytania do rzeczywistych wyników referendum dopisano 41,1% odpowiedzi "tak", do drugiego - 35% i trzeciego - 24,5%. Fałszerstwo miało zatem duży kaliber i oznaczało wypaczenie stosunku społeczeństwa do wizji rozwoju Polski po 1945 roku. Było to jednocześnie przedłożenie przez organizatorów fałszerstwa interesów własnych i obcego mocarstwa ponad interes ogólnonarodowy. Wyniki referendum nie były jednakowe w całym kraju. Komuniści i ich sojusznicy najgorszy rezultat osiągnęli w województwach poznańskim, krakowskim, rzeszowskim, lubelskim, pomorskim, warszawskim i łódzkim, a najlepszy na tzw. Ziemiach Odzyskanych, gdzie na pierwsze pytanie "tak" odpowiedziało o 7,2% więcej głosujących niż w całym kraju, na drugie o 5,3%, na trzecie o 1,1%. Indeks dolny Cz. Osękowski, Referendum ludowe, w: https://muzhp.pl/pl/e/1166/referendum-ludowe (dostęp 16.05.2021). 9.1946 Partie PPR, PPS, SL i SD ogłaszają powstanie wspólnego bloku wyborczego. Partie te utworzyły tzw. Blok Demokratyczny, który miał na celu wygranie nadchodzących wyborów i eliminację PSL. 19.1.1947 Na zdjęciu znajduje się odezwa wyborcza Polskiego Stronnictwa Ludowego. Wybory do Sejmu Ustawodawczego. Wybory te zostały sfałszowane przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, podporządkowane PPR-owi. Formalnie lista wyborcza miała charakter wielopartyjny, jednak tworzył ją tzw. Blok Demokratyczny, w skład którego wchodziły takie partie jak: PPR, PPS, SL i SD. Jedyną partią opozycyjną było Polskie Stronnictwo Ludowe. 2.1947 Uchwalenie tzw. Małej Konstytucji. Miała ona pełnić rolę tymczasową, tzn. obowiązywać do czasu uchwalenia nowej konstytucji, „w oparciu o podstawowe założenia Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r., zasady Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 22 lipca 1944 r., zasady ustawodawstwa o radach narodowych oraz reformy społeczne i ustrojowe, potwierdzone przez Naród w głosowaniu ludowym z dnia 30 czerwca 1946 r.”. Według zapisów Małej Konstytucji najwyższe organy państwa stanowiły następujące organy władzy: Sejm Ustawodawczy, Prezydent Rzeczypospolitej, Rada Państwa i Rada Ministrów. 5.2.1947 Na czarno-białym zdjęciu znajduje się Józef Bierut. Jest on ubrany w ciemną marynarkę. Białą koszulę i krawat. Ma krótkie ciemne włosy oraz wąs. Bolesław Bierut zostaje prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Bolesław Bierut był polskim politykiem, działaczem komunistycznym, a także agentem NKWD, czyli sowieckiego organu władz bezpieczeństwa. W lutym 1947 r. otrzymał mandat poselski do Sejmu Ustawodawczego, a następnie został wybrany przez ten Sejm na prezydenta RP. Urząd sprawował do czasu wyboru Rady Państwa, tzn. do 20 listopada 1952 roku. 8.2.1947 Na czarno-białym zdjęciu widoczny jest Józef Stalin oraz Józef Cyrankiewicz. Obaj siedzą na ławie. Stalin jest ubrany w jasny mundur i trzyma w ręce cygaro. Cyrankiewicz ma na sobie czarny garnitur, a w ręce trzyma zapaloną zapałkę, którą kieruje w stronę cygara Stalina. Powołanie rządu z J. Cyrankiewiczem na czele. Kierował nim Józef Cyrankiewicz, którego desygnował (powołał) na premiera Bolesław Bierut. Na wniosek premiera powołano rząd koalicyjny tzw. Bloku Demokratycznego, w skład którego weszły takie ugrupowania polityczne jak PPS, PPR, SL i SD oraz SP
Polecenie 2
W marcu 1946 r. zrodziła się idea poprzedzenia wyborów referendum, którego celem byłoby uzyskanie opinii społeczeństwa na temat przemian społecznogospodarczych i politycznych dokonanych przez nową władzę. Projekt oficjalnie zgłoszony został przez Józefa Cyrankiewicza 5 kwietnia 1946 r. na posiedzeniu Centralnej Komisji Porozumiewawczej sześciu legalnie działających partii. Wymień, jakie to były partie i rozwiń ich skróty.
Rs9p0YFWbndHB
(Uzupełnij).
Polecenie 3
Wyjaśnij, jakie skutki przyniosło referendum ludowe.