Audiobook
Dla nauczyciela
Gra edukacyjna
Rozwiąż interaktywny quiz i sprawdź, czy dobrze intepretujesz fragment Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Przed tobą 9 pytań o rosnącym poziomie trudności. Na każdą odpowiedź masz 30 sekund.
Rozwiąż interaktywny quiz i sprawdź, czy dobrze intepretujesz fragment
Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Przed tobą 9 pytań o rosnącym poziomie trudności.
Zagraj i sprawdź, czy dobrze interpretujesz fragment Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.
Zagraj i sprawdź, czy dobrze interpretujesz fragment Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.
I nigdy nie dozwalał, by chybiono względu
Dla wieku, urodzenia, rozumu, urzędu
Tym ładem – mawiał – domy i narody słyną
Z jego upadkiem domy i narody giną.
Ukazane w zacytowanym fragmencie Pana Tadeusza Adama Mickiewicza postępowanie gospodarza Soplicowa ma na celu... Zaznacz poprawne odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. przekazywane młodemu pokoleniu wartości szlacheckich, które decydowały o istnieniu narodu polskiego, pomimo utraty państwowości., 2. wdrażanie młodego pokolenia do surowej dyscypliny i trudów życia, które nikogo nie oszczędza i doskonali w trudzie., 3. zaznaczenie własnej dominacji i roli człowieka, który jest bardzo silny, wymagający wobec wszystkich oraz samego siebie., 4. zapewnienie o otwartości domu, który mogą odwiedzać przypadkowe osoby z całego świata o różnej narodowości.
Podniesionymi w niebo, miecz oburącz trzyma:
Takim był, gdy przysięgał na stopniach ołtarzów,
Ze tym mieczem wypędzi z polski trzech mocarzów
Albo sam na nim padnie.
__________ – herbu Roch III, inżynier wojskowy, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji, generał lejtnant wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów, generał major komenderujący w Dywizji Wielkopolskiej w 1792 roku, 24 marca 1794 na rynku krakowskim złożył narodowi uroczystą przysięgę i objął formalnie przywództwo insurekcji jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej.
Ja, _______________, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego.
Był świetnym pianistą. Prawdopodobnie właśnie podczas pobytu w niewoli rosyjskiej, skomponował dwa polonezy i walc, wszystkie dedykowane armii polskiej. Zmarł 15 października 1817 r. w Solurze. Możliwe odpowiedzi: 1. JASIŃSKI I KORSAK, 2. KOŚCIUSZKO, 3. REJTAN […] Dalej w polskiej szacie
Siedzi _________ żałosny po wolności stracie,
W ręku trzyma nóż, ostrzem zwrócony do łona,
A przed nim leży Fedon i żywot Katona.
___________ – konfederat barski, w roku 1772 posłował na sejm rozbiorowy, gdzie się upamiętnił rozpaczliwym protestem. Skutkiem nieszczęść narodowych popadł w melancholię i skończył (1790) samobójstwem, połknąwszy odłamki potłuczonej szyby. Możliwe odpowiedzi: 1. JASIŃSKI I KORSAK, 2. KOŚCIUSZKO, 3. REJTAN Dalej __________, młodzian piękny i posępny.
Obok ____________, towarzysz jego niedostępny,
Stoją na szańcach Pragi, na stosach Moskali,
Siekąc wrogów, a Praga wkoło pali.
____________ – pułkownik, w czasie insurekcji zorganizował powstanie na Litwie, zdobył Wilno. Zginął na Pradze (1794). Przedstawiany był z szabla w ręku na tle płonącego miasta.
____________ – sędzia ziemski, wileński, był w roku 1791 posłem na sejm, gdzie się wsławił hasłem „skarb i wojsko”. W insurekcji dowodził pospolitym ruszeniem ziemi wileńskiej. Zginął na Pradze.
Możliwe odpowiedzi: 1. JASIŃSKI I KORSAK, 2. KOŚCIUSZKO, 3. REJTAN
Podniesionymi w niebo, miecz oburącz trzyma:
Takim był, gdy przysięgał na stopniach ołtarzów,
Ze tym mieczem wypędzi z polski trzech mocarzów
Albo sam na nim padnie.
__________ – herbu Roch III, inżynier wojskowy, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji, generał lejtnant wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów, generał major komenderujący w Dywizji Wielkopolskiej w 1792 roku, 24 marca 1794 na rynku krakowskim złożył narodowi uroczystą przysięgę i objął formalnie przywództwo insurekcji jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej.
Ja, _______________, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego.
Był świetnym pianistą. Prawdopodobnie właśnie podczas pobytu w niewoli rosyjskiej, skomponował dwa polonezy i walc, wszystkie dedykowane armii polskiej. Zmarł 15 października 1817 r. w Solurze. Możliwe odpowiedzi: 1. JASIŃSKI I KORSAK, 2. KOŚCIUSZKO, 3. REJTAN […] Dalej w polskiej szacie
Siedzi _________ żałosny po wolności stracie,
W ręku trzyma nóż, ostrzem zwrócony do łona,
A przed nim leży Fedon i żywot Katona.
___________ – konfederat barski, w roku 1772 posłował na sejm rozbiorowy, gdzie się upamiętnił rozpaczliwym protestem. Skutkiem nieszczęść narodowych popadł w melancholię i skończył (1790) samobójstwem, połknąwszy odłamki potłuczonej szyby. Możliwe odpowiedzi: 1. JASIŃSKI I KORSAK, 2. KOŚCIUSZKO, 3. REJTAN Dalej __________, młodzian piękny i posępny.
Obok ____________, towarzysz jego niedostępny,
Stoją na szańcach Pragi, na stosach Moskali,
Siekąc wrogów, a Praga wkoło pali.
____________ – pułkownik, w czasie insurekcji zorganizował powstanie na Litwie, zdobył Wilno. Zginął na Pradze (1794). Przedstawiany był z szabla w ręku na tle płonącego miasta.
____________ – sędzia ziemski, wileński, był w roku 1791 posłem na sejm, gdzie się wsławił hasłem „skarb i wojsko”. W insurekcji dowodził pospolitym ruszeniem ziemi wileńskiej. Zginął na Pradze.
Możliwe odpowiedzi: 1. JASIŃSKI I KORSAK, 2. KOŚCIUSZKO, 3. REJTAN
Wyjaśnij funkcję tytułu księgi Gospodarstwo Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, z której pochodzi zacytowany w lekcji fragment.
Wypisz wszystkie synonimy do wyrazu gospodarstwo, porównaj ich znaczenie dosłowne i przenośne.
Gospodarstwo to tytuł pierwszej księgi Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Pole semantyczne wyrazu gospodarstwo wyznaczają wyrazy i sformułowania: rodzina, dom, miejsce wspólnej pracy, życia, krąg bliskich osób, oaza spokoju, kraina dzieciństwa, gniazdo rodowe.
Tytuł wprowadza czytelnika w krąg zagadnień bliskich każdemu człowiekowi oraz wyznacza kontekst powrotu Tadeusza do domu rodzinnego (dom, rodzina i praca). Adam Mickiewicz odwołuje się do codziennego doświadczenia człowieka. Obraz polskiego domu odzwierciedla tradycyjny system wartości, a właśnie pamięć i kultywowanie tradycji pozwala na duchowy powrót od Ojczyzny. Dla emigranta był to sposób na symboliczne odzyskanie szczęśliwej krainy dzieciństwa i ożywienie narodowych mitów.
W powszechnym odbiorze, opis polskiego dworu w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza wyraża związki z tradycją stanowiącą o tożsamości narodu. Uzasadnij to przekonanie.
Pamiętaj, że o przetrwaniu narodu polskiego w sytuacji zaboru zdecydowała troska o tradycję, kulturę i wspólny język. Te elementy definiują pojęcie tożsamości narodowej.
W tekście występują elementy, których zadaniem jest przywołanie polskich cech narodowych, np.: gościnność, symbolizuje ją otwarta brama, która „wszystkich w gościnę zaprasza”.
Spokój i porządek w obejściu dworu świadczą o cnotliwym, szczęśliwym, gospodarskim życiu mieszkańców Soplicowa.
Wnętrze dworu wyraża stosunek do narodowych wartości – szacunek dla dziedzictwa historycznego i kulturowego.
Soplicowo jest jak soczewka polskości.
Wyjaśnij funkcję i znaczenie dla wymowy tekstu sceny, w której Tadeusz wsłuchuje się w dźwięki zegara odgrywającego kuranty.
Zapoznaj się z przypisami do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza (Adam Mickiewicz Pan Tadeusz, opracował Stanisław Pigoń, BN, Wrocław 2012, s. 10–11.)
Zegar kurantowy – staroświecki, który równocześnie z wydzwanianiem godzin wygrywał kuranty, tj. pewne melodie, a za pociągnięciem sznurka oddzwaniał ostatnią godzinę razem z arią. W dworach szlacheckich bardzo rozpowszechniony.
Stary Dąbrowskiego… mazurek – pieśń Jeszcze Polska nie zginęła, utwór Józefa Wybickiego. Powstała ona w 1797 roku we Włoszech i stała się pieśnią formujących się tam Legionów Dąbrowskiego. Była od razu popularna. W Polsce pod zaborami nielegalna i tłumiona.
Zegar w dworze szlacheckim to symbol postawy patriotycznej. Służy określeniu stosunku domowników do ojczyzny i przeszłości i przyszłości narodu. Mazurek Dąbrowskiego wprowadza nowe rozumienie patriotyzmu: naród istnieje, dopóki jest w sercach Polaków, zapowiedź powrotu z obcych w rodzinne strony. Kurantowy zegar wygrywa melodię mazurka Dąbrowskiego i jest to najpiękniejsze wyobrażenie powrotu w rodzinne strony, jakie towarzyszy tęskniącemu za krajem emigrantowi.