Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Zapoznaj się z prezentacją, a następnie wykonaj polecenia.

1
RhsKEcVMBMdSg
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.

Slajdy prezentacji przedstawiono w poniższych punktach.

  1. Powstawanie huraganów
    Schemat powstawania cyklonów
    Grafika przedstawia schemat powstawania cyklonów. Cyklon ma kształt koła osadzonego płasko na walcowatym trzonie. Trzon otaczają coraz większe koncentryczne pierścienie. Pierścienie te składają się naprzemiennie z mas ciepłego i zimnego powietrza. Ciepłe powietrze pnie do góry, zimne w dół. Tworzą one wspólnie oko cyklonu. Rotacja cyklonu jest przeciwna do wskazówek zegara. We wnętrzu trzonu cyklonu zderzają się powietrze zimne prące pionowo w dół oraz powietrze ciepłe biegnące spiralnie w górę. Nad trzonem na schemacie znajduje się płasko ustawione koło. Jest to pole wpływu chmur pierzastych. W polu wpływu następuje rotacja zimnego powietrza nad cyklonem w przeciwnym kierunku, czyli zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
    Źródło grafiki: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=23226142
    Huragany są zjawiskiem przyrodniczym. Występują w pasach przyrównikowych na północ i południe między piątym a dwudziestym piątym stopniem szerokości geograficznej. Powstają nad akwenami, których temperatura wody przekracza 26,5°C na powierzchni i co najmniej 50 metrów w głąb. W tych warunkach woda intensywnie paruje i wytwarza obszar niskiego ciśnienia, które wprawia powietrze w wir, w wyniku czego powstaje oko cyklonu. Wiatr nabiera siły przez różnice ciśnień, wynoszące nawet kilkadziesiąt hektopaskali. Obszarami świata najbardziej narażonymi na ich występowanie są między innymi południowe rejony Stanów Zjednoczonych.

  2. Przed nadejściem huraganu Katrina

    • Ilustracja pierwsza
      Wykres przedstawia wysokość temperatury w poszczególnych dniach sierpnia i września dwa tysiące piątego roku. Temperatury wskazuje krzywa o liczbych drobnych wahaniach. Ogólna tendencja temperatur była następująca. W dniach od pierwszego sierpnia do dwódziestego szóstego sierpnia temperatura wzrastała od 29,9 do 30,6 stopni Celsjusza. Następnie, gdy pojawił się huragan Katrina, temperatura spadła do 29,4, co na wykresie reprezentuje niemal pionowy skok w dół w krótkim czasie. Około dwódziestego ósmego sierpnia temperatura zaczęła rosnąć i była w miarę unormowana na poziomie 29,5 do 29,8 stopni Celsjusza. Około dwudziestego pierwszego września nastąpił kolejny skok temperatury. Zmalała do 28,6, po czym od dwudziestego piątego września znowu zaczęła wzrastać.
      Obok wykresu wyszczególniono rownież mapkę zmian temepraturowych obszaru występowania huraganu. W obszarze tym, czyli w północno‑wschodniej części Zatoki Meksykańskiej, zmiany temperatury były największe. Wahały się one w okolicach czterech oraz czterech i pół stopnia. Dla porównania w pozostałym obszarze Zatoki wahania wynosiły od zera do dwóch stopni. Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:GulfMexTemps_2005Hurricanes-zh.png;

    • Ilustracja druga
      Zdjęcie satleitarne przedstawia cyklon. Zagęszczone i rotujące wokół oka cyklonu chmury widoczne są w północno‑wschodniej części Zatoki Meksykańskiej.
      https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hurricane_Katrina_August_28_2005_NASA.jpg

    W dniach poprzedzających powstanie huraganu Katrina temperatura wód Zatoki Meksykańskiej przekroczyła 30°C. Zapoczątkowało to zjawisko tworzenia się huraganu. Powstał on w dniu dwudziestym trzecim sierpnia 2dwa tysiące piątego roku jako tropikalna depresja nad południowo‑wschodnimi Bahamami.

  3. Nadejście huraganu Katrina Dwudziestego czwartego sierpnia tropikalny cyklon przekształcił się w huragan pierwszej kategorii. Otrzymał imię Katrina.
    Początkowo przemieszczał się w kierunku Florydy, dotarł nad południową część półwyspu, a następnie wędrował nad ciepłymi wodami Zatoki Meksykańskiej. Nad ląd wszedł 29 sierpnia w rejonie Nowego Orleanu. Przemieszczał się przez stany Luizjana i Missisipi. W trakcie wędrówki nad lądem siła wiatru osłabła na tyle, że już na obszarze stanu Tennessee stał się burzą tropikalną. Przemieszczała się ona na północny wschód, docierając w okolice wschodniej Kanady. Tam huragan ostatecznie zanikł.

{image#obrazek3} Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Katrina_2005_track.png
Prędkość wiatru}
Prędkość wiatru w trakcie wędrówki zmieniała się wielokrotnie. Początkowo, w rejonie Wysp Bahama, nie przekraczała 120 km/h, tworząc depresję tropikalną. Ta jednak szybko przekształciła się w burzę tropikalną. W dniu 24 sierpnia prędkość wiatru przekroczyła 120 km/h, a tropikalny cyklon zmienił się w huragan pierwszej kategorii. Cyklon utrzymał tę prędkość, przemieszczając się nad Florydą, kiedy jednak wkroczył nad Zatokę Meksykańską, zaczął stopniowo przybierać na sile. Zanim dotarł do kontynentalnej części Stanów Zjednoczonych, osiągnął piątą, najwyższą kategorię w skali Saffira‑Simpsona. Tak szybki wzrost był możliwy wskutek przejścia cyklonu nad ciepłymi wodami Prądu Zatokowego. 28 sierpnia Katrina osiągnęła swą maksymalną siłę. Zarejestrowano wtedy najwyższą prędkość wiatru, która wyniosła 280 km/h, oraz najniższe ciśnienie atmosferyczne — tylko 902 hektopaskale.
Wejście nad ląd nastąpiło wczesnym rankiem 29 sierpnia w rejonie Nowego Orleanu. Cyklon osłabł do kategorii trzeciej — wiatr wiał z prędkością 205 km/h. Taka prędkość wiatru utrzymywała się przez cały czas wędrówki huraganu nad Luizjaną i Missisipi. Gdy huragan przebył drogę około 150 kilometrów w głąb lądu, siła wiatru osłabła na tyle, że został ponownie uznany za burzę tropikalną.

  1. Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hurricane_Katrina_LA_landfall_radar.gif
    Występowanie gwałtownych zjawisk
    Dużej prędkości wiatru towarzyszyły gwałtowne burze z bardzo intensywnymi opadami, widoczne na zdjęciu radarowym przedstawiającym wejście huraganu Katrina nad ląd w rejonie Nowego Orleanu.
    Wywołały one silny sztorm, który zniszczył niemal całe wybrzeże, powodując jego silną erozję i zalanie miasta.

  2. {image#obrazek4} Źródło: a) https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Impact_of_Hurricane_Katrina#/media/File:Hurricane_Katrina_Erodes_the_U.S._Gulf_Coast,_Natural_Hazards_DVIDS762240.jpg;
    https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Impact_of_Hurricane_Katrina#/media/File:Hurricane_Katrina_Erodes_the_U.S._Gulf_Coast,_Natural_Hazards_DVIDS762243.jpg
    Skutki huraganu
    Niszczącą siłę wiatru odczuły najpierw przybrzeżne wyspy barierowe ChandeleurDauphin, będące miejscem lęgowym ssaków morskich, pelikanów, żółwi oraz wędrownych gatunków ptaków. Zniszczenia widoczne są na zdjęciach satelitarnych. Ogółem około 20% lokalnych mokradeł zostało trwale zalanych przez wodę i rozmytych. Według danych Służby Geologicznej Stanów Zjednoczonych zniszczeniu uległo 560 kmIndeks górny 2 powierzchni wybrzeża i wysp.

  3. {position#prawo}{caption#Źródło: 1. https://www.openstreetmap.org/#map=10/29.9163/-90.1950; 2. <https://www.openstreetmap.org/#map=12/29.9592/-90.0961}{placeholder#Wejdź##Występowanie huraganów w Nowym Orleanie} Nowy Orlean leży w bagnistej delcie rzeki Missisipi, miejscu często nawiedzanym przez tropikalne huragany. Z trzech stron – od północy, wschodu i południa – jest otoczony wodami jezior Pontchartrain, Borgne i korytem Missisipi. Znaczna część miasta leży poniżej poziomu wody. Stan taki jest wynikiem intensywnych prac osuszających, prowadzonych od początku XX wieku i powodujących obniżanie gruntu. Ciągle jeszcze znaczną część powierzchni miasta zajmują bagna i mokradła.

  4. {image#obrazek5} Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hurricane_Katrina_aftermath_in_New_Orleans#/media/File:New_Orleans_Levee_System.svg}
    System przeciwpowodziowy w Nowym Orleanie
    Zagrożenie powodziowe spowodowało, że w mieście wzniesiono zapory i wały przeciwpowodziowe, oddzielające zabudowaną część miasta od wód jezior BorgnePontchartrain oraz od koryta Missisipi i licznych, przecinających miasto kanałów. Niestety w sytuacji zagrożenia system przeciwpowodziowy okazał się nieszczelny – niemal wszystkie wały i zapory zostały zniszczone, a wysoka fala sztormowa wdarła się w głąb lądu.

  5. {image#obrazek6 Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Katrina_NOLA_levee_break_FEMA.jpg}{placeholder#Kontynuuj##Zniszczenia w Nowym Orleanie} Przerwanie wschodniej ściany Industrial Canal. Zdjęcie z 31 sierpnia 2005 roku.

  6. {image#obrazek6.1 Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:New_Orleans_msi_9mar2004_31aug2005-Merge.gif}{placeholder#Wejdź##Zniszczenia w Nowym Orleanie
    W zaledwie kilka godzin niemal 80% miasta znalazło się pod wodą. Najbardziej ucierpiały najniżej położone tereny w północnej i wschodniej części miasta, które zostały zalane spiętrzonymi przez wiatr wodami jezior Pontchartrain i Borgne. W wyniku huraganu zginęło 1 836 osób, a 705 zostało uznanych za zaginione. Wartość zniszczeń w samym Nowym Orleanie wyniosła ponad 81 miliardów dolarów.

Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:New_Orleans_msi_9mar2004_31aug2005-Merge.gif

{image#obrazek7}{position#prawo}{caption#Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hurricane_Katrina#/media/File:Wea02630_-Flickr-_NOAA_Photo_Library.jpg}{placeholder#Kontynuuj##Zniszczenia w Nowym Orleanie} Obszary zalane po zerwaniu grobli otaczających miasto.

{image#obrazek8}{position#lewo}{caption#Źródło: https://www.esri.com/news/arcnews/fall06articles/fall06gifs/p12p2-lg.jpg}{placeholder#Wejdź##Gęstość zaludnienia}
W najbardziej dotkniętych przez wodę dzielnicach Nowego Orleanu gęstość zaludnienia bezpośrednio po katastrofie zmniejszyła się prawie do zera. Wynikało to przede wszystkim z niemal całkowitego zniszczenia zabudowy i infrastruktury.

{image#obrazek9}{position#prawo}{caption#Źródło: https://www.census.gov/content/dam/Census/newsroom/facts-for-features/2015/cb15-ff16_graphic_no.jpg}{placeholder#Wejdź##Wpływ na społeczeństwo i gospodarkę}

Huragan Katrina wpłynął na życie społeczne i gospodarcze miasta. W całym obszarze metropolitalnym liczba ludności zmniejszyła się o ponad 300 000 w porównaniu ze stanem sprzed katastrofy i do dziś nie powróciła do stanu początkowego — w dalszym ciągu jest niższa o ponad 100 000. Jest to spowodowane migracją mieszkańców — głównie do Houston w Teksasie, Mobile w Alabamie, Baton Rouge i Hammond w Luizjanie.
Równie silnie ucierpiały gospodarstwa domowe. Ich ogólna liczba zmniejszyła się o około 150 000. O 2 500 zmalała także liczba przedsiębiorstw funkcjonujących w obszarze metropolitalnym. Również ona do dziś nie powróciła do stanu wyjściowego.

{image#obrazek10}{position#lewo}{caption#Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pre_and_Post_Katrina_(4923520830).jpg}{placeholder#Wejdź##Wpływ na środowisko}
Ucierpieli nie tylko ludzie, ale także zwierzęta i lasy. Na zdjęciach satelitarnych z Landsata przedstawiających stan przed i kilka tygodni po huraganie Katrina zdrowa roślinność ma kolor jasnozielony, natomiast kolor czerwony wskazuje na drzewa martwe. Oznacza to nie tylko ogromne zniszczenia różnorodności biologicznej regionu, ale także znaczące straty gospodarcze — leśnictwo stanowi bowiem 10% wszystkich miejsc pracy w stanie. Według szacunków huragan Katrina spowodował zniszczenie 5,300 km² lasów.

Polecenie 1

Określ przyczyny częstego występowania huraganów w rejonie południowych wybrzeży Stanów Zjednoczonych.

R8CDk8VsPGuLl
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wytłumacz, dlaczego występują różnice w prędkości huraganu nad morzem i lądem.

R1UAObKsamPmN
(Uzupełnij).