Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑azure

Porównanie anatomii narządów wymiany gazowej u bezkręgowców lądowych

Rb9Lv6dtXfmOU1
Grafika interaktywna przedstawia porównanie anatomii narządów wymiany gazowej u bezkręgowców lądowych. Na pierwszym rysunku znajdują się tchawki, na drugim płucotchawki, a na trzecim jama płucna. Ilustracja pierwsza prezentująca tchawki. Znajduje się tu otwór. To przetchlinka (punkt pierwszy). Przetchlinki łączą środowisko zewnętrzne z systemem tchawek. Jest to maksymalnie 10 par otworów – np. u pasikonika (Tettigonia) 2 pary przetchlinek tułowiowych (na 2 i 3 segmencie) oraz 8 par przetchlinek odwłokowych. Na układ tchawkowy, oprócz systemu rozgałęziających się kanalików, składają się też worki powietrzne (punkt drugi) – rozszerzenia tchawek położone wzdłuż głównych pni tkankowych. Pełnią one funkcję magazynów tlenu. Ich wielkość oraz liczba są różne i charakterystyczne dla danej grupy systematycznej owadów. Kolejnym elementem tchawek są tracheole (punkt trzeci). Płyn wypełniający tracheole umożliwia rozpuszczanie tlenu, co ułatwia jego dyfuzję do komórek ciała. Gdy owad zużywa więcej tlenu, płyn przepływa z końcowego odcinka tracheoli w kierunku ciała, co zwiększa powierzchnię oddechową układu tchawkowego. Rysunek drugi przedstawia płucotchawki. W jamie ciała osłoniętej kutykularnym oskórkiem pokrywającym ciało pająka znajdują się płucotchawki. Ich elementem są blaszki oddechowe (punkt czwarty). Blaszki oddechowe, w liczbie od 10 do 100, ustawione są względem siebie równolegle, jak kartki książki. W blaszkach znajdują się zatoki krwionośne wypełnione hemolimfą. Tu także znajduje się komora powietrzna (punkt piąty). Komora powietrzna wypełniona jest powietrzem dyfundującym przez przetchlinki. Do komory powietrznej prowadzi otwór w oskórku, czyli przetchlinka (punkt szósty). W zależności od gatunku pajęczaka na stronie brzusznej odwłoka występuje od 1 do 4 par otworów prowadzących do płucotchawek. Rysunek trzeci przedstawia skorupę ślimaka. Jest ona wyścielona ścianą jamy płucnej (punkt siódmy). To silnie ukrwiona(siecią naczyń krwionośnych) jama płucna, położona po stronie grzbietowej, pełni funkcję płuca u ślimaków lądowych, ale też wodnych, np. błotniarki stawowej (Lymnaea stagnalis), która żyjąc w wodzie, co pewien czas wynurza się nad powierzchnię, aby zaczerpnąć powietrza atmosferycznego. Prowadzi do niej otwór płucny (punkt ósmy). Otwór płucny stanowi wejście do jamy płucnej. Jest on prawie całkowicie osłonięty przez brzegi płaszcza, co stanowi ochronę przed wyschnięciem jamy płaszczowej. Rytmiczne otwieranie i zamykanie otworu płucnego, a czasami również ruchy bocznej ściany jamy płaszczowej, usprawniają dyfuzję gazów oddechowych.
Budowa tchawek, płucotchawek i jamy płucnej.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 1
R6d9IIKIGi1Jr
(Uzupełnij).
Polecenie 2
RmMUJMyVlcuCb
(Uzupełnij).