Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Jakie sole są używane w przemyśle spożywczym? W jakich produktach są spotykane? Zapoznaj się z grafiką interaktywną prezentującą przykłady soli spotykanych w żywności, a następnie rozwiąż zadania.

Jakie sole są używane w przemyśle spożywczym? W jakich produktach są spotykane? Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej prezentującej przykłady soli spotykanych w żywności, a następnie rozwiąż zadania.

R1RsDJ6IYncxY1
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie wnętrza dużego sklepu z artykułami ułożonymi rodzajami na półkach. 1. Definicja soli Sole to związki chemiczne zazwyczaj złożone z kationu metalu (lub kationu amonu albo kationów organicznych) oraz anionu reszty kwasowej.

Wiele soli znalazło zastosowanie w przemyśle spożywczym., 2. Wodorowęglan amonu Zdjęcie przedstawia jasne pastylki. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

Wzór sumaryczny: NH4HCO3
Dodatek do żywności o symbolu E503

Jest to nieorganiczny związek chemiczny, z klasy wodorosoli, występuje w formie bezbarwnych kryształów o zapachu amoniaku.

Wodorowęglan amonu znalazł zastosowanie jako:
  • składnik proszków do pieczenia,
  • dodatek do żywności regulujący pH,
  • składnik musujących napojów w proszku
  • składnik tabletek musujących., 3. Fosforan(V) wapnia Na zdjęciu są upieczone, okrągłe bułki. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Wzór sumaryczny: Ca3PO42
    Używany jest jako przeciwutleniacz (E341c). To nieorganiczny związek chemiczny, należący do soli kwasu fosforowego(V).

    Fosforan(V) wapnia znalazł zastosowanie w przemyśle spożywczym jako dodatek do:
  • chleba,
  • aromatyzowanych napojów alkoholowych,
  • produktów mlecznych,
  • przetworów owocowych
  • napojów energetyzujących.

    Nadmiar fosforanu(V) wapnia w diecie, może wpływać negatywnie na przyswajanie składników mineralnych z pożywienia., 4. Azotan(V) potasu Na zdjęciu na drewnianej desce leży kawałek salami.Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Inne nazwy to saletra potasowa, saletra indyjska lub saletra spożywcza.
    Wzór sumaryczny: KNO3Używany jako substancja konserwująca (E252).

    KNO3 przedłuża trwałość produktów, gdyż zapobiega namnażaniu się i wzrostowi mikroorganizmów chorobotwórczych, a także jest środkiem utrzymującym kolor (przetwory mięsne posiadają różową, nienaturalnie intensywną barwę). Wykorzystywany jest do peklowania na sucho i w solance wędlin, mięs oraz kiełbas.

    Związek ten jest spotykany w:
  • wędlinach,
  • kiełbasach,
  • salami,
  • marynowanych śledziach i szprotach,
  • serach topionych,
  • serach żółtych., 5. Azotan(III) sodu Na zdjęciu są liczne kiełbasy ułożone rodzajami. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Wzór sumaryczny: NaNO2
    Używany jako substancja konserwująca (E250).

    Ma ogromne znaczenie w konserwacji mięsa, gdyż zapobiega powstawaniu jadu kiełbasianego. Azotan(III) sodu w wędlinach i innych przetworach mięsnych odpowiada również za utrwalenie ich różowo–czerwonej barwy.

    Związek ten jest składnikiem soli peklowej, która w 99% składa się z NaCl, a około 1% stanowi dodatek E250.

    Azotan(III) sodu może wchodzić w reakcję z białkiem, wytwarzając rakotwórcze nitrozoaminy, dlatego też ze względu na jego szkodliwość wnioskuje się o ograniczenie jego używania jako konserwantu w przemyśle spożywczym., 6. Glutaminian sodu Na ilustracji jest wzór: łańcuch główny ma kształt zygzaka. Łączy się z nim między innymi grupa NH2. Po prawej stronie łańcucha jest kation sodu. Indeks górny Źródło: wikipedia.org; Autor: Benrr101; Licencja: domena publiczna;

    Wzór sumaryczny: C5H8NNaO4Używany jako wzmacniacz smaku (E621).
    Glutaminianu sodu jest bez smaku i zapachu.

    Glutaminian sodu jest dodawany do żywności w odpowiednim stężeniu, które powinno wynosić 0,2%0,8% masy produktu. Większa ilość tego związku może prowadzić do pogorszenia smaku.

    Spotykany jest w takich produktach jak:Na zdjęciu w słoiku są zapakowane w folię aluminiową kostki. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;
  • przyprawy i kostki rosołowe,
  • zupy i sosy w proszku,
  • keczup,
  • sól ziołowa i czosnkowa,
  • konserwy,
  • wędliny,
  • pasztety,
  • różnego rodzaju żywność przetworzona,
  • fast food,
  • chipsy i inne przekąski., 7. Wodorowęglan sodu Na zdjęciu jest upieczona babka. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Wzór sumaryczny: NaHCO3
    Dodatek do żywności o symbolu b

    Jest to nieorganiczny związek chemiczny z grupy wodorowęglanów, zwany również sodą oczyszczoną.

    Związek chemiczny dodawany do produktów spożywczych w celu:
  • ich spulchnienia (ciasta),
  • kontrolowania poziomu kwasowości (śmietana, sery),
  • przeciwdziałania zbrylaniu (budynie, mleko w proszku).
  • Grafika interaktywna pt. Jakie sole można znaleźć w hipermarkecie?.
    Źródło: wikipedia.org; Autor: lyzadanger; Licencja: CC BY-SA 2.0;, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności, Dz.U.UE.L.2008.354.16.
    Polecenie 2
    1

    Najpopularniejszą solą o szerokim zastosowaniu w przemyśle spożywczym jest chlorek sodu. Jakie rodzaje soli o tym składzie można znaleźć w przeciętnej kuchni? Zapoznaj się z grafiką interaktywną przedstawiającą rodzaje popularnej soli, a następnie odpowiedz na pytania.

    Najpopularniejszą solą o szerokim zastosowaniu w przemyśle spożywczym jest chlorek sodu. Jakie rodzaje soli o tym składzie można znaleźć w przeciętnej kuchni? Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej przedstawiającej rodzaje popularnej soli, a następnie odpowiedz na pytania.

    REiWtBLaLokyx1
    Zdjęcie główne przedstawia Chińczyków rozsypujących sól na polu. Chińczycy mają na głowach czapki w kształcie stożków. 1. Sól kuchenna Na zdjęciu na stole leży solniczka, z której wysypało się trochę soli. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Zwana również solą warzoną, składa się z chlorku sodu (NaCl). Stanowi najbardziej oczyszczony produkt ze wszystkich składników mineralnych.

    Sól kuchenna jest odgórnie jodowana, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia podpisanym w 1997 r., celem zapobiegania niedoborom jodu u osób zamieszkujących tereny, gdzie ten pierwiastek jest deficytowy.

    Sól kuchenna jest stosowana w przemyśle spożywczym w celu poprawy smaku. Odmianą tej soli jest sól kamienna, różniąca się od soli kuchennej tylko grubością ziaren. Sól kamienna znalazła zastosowanie do peklowania i marynowania mięs oraz przygotowywania zalew na kiszone ogórki., 2. Sól morska Zdjęcie przedstawia białe kryształki. Leży na nich szkielet rozgwiazdy.Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Stanowi ona bardziej wartościowy związek, w porównaniu do soli kuchennej. W składzie oprócz chlorku sodu można znaleźć niewielkie ilości jonów magnezu, potasu oraz wapnia i śladowe ilości innych składników mineralnych. Sól morska, jak sama jej nazwa wskazuje, jest wydobywana z morza.

    Należy podkreślić, że zawiera ona wysoką zawartość naturalnego jodu, który zapobiega chorobom tarczycy oraz wadom rozwojowym u płodu. Sól morska występuje w postaci gruboziarnistej., 3. Sól himalajska Zdjęcie przedstawia małą miskę, w której są drobne, jasnoróżowe kryształki soli. Część kryształów leży rozsypana wokół naczynia.Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Jest ona wydobywana z najgłębszych warstw Himalajów i charakteryzuje się delikatnie różową lub pasteloworóżową barwą, czasem białą.

    Sól himalajska składa się w 98% z chlorku sodu, jednakże może zawierać nawet 80 różnych składników mineralnych, z których na wyróżnienie zasługują jony lub związki magnezu, krzemu, siarki, litu, manganu, boru i wiele innych.

    Sól himalajska stanowi bardzo wartościowy pod względem odżywczym produkt diety. Jest wykorzystywana często jako zamiennik soli kuchennej i soli morskiej, a jej smak jest intensywniejszy w porównaniu ze smakiem soli kuchennej., 4. Sól smakowa Na zdjęciu w drewnianej miseczce leżą drobne białe kryształki wymieszane z przyprawami. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Inaczej zwana solą przyprawową, która jest dostępna w małych objętościowo opakowaniach ok. 3050 g. W skład oprócz chlorku sodu, wchodzi mieszanka ziół, dodatek suszonego czosnku, suszonej skórki cytryny lub pieprzu. Sól tego typu jest korzystna ze względu na zmniejszenie ilości chlorku sodu lub jonów potasu poprzez udział innych przypraw, podkreślających smak przygotowywanych dań. Podczas nabywania soli smakowej należy zwróć uwagę na jej skład, gdyż może zawierać ona dodatek glutaminianiu sodu, niepolecanego dodatku do żywności., 5. Sól potasowa Na zdjęciu jest kawałek jasnopomarańczowego kryształu. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Zwana jest solą niskosodową. Poza sylwinem (KCl) zawiera pewne ilości halitu (NaCl), a także polihalitu, anhydrytu (CaSO4), gipsu, kizerytu, kainitu, karnalitu, epsomitu i minerałów ilastych.

    Sól potasowa jest dobrą alternatywą dla osób zmagających jest z nadciśnieniem tętniczym.

    Jest podobna pod względem najważniejszych cech fizykochemicznych do soli kamiennej. W smaku związek ten jest bardziej gorzki, ze względu na zawartość dodatkowego pierwiastka tzn. jonów potasu, a z powodu obecności jonów żelaza bywa zabarwiony na kolor od jasno– do ciemnoróżowego., 6. Sól z czarnej lawy Zdjęcie przedstawia czarne kryształki. Indeks górny Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;

    Zwana jest Kala namak lub solą indyjską. Czarna sól składa się głównie z chlorku sodu, której towarzyszy obecność w niewielkich ilościach:
  • siarczanu(VI) sodu,
  • siarczku żelaza(II),
  • siarkowodoru.

    Ten typ soli wydobywany jest przeważnie w Pakistanie, Indiach, Bangladeszu oraz na Cyprze, a jego główna produkcja znajduje się na hawajskiej wyspie Molokai.

    Jaki smak ma Kala Namak i czy jest stosowana w kuchni?
  • sól ta charakteryzuje się bardziej gorzkim, niż słonym smakiem,
  • używana jest w kuchni jako przyprawa dodatkowa (głównie w potrawach wegańskich) lub jako element dekoracyjny.
  • Grafika interaktywna pt. Chlorek sodu w przemyśle spożywczym.
    Źródło: pixabay.com; Licencja: domena publiczna;, Korzystano z artykułu pt. Rodzaje soli - które i kiedy służą zdrowiu? dostępnego pod adresem: https://zdrowie.gazeta.pl/.
    R1OYl09aUTRPo
    Ćwiczenie 1
    Przyporządkuj wzory sumaryczne do ich oznaczeń E. NH4HCO3  Możliwe odpowiedzi: 1. E252, 2. E250, 3. E341c, 4. E500b Ca3PO42 Możliwe odpowiedzi: 1. E252, 2. E250, 3. E341c, 4. E500b KNO3 Możliwe odpowiedzi: 1. E252, 2. E250, 3. E341c, 4. E500b NaNO2 Możliwe odpowiedzi: 1. E252, 2. E250, 3. E341c, 4. E500b
    R17fqJn1D9fLu
    Ćwiczenie 2
    Który ze związków chemicznych obok chlorku sodu, wchodzi w skład soli peklowej? Możliwe odpowiedzi: 1. azotan(V) potasu, 2. azotan(III) sodu, 3. fosforan(V) wapnia, 4. wodorowęglan amonu
    RkKctw7XjtGgO
    Ćwiczenie 3
    Stosowanie jakiego rodzaju soli jest zalecane dla osób zmagających jest z nadciśnieniem tętniczym? Możliwe odpowiedzi: 1. soli kuchennej, 2. soli morskiej, 3. soli himalajskiej, 4. soli potasowej