Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Na podstawie informacji zamieszczonych na ilustracji wynotuj, jakimi cechami odznaczała się renesansowa rzeźba.

R1cNz4E9pG6aZ
(Uzupełnij).
R4rJdBIT4k80A1
Zdjęcie przedstawia marmurową rzeźbę młodej kobiety, która trzyma na kolanach ciało martwego mężczyzny. Kobieta ubrana jest w długą suknię, ma na głowie suknię. Patrzy na ciało mężczyzny. Mężczyzna jest nagi, przepasany jedynie w pasie kawałkiem materiału. W tle za rzeźbą znajduje się ściana z brązowego marmuru.
Opis punktów znajdujących się na ilustracji:
1. Arcydzieło Michała Anioła (1475–1564). Obraz przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Ma podłużną twarz z głębokimi zmarszczkami. Ma ciemne, krótkie włosy, brodę z wąsami oraz brązowe oczy.
Indeks górny Daniele da Volterra, Portret Michała Anioła (fragment), ok. 1544
Jest to jedyna sygnowana praca tego artysty. Na szarfie znajdującej się na piersi Maryi widnieje napis „MICHAEL ANGELUS BONAROTUS FLORENT FACIBAT” (Uczynił to Florentczyk Michał Anioł Buonarroti). 24-letni rzeźbiarz wyrył go po tym, jak usłyszał, że jego wybitne dzieło przypisuje się innemu mistrzowi dłuta, a zarazem architektowi Cristoforo Solariemu. Praca nad rzeźbą trwała blisko dwa lata, kilka miesięcy przeznaczono na staranne wypolerowanie marmuru. Kiedy w 1499 roku Pietà została ukończona, wzbudziła powszechny zachwyt. Wśród jej największych admiratorów znalazł się malarz, architekt, pisarz, historyk, Giorgio Vasari. W Żywotach najsławniejszych malarzy rzeźbiarzy i architektów zanotował: „To z pewnością cud, że bezkształtny blok kamienia mógł zostać sprowadzony do doskonałości, którą natura ledwie jest w stanie stworzyć w ciele”. Dziś Pietę podziwiać można w Bazylice św. Piotra na Watykanie.
2. Pietà
(wł. miłosierdzie, współczucie, pobożność). Obraz przedstawia półnagie ciało Jezusa przepasane w pasie kawałkiem białego materiału. Ciało jest wychudzone, z rany na brzuchu sączy się krew. Głowa też jest w ranach. Ciało obejmuje Maryja. Jest to kobieta w niebieskiej, długiej sukni z białą chustą owiniętą szczelnie wokół głowy. Po lewej ciało Jezusa podtrzymuje mężczyzna w niebiesko-zielonej szacie. Po prawej stoi mężczyzna w czerwonej szacie z futrzanym szalem. Ma ręce złożone do modlitwy. Jest łysiejący. W tle stoi wysoki krzyż, dalej są wzniesienia i niebo z chmurami.
Indeks górny Rogier van der Weyden, Pietà, 1450
Motyw ikonograficzny i temat w sztuce chrześcijańskiej (głównie w malarstwie i rzeźbie). Wyobrażenie Matki Bożej trzymającej na kolanach ciało zmarłego, zdjętego z krzyża syna. W niektórych ujęciach pojawiają się Jan Apostoł, Maria Magdalena, a czasem inne postacie. Pietà nie ma źródła literackiego, wyrosła z motywu opłakiwania i lamentacji nad zwłokami Chrystusa. Temat pojawił się na początku czternastego wieku w Niemczech, wkrótce rozprzestrzenił się na Francję i kraje północnej Europy. Przedstawienie odnosi się do współuczestnictwa Maryi w dziele zbawienia i odkupienia.
3. Arcydzieło sztuki renesansowej. Dzieło Michała Anioła odzwierciedla ideały dojrzałego renesansu (1490–1527), w szczególności zainteresowanie realistycznym, choć wyidealizowanym ujęciem ciała ludzkiego. Artysta nadał rzeźbie kształt piramidalny. Pomaga to widzowi w jej obserwacji, ale zapewnia też stabilność kompozycji, co artysta dodatkowo podkreślił ciężką draperią okrywającą monumentalną postać Maryi. Chociaż Pietà wydaje się naturalistyczna, to Dziewica jest w istocie znacznie większa od swego dorosłego syna. Michał Anioł zdecydował się na takie proporcje ze względu na wymogi perspektywy – masywne ciało rozłożone na kolanach mniejszej postaci zaburzyłoby pożądaną równowagę dzieła. Scena miała ukazywać jednocześnie agonię, powagę i heroiczną rezygnację.
4. Biały marmur z Carrary. Artysta osobiście wybrał blok białego marmuru w słynnych kamieniołomach w Carrarze. Pochodzący z Toskanii materiał uważa się za najszlachetniejszy na świecie, jest bowiem trwały, odporny na wietrzenie i ma duże walory dekoracyjne. Marmuru kararyjskiego używali najwięksi mistrzowie sztuki renesansu i baroku, m.in. Filippo BrunelleschiGiovanni Lorenzo Bernini. Pietà Michała Anioła została dokładnie wypolerowana pumeksem. Wygładzenie powierzchni kamienia niemal dematerializuje rzeźbę, nadając jej mistycznego charakteru.
5. Twarz Madonny. Maryja jest młoda i dziewczęca, co spotkało się z krytyką widzów współczesnych Michałowi Aniołowi. Jej spokojna twarz wynurza się cienia bogato drapowanego welonu. W 1972 wskutek ataku niezrównoważonego psychicznie geologa z Węgier, Laszlo Totha Pietà została poważnie uszkodzona. Mężczyzna za pomocą młotka odłupał lewe ramię Madonny, odłamał jej nos i zniszczył twarz. Przy rekonstrukcji rzeźby posłużono się kopią z poznańskiego kościoła Matki Bożej Bolesnej, wykonaną na początku dwudziestego wieku we Włoszech i uznawaną za jedną z najlepszych replik renesansowego arcydzieła.
6. Doskonałe studium anatomii Realistycznie wymodelowane i wyidealizowane zwłoki Chrystusa okryte są jedynie perizonium – udrapowaną na biodrach wąską przepaską z płótna. To doskonałe studium anatomii przedstawia nagie, szczupłe, młodzieńcze ciało z delikatnie zaznaczonymi śladami męki. Artysta mistrzowsko odwzorował bezwładne mięśnie, ścięgna, a nawet linie papilarne na dłoniach. Dużo pracy poświęcił też na opracowanie „niebiańsko pięknej” spokojnej twarzy Chrystusa.
Michał Anioł, Pietà watykańska, 1498–1500
Źródło: Stanislav Traykov, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Wyjaśnij, czym jest pietà i co przedstawia.

R1SohkDqfs4Df
(Uzupełnij).