Na ilustracji znajdują się dwie sylwetki: kobiety i mężczyzny. Zaznaczono i opisano najważniejsze gruczoły wydzielania wewnętrznego. Należą do nich: w środkowej części mózgu - podwzgórze, przysadka mózgowa, szyszynka, na szyi - tarczyca i przytarczyce, poniżej tarczycy leży grasica, kolejnym gruczołem jest trzustka, następnie w górnej części nerek leżą nadnercza, poniżej nich są gonady (jajniki u kobiet i jądra u mężczyzn). W 10 punktach opisano funkcje poszczególnych gruczołów dokrewnych. 1. Szyszynka. Melatonina – wydzielanie melatoniny wykazuje silny rytm dobowy: największe jej ilości są uwalniane w nocy (prawdopodobnie jest to sygnał dla organizmu o konieczności nocnego spoczynku), melatonina stanowi więc rodzaj wewnętrznego zegara regulującego rytm sen-czuwanie, dostosowującego go do pór dnia i roku. Odgrywa także rolę w regulacji dojrzewania płciowego (u ssaków i człowieka wywiera hamujący wpływ na wydzielanie hormonów gonadotropowych, zapobiegając przedwczesnemu dojrzewaniu płciowemu)., 2. Podwzgórze. Wazopresyna (hormon antydiuretyczny) – jest wytwarzana w podwzgórzu, a magazynowana w tylnym płacie przysadki mózgowej. Wzmagając wchłanianie zwrotne wody w kanalikach nerkowych, powoduje zmniejszenie wydalania wody przez nerki. Pobudza skurcz mięśni gładkich, głównie naczyń krwionośnych. Oksytocyna – to neurohormon wytwarzany w podwzgórzu i magazynowany w tylnym płacie przysadki, skąd jest uwalniany do układu krążenia. Uczestniczy w laktacji, pobudzając do skurczu mięśnie gładkie przewodów gruczołów mlecznych. W dawkach farmakologicznych wywołuje skurcze mięśni gładkich macicy, uczestnicząc w akcji porodowej (ten wpływ jest wykorzystywany w położnictwie). Razem z wazopresyną uczestniczy w utrzymaniu homeostazy gospodarki wodnej. Podwzgórze wydziela także liberyny i statyny. Te pierwsze pobudzają, natomiast te drugie hamują wydzielanie hormonów tropowych przysadki., 3. Przysadka mózgowa. Hormon wzrostu (somatotropina) – pobudza wzrost całego organizmu (główne miejsce działania somatotropiny to chrząstki nasadowe kości długich), wzmaga syntezę białek ustrojowych, przyspiesza spalanie tłuszczów i rozpad glikogenu w wątrobie (podnosi poziom cukru we krwi), wpływa na gospodarkę mineralną i wodną ustroju. Nadmiar somatotropiny prowadzi do akromegalii lub gigantyzmu, niedobór – do karłowatości lub charłactwa (wyniszczenie organizmu, związane ze spadkiem masy ciała, zmniejszeniem masy mięśniowej). Prolaktyna – wpływa na procesy rozrodcze i czynności związane z opieką nad potomstwem. U ssaków wzmaga rozwój gruczołów mlecznych, ich czynność wydzielniczą i przejaw instynktu macierzyńskiego. Reguluje też wzrost organów wewnętrznych. Wpływa ponadto na produkcję progesteronu przez ciałko żółte. Przysadka wydziela także hormony tropowe. Odpowiadają one za pobudzanie i hamowanie wydzielania hormonów innych gruczołów dokrewnych., 4. Przytarczyce. Parathormon – uczestniczy w regulacji gospodarki wapniowo‑fosforanowej organizmu, działa antagonistycznie do kalcytoniny wydzielanej przez komórki C tarczycy, zwiększa stężenie jonów wapniowych w osoczu przez uwalnianie ich z kości, zmniejsza stężenie fosforanów we krwi., 5. Tarczyca. Tyroksyna (${\mathrm{T}}_4$) – wpływa na ogólną przemianę materii (między innymi pobudza syntezę białek, przyspiesza utlenianie komórkowe, aktywuje wiele enzymów) oraz na wzrost i rozwój młodych organizmów. Zaburzenia wydzielania tyroksyny mogą skutkować: nadczynnością tarczycy (na przykład choroba Gravesa-Basedowa), która objawia się przyspieszeniem metabolizmu (spadek masy ciała, przyspieszona akcja serca, kołatanie serca, wzmożona potliwość, nietolerancja ciepła, nerwowość, drżenia mięśniowe); niedoczynnością tarczycy – spowolnienie metabolizmu, niedorozwój płciowy, zahamowanie wzrostu i rozwoju psychicznego. Kalcytonina – uczestniczy w regulacji gospodarki wapniowo‑fosforanowej organizmu, działa antagonistycznie do parathormonu wydzielanego przez przytarczyce. Zmniejsza stężenie jonów wapniowych w osoczu przez hamowanie procesu uwalniania ich z kości., 6. Grasica. Tymozyna – uczestniczy w kontroli dojrzewania limfocytów T., 7. Nadnercza. Adrenalina – pobudzając glikogenolizę w wątrobie i w mięśniach, wpływa na podwyższenie poziomu glukozy we krwi (działa antagonistycznie do insuliny). Pośredniczy także w przenoszeniu impulsów ze współczulnego układu nerwowego do tkanek, zwęża obwodowe naczynia krwionośne, rozszerza źrenice, a w większych stężeniach powoduje podniesienie ciśnienia krwi. Noradrenalina – przez działanie na receptory adrenergiczne α ($a_1$) wywołuje skurcz mięśni gładkich, szczególnie naczyń krwionośnych, zwiększając w ten sposób (krótkotrwale) ciśnienie tętnicze krwi, oraz skurcz mięśni zwieraczy przewodu pokarmowego, oddechowych i pęcherza moczowego. Nasila też czynność wydzielniczą gruczołów ślinowych i łzowych. Przez receptory β wpływa stymulująco na czynność serca, zwiotcza mięśnie gładkie dróg oddechowych, osłabia perystaltykę przewodu pokarmowego oraz nasila wydzielanie reniny., 8. Trzustka. Insulina – reguluje w organizmie szybkość zużywania glukozy przez tkanki (umożliwia magazynowanie glikogenu w wątrobie i mięśniach), bierze udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze, wzmaga syntezę białka przez przyspieszanie dostarczania aminokwasów. Brak lub niedobór insuliny prowadzi do zwiększenia we krwi poziomu glukozy, która następnie przechodzi do moczu (na przykład w cukrzycy). Glukagon – działa antagonistycznie do insuliny, czyli powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi – przez zmniejszenie jej zużycia przez tkanki. Między innymi pobudza rozkład glikogenu do glukozy w wątrobie i zwiększa jej powstawanie z różnych prekursorów (na przykład aminokwasów)., 9. Jajniki. Estrogeny (u kobiet) – powodują kształtowanie się trzeciorzędowych cech płciowych w okresie dojrzewania, uczestniczą w kontroli cyklu płciowego (miesiączkowego), prowadzą do wzrostu błony śluzowej macicy i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych (Graafa). Progesteron – reguluje cykle miesiączkowe, ma znaczenie dla utrzymania ciąży., 10. Jądra. Testosteron – jest wytwarzany przez gruczoł śródmiąższowy jąder (komórki Leydiga). Wykazuje działanie androgenne i anaboliczne (na przykład przyspiesza syntezę białek).