Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Polecenie 1

Na mapie konturowej świata zaznaczono główne obszary rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego. Przeanalizuj informacje zawarte przy zaznaczonych rejonach, następnie uzasadnij konieczność rozwoju na świecie tego typu rolnictwa.

R18PeNgo1gcWW
(Uzupełnij).

Rolnictwo uprzemysłowione

RCZvFPs8tQZX51
Na mapie konturowej świata zaznaczono główne obszary rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego. Mapa ma kolor biały, kontynenty oznaczone są kolorem szarym. Na mapie zaznaczono cyfry: 1. Region północnoamerykański - w USA, głównie na obszarze Niziny Atlantyckiej, Doliny Kalifornijskiej, Niziny Zatokowej, rozwinęło się rolnictwo uprzemysłowione, wysokotowarowe, intensywne, o dużym stopniu wyspecjalizowania produkcji. Rolnictwo uprzemysłowione, nowoczesne, wybitnie towarowe, ale ekstensywne, cechuje regiony Wielkich Równin Prerii oraz Równin Centralnych Stanów Zjednoczonych i Kanady. Na farmach o wielkich powierzchniach prowadzi się uprawę kukurydzy, pszenicy, soi, bawełny, tytoniu, rozwinięty jest chów bydła, trzody chlewnej, drobiu (wielkie, specjalistyczne gospodarstwa rolne – farmy zbożowe, hodowlane, pasterskie). W obu krajach, dzięki rozwojowi mechanizacji i automatyzacji produkcji, występuje bardzo małe zatrudnienie w sektorze rolnictwa (około 2–2,5% ogółu ludności czynnej zawodowo). 2. Region zachodnioeuropejski - to najważniejszy na świecie region uprzemysłowionego, intensywnego rolnictwa w krajach Europy Zachodniej i Północnej (głównie Dania, Holandia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Szwecja). Cechuje go wysoka mechanizacja, duże nawożenie i zużycie środków ochrony roślin, wysokie plony roślin uprawnych, wydajny chów zwierząt. W krajach tych uzyskuje się najwyższe światowe plony roślin uprawnych (np. pszenicy ponad 50–60 dt/ha). Uprawiane są rośliny typowe dla strefy umiarkowanej, takie jak: pszenica, kukurydza, buraki cukrowe. Prowadzi się intensywny, nierzadko przemysłowy chów bydła, trzody chlewnej, drobiu. 3. Region śródziemnomorski - ma odmienne warunki przyrodnicze (uprawy często wymagają sztucznego nawadniania ze względu na gorące i suche lato) i stosunki społeczno–ekonomiczne niż Europa Zachodnia i Północna. W regionie basenu Morza Śródziemnego (Włochy, Grecja, Hiszpania, Turcja, Izrael, Egipt, Tunezja, Maroko, Algieria) rolnictwo ma strukturę bardziej rozdrobnioną, towarzyszy jej ekstensywny chów bydła, owiec, kóz i drobiu. Rozpowszechnione są uprawy typowe dla strefy śródziemnomorskiej, takie jak: owoce cytrusowe, winorośl, oliwki, pszenica, kukurydza, bawełna, tytoń. Zwłaszcza po stronie europejskiej basenu Morza Śródziemnego jest to nadal rolnictwo wysokotowarowe, uprzemysłowione. 4. Region wschodnioazjatycki - obejmuje Koreą Południową, Japonię, Chiny (tereny korzystne glebowo i klimatycznie). Na górskich obszarach stosuje się terasowanie, wymagające dużego nakładu pracy i środków finansowych. Jest to rolnictwo intensywne, zmechanizowane i wysoko produktywne, oparte na stosowaniu dużych ilości nawozów (np. w Korei Południowej 311,3 kg/ha). Z powodu dużej liczby mieszkańców i znacznego zapotrzebowania żywnościowego, rolnictwo w większości nie ma nadwyżek eksportowych. Produkcja roślinna obejmuje uprawy zbóż, głównie ryżu (w znacznie mniejszym stopniu pszenica, jęczmień, kukurydza i owies), roślin bulwiastych (głównie ziemniaki i bataty), oleistych (przeważnie soja), cukrodajnych (buraki cukrowe), używek (głównie herbata), warzyw (np. kapusta i cebula), drzew owocowych (m.in. jabłonie, mandarynki, grusze i wiśnie oraz truskawki). Z hodowli na uwagę zasługuje przemysłowy chów zwierząt: bydła i trzody chlewnej, mniejsze znacznie ma chów kóz, owiec oraz pszczelarstwo. 5. Region australijsko–nowozelandzki odznacza się dominacją nowoczesnego rolnictwa uprzemysłowionego, towarowego o różnych kierunkach produkcji. W większości jest to wielkoobszarowe ekstensywne rolnictwo z daleko posuniętą specjalizacją produkcji – uprawia się tutaj m.in. pszenicę, jęczmień, kukurydzę, trzcinę cukrową, bawełnę, soję, ziemniaki i bataty. Część gruntów jest wspomagana nawadnianiem (ze względu na warunki klimatyczne tego regionu). Na słabych, suchszych pastwiskach rozpowszechniony jest chów owiec służący produkcji wełny. Australia jest głównym eksporterem wełny na świecie. Na pastwiskach bardziej wilgotnych odbywa się chów bydła. Niewielkie znaczenie ma chów trzody chlewnej i koni.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Grafika w panelu 5.: domena publiczna, pixabay.com.
1
Polecenie 2

Na mapie konturowej świata zaznaczono główne rejony rozwoju rolnictwa ekologicznego. W każdym z nich opisano konkretny przykład gospodarstwa ekologicznego. Zapoznaj się z wybranymi tekstami, następnie przedstaw różnice i podobieństwa między gospodarstwami ekologicznymi z różnych kontynentów. Weź pod uwagę również warunki i możliwości rozwoju.

R18PeNgo1gcWW
(Uzupełnij).

Rolnictwo ekologiczne

R6dafW8E4Wlbl1
Na mapie konturowej świata zaznaczono główne rejony rozwoju rolnictwa ekologicznego. W każdym z nich opisano konkretny przykład gospodarstwa ekologicznego. Mapa ma kolor biały, kontynenty oznaczone są kolorem szarym. Na mapie zaznaczono cyfry: 1. Region Europy Zachodniej i Południowej obejmuje głównie Austrię, Szwajcarię, Włochy, Niemcy, Francję, Hiszpanię i Portugalię. Rolnictwo ekologiczne na tych obszarach wykorzystuje głównie niezbyt dogodne warunki przyrodnicze, np. tereny górskie w Austrii i Szwajcarii lub suchsze regiony Włoch czy Hiszpanii. Na terenach górzystych zajmuje się naturalną hodowlą i produkcją wyrobów regionalnych, prowadzone są również gospodarstwa agroturystyczne. We Włoszech rozwija się rolnictwo ekologiczne, które dotyczy głównie upraw warzyw i owoców. Lokalnie występują małe, ekologiczne winnice, w których nie stosuje się środków chemicznych – do zwalczania chorób roślin i szkodników są stosowane metody naturalne. Jednocześnie kraje Europy Zachodniej i Południowej zwiększają corocznie powierzchnię gruntów przeznaczonych pod uprawy ekologiczne i produkcję rolnictwa ekologicznego. Przykładem takiego gospodarstwa w tym rejonie jest gospodarstwo ekologiczne Biohof Ebenbauer w Austrii. Historia rodzinnego gospodarstwa ekologicznego Biohof Ebenbauer sięga roku 1604 i od tamtej pory przekazywane jest z pokolenia na pokolenie. Obecnie gospodarstwo zarządzane jest przez małżeństwo 53-latków – Gottfrieda i Rosinę Wagnerów. W przyszłości, gdy rodzice przejdą na emeryturę, ziemię przejmą najstarsza córka Angelika wraz z mężem Georgiem. Areał gospodarstwa wynosi 31 ha, z czego 26 ha stanowią użytki zielone, a pozostałe 5 ha to las. Rodzina Wagnerów zajmuje się głównie hodowlą bydła mlecznego i mięsnego, z którego otrzymuje wysokiej jakości produkty. Mleko, sery, mięso, kiełbasy, miód, chleb oraz wina owocowe i tradycyjne austriackie Schnappsy sprzedawane są zarówno na rynku lokalnym, jak i na targach żywności ekologicznej w dużych miastach, np. Wiedniu czy Salzburgu. Według Gottfrieda rolnictwo ekologiczne to głównie filozofia spokojnego życia w zgodzie z naturą. W 2005 r. na terenie gospodarstwa wybudowano pierwszy dom dla entuzjastów wakacji na wsi. Chętnych do odpoczynku na łonie natury było tak wielu, że 8 lat później agroturystyka została znacznie powiększona i stanowi lwią część dochodów gospodarstwa. Następcy, Angelika i Georg, planują rozwijać ruch turystyczny w swoim gospodarstwie”. Źródło: farmer.pl, 2. Skandynawia - głównie Szwecja i Finlandia. „Produkcja żywności ekologicznej w Szwecji została wywołana społeczną potrzebą powrotu do jedzenia produktów, które smakują naturalnie. Taki smak zapewnia żywność pochodząca z gospodarstw ekologicznych, w których nie są stosowane do produkcji nawozy sztuczne i pestycydy. U podstaw produkcji tzw. zdrowej żywności leżą: uprawa roślin i chów zwierząt w warunkach jak najbardziej zbliżonych do naturalnych oraz troska o ochronę środowiska. Gospodarstwa dziś ekologiczne najczęściej przekształcały się z konwencjonalnych, które zaczynały swoją transformację od prób na małym areale. Szwedzka organizacja KRAV nadzorująca i certyfikująca produkcję ekologicznej żywności, podobnie jak wytyczne Unii Europejskiej zobowiązuje rolnika do dwuletniego okresu karencji, w którym gospodarstwo funkcjonuje tak jak produkujące żywność ekologiczną, ale swoje produkty sprzedaje jako konwencjonalne. W założeniu chodzi o pewność uzyskania żywności absolutnie wolnej od skażenia chemicznymi środkami produkcji i pozbycie się z gleby szkodliwych substancji, np. metabolitów rozkładu stosowanych wcześniej pestycydów. Jest to najtrudniejszy (z ekonomicznego punktu widzenia) okres działalności gospodarstwa ekologicznego”. Źródło: farmer.pl, 3. Kraje bałtyckie , głównie Estonia i Łotwa. Gospodarstwo ekologiczne SaidaFarm w Estonii: „Jest to pierwsze ekologiczne gospodarstwo w Estonii, założone przez Juhana Särgava w 1992 r., na bazie byłego gospodarstwa państwowego. […] Wydajność mleczna krów wynosi niespełna 2,5 tys. l szt./rok. Jak podkreśla właściciel gospodarstwa: «Nie chodzi o uzyskanie wysokiej wydajności mlecznej, a przede wszystkim o jakość uzyskiwanego mleka, które następnie poddane jest przetworzeniu». Dlatego też krowy karmione są wyłącznie paszami wyprodukowanymi w gospodarstwie. Gospodarstwo nie prowadzi sprzedaży wyprodukowanych pasz ilościowych oraz objętościowych. Połowę areału stanowią trwałe użytki zielone (TUZ), na których produkuje się siano i sianokiszonkę. Na pozostałej powierzchni gospodarstwa uprawiane są zamiennie pszenica, żyto i jęczmień. […] W SaidaFarm całość uzyskiwanego mleka (ok. 50 tys. l/rok) przetwarzana jest wewnątrz gospodarstwa, które posiada własne pomieszczenia produkcyjne wraz z wszelkimi niezbędnymi urządzeniami i zatrudnia 40 osób. Gospodarstwo oferuje szeroki wachlarz ekologicznych produktów mlecznych, które można nabyć niemal w każdym estońskim markecie. Wytwarzane produkty to m.in. różnego rodzaju sery, serki, jogurty, których ceny kształtują się w granicach 1,0–2,0 EUR za jogurty i serki oraz ok. 7 EUR za 1 kg sera. Gospodarstwo dostarcza swoje wyroby do ok. 160 odbiorców w kraju oraz na rynki zagraniczne, w tym do Rosji oraz Finlandii”. Źródło: P. Rachwał, Rolnictwo ekologiczne Estonii – studium przypadków, "Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych" 2016, nr 2, s. 85–97. 4. Ameryka Południowa, głównie Gujana Francuska i Urugwaj. Oprócz wymienionych krajów rolnictwo ekologiczne na większą skalę w Ameryce Południowej wprowadzają Argentyna i Peru. W Gujanie Francuskiej w uprawach ekologicznych dominują plantacje kawy i owoców, a także hodowla bydła. Hodowla bydła oraz uprawy ryżu, pszenicy, kukurydzy dominują w Urugwaju. „W 2017 r. Argentyna wyeksportowała do Stanów Zjednoczonych borówki o wartości około 58 milionów dolarów, a eksport ekologicznych jagód z Argentyny wyniósł 7,7 milionów dolarów w porównaniu z 5,6 miliona USD w 2016 r. Jak podaje amerykański serwis thepacker.com, w tym roku Argentyna dostarczy ich jeszcze więcej. […] Plantatorzy i eksporterzy widzą tę niszę na rynku jako szansę dla nich, ponieważ globalne zainteresowanie ekologicznymi owocami wciąż rośnie”. Źródło: sadyogrody.pl, 5. Australia ma największą powierzchnię gospodarstw ekologicznych na świecie – w 2016 r. było to 27 145,0 tys. ha (chociaż to „tylko” 6,7% ogółu użytków rolnych). Obszar objęty certyfikacją ekologiczną nie oznacza jednak, że prowadzone są różnorodne uprawy warzyw, owoców czy zbóż. Zdecydowana większość tych terenów to łąki i pastwiska dla bydła i owiec. „W Sundrop na australijskiej pustyni obecnie uprawia się osiemnaście tysięcy krzaków pomidorów, używając do tego niczego więcej, aniżeli promieni słońca i morskiej wody. Rośliny są uprawiane w hydroponicznych szklarniach przy pomocy nasączonej wodą tektury, co oznacza, że nie ma potrzeby używania gleby, paliw kopalnych, wód gruntowych czy środków ochrony roślin. […] Pustynne gospodarstwo jest okrzyknięte jako «genialne» przedsięwzięcie w odróżnieniu od tradycyjnych gospodarstw, które nie byłyby w stanie uprawiać roślin w tak ekstremalnych warunkach. Do tej pory jest w stanie wyprodukować siedemnaście tysięcy ton produktów rocznie. Już teraz obfity zapas pomidorów jest sprzedawany w sklepach spożywczych na terenie całego kraju. W przyszłości Sundrop zamierza uprawiać także inne rośliny, takie jak owoce czy paprykę. «New Scientist» donosi, że słoneczny dzień pozwala obiektowi na wygenerowanie 39 megawatów czystej energii; to wystarczy do zasilenia jednostki odsalania i szklarni (która musi być ogrzewana w zimie) przez cały rok. Woda uzyskana z Zatoki Spencera jest odsalana z wykorzystaniem energii odnawialnej. Dwadzieścia trzy tysiące luster odbijają światło słoneczne do wieży odbiorczej, która wytwarza energię. Aby upewnić się, że proces ten jest tak przyjazny dla środowiska, jak to tylko możliwe, rośliny są uprawiane w łupinach orzechów kokosowych i «drapieżne owady» są używane do zwalczania szkodników, które mogą zaatakować krzaki pomidorów”. Źródło: dobrewiadomosci.net.pl.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Grafika w panelu 5.: domena publiczna, pixabay.com.