Strona główna
Liceum ogólnokształcące i technikum
Biologia
Łuski, pióra i włosy
Grafika interaktywna
Powrót
Przeczytaj
Sprawdź się
Grafika interaktywna
bg‑cyan
Łuski
1
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
RMMQo3IkLhfEp
Ilustracja interaktywna przedstawia dwa obrazki. Po lewej stronie jest wypukły element pokryty szkliwem z siecią naczyń krwionośnych - to elementy żywe. Obok jest ilustracja przedstawiająca łuskę. Łuska jest owalna. Ma nieregularne brzegi. Od środka do jej zewnętrznej części rozchodzą się owale od najmniejszego do największego, co przypomina słoje pnia drzewa. Po prawej stronie łuski są trzy ryby - od najmniejszej do największej. Najmniejsza jest przy małych słojach łuski. Największa przy dużych. Opis: Widoczne na łusce słoje pozwalają określić wiek ryby – większy pierścień oznacza starszego osobnika.
Ilustracja interaktywna przedstawia dwa obrazki. Po lewej stronie jest wypukły element pokryty szkliwem z siecią naczyń krwionośnych - to elementy żywe. Obok jest ilustracja przedstawiająca łuskę. Łuska jest owalna. Ma nieregularne brzegi. Od środka do jej zewnętrznej części rozchodzą się owale od najmniejszego do największego, co przypomina słoje pnia drzewa. Po prawej stronie łuski są trzy ryby - od najmniejszej do największej. Najmniejsza jest przy małych słojach łuski. Największa przy dużych. Opis: Widoczne na łusce słoje pozwalają określić wiek ryby – większy pierścień oznacza starszego osobnika.
Budowa łuski ryby.
Źródło:
Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R166dTOOvYSSw
Ilustracja interaktywna przedstawia zbliżenia na łuski. Mają kształt ostrych zębów, ułożonych gęsto, niemal pionowo. Opisano: 1. Łuski plakoidalne. Łuski te mają kształt pojedynczego, ostrego ząbka na płaskiej podstawie. Podczas ruchu ryby tworzą małe wiry, dzięki czemu zmniejszają jej opór i odczuwane przez nią turbulencje.
Ilustracja interaktywna przedstawia zbliżenia na łuski. Mają kształt ostrych zębów, ułożonych gęsto, niemal pionowo. Opisano: 1. Łuski plakoidalne. Łuski te mają kształt pojedynczego, ostrego ząbka na płaskiej podstawie. Podczas ruchu ryby tworzą małe wiry, dzięki czemu zmniejszają jej opór i odczuwane przez nią turbulencje.
Łuski żarłacza cytrynowego (
Negaprion brevirostris
).
Źródło:
Pascal Deynat/Odontobase,
Wikimedia Commons
, licencja: CC BY-SA 3.0.
RdfkaiNDCte7m
Ilustracja interaktywna przedstawia głowę i kawałek ciała ryby za głową. Jej ciało pokrywają łuski o kształcie romboidalnym, ustawione w regularne szeregi. Opisano: 1. Łuski ganoidalne. Łuski te mają kształt rombu i są ułożone w ścisłe i bardzo regularne szeregi, dzięki czemu pełnią funkcję ochronną przed drapieżnikami. Występują u nielicznych ryb kostnoszkieletowych.
Ilustracja interaktywna przedstawia głowę i kawałek ciała ryby za głową. Jej ciało pokrywają łuski o kształcie romboidalnym, ustawione w regularne szeregi. Opisano: 1. Łuski ganoidalne. Łuski te mają kształt rombu i są ułożone w ścisłe i bardzo regularne szeregi, dzięki czemu pełnią funkcję ochronną przed drapieżnikami. Występują u nielicznych ryb kostnoszkieletowych.
Łuski przedstawiciela wielopłetwcowatych (
Polypteridae
).
Źródło:
Gunnar Creutz
,
Wikimedia Commons
, licencja: CC BY-SA 4.0.
R1KQ0c4Vt5PS8
Ilustracja interaktywna przedstawia rybę. Na ciele ma ciemne plamki. Trudno zauważyć łuski. Opisano: 1. Łuski kosmoidalne. Występowały u wymarłej podgromady ryb dwudysznych i rodziny trzonopłetwych. Powstały prawdopodobnie w wyniku fuzji łusek plakoidalnych.
Ilustracja interaktywna przedstawia rybę. Na ciele ma ciemne plamki. Trudno zauważyć łuski. Opisano: 1. Łuski kosmoidalne. Występowały u wymarłej podgromady ryb dwudysznych i rodziny trzonopłetwych. Powstały prawdopodobnie w wyniku fuzji łusek plakoidalnych.
Rogoząb australijski (
Neoceratodus forsteri
).
Źródło:
Mitch Ames
,
Wikimedia Commons
, licencja: CC BY-SA 4.0.
R1S4w56GQaHFB
Ilustracja interaktywna przedstawia dwie ryby. Mają duże, brązowo-żółte łuski. Im bliżej grzbietu, tym łuski są większe. Opisano: 1. Łuski elastyczne – cykloidalne. Łuski te są okrągłe i mają gładkie tylne brzegi. Dzięki widocznym słojom przyrostowym można na ich podstawie określić wiek ryby.
Ilustracja interaktywna przedstawia dwie ryby. Mają duże, brązowo-żółte łuski. Im bliżej grzbietu, tym łuski są większe. Opisano: 1. Łuski elastyczne – cykloidalne. Łuski te są okrągłe i mają gładkie tylne brzegi. Dzięki widocznym słojom przyrostowym można na ich podstawie określić wiek ryby.
Arowana azjatycka (
Scleropages formosus
).
Źródło:
Robyn Broyles
,
Wikimedia Commons
, licencja: CC BY-SA 3.0.
RkU5jTJfLbmRY
Ilustracja interaktywna przedstawia kolorową rybę znajdującą się w wodzie. Ryba ma żółte i czarne łuski na bokach ciała. łuski są mniejsze przy ogonie i głowie ryby. Większe w środkowej części jej ciała. Ma niebieskie końcówki płetwy grzbietowej i brzusznej. Ogon jest żółty. Przez jej pyszczek biegnie czarna pręga. Zaznaczono łuski na boku ciała. Opisano: 1. Łuski elastyczne – ktenoidalne. Mają szorstką powierzchnię i ząbkowane krawędzie. Dzięki widocznym słojom przyrostowym można na ich podstawie określić wiek ryby.
Ilustracja interaktywna przedstawia kolorową rybę znajdującą się w wodzie. Ryba ma żółte i czarne łuski na bokach ciała. łuski są mniejsze przy ogonie i głowie ryby. Większe w środkowej części jej ciała. Ma niebieskie końcówki płetwy grzbietowej i brzusznej. Ogon jest żółty. Przez jej pyszczek biegnie czarna pręga. Zaznaczono łuski na boku ciała. Opisano: 1. Łuski elastyczne – ktenoidalne. Mają szorstką powierzchnię i ząbkowane krawędzie. Dzięki widocznym słojom przyrostowym można na ich podstawie określić wiek ryby.
Łuski przedstawiciela promieniopłetwych –
Manonichthys splendens
.
Źródło:
Jenny Huang,
Wikimedia Commons
, licencja: CC BY-SA 2.0.
bg‑cyan
Pióra
1
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R1KLV4N5FMIk0
Ilustracja interaktywna przedstawia budowę ptasiego pióra. Przez środek pióra biegnie stosina, jej dolna część to dutka. Stosina przypomina pustą w środku rurkę. Po lewej i prawej stronie stosiny jest chorągiew zbudowana z promieni, od których odchodzą drobne promyki.
Ilustracja interaktywna przedstawia budowę ptasiego pióra. Przez środek pióra biegnie stosina, jej dolna część to dutka. Stosina przypomina pustą w środku rurkę. Po lewej i prawej stronie stosiny jest chorągiew zbudowana z promieni, od których odchodzą drobne promyki.
Budowa pióra.
Źródło:
Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RUFcj0nbnnxSg
Na ilustracji głównej pokazano różne rodzaje piór. Po lewej stronie są smukłe pióra - to lotki i sterówki. W piórach opisano stosinę biegnącą przez środek pióra, przymocowaną do niej chorągiewkę oraz końcówkę stosiny - dutkę. Obok piór jest powiększenie przedstawiające fragment stosiny, od której odchodzą promienie chorągiewki. Do promieni przymocowane są promyki. Na promykach znajdują się haczyki zapewniające trwałość konstrukcji choragiewki. Następne pióra to pióra pokrywowe. Są mniejsze od lotek i sterówek. Jedno pióro jest bardziej zwarte, drugie nieco pierzaste. Ostatnim piórem na ilustracji jest pióro puchowe. Jest małe, pierzaste, ma dutkę i promienie. Opisano: 1. Sterówki. Pióra te występują w ogonie ptaków. Rozpostarte tworzą płat sterowy, którego ustawienie jest regulowane przez mięśnie ptaka., 2. Lotki. Te duże pióra osadzone są na tylnych krawędziach skrzydeł ptaków. Zwiększają ich powierzchnię nośną, gdyż zatrzymują powietrze pod skrzydłami przy ich ruchu w dół, lecz przepuszczają je podczas ruchu w górę., 3. Pióra pokrywowe. Występują na całym ciele ptaka jako warstwa zewnętrzna – przykrywają pióra innych typów., 4. Pióra puchowe. Stanowią główną warstwę izolacyjną dzięki słabemu przewodzeniu ciepła. Mają cienką oś i miękkie promienie, a ich promyki nie są połączone.
Na ilustracji głównej pokazano różne rodzaje piór. Po lewej stronie są smukłe pióra - to lotki i sterówki. W piórach opisano stosinę biegnącą przez środek pióra, przymocowaną do niej chorągiewkę oraz końcówkę stosiny - dutkę. Obok piór jest powiększenie przedstawiające fragment stosiny, od której odchodzą promienie chorągiewki. Do promieni przymocowane są promyki. Na promykach znajdują się haczyki zapewniające trwałość konstrukcji choragiewki. Następne pióra to pióra pokrywowe. Są mniejsze od lotek i sterówek. Jedno pióro jest bardziej zwarte, drugie nieco pierzaste. Ostatnim piórem na ilustracji jest pióro puchowe. Jest małe, pierzaste, ma dutkę i promienie. Opisano: 1. Sterówki. Pióra te występują w ogonie ptaków. Rozpostarte tworzą płat sterowy, którego ustawienie jest regulowane przez mięśnie ptaka., 2. Lotki. Te duże pióra osadzone są na tylnych krawędziach skrzydeł ptaków. Zwiększają ich powierzchnię nośną, gdyż zatrzymują powietrze pod skrzydłami przy ich ruchu w dół, lecz przepuszczają je podczas ruchu w górę., 3. Pióra pokrywowe. Występują na całym ciele ptaka jako warstwa zewnętrzna – przykrywają pióra innych typów., 4. Pióra puchowe. Stanowią główną warstwę izolacyjną dzięki słabemu przewodzeniu ciepła. Mają cienką oś i miękkie promienie, a ich promyki nie są połączone.
Rodzaje piór.
Źródło:
Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1bXHdPe7n0U5
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie gołębia z rozpostartymi skrzydłami w trakcie lotu. Zaznaczono lotki - piórka na skrzydłach oraz sterówki - pióra na ogonie.
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie gołębia z rozpostartymi skrzydłami w trakcie lotu. Zaznaczono lotki - piórka na skrzydłach oraz sterówki - pióra na ogonie.
Gołąb miejski (
Columba livia forma urbana
) w locie.
Źródło:
Needpix, domena publiczna.
bg‑cyan
Włosy
1
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R14Ift5divBU2
Ilustracja interaktywna przedstawia budowę włosa. Na schemacie jest przekrój przez skórę. W dolnej części przekroju leży tkanka podskórna z naczyniami krwionośnymi. Powyżej niej jest skóra właściwa. W skórze właściwej osadzony jest włos. W jego dolnej rozszerzonej części jest cebulka włosa. Poniżej niej leży brodawka włosa. W cebulce są naczynia krwionośne. W dolnej części włosa są także komórki rozrodcze. Korzeń włosa otoczony jest mieszkiem włosowym. Do włosa przylega gruczoł łojowy (ma postać skupiska drobnych, żółtych kulek) oraz mięsień przywłosowy. Mięsień ten łączy włos z dolną warstwą naskórka. Mięsień ma kształt wrzeciona z podłużnymi prążkami. Górną część skóry stanowi naskórek. Część włosa wystająca z naskórka to łodyga włosa - włos właściwy.
Ilustracja interaktywna przedstawia budowę włosa. Na schemacie jest przekrój przez skórę. W dolnej części przekroju leży tkanka podskórna z naczyniami krwionośnymi. Powyżej niej jest skóra właściwa. W skórze właściwej osadzony jest włos. W jego dolnej rozszerzonej części jest cebulka włosa. Poniżej niej leży brodawka włosa. W cebulce są naczynia krwionośne. W dolnej części włosa są także komórki rozrodcze. Korzeń włosa otoczony jest mieszkiem włosowym. Do włosa przylega gruczoł łojowy (ma postać skupiska drobnych, żółtych kulek) oraz mięsień przywłosowy. Mięsień ten łączy włos z dolną warstwą naskórka. Mięsień ma kształt wrzeciona z podłużnymi prążkami. Górną część skóry stanowi naskórek. Część włosa wystająca z naskórka to łodyga włosa - włos właściwy.
Budowa włosa.
Źródło:
Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RsQS5GsDHm0Eq
Ilustracja interaktywna przedstawia jeża znajdującego się na chodniku w pobliżu domów. Jeż ma długi pyszczek. Jego ciało - z wyjątkiem pyszczka i brzucha - pokryte jest ciemnymi kolcami z jasnymi końcówkami. Opis. 1. Włosy ościste. Te grube i sztywne włosy chronią organizm przed urazami mechanicznymi.
Ilustracja interaktywna przedstawia jeża znajdującego się na chodniku w pobliżu domów. Jeż ma długi pyszczek. Jego ciało - z wyjątkiem pyszczka i brzucha - pokryte jest ciemnymi kolcami z jasnymi końcówkami. Opis. 1. Włosy ościste. Te grube i sztywne włosy chronią organizm przed urazami mechanicznymi.
Jeż europejski (
Erinaceus europaeus
).
Źródło:
Calle Eklund,
Wikimedia Commons
, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1dWVjjaCUDOZ
Ilustracja interaktywna przedstawia owcę leżącą na trawie przy ściętych pniach drzew. Owca ma długą wełnę. Wełna jest jasna. Opis. 1. Włosy wełniste. Są miękkie, cienkie i delikatne. Zazwyczaj tworzą warstwę termoizolacyjną.
Ilustracja interaktywna przedstawia owcę leżącą na trawie przy ściętych pniach drzew. Owca ma długą wełnę. Wełna jest jasna. Opis. 1. Włosy wełniste. Są miękkie, cienkie i delikatne. Zazwyczaj tworzą warstwę termoizolacyjną.
Owca domowa (
Ovis aries
).
Źródło:
Pixabay, domena publiczna.
R1DohJUpMsakM
Ilustracja interaktywna przedstawia szczura o jasnej sierści. Szczur ma liczne wąsy. Opis. 1. Włosy czuciowe (wibrysy). Występują zwykle w okolicach warg lub nosa, pełniąc funkcję narządów dotyku.
Ilustracja interaktywna przedstawia szczura o jasnej sierści. Szczur ma liczne wąsy. Opis. 1. Włosy czuciowe (wibrysy). Występują zwykle w okolicach warg lub nosa, pełniąc funkcję narządów dotyku.
Szczur (
Rattus
).
Źródło:
Dawn Huczek,
Wikimedia Commons
, licencja: CC BY-SA 2.0.
Polecenie
1
R1G4uvY1uQCLw
Przeanalizuj grafiki interaktywne, a następnie wykaż związek między budową poszczególnych wytworów skóry a pełnionymi przez nie funkcjami. (Uzupełnij).
Polecenie
2
R17NgxLXBfDyN
Wyjaśnij, dlaczego gadzie łuski, ptasie pióra i włosy ssaków uznaje się za narządy homologiczne (czyli narządy organizmów należących do różnych jednostek systematycznych, powstające z podobnych zawiązków, lecz często zewnętrznie niepodobne i spełniające u nich różne funkcje). (Uzupełnij).