Grafika interaktywna. Obraz przedstawia grupę mężczyzn. Wszyscy oni wpatrują się w coś lub kogoś znajdującego się przed nimi. Mężczyźni stoją, klęczą, wyciągają przed siebie ręce, pokazują coś, co znajduje się przed nimi. Elementy grafiki interaktywnej. 1. Swego rodzaju studium psychologicznym osobowości Rousseau jest fragment z poematu Jacques’a Dellile’a O imaginacji, który przytaczamy w przekładzie Franciszka Karpińskiego. Autor, który kolejno uczył powszechności, Co jest głosem rozumu, co głosem miłości! Jakiż talent, jakiej on mądrości obrazem! Ale co za niesłuszność, co za słabość razem? Bojaźń jakaś zaraz z nim od kolebki była. Bojaźń go aż do grobu jego wprowadziła. Wy, co smakować w jego pismach znacie sztukę: Wy, którzy mu winiliście i łzy, i naukę: Dla tych darów (jeżeli obrazu nie skażę) Przystąpcie, serca tkliwe, ja go wam pokażę. On nie natręt, lecz pełen swej podejrzliwości Rzadko lubi się bawić w ludzi przytomności. Pól przyjaciel lub gdzie go tajny uchion skryje, W smutnej niepodległości w środku lasów żyje. (...) Dbajcie o jego szczęście, bawcie tęskność jego, Cieszcie go z losu, z ludzi i z niego samego. Próżna rada! Nic jego rany nie zagoi, W podejrzliwym natura na niego się zbroi. Człek obcy, któremu się słyszeć o nim zdarzy, Co wielbi pisma jego, a nie widział twarzy, Starzec gasnący, chłopiec jaki bojaźliwy, Co jeszcze nie zna tego, co to kto zdradliwy, Gospodarz domu, krewny, przyjaciel, mu winny - Lęka się, by kto nie chciał być mu dobroczynny! Jest-że człowiek, który się w godzinie skonania Wesprzeć na ręce miłej przyjaciela wzbrania? Co by nie patrzył na łzy w zgonie rozrzewniony Swego brata lub siostry, syna lub swej żony? On, nieszczęsny, ostatniej gdy godziny tyka, Ledwie miał rękę, co mu powieki zamyka! (...) Od tej podejrzliwości już odetchnij rzadkiej, Oto biegną ku tobie i żony, i matki: Patrz kochanków idących! Każdy w swej przykrości Idzie lać na twym grobie łzy tkliwej miłości. Obacz to grono dzieci, co w cieniu igrają, One to za swą wolność tobie hołd oddają: I patrząc na ten widok powiedz: Ja to byłem, Jam był nieszczęsny!... Ale ich szczęście zrobiłem. 2. Obraz przedstawia ogród pełen drzew i kwiatów. Na huśtawce znajduje się młoda kobieta w wykwintnej sukni i kapeluszu. Huśta się. Na ziemi, u jej stóp leży młodzieniec w arystokratycznym stroju. Jean-Honoré Fragonard, Huśtawka, 1767-1768 Znakiem więzi łączącej Franciszka Karpińskiego z Rousseau jest nie tylko zacytowany przekład fragmentu poematu Dellile’a. Pisząc pamiętnik swego życia autor Do Justyny wzorował się na Wyznaniach, jego sentymentalną twórczość przenikają zaś "czułość serca" i bezpośredniość w odczuwaniu natury, wywodzące się duchem z pism Rousseau. Również u innego przedstawiciela polskiego sentymentalizmu, u Franciszka Kniaźnina, rozpoznać można wpływy Rousseau. 3. Obraz przedstawia skalistą wyspę otoczoną wodą. W kierunku wyspy płynie łódź, w której znajduje się stojąca postać w białej szacie. Arnold Böcklin, Wyspa umarłych, 1883 Ignacy Krasicki podzielał pogląd Rousseau o upadku człowieka w toku historii, zaś w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach w usta starca Xaoo włożył poglądy bliskie tym, jakie zawarł Rousseau w Emilu. 4. Obraz przedstawia polanę w lesie. Znajdują się na niej osoby zbierające grzyby. Franciszek Kostrzewski, Grzybobranie; ilustracja do III księgi "Pana Tadeusza", 1860 Nie sposób przecenić wpływu Rousseau na romantyków, zarówno jeśli chodzi o ich poglądy społeczne i polityczne, jak i stosunek do natury. Szczególne znaczenie ma wpływ Rousseau na poetów romantycznych nawiązujących do sentymentalizmu. Ślady lektur Rousseau można odnaleźć w Dziadach i Panu Tadeuszu Mickiewicza, także w jego wykładach o literaturze słowiańskiej w Collège de France; do Emila nawiąże Norwid w swym niedokończonym poemacie Emil na Gozdawiu. 5. Lion Feuchtwanger poświęcił postaci Jana Jakuba Rousseau powieść Mądrość Głupca, albo śmierć i apoteoza Jana Jakuba Rousseau, wydaną w 1953 r. Zdjęcie przedstawia młodego mężczyznę w garniturze.