Przeczytaj
Jean‑Jacques Rousseau w swojej filozofii poświęcił się następującym rozważaniom:
Wpływ i recepcja
Pochwałę życia w świecie natury można odnaleźć w ówczesnej literaturze, głównie w romansach, np. u Daniela Defoe w Robinsonie Crusoe.
Poglądy Rousseau wywołały zarówno opinie entuzjastyczne, jak i głosy krytyki. Przede wszystkim myśl Rousseau, odczytana jako pochwała natury i naturalności, wywarła wpływ na przemianę obyczajowości, zachwiała utrwalonymi konwenansami zachowań społecznych, doprowadziła do przewartościowania rozumienia relacji człowiek – jego środowisko życia.
Spośród głosów krytycznych warto dla przykładu przywołać fragment z listu Woltera do Rousseau: Nie sposób odmalować w barwach jaskrawszych okropności społeczeństwaspołeczeństwa ludzkiego (…). Nie posłużono się nigdy jeszcze tak wielkim talentem, aby nas uczynić na powrót bydlętami; kiedy się czyta Pańskie dzieło, bierze wprost ochota chodzić na czterech łapach
.
Z kolei w aspekcie politycznym patronem swoim uczynili autora Umowy społecznej jakobini francuscy, którzy widzieli w nim nie tylko demaskatora degeneracji dawnego społeczeństwa, ale także prekursora nowych idei, które podejmie Wielka Rewolucja Francuska: wolności, równości i braterstwa.
Rousseau w Polsce
Poglądami Rousseau fascynował się Stanisław Staszic, w którego Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego pojawi się wiele reperkusji z prac filozofa z Genewy. Zafascynowany jego poglądami dotyczącymi natury ludzkiej Staszic, chcąc dotrzeć do ich źródła, obserwował zachowanie dzieci, które sam zgromadził w Lasku Bielańskim.
Poglądy Rousseau do Polski przeniknęły szybko. Był znany już w czasach saskich, odegrał też ważną rolę w programie reform z czasów Stanisława Augusta. Niezależnie od tego, że czytano jego dzieła we francuskich oryginałach, fragmenty w polskim przekładzie pojawiały się na łamach "Monitora".
Na Rousseau powoływali się często romantycy, odnajdziemy inspirację myślą filozofa z Genewy w pismach Maurycego Mochnackiego, Joachima Lelewela, w kręgach emigracyjnych: Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, utopijnych socjalistówutopijnych socjalistów czy u Józefa Supińskiego.
Słownik
w XVIII‑wiecznej Francji używano słowa obywatel jako określenia mieszkańca kraju lub miasta. Rousseau używał go w nieco innym sensie jako nazwę członków ciała politycznego, rządzącego się wolą powszechną
ideologia mająca na celu zniesienie własności prywatnej jako źródła wyzysku i zmianę dotychczasowych stosunków poprzez stworzenie wspólnoty majątkowej i równości wszystkich obywateli
Rousseau, używał pojęcia społeczeństwo (franc. société) w jego nowożytnym znaczeniu, jako stowarzyszenie (association) zawiązane świado mie dla osiągnięcia określonych celów
zdolność moralnej oceny własnych czynów; Rousseau rozumie sumienie jako głos natury