Cechy sprzężone z płcią dziedziczą się w specyficzny sposób. W związku z tym, że allele znajdują się na chromosomie X, kobiety (XX) mogą mieć dwie wersje danego allelu – dominujący i recesywny. Z tego powodu mogą być zdrowymi nosicielkami. Natomiast mężczyźni (XY) mają tylko jeden chromosom X, dlatego częściej dochodzi u nich do wystąpienia chorób sprzężonych z płcią.

Przeanalizuj schemat dziedziczenia daltonizmu – choroby recesywnej sprzężonej z płcią (brak allelu dominującego warunkuje wystąpienie zaburzenia). W poniższym przypadku przedstawiono potomstwo zdrowego mężczyzny i kobiety nosicielki.

R2keZ94y7XQDz1
Grafika przedstawia schemat dziedziczenia chorób genetycznych sprzężonych z płcią na przykładzie daltonizmu. Zdrowy ojciec o genotypie X indeks górny duża litera D Y oraz matka będąca nosicielką o genotypie X indeks górny duża litera D X indeks górny mała litera D posiadają czwórkę dzieci. Są to kolejno od lewej do prawej: zdrowy chłopiec o genotypie X indeks górny duża litera D Y, zdrowa dziewczynka o genotypie X indeks górny duża litera D X indeks górny duża litera D, dziewczynka będąca nosicielką o genotypie X indeks górny duża litera D X indeks górny mała litera D oraz chory chłopiec o genotypie X indeks górny mała litera D Y.
Schemat dziedziczenia chorób genetycznych sprzężonych z płcią na przykładzie daltonizmu.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 1
R1DsVrrIR1P80
Na podstawie grafiki interaktywnej oblicz prawdopodobieństwo wystąpienia choroby genetycznej, potomków będących nosicielami choroby oraz potomków zdrowych. Obliczenia zapisz. (Uzupełnij).
RgjUoSwMbDvI5
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RGSwEAKfV6iDV
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Polecenie 2
R15FclUSmALy4
Wymień i scharakteryzuj choroby genetyczne, których dziedziczenie jest sprzężone z płcią. Wymień te, które mogą być śmiertelne. (Uzupełnij).
RaSxTgh2zJ67P
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RssUDwM6qJ4a0
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
R1EulMWp8lqek
Film nawiązujący do treści materiału
1
Polecenie 3
R1AX3DMZ4E2kP
Wyjaśnij, dlaczego choroby sprzężone z płcią są domeną mężczyzn. Jaką rolę w chorobach sprzężonych z płcią spełniają kobiety? (Uzupełnij).
1
Polecenie 4
R1GF4FiKzdALx
Jakie znaczenie w dziedziczeniu cech sprzężonych z płcią ma położenie genów na chromosomie? (Uzupełnij).