Ilustracja interaktywna prezentuje grafikę, na której widać połamane fragmenty rzeźby twarzy ludzkiej, leżące na trawie. Opis: 1. Sokrates. Plik audio. Ilustracja przedstawia głowę mężczyzny. Mężczyzna jest dojrzały. Twarz mężczyzny jest owalna. Mężczyzna ma niewielki, zadarty nos. Włosy mężczyzny są krótkie, przylegają do głowy, są lekko falujące. Mężczyzna ma gęstą brodę i wąsy. Peter Paul Rubens, Popiersie Sokratesa. Licencja: domena publiczna. Sokrates to dla Nietzschego żywy wyraz upadku dojrzałej, greckiej kultury, którego postawa moralna, metoda filozoficzna i nauki doprowadziły do zniszczenia najważniejszych wartości greckiej cywilizacji (filozofii i sztuki), np. dumy, intuicji. Usiłuję zrozumieć, z jakiej idiosynkrazji bierze się owo sokratejskie zrównanie: Rozum = Cnota = Szczęście: owo najbardziej dziwaczne zrównanie, jakie tylko istnieje i jakie w szczególności ma przeciwko sobie wszystkie instynkty dawnych Hellenów. (…) Przed Sokratesem w dobrym towarzystwie odrzucano dialektyczne maniery: uchodziły one za złe maniery, kompromitowały. Przestrzegano przed nimi młodzież. Nie ufano również takiemu sposobowi przedstawiania swoich racji. /F. Nietzsche, Zmierzch bożyszcz , przeł. P. Pieniążek, Kraków 2004, s. 15./ 2. Platon. Plik audio. Ilustracja przedstawia rzeźbę głowy mężczyzny. Mężczyzna jest dojrzały. Ma niewielki nos i wysokie czoło. Na jego twarzy widać zmarszczki. Włosy mężczyzny są półdługie, falujące. Mężczyzna ma gęstą brodę i wąsy. Lukas Vorsterman za: Peter Paul Rubens, Popiersie Platona . Licencja: domena publiczna. Nietzsche uważał Platona za arystokratę zwiedzionego naukami Sokratesa, twórcę pierwszego systemu filozoficznego zbudowanego dzięki Sokratesowi. Wprowadził dualizm świata (zmienny materialny i niezmienny idealny), czyniąc błędy Sokratesa trwałym elementem całej zachodniej filozofii. Morał Platona zawiera coś, co właściwie platońskim nie jest, lecz znajduje się tylko w jego filozofii, można by rzec pomimo Platona: mianowicie sokratyzm, na który był on właściwie za dostojny. /F. Nietzsche, Zmierzch bożyszcz , przeł. P. Pieniążek, Kraków 2004, s. 17./ 3. Neoplatonizm. Plik audio. Zdjęcie przedstawia rzeźbę głowy męskiej. Mężczyzna jest dojrzały. Na jego czole widoczne są poziome zmarszczki. Twarz mężczyzny jest pociągła. Mężczyzna ma wysokie czoło. Włosy mężczyzny są krótkie, przylegają do głowy, są lekko falujące, zaczesane na twarz. Mężczyzna ma niewielką brodę. Nos rzeźby jest uszkodzony. Przedstawiciel neoplatonizmu – Plotyn. Licencja: domena publiczna. Neoplatonicy umacniają platoński dualizm świata, dzieląc rzeczywistość na niewarte uwagi życie doczesne i zaświaty, które powinny być celem naszych starań. W ten sposób głoszą pogardę życia (porzucenie zasady amor fati). Wykorzystując naukę Jezusa i Stary Testament, tworzą religię, która stanie się podstawą zachodniej cywilizacji. Bajanie o jakimś świecie „innym” niż ten nie ma żadnego sensu, założywszy, że nie powoduje nami instynkt spotwarzania, umniejszania, podejrzewania życia: w ostatnim przypadku mścimy się na życiu fantasmagorią jakiegoś „innego”, „lepszego” życia. /F. Nietzsche, Zmierzch bożyszcz , przeł. P. Pieniążek, Kraków 2004, s. 22./ 4. Chrześcijaństwo. Plik audio. Rycina przedstawia postać Jezusa Chrystusa z uczniami. Rycina z "Penny magazine". Licencja: domena publiczna. Chrześcijaństwo było dla Nietzschego szkodliwą religią podważającą zasady woli mocy i amor fati, w swej osnowie zaprzeczającą nauce Jezusa, który był wielkim człowiekiem i chociaż w swych poglądach się mylił – do dziś pozostaje jedynym prawdziwym chrześcijaninem. Chrześcijaństwo stanęło po stronie wszystkiego, co słabe, niskie, nieudane, stworzyło ideał ze sprzeciwienia się samozachowawczym instynktom silnego życia; zepsuło rozum nawet duchowo najsilniejszych, ucząc najwyższe wartości duchowe odczuwać jako grzeszne, na manowce wiodące, jako pokuszenie. /F. Nietzsche, Antychryst , przeł. L. Staff, Zielona Sowa, Kraków 2005, s. 9/. 5. Moralność zachodnia. Plik audio. Obraz przedstawia maszerującą z kosą śmierć, za którą podąża tłum ludzi w różnym wieku i różnej płci. Czesław Tański, Pochód śmierci po drodze życia . Moralność wyrosła z religii chrześcijańskiej, adresowana do motłochu i intelektualnych miernot, nakazująca nadstawianie drugiego policzka, umartwianie się i wzgardę dla życia, nazywając je „doczesnym”. Należy jej przeciwstawić etykę elitarną, nietzscheański immoralizm, który wraca do zasad woli mocy i amor fati, dzięki którym jednostki wybitne staną się twórcami prawdziwej, wysokiej kultury.