Ilustracja interaktywna
Zapoznaj się z poniższymi wiadomościami i odpowiedz, na czym polega ponadczasowość prawa rzymskiego.
Etapy rozwoju antycznego prawa rzymskiego i jego charakterystyka
W drugiej połowie tego okresu, dzięki Ustawie XII Tablic oraz działalności interpretacyjnej uczonych-prawników, zaczyna stopniowo wyłaniać się to, co nazywamy systemem prawa.(Źródło: Władysław Rozwadowski, Prawo rzymskie. Zarys wykładów wraz z wyborem źródeł, Warszawa 1991).
2. Okres prawa klasycznego (poł. III w. p.n.e.-235 n.e., tj. koniec dynastii Sewerów) — rozkwit i szczyt rozwoju prawa rzymskiego;
3. Okres prawa poklasycznego (235-565 n.e.) — zakończony kodyfikacją justyniańską. 2. Źródła prawa Dzielimy je na: źródła powstania prawa oraz źródła poznania prawa. Źródła poznania prawa są to wszelkiego rodzaju przekazy, pozwalające na zrekonstruowanie treści prawa w danej epoce.
Do najważniejszych źródeł poznania prawa rzymskiego należą: zachowane i zrekonstruowane fragmenty tekstu Ustawy XII Tablic, podręcznik prawa Institutiones (Instytucje) z II w. n.e. autorstwa Gaiusa oraz kodyfikacja justyniańska. Ilustracja przedstawia zapisane tablice umieszczone w dwóch rzędach na murze. Przed tablicami znajduje się grupa mężczyzn w togach. W tle znajdują się zabudowania miejskie.
Prawo XII tablic. 3. Źródła prawa W skład kodyfikacji Justyniana wchodzą cztery części: Codex, Digesta, Institutiones, Novellae.
Zbiór ten od roku 1583 (rok publikacji całego ustawodawstwa justyniańskiego przez Dionisusa Gothofreda) nosi nazwę Corpus Iuris Civilis. Ilustracja przedstawia mozaikę. Prezentuje ona grupę stojących mężczyzn. Na środku stoi mężczyzna w ozdobnej szacie z koroną na głowie, który trzyma bochen chleba. Wokół głowy ma aureolę. Po jego bokach stoją duchowni w jasnych szatach. Po prawej stronie ilustracji stoją żołnierze z włóczniami i tarczą.
Justynian na mozaice w kościele San Vitale w Rawennie
Źródła powstania prawa są z kolei czynnikami prawotwórczymi, które decydują o mocy wiążącej danego prawa. Najczęściej są to prawotwórcze fakty, pochodzące od organów mających władzę legislacyjną.
Zapoznaj się z poniższą treścią i napisz, jakie są charakterystyczne cechy prawa rzymskiego.
-
Charakterystyczne cechy prawa rzymskiego (wg W. Litewskiego)
-
1. Świecki charakter — prawo rzymskie było oddzielone od religii; wynikało to z tendencji do wyodrębniania zarówno poprzez oddzielenie norm prawnych od pozaprawnych, jak i wyodrębnienia prawa prywatnego z innych działów prawa;
-
2. Oryginalny, narodowy charakter, stanowiący o tym, że prawo rzymskie znacznie różniło się od innych praw antycznych i przewyższało je stopniem rozwoju;
-
3. Niewiele abstrakcyjnych sformułowań i definicji;
-
4. Orientacja na kazuistykę i stosowanie konkretnych, praktycznych rozwiązań;
-
5. Dążenie do prostoty rozwiązań prawnych i unikanie komplikowania problemów; język prawniczy był lapidarny i jasny;
-
6. Ogromna rola autorytetu (auctoritas), w sensie prestiżu społecznego, zawodowego — przykładem były wiążące opinie znawców prawa;
-
7. Duże znaczenie dobrej wiary (bona fides), przejawiało się to w zaufaniu do otrzymanego słowa, które winno być dochowane;
-
8. Pewność prawa — dla Rzymian ważniejsza była pewność praw nabytych niż obrotu;
-
9. Znaczenie tradycji, zwyczaju, swoisty konserwatyzm prawa rzymskiego — co wzmacniało również pewność prawa.
Na podstawie zdobytej wiedzy stwórz mapę myśli. Posłuż się poniższymi pytaniami.
Na podstawie zdobytej wiedzy stwórz wypunktowaną listę hasłową. Posłuż się poniższymi pytaniami.
Jakie były trzy okresy rozwoju prawa rzymskiego?
Jakie były źródła poznania prawa rzymskiego?
Co wchodzi w skład kodyfikacji Justyniana?
Kim byli glosatorzy?
-
Prawo rzymskie
-
okresy rozwoju
-
źródła poznania
-
kodyfikacja Justyniana
-
glosatorzy
-