Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R6MqRiA0VfDE31
Ilustracja interaktywna przedstawia przekrój piętrowego domu. Na parterze domu widać korowód ludzi i ludzkich szkieletów. Idą oni naprzemiennie, trzymając się za ręce. Na piętrze ukazane jest podniesienie, na którym stoją trzy szkielety ludzkie. Stojący pośrodku szkielet trzyma dwie w dwie szarfy z napisami w obcym języku. Po jego obu stronach stoją dwa kolejne szkielety. Ten po lewej stronie strzela z łuku trzema strzałami na raz w ludzi. Ten po prawej strzela z prymitywnej strzelby w ludzi. Pod podwyższeniem klęczą władcy, magnaci i duchowni. Wznoszą ku szkieletom ręce. Są także po bokach ludzie różnych stanów, którzy klęczą, wznoszą ku szkieletom ręce. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Śmierć dysponują wielką liczbą strzał, by dosięgnąć wszystkich ludzi.
Kompozycja obrazu jest trójdzielna, najwyższy poziom zajmuje personifikacja Śmierci ukazana pod trzema postaciami, wznosząca się nad grobem oraz klęczącymi i nadchodzącymi ze wszystkich stron ludźmi. Najniższy poziom przedstawia korowód ludzkich postaci, każdą z nich trzyma za rękę kościotrup. To wyraźna manifestacja motywu danse macabre., 2. Śmierć przedstawiona jest tu w koronie i płaszczu królewskim. Jej postawa świadczy o tryumfie nad światem ludzi. Wygląd szczęki sprawia wrażenie, jakby się śmiała ze wszystkich otaczających ją osób., 3. Ludzie różnych stanów klęczą, pragnąc przebłagać Śmierć. Składają dary, by odsunąć moment jej nadejścia., 4. Kobieta przeglądająca się w lustrze kojarzy się z urodą życia, pięknem fizycznym, młodością., 5. Mężczyzna w kapturze to biczownik. Świadczą o tym rzemienie, którymi uderza się w ramię., 6. Wizerunek karczmarza, którego atrybutem jest naczynie trzymane w prawej dłoni., 7. Przedstawienie urzędnika, który trzyma pałkę jako symbol władzy., 8. Śmierć przedstawiona jest jako szkielet, który z uśmiechem prowadzi ludzi ku kresowi ich życia.
Ilustracja z księgi Trionfo e Danza della Morte Giuseppe Vallardiego, 1859
Źródło: dostępny w internecie: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Polecenie 1

Przeczytaj fragment Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Wynotuj cechy Śmierci i porównaj je z wizerunkami na obrazach. Które z przedstawień (literackich, malarskich) wydaje ci się bardziej przerażające? Podaj dwa argumenty uzasadniające twoją tezę.

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią

Polikarpus, tak wezwany1wezwany,
Mędrzec wieliki, mistrz wybrany2wybrany,
Prosił Boga o to prawie3prawie,
By uźrzał śmierć w jej postawie4w jej postawie.
Gdy się moglił Bogu wiele,
Ostał wszech ludzi w kościele5Ostał wszech ludzi w kościele,
Uźrzał człowieka nagiego,
Przyrodzenia6Przyrodzenia niewieściego,
Obraza wielmi skaradego7Obraza wielmi skaradego,
Łoktuszą8Łoktuszą przepasanego.
Chuda, blada, żołte lice
Łszczy się jako miednica9Łszczy się jako miednica;
Upadł ci jej koniec nosa,
Z oczu płynie krwawa rosa;
Przewiązała głowę chustą
Jako samojedź10samojedź krzywousta;
Nie było warg u jej gęby,
Poziewając skrżyta zęby;
Miece oczy zawracając11Miece oczy zawracając,
Groźną kosę w ręku mając;
Goła głowa, przykra mowa,
Ze wszech stron skarada postawa -
Wypięła żebra i kości,
Groźno siecze przez lutości12przez lutości.
Mistrz widząc obraz skarady,
Żołte oczy, żywot13żywot blady,
Groźno się tego przelęknął,
Padł na ziemię, eże14eże stęknął.
Gdy leżał wznak jako wiła15wiła,
Śmierć do niego przemowiła.

4 Źródło: Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, [w:] Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, wybór W. Rzepka, W. Wydra, Wrocław 1995, s. 268–277.
R1QBL89vkQ9FN
(Uzupełnij).
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Polecenie 2

Wyjaśnij, na czym polega groteskowość przedstawienia śmierci w Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią.

RECWusAGiLMlJ
(Uzupełnij).