Polecenie 1

Zapoznaj się z grafiką interaktywną. Wskaż wiersz, którego wymowa jest – twoim zdaniem – najbliższa przesłania wiersza Kaspra Miaskowskiego. Uzasadnij swój wybór.

R19BB6lRVhyNZ
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Określ nurt filozoficzny, do którego nawiązuje Jan Kochanowski w Pieśni I,3.

R7EaME3mf34mU
(Uzupełnij).
RYpyCnZCjR0ls1
Ilustracja interaktywna przedstawia duży, zdobiony kielich. Znajduje się na nim postać mężczyzny. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Tekst Miaskowskiego za pośrednictwem tytułu wpisuje się w szereg utworów pod pewnym względem przypominających barokowe emblematy. Po motyw kruchych przedmiotów sięgała poezja różnych epok., 2. Hymn do amfory Horacego,
Jan Kochanowski: Pieśń I, 3 Obraz przedstawia siedzącego przy stole mężczyznę w średnim wieku. Mężczyzna ubrany jest w togę, na głowie ma laurowy wieniec. Pisze coś na kartkach. Jest zamyślony.
Giacomo Di Chirico - Horacy
(domena publiczna)

Dzbanie mój pisany,
Dzbanie polewany,
Bądź płacz, bądź żarty, bądź gorące wojny,
Bądź miłość niesiesz albo sen spokojny

Jakokolwiek zwano
Wino, co w cię lano,
Przymkni sie do nas a daj sie nachylić,
Chciałbym twym darem gości swych posilić.

I ten cię nie minie,
Choć kto mądrym słynie:
Pijali przedtym i filozofowie,
A przedsię mieli spełna rozum w głowie.

Ty zmiękczysz każdego,
Nastateczniejszego:
Ty mądrych sprawy i tajemną radę
Na świat wydawasz przez twą cichą zdradę;

Ty cieszysz nadzieją
Serca, które mdleją,
Ty ubogiemu przyprawujesz rogi,
Że mu ani król, ani hetman srogi.

Trzymaj sie na mocy,
Bo cię całej nocy
Z rąk nie wypuścim, aż dzień, jako trzeba
Gwiazdy rozpędzi co do jednej z nieba
, 3. Jan Kochanowski, Na sklenicę Obraz przedstawia postać brodatego mężczyzny w sile wieku. Poeta ubrany jest w szubę ze spiczastym kołnierzem, spod brody i kołnierza wystaje mu niewielka kryza. W prawej ręce trzyma zwój papieru, w lewej ręce połę szuby.
Józef Buchbinder - Jan Kochanowski
(domena publiczna)

Służyłam wojewodom krakowskim przed laty
Zdobiąc krasną urodą swą ich stół bogaty,
Teraz czas przyniósł, żem jest Głoskowskiemu dana;
Nie mogłam mieć lepszego po swem plecu pana.
, 4. Adam Naruszewicz, Filiżanka.
(Imieniem A. L. K.)
Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Mężczyzna ma owalną twarz, na głowie perukę. Na ubraniu, na lewej piersi ma przypięte krzyże. Zapisuje coś gęsim piórem na kartce papieru.
Mateusz Tokarski - Adam Naruszewicz
(domena publiczna)

Co niebo jasne przy złotéj pogodzie,
Kiedy się zatli błękitnym szafirem;
Co malowany gmin kwiatów w ogrodzie,
Chłodnym w poranku muskany Zefirem;
Toś ty w mych oczach, cudowne naczynie,
W którym dank bierze Sas bogatéj Chinie.

Wszystko się w twojéj zamknęło postaci;
Z delikatnością kształt gładkiéj roboty:
Z różnemi złoto farbami się braci
Dwa zmysły wabiąc lubemi pieszczoty.
Radbym cię nigdy z oczu mych nie zmykał,
A zawsze usty chętliwemi tykał.

Twojéj sam ogień szanując urody,
Miedzy drogiemi najcelniejsza sprzęty,
Cofnął z miłości płomień jasnoszkody
I wolną puścił przez bystre odmęty:
A co misterny rzemieślnik ulepił,
To jeszcze hartem warowniéj ukrzepił.

Czy do poprawy pomaga odmiana?
Czy mię życzliwość moja słodko zwodzi?
Ledwoś, filżanko, odmieniła pana,
Nowa się w tobie cale piękność rodzi:
Błysnęły jaśniéj twe farby i wdzięki,
Skoroś się pani méj dotknęła ręki.

Skąd miłość sercom słodkie wije pęta,
Nabiera blasku z jéj włosów twe złoto:
Tuczą twój szafir nadobne oczęta;
A ukraszony wstyd wiarą i cnotą,
Z wdzięcznym uśmiechem bieluchnego lica
Żywiéj róż twoich szkarłaty rozniéca.

Nie trzeba mieszać do napoju potem
Zamorskich przypraw, które Indy rodzą;
Usta jéj lipcem, usta kandyzbrotem
I same cierpkie piołuny osłodzą:
Gdzie one były, kto postawi swoje,
Boskie wypijać będzie mniemał zdroje.

Niech się nie chlubi z perłowym puharem
Udatna Hebe, że służąc Junonie
Nieśmiertelnym ją napawa nektarem,
Gdy sobie siedzi na Jowisza łonie.
I ziemskiéj ten się los nadarzył glinie,
Że z niéj piękniejsza pije, niż boginie.
, 5. Teofil Lenartowicz, Złoty kubek Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Mężczyzna ma owalną twarz, wysokie czoło, proste, ciemne włosy. Jego oczy są głęboko osadzone. Mężczyzna ma długie wąsy. Ubrany jest w koszulę, surdut, pod szyją ma zawiązaną apaszkę. Trzyma w prawej dłoni palące się cygaro.
Józef Simmler - Teofil Lenartowicz
(domena publiczna)

W szczerym polu na ustroni
Złote jabłka na jabłoni,
Złote liście pod jabłkami,
Złota kora pod liściami.
Aniołowie przylecieli
W porankową cichą porę:
Złote jabłka otrząsnęli,
Złote liście, złotą korę.


Nikt nie wiedział w całym świecie,
Ludzkie oczy nie widziały,
Tylko jedno małe dziecię,
Małe dziecię z chatki małej.
Pan Bóg łaskaw na sierotę,
Przyleciała znad strumyka,
Pozbierała jabłka złote,
Zawołała na złotnika:
- Złotniczeńku, zrób mi kubek,
Tylko, proszę, zrób mi ładnie.
Zamiast uszka ptasi dzióbek,
Moją matkę zrób mi na dnie,
A po brzegach naokoło
Liść przeróżny niech się świeci,
A po bokach małe sioło,
A na spodku małe dzieci.


- Ja ci zrobię złoty kubek
I uleję wszystko ładnie:
Zamiast uszka ptasi dzióbek,
Twoją matkę zrobię na dnie;
A po brzegach naokoło
Liść przeróżny się zaświeci,
A po bokach małe sioło,
A pod spodem małe dzieci.
Ale czyjeż ręce, czyje,
Będą godne tej roboty?
Ale któż się nim napije,
Komu damy kubek złoty?
Kto się w dłonie wziąć ośmieli,
W złotym denku przejrzeć lice?


- Sam Pan Jezus i anieli,
I Maryja, i dziewice.
Złotniczeńku, patrz weselej,
Czemu twoje w łzach źrenice?
Sam Pan Jezus i anieli,
I Maryja, i dziewice.
, 6. Maria Konopnicka Kubek Obraz przedstawia portret dojrzałej kobiety. Jej włosy są długie, zaczesane ku górze i ukryte pod kapeluszem. Kobieta ma owalną twarz. Wyraźnie zaznaczone brwi. Jej nos jest prosty, mały. Kobieta ubrana jest w suknię i pelerynę. Na nosie ma założone binokle.center>Maria Konopnicka, fotoportret
(domena publiczna)

Z jednego kubka ty i ja
Piliśmy onej chwili:
Lecz że nam w wodę padła łza,
Więc kubek my rozbili.

I poszli w świat, i poszli w dal,
Osobną każde drogą,
Ani nam szczątków onych żal,
Co zrosnąć się nie mogą...

Dziś, kiedy w skwary znojnych susz
Samotne kroki niosę,
Gwiazdy mi jasne z złotych kruż
Podają srebrną rosę.

Lecz wiem, że w żadnej z gwiezdnych czasz
Nie znajdzie się ochłoda,
Jaką miał prosty kubek nasz,
Gdzie były łzy - i woda
Szaleństwo króla Likurga
strona późnoromańskiego kubka ze szkła dichroicznego (zmieniającego kolor), tutaj świeci na czerwono, ponieważ przenika przez niego światło.
Źródło: Marie-Lan Nguyen, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 2.5.
RfLUX8srryJIc
Ćwiczenie 1
Połącz w pary motywy i symbole z ich wyjaśnieniami motyw vanitas Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata motyw popiołu/dymu/ognia Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata szkło Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata farba Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata feniks Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata
1
Ćwiczenie 2

Przeczytaj ponownie wiersz Marii Konopnickiej Kubek. Określ temat utworu oraz rolę przypisywaną występującemu w nim naczyniu.

Maria Konopnicka Kubek

Z jednego kubka ty i ja
Piliśmy onej chwili:
Lecz że nam w wodę padła łza,
Więc kubek my rozbili.

I poszli w świat, i poszli w dal,
Osobną każde drogą,
Ani nam szczątków onych żal,
Co zrosnąć się nie mogą...

Dziś, kiedy w skwary znojnych susz
Samotne kroki niosę,
Gwiazdy mi jasne z złotych krużkrużakruż
Podają srebrną rosę.

Lecz wiem, że w żadnej z gwiezdnych czasz
Nie znajdzie się ochłoda,
Jaką miał prosty kubek nasz,
Gdzie były łzy – i woda.

R7EaME3mf34mU
(Uzupełnij).
cyt2 Źródło: Maria Konopnicka, Kubek, [w:] tejże, Wydanie zupełne, krytyczne, oprac. J. Czubek, Warszawa 1915, s. 79.
kruża

Słownik

emblemat
emblemat

(łac. emblema) przedmiot lub jego przedstawienie symbolizujące jakieś pojęcie bądź ideę