Zapoznaj się z grafiką interaktywną. Wskaż wiersz, którego wymowa jest – twoim zdaniem – najbliższa przesłania wiersza Kaspra Miaskowskiego. Uzasadnij swój wybór.
R19BB6lRVhyNZ
(Uzupełnij).
Polecenie 2
Określ nurt filozoficzny, do którego nawiązuje Jan Kochanowski w Pieśni I,3.
R7EaME3mf34mU
(Uzupełnij).
RYpyCnZCjR0ls1
Ilustracja interaktywna przedstawia duży, zdobiony kielich. Znajduje się na nim postać mężczyzny. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Tekst Miaskowskiego za pośrednictwem tytułu wpisuje się w szereg utworów pod pewnym względem przypominających barokowe emblematy. Po motyw kruchych przedmiotów sięgała poezja różnych epok., 2. Hymn do amfory Horacego, Jan Kochanowski: Pieśń I, 3 Obraz przedstawia siedzącego przy stole mężczyznę w średnim wieku. Mężczyzna ubrany jest w togę, na głowie ma laurowy wieniec. Pisze coś na kartkach. Jest zamyślony.
Giacomo Di Chirico - Horacy (domena publiczna)
Dzbanie mój pisany, Dzbanie polewany, Bądź płacz, bądź żarty, bądź gorące wojny, Bądź miłość niesiesz albo sen spokojny
Jakokolwiek zwano Wino, co w cię lano, Przymkni sie do nas a daj sie nachylić, Chciałbym twym darem gości swych posilić.
I ten cię nie minie, Choć kto mądrym słynie: Pijali przedtym i filozofowie, A przedsię mieli spełna rozum w głowie.
Ty zmiękczysz każdego, Nastateczniejszego: Ty mądrych sprawy i tajemną radę Na świat wydawasz przez twą cichą zdradę;
Ty cieszysz nadzieją Serca, które mdleją, Ty ubogiemu przyprawujesz rogi, Że mu ani król, ani hetman srogi.
Trzymaj sie na mocy, Bo cię całej nocy Z rąk nie wypuścim, aż dzień, jako trzeba Gwiazdy rozpędzi co do jednej z nieba , 3. Jan Kochanowski, Na sklenicę Obraz przedstawia postać brodatego mężczyzny w sile wieku. Poeta ubrany jest w szubę ze spiczastym kołnierzem, spod brody i kołnierza wystaje mu niewielka kryza. W prawej ręce trzyma zwój papieru, w lewej ręce połę szuby.
Józef Buchbinder - Jan Kochanowski (domena publiczna)
Służyłam wojewodom krakowskim przed laty Zdobiąc krasną urodą swą ich stół bogaty, Teraz czas przyniósł, żem jest Głoskowskiemu dana; Nie mogłam mieć lepszego po swem plecu pana. , 4. Adam Naruszewicz, Filiżanka. (Imieniem A. L. K.) Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Mężczyzna ma owalną twarz, na głowie perukę. Na ubraniu, na lewej piersi ma przypięte krzyże. Zapisuje coś gęsim piórem na kartce papieru.
Mateusz Tokarski - Adam Naruszewicz (domena publiczna)
Co niebo jasne przy złotéj pogodzie, Kiedy się zatli błękitnym szafirem; Co malowany gmin kwiatów w ogrodzie, Chłodnym w poranku muskany Zefirem; Toś ty w mych oczach, cudowne naczynie, W którym dank bierze Sas bogatéj Chinie.
Wszystko się w twojéj zamknęło postaci; Z delikatnością kształt gładkiéj roboty: Z różnemi złoto farbami się braci Dwa zmysły wabiąc lubemi pieszczoty. Radbym cię nigdy z oczu mych nie zmykał, A zawsze usty chętliwemi tykał.
Twojéj sam ogień szanując urody, Miedzy drogiemi najcelniejsza sprzęty, Cofnął z miłości płomień jasnoszkody I wolną puścił przez bystre odmęty: A co misterny rzemieślnik ulepił, To jeszcze hartem warowniéj ukrzepił.
Czy do poprawy pomaga odmiana? Czy mię życzliwość moja słodko zwodzi? Ledwoś, filżanko, odmieniła pana, Nowa się w tobie cale piękność rodzi: Błysnęły jaśniéj twe farby i wdzięki, Skoroś się pani méj dotknęła ręki.
Skąd miłość sercom słodkie wije pęta, Nabiera blasku z jéj włosów twe złoto: Tuczą twój szafir nadobne oczęta; A ukraszony wstyd wiarą i cnotą, Z wdzięcznym uśmiechem bieluchnego lica Żywiéj róż twoich szkarłaty rozniéca.
Nie trzeba mieszać do napoju potem Zamorskich przypraw, które Indy rodzą; Usta jéj lipcem, usta kandyzbrotem I same cierpkie piołuny osłodzą: Gdzie one były, kto postawi swoje, Boskie wypijać będzie mniemał zdroje.
Niech się nie chlubi z perłowym puharem Udatna Hebe, że służąc Junonie Nieśmiertelnym ją napawa nektarem, Gdy sobie siedzi na Jowisza łonie. I ziemskiéj ten się los nadarzył glinie, Że z niéj piękniejsza pije, niż boginie. , 5. Teofil Lenartowicz, Złoty kubek Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Mężczyzna ma owalną twarz, wysokie czoło, proste, ciemne włosy. Jego oczy są głęboko osadzone. Mężczyzna ma długie wąsy. Ubrany jest w koszulę, surdut, pod szyją ma zawiązaną apaszkę. Trzyma w prawej dłoni palące się cygaro.
Józef Simmler - Teofil Lenartowicz (domena publiczna)
W szczerym polu na ustroni Złote jabłka na jabłoni, Złote liście pod jabłkami, Złota kora pod liściami. Aniołowie przylecieli W porankową cichą porę: Złote jabłka otrząsnęli, Złote liście, złotą korę.
Nikt nie wiedział w całym świecie, Ludzkie oczy nie widziały, Tylko jedno małe dziecię, Małe dziecię z chatki małej. Pan Bóg łaskaw na sierotę, Przyleciała znad strumyka, Pozbierała jabłka złote, Zawołała na złotnika: - Złotniczeńku, zrób mi kubek, Tylko, proszę, zrób mi ładnie. Zamiast uszka ptasi dzióbek, Moją matkę zrób mi na dnie, A po brzegach naokoło Liść przeróżny niech się świeci, A po bokach małe sioło, A na spodku małe dzieci.
- Ja ci zrobię złoty kubek I uleję wszystko ładnie: Zamiast uszka ptasi dzióbek, Twoją matkę zrobię na dnie; A po brzegach naokoło Liść przeróżny się zaświeci, A po bokach małe sioło, A pod spodem małe dzieci. Ale czyjeż ręce, czyje, Będą godne tej roboty? Ale któż się nim napije, Komu damy kubek złoty? Kto się w dłonie wziąć ośmieli, W złotym denku przejrzeć lice?
- Sam Pan Jezus i anieli, I Maryja, i dziewice. Złotniczeńku, patrz weselej, Czemu twoje w łzach źrenice? Sam Pan Jezus i anieli, I Maryja, i dziewice. , 6. Maria Konopnicka Kubek Obraz przedstawia portret dojrzałej kobiety. Jej włosy są długie, zaczesane ku górze i ukryte pod kapeluszem. Kobieta ma owalną twarz. Wyraźnie zaznaczone brwi. Jej nos jest prosty, mały. Kobieta ubrana jest w suknię i pelerynę. Na nosie ma założone binokle.center>Maria Konopnicka, fotoportret (domena publiczna) Z jednego kubka ty i ja Piliśmy onej chwili: Lecz że nam w wodę padła łza, Więc kubek my rozbili.
I poszli w świat, i poszli w dal, Osobną każde drogą, Ani nam szczątków onych żal, Co zrosnąć się nie mogą...
Dziś, kiedy w skwary znojnych susz Samotne kroki niosę, Gwiazdy mi jasne z złotych kruż Podają srebrną rosę.
Lecz wiem, że w żadnej z gwiezdnych czasz Nie znajdzie się ochłoda, Jaką miał prosty kubek nasz, Gdzie były łzy - i woda
Ilustracja interaktywna przedstawia duży, zdobiony kielich. Znajduje się na nim postać mężczyzny. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Tekst Miaskowskiego za pośrednictwem tytułu wpisuje się w szereg utworów pod pewnym względem przypominających barokowe emblematy. Po motyw kruchych przedmiotów sięgała poezja różnych epok., 2. Hymn do amfory Horacego, Jan Kochanowski: Pieśń I, 3 Obraz przedstawia siedzącego przy stole mężczyznę w średnim wieku. Mężczyzna ubrany jest w togę, na głowie ma laurowy wieniec. Pisze coś na kartkach. Jest zamyślony.
Giacomo Di Chirico - Horacy (domena publiczna)
Dzbanie mój pisany, Dzbanie polewany, Bądź płacz, bądź żarty, bądź gorące wojny, Bądź miłość niesiesz albo sen spokojny
Jakokolwiek zwano Wino, co w cię lano, Przymkni sie do nas a daj sie nachylić, Chciałbym twym darem gości swych posilić.
I ten cię nie minie, Choć kto mądrym słynie: Pijali przedtym i filozofowie, A przedsię mieli spełna rozum w głowie.
Ty zmiękczysz każdego, Nastateczniejszego: Ty mądrych sprawy i tajemną radę Na świat wydawasz przez twą cichą zdradę;
Ty cieszysz nadzieją Serca, które mdleją, Ty ubogiemu przyprawujesz rogi, Że mu ani król, ani hetman srogi.
Trzymaj sie na mocy, Bo cię całej nocy Z rąk nie wypuścim, aż dzień, jako trzeba Gwiazdy rozpędzi co do jednej z nieba , 3. Jan Kochanowski, Na sklenicę Obraz przedstawia postać brodatego mężczyzny w sile wieku. Poeta ubrany jest w szubę ze spiczastym kołnierzem, spod brody i kołnierza wystaje mu niewielka kryza. W prawej ręce trzyma zwój papieru, w lewej ręce połę szuby.
Józef Buchbinder - Jan Kochanowski (domena publiczna)
Służyłam wojewodom krakowskim przed laty Zdobiąc krasną urodą swą ich stół bogaty, Teraz czas przyniósł, żem jest Głoskowskiemu dana; Nie mogłam mieć lepszego po swem plecu pana. , 4. Adam Naruszewicz, Filiżanka. (Imieniem A. L. K.) Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Mężczyzna ma owalną twarz, na głowie perukę. Na ubraniu, na lewej piersi ma przypięte krzyże. Zapisuje coś gęsim piórem na kartce papieru.
Mateusz Tokarski - Adam Naruszewicz (domena publiczna)
Co niebo jasne przy złotéj pogodzie, Kiedy się zatli błękitnym szafirem; Co malowany gmin kwiatów w ogrodzie, Chłodnym w poranku muskany Zefirem; Toś ty w mych oczach, cudowne naczynie, W którym dank bierze Sas bogatéj Chinie.
Wszystko się w twojéj zamknęło postaci; Z delikatnością kształt gładkiéj roboty: Z różnemi złoto farbami się braci Dwa zmysły wabiąc lubemi pieszczoty. Radbym cię nigdy z oczu mych nie zmykał, A zawsze usty chętliwemi tykał.
Twojéj sam ogień szanując urody, Miedzy drogiemi najcelniejsza sprzęty, Cofnął z miłości płomień jasnoszkody I wolną puścił przez bystre odmęty: A co misterny rzemieślnik ulepił, To jeszcze hartem warowniéj ukrzepił.
Czy do poprawy pomaga odmiana? Czy mię życzliwość moja słodko zwodzi? Ledwoś, filżanko, odmieniła pana, Nowa się w tobie cale piękność rodzi: Błysnęły jaśniéj twe farby i wdzięki, Skoroś się pani méj dotknęła ręki.
Skąd miłość sercom słodkie wije pęta, Nabiera blasku z jéj włosów twe złoto: Tuczą twój szafir nadobne oczęta; A ukraszony wstyd wiarą i cnotą, Z wdzięcznym uśmiechem bieluchnego lica Żywiéj róż twoich szkarłaty rozniéca.
Nie trzeba mieszać do napoju potem Zamorskich przypraw, które Indy rodzą; Usta jéj lipcem, usta kandyzbrotem I same cierpkie piołuny osłodzą: Gdzie one były, kto postawi swoje, Boskie wypijać będzie mniemał zdroje.
Niech się nie chlubi z perłowym puharem Udatna Hebe, że służąc Junonie Nieśmiertelnym ją napawa nektarem, Gdy sobie siedzi na Jowisza łonie. I ziemskiéj ten się los nadarzył glinie, Że z niéj piękniejsza pije, niż boginie. , 5. Teofil Lenartowicz, Złoty kubek Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Mężczyzna ma owalną twarz, wysokie czoło, proste, ciemne włosy. Jego oczy są głęboko osadzone. Mężczyzna ma długie wąsy. Ubrany jest w koszulę, surdut, pod szyją ma zawiązaną apaszkę. Trzyma w prawej dłoni palące się cygaro.
Józef Simmler - Teofil Lenartowicz (domena publiczna)
W szczerym polu na ustroni Złote jabłka na jabłoni, Złote liście pod jabłkami, Złota kora pod liściami. Aniołowie przylecieli W porankową cichą porę: Złote jabłka otrząsnęli, Złote liście, złotą korę.
Nikt nie wiedział w całym świecie, Ludzkie oczy nie widziały, Tylko jedno małe dziecię, Małe dziecię z chatki małej. Pan Bóg łaskaw na sierotę, Przyleciała znad strumyka, Pozbierała jabłka złote, Zawołała na złotnika: - Złotniczeńku, zrób mi kubek, Tylko, proszę, zrób mi ładnie. Zamiast uszka ptasi dzióbek, Moją matkę zrób mi na dnie, A po brzegach naokoło Liść przeróżny niech się świeci, A po bokach małe sioło, A na spodku małe dzieci.
- Ja ci zrobię złoty kubek I uleję wszystko ładnie: Zamiast uszka ptasi dzióbek, Twoją matkę zrobię na dnie; A po brzegach naokoło Liść przeróżny się zaświeci, A po bokach małe sioło, A pod spodem małe dzieci. Ale czyjeż ręce, czyje, Będą godne tej roboty? Ale któż się nim napije, Komu damy kubek złoty? Kto się w dłonie wziąć ośmieli, W złotym denku przejrzeć lice?
- Sam Pan Jezus i anieli, I Maryja, i dziewice. Złotniczeńku, patrz weselej, Czemu twoje w łzach źrenice? Sam Pan Jezus i anieli, I Maryja, i dziewice. , 6. Maria Konopnicka Kubek Obraz przedstawia portret dojrzałej kobiety. Jej włosy są długie, zaczesane ku górze i ukryte pod kapeluszem. Kobieta ma owalną twarz. Wyraźnie zaznaczone brwi. Jej nos jest prosty, mały. Kobieta ubrana jest w suknię i pelerynę. Na nosie ma założone binokle.center>Maria Konopnicka, fotoportret (domena publiczna) Z jednego kubka ty i ja Piliśmy onej chwili: Lecz że nam w wodę padła łza, Więc kubek my rozbili.
I poszli w świat, i poszli w dal, Osobną każde drogą, Ani nam szczątków onych żal, Co zrosnąć się nie mogą...
Dziś, kiedy w skwary znojnych susz Samotne kroki niosę, Gwiazdy mi jasne z złotych kruż Podają srebrną rosę.
Lecz wiem, że w żadnej z gwiezdnych czasz Nie znajdzie się ochłoda, Jaką miał prosty kubek nasz, Gdzie były łzy - i woda
Szaleństwo króla Likurga strona późnoromańskiego kubka ze szkła dichroicznego (zmieniającego kolor), tutaj świeci na czerwono, ponieważ przenika przez niego światło.
Źródło: Marie-Lan Nguyen, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 2.5.
RfLUX8srryJIc
Ćwiczenie 1
Połącz w pary motywy i symbole z ich wyjaśnieniami motyw vanitas Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata motyw popiołu/dymu/ognia Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata szkło Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata farba Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata feniks Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata
Połącz w pary motywy i symbole z ich wyjaśnieniami motyw vanitas Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata motyw popiołu/dymu/ognia Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata szkło Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata farba Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata feniks Możliwe odpowiedzi: 1. chwile radości i szczęścia, 2. potęga śmierci, 3. kruchość życia, 4. nietrwałość i ulotność istnienia, 5. marność doczesnego świata
1
Ćwiczenie 2
Przeczytaj ponownie wiersz Marii Konopnickiej Kubek. Określ temat utworu oraz rolę przypisywaną występującemu w nim naczyniu.
Maria KonopnickaKubek
Z jednego kubka ty i ja Piliśmy onej chwili: Lecz że nam w wodę padła łza, Więc kubek my rozbili.
I poszli w świat, i poszli w dal, Osobną każde drogą, Ani nam szczątków onych żal, Co zrosnąć się nie mogą...
Dziś, kiedy w skwary znojnych susz Samotne kroki niosę, Gwiazdy mi jasne z złotych krużkrużakruż Podają srebrną rosę.
Lecz wiem, że w żadnej z gwiezdnych czasz Nie znajdzie się ochłoda, Jaką miał prosty kubek nasz, Gdzie były łzy – i woda.
R7EaME3mf34mU
(Uzupełnij).
cyt2 Źródło: Maria Konopnicka, Kubek, [w:] tejże, Wydanie zupełne, krytyczne, oprac. J. Czubek, Warszawa 1915, s. 79.
Zwróć uwagę na charakter wiersza oraz podział wprowadzony za pomocą użycia różnych czasów gramatycznych.
Tematem utworu jest historia minionej miłości. Podmiot wspomina relacje między dwojgiem ludzi, którzy się rozstali. Z perspektywy czasu znaczenia nabiera „prosty kubek”, który staje się symbolem minionego związku. Przypomina czas bliskości, wspólnej życiowej drogi, dosłownego, ale też metaforycznego „picia z jednego naczynia”. Wprowadzony do wiersza czas teraźniejszy – to już czas samotny. Choć zdarza się, że jest on wypełniany być może znacznie piękniejszymi „gwiezdnymi czaszami”, to jednak jest to czas tęsknoty za minioną miłością i „prostym kubkiem”, który można było dzielić z drugą osobą.
kruża
kruża – rodzaj dzbana, naczynie ze smukłą szyjką
Słownik
emblemat
emblemat
(łac. emblema) przedmiot lub jego przedstawienie symbolizujące jakieś pojęcie bądź ideę