Na podstawie informacji na temat przygód Tezeusza napisz tekst, w którym wykażesz, że potwierdzany przez dokumenty historyczne obyczaj lub obrządek ma swoje wyjaśnienie w micie o ateńskim herosie.
RL79oisekcPI0
(Uzupełnij).
Polecenie 2
Przedstaw w krótkim tekście prawdopodobne źródło mitu o walkach Greków z Amazonkami.
RL33nSwOFSya9
(Uzupełnij).
RPK6uP9dxcc6D1
Ilustracja interaktywna przedstawia mapę południowo-wschodniej części Europy i południowego krańca Półwyspu Bałkańskiego, na którym usytuowana jest Grecja. Opis punktów znajdujących się na mapie: 1. Czasy Herkulesa. Ilustracja przedstawia mapę podróży. Podróż rozpoczęła się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, w Atenach, następnie drogą morska do Naxos, potem znów drogą morską na Kretę i z niej powrót do Grecji również drogą morską. Niektóre wersje mitu o Tezeuszu przedstawiają wspólne przygody jego i Heraklesa – dotyczy to m.in. wyprawy przeciw Amazonkom. Jednak zazwyczaj opowieści o Heraklesie wskazywały na to, że żył on o jedno pokolenie wcześniej niż Tezeusz. Można przypuszczać, że sugerowanie zbieżności wydarzeń miało na celu nadanie prawdopodobieństwa chronologicznego mitowi o ateńskim herosie., 2. Tezeusz odnajduje pamiątki po ojcu. Obraz przedstawia półnagiego mężczyznę podnoszącego głaz w przy antycznej, ogrodowej altanie. Naprzeciw mężczyzny stoją dwie kobiety, przyglądają się wysiłkowi mężczyzny. Najświetniejszy bohater ateński, Tezeusz, był obcego pochodzenia. Ojciec jego Ajgeus (Egeusz) zawojował Attykę orężnie. Matką jego była Ajtra, królewna z Trojzeny. Ajgeus porzucił ją, lecz zanim się rozstali, pokazał jej miecz i sandały, które ukrył pod ogromnym głazem, i powiedział, że gdy ich syn dorośnie, niech mu każe dźwignąć ów kamień i zabrać leżące tam rzeczy. [...] Tezeusz chował się zdrowo, a kiedy miał lat pięć, poznał Heraklesa [...]. Odtąd Tezeusz chciał być takim jak Herakles. Nadszedł wreszcie czas, kiedy matka zaprowadziła go do owego kamienia. Młodzieniec z łatwością głaz odwalił, zabrał miecz i sandały i ruszył do Aten do ojca, Ajgeusa., 3. Skiron. Zdjęcie przedstawia duży, antyczny talerz. Widnieje na nim malowidło przedstawiające młodego, atletycznie zbudowanego mężczyznę przewracającego na ziemię mężczyznę o muskularnej budowie. Po drodze walczył ze zbójcami. Pokonał Skirona, który podróżnych zrzucał ze skały do morza — i Sinnisa, który mordował ludzi w ten sposób, że nachyliwszy dwie sosny ku sobie przywiązywał ich tak, aby drzewa rozprężając się darły ciało na dwie połowy [...]
Słowo skiron oznacza „parasol”, nazwa zaś miesiąca Skirophorion wywodzi się od parasoli, które w czasie kobiecego święta Demeter i Kory1 noszą w uroczystej procesji z Akropolu kapłan [...] i kapłanka. [...] Historie Skirona [...] oparte są widocznie na serii obrazów przedstawiających obrzęd zrzucenia świętego króla jako farmakosa2 z Białej Skały. [...]. Skiron, który szykuje się do strącenia kopniakiem wędrowca do morza, jest farmakosem przygotowywanym do czekających go perypetii podczas Skiroforii obchodzonych w ostatnim miesiącu roku, czyli w połowie lata. [...] Trzecia scena, uważana za zemstę Tezeusza na Skironie, przedstawia farmakosa spadającego z przestworzy z parasolem w ręce [...], a parasol jego, unoszony przez fale, jest z pewnością owym rzekomym żółwiem mającym go pożreć [...].
1Demeter to w mitologii greckiej bogini urodzaju, a Kora-Persefona to jej córka, a żona Hadesa
2(gr. pharmakós) - w starożytnej religii greckiej była to ofiara (człowiek lub zwierzę) składana podczas rytuału, który miał przebłagać bogów, uratować przed klęską itd., 4. Sinnis. Zdjęcie przedstawia duży, antyczny talerz. Widnieje na nim malowidło przedstawiające walkę dwóch mężczyzn pod drzewem. Jeden z nich zamierza się na drugiego kamieniem. Sinis i Skiron są obaj przedstawieni jako herosi, których uczczono przemianowaniem Igrzysk Istmijskich1. Sinis miał przezwisko Pityokamptes. Skiron zaś, podobnie jak Pityokamptes, był wiatrem północno-wschodnim. [...] Zgładzenie Pityokamptesa jest, jak się zdaje, reminiscencją likwidacji kultu Boreasza2 w Atenach [...]. „Tezeusz” i jego Hellenowie znieśli obyczaj strącania starego króla ze Skały Moluryjskej i przemianowali igrzyska ku czci Posejdona [...]
1Igrzyska Istmijskie – igrzyska organizowane na cześć boga Posejdona w Istmii, wsi leżącej na Przesmyku Korynckim
2Boreasz – w mitologii greckiej bóg i uosobienie północnego wiatru, 5. Prokrustes Pokonał [...] okrutnego Prokrustesa, który każdego spotkanego zapraszał do domu i kładł do łóżka, a wedle tego, czy łóżko było dlań za krótkie, czy za długie, wyciągał mu kości w stawach lub obcinał nogi., 6. Byk maratoński. Zdjęcie przedstawia antyczną wazę. Znajduje się na niej malowidło przedstawiające młodego, nagiego, atletycznie zbudowanego mężczyznę trzymającego lewą ręką za róg byka. Przed bykiem stoi kobieta w długiej sukni z dzbanem w dłoni. Chcąc pozyskać miłość ludu, młody bohater wyprawił się na olbrzymiego byka, który grasował w okolicach Maratonu. Ujarzmił go żywcem i oprowadziwszy po całym mieście złożył na ofiarę Apollinowi. Ale nikt się z tego nie cieszył, bo w Atenach panowała powszechna żałoba., 7. Minotaur – labirynt. Zdjęcie przedstawia mozaikę. Jest na niej przedstawiony labirynt. W jego środku znajduje się nagi mężczyzna z sierpem. Odcina nim głowę przyklękającemu mężczyźnie. Ateńczycy szczególnie podkreślali fakt, że Tezeusz był twórcą systemu demokratycznego w ich państwie. Jednak znacznie bardziej atrakcyjny jako inspiracja dla artystów okazał się epizod, w którym heros zabił uwięzionego w kreteńskim labiryncie Minotaura. Także sam labirynt stał się bardzo często przywoływanym motywem – plątanina korytarzy symbolizuje m.in. zagubienie w świecie rzeczywistym (np. obcym mieście), ale też w świecie psychiki., 8. Ariadna. Obraz przedstawia trzy postacie. Pośrodku siedzi młoda kobieta w długiej sukni. Trzyma w dłoniach duży motek z nicią. Spogląda na niego młody mężczyzna w pelerynie i wojskowym, antycznym hełmie na głowie. Za plecami siedzącej kobiety stoi druga kobieta. Jest starsza. Również pochyla się nad motkiem nici. Kochali się bardzo, coś jednak musiało się po drodze odmienić, gdyż Tezeusz kazał wynieść śpiącą Ariadnę i zostawić ją na wyspie Naksos. Chłód ranny budzi ją ze snu. Ariadna rozgląda się dokoła i widzi jakieś obce i puste wybrzeże, nad którym świeci pobladły księżyc. Woła Tezeusza i słyszy, jak skały powtarzają za nią to imię. Wbiega na górę i zdaje się jej, że w oddali widać żagiel okrętu. [...] Płacze. Idzie wybrzeżem i nie spotyka śladu ludzi. Płacze z żalu za ojczyzną, za domem i ze strachu, że w tym pustkowiu rzuci się na nią zwierz dziki. [...] W tej chwili góry napełniają się zgiełkiem [...]. Gdy Ariadna otwiera oczy, zbliża się do niej Dionizos, piękny jak dzień, bierze ją za rękę i mówi: „Piękna pani! Kocham cię i pragnę, żebyś była moją żoną”. Ariadna przymyka powieki, bo zdaje się jej, że śni. [...] Porzucona kochanka Tezeusza została małżonką boga wina i ślub odbył się na tej samej wyspie Naksos, która swym kształtem przypomina liść winnej latorośli.
„Ariadna” – a Grecy słowo to rozumieli jako „Ariagne” („bardzo święta”) – był to prawdopodobnie tytuł bogini księżyca czczonej w tańcu i na arenie [...]. Zaślubiając kapłankę księżyca, Tezeusz stawał się królem, panem Knossos [...]. System matrilinearny1 pozbawiał jednak następczynię tronu wszelkich praw do posiadłości, jeśli towarzyszyła małżonkowi poza granice kraju; oto dlaczego Tezeusz nie przywiózł Ariadny do Aten, dlatego pozostawił ją na widocznej w Knossos wyspie kreteńskiej Dia.
1system matrilinerany – system pokrewieństwa, w którym dzieci po urodzeniu są włączane do grupy matki i pozostają jej członkami przez całe życie</sup, 9. Czarny żagiel Tymczasem Tezeusz wesoło wracał do Aten. Ale zapomniał zmienić na okręcie żagiel czarny na szkarłatny, jak o to prosił Ajgeus. Stary król patrzył z wysokości skały nadmorskiej. Słabe oczy niewiele już mogły dojrzeć na migotliwej powierzchni wody. Pytał więc co chwila otaczających, czy nie widzą okrętu Tezeusza i jaki na nim żagiel. Nagle wszystkich twarze sposępniały: zbliżał się znany statek, o czarnych żaglach. Ajgeus, pewny, że syn zginął, rzucił się z rozpaczy do morza. W tej chwili właśnie okręt Tezeusza zawinął do portu Faleron. Bohater wysiadł i zabrał się przede wszystkim do ofiar, które ślubował bogom. Jednocześnie wysłał do miasta herolda, aby zaniósł ojcu dobrą nowinę. Herold spotkał na gościńcu tłum ludzi opłakujących śmierć króla, wielu jednak powitało go radosnymi okrzykami, jako zwiastuna pomyślnych wieści, i ofiarowało mu wieńce w nagrodę. [...] Posłyszawszy to Tezeusz i wszyscy, którzy z nim byli, skierowali się ku miastu płacząc i wznosząc okrzyki. Pamięć tego dnia święcono podczas Oschoforiów, dokładnie odtwarzając dwojaki nastrój uroczystości: żałobny z powodu śmierci Ajgeusa i radosny z powodu szczęśliwego powrotu Tezeusza.
Tezeuszowi powiedziano o wypadku dopiero wtedy, gdy zakończył składanie ofiar ślubowanych bogom z wdzięczności za bezpieczny powrót. Pochował wówczas Ajgeusa, stawiając ku jego czci kaplicę herosa. Ósmego dnia Pyanepsionu (października) – jest to dzień powrotu z Krety – wierni Ateńczycy tłumnie schodzą się nad brzegiem morza z garnkami, w których gotują rozmaite gatunki fasoli, by przypomnieć dzieciom, jak to Tezeusz, zmuszony do ograniczenia racji swej załogi, po wylądowaniu cały pozostały prowiant ugotował w jednym kotle [...]. W przedhelleńskich czasach jedzenie fasoli było, jak się zdaje, zakazane. Pitagorejczycy1 nie jedli fasoli, ponieważ mogły w niej przebywać dusze przodków, i mężczyzna, w przeciwieństwie do kobiety, jedząc fasolę, mógł pozbawić swego lub jej przodka możliwości ponownego przyjścia na świat. Ludowe święto fasoli świadczyłoby wobec tego o świadomym wyszydzaniu przez Hellenów bogini, która to tabu narzuciła.
1członkowie szkoły filozoficzno-religijnej założonej w VI w. p.n.e. przez greckiego matematyka i mistyka Pitagorasa, 10. Amazonki. Zdjęcie przedstawia mały posąg kobiety. Kobieta siedzi, trzyma przed sobą duży łuk. Ubrana jest w zwój materiału. Na głowie ma spiczasty hełm. Po śmierci Ajgeusa dokonał Tezeusz wielkiego dzieła zjednoczenia wszystkich rodów i gmin attyckich w jedną całość państwową, ze stolicą w Atenach. Równocześnie zrzekł się władzy królewskiej i utrwalił pierwsze zasady ustroju republikańskiego. Urządziwszy w ten sposób sprawy krajowe ruszył nad Morze Czarne, aby idąc śladami Heraklesa spróbować walki z Amazonkami. Skończyło się na tym, że porwał królową Amazonek, Antiope, i wplątał Ateny w długotrwałą wojnę z tym dziarskim plemieniem kobiet. Antiope umarła, pozostawiając mu syna, Hipolita.
Niektórzy opowiadają, że Tezeusz uczestniczył w zwycięskiej wyprawie Heraklesa przeciw amazonkom i że przy podziale łupów przypadła mu królowa amazonek Antiope, zwana również Melanippą. [...] Inni utrzymują, że Tezeusz przybył do tego kraju kilka lat później z Pejritoosem i jego towarzyszami. [...] Orejtyjam, siostra Antiope, [...] zaprzysięgła zemstę Tezeuszowi. Zawarła sojusz ze Scytami1, przeprowadziła po zakutym w lody Bosforze2 [...] znaczną armię amazonek, przekroczyła Dunaj, przeszła przez [...] Beocję3, po czym rozbiła obóz w Atenach na Areopagu i złożyła ofiary Aresowi4. [...] Antiope, będąca obecnie żoną Tezeusza, walczyła bohatersko u jego boku do chwili, gdy raniła ją śmiertelnie niejaka Molpadia, którą Tezeusz potem zabił [...]. Jest to w każdym razie pierwszy wypadek, kiedy Ateńczycy odparli obcego najeźdźcę. Słowo amazonki wywodzi się zazwyczaj od a i mazon, „bez piersi”, ponieważ wierzono, że amazonki ucinały sobie jedną pierś, by lepiej mierzyć z łuku (ale jest to koncepcja fantastyczna). Prawdopodobnie jest to słowo ormiańskie oznaczające „kobiety księżycowe”. Ponieważ kapłanki bogini księżyca [...] były uzbrojone, [...] wygląda na to, że relacje podróżników wpłynęły na mylną interpretację pewnych starożytnych obrazów ateńskich przedstawiających wojownicze kobiety [...]. Obrazy te [...] przedstawiały bądź tę walkę między przedhelleńskimi kapłankami Ateny o urząd arcykapłański, bądź też najazd Hellenów na Attykę i opór im stawiony.
1Scytowie – koczownicze plemiona irańskie 2Bosfor – cieśnina łącząca Morze Marmara z Morzem Czarnym; dzieląca Azję i Europę 3Beocja – historyczna kraina w środkowej Grecji, granicząca z Attyką i Koryntem 4Ares – w mitologii greckiej bóg wojny, jeden z 12 bogów zamieszkujących na Olimpie, 11. Fedra. Zdjęcie przedstawia fragment fresku. Widoczna jest na nim młoda, siedząca kobieta. W długiej, sięgającej kostek sukni i welonie na głowie. Ponownie ożenił się Tezeusz z Fedrą, córką króla Minosa. Hipolitos chował się w domu macochy. Tezeusz często wyjeżdżał, a raz nieobecność jego przeciągnęła się tak długo, że Fedra go już odżałowała, mniemając, iż zginął gdzieś na obczyźnie. Wówczas postanowiła wyjść za mąż za Hipolita. Ale młody książę [...] plany małżeńskie Fedry odrzucił ze wstrętem. Tymczasem Tezeusz powrócił. Niegodziwa Fedra oskarżyła Hipolita przed mężem, że chciał ją uwieść. Płakała przy tym tak szczerze, że Tezeusz uwierzył. W ślepym gniewie przeklął syna, prosząc Posejdona o wykonanie zemsty. Wygnany z domu Hipolit wsiadł na rydwan i odjechał. Konie spłoszyły się i Hipolit zginął, rozbity o kamienie. Na wieść o tym Fedra się powiesiła., 12. Lapitowie i centaury. Zdjęcie przedstawia pomnik. Na postumencie znajduje się pół-mężczyzna, pół-koń. Na jego plecach siedzi mężczyzna. Próbuje zabić centaura. Ten odwraca tułów i głowę do tyłu, w jego kierunku. Tezeusz miał wypróbowanego przyjaciela w księciu tesalskim, Pejritoosie. [...] Kiedy Pejritoos żenił się z piękną Hipodamią, Tezeusz przyjechał na wesele. Uroczystość odbywała się w stolicy Lapitów, nad którymi panował Pejritoos. Na ucztę zaproszono kilkunastu centaurów. [...] Ci centaurowie, pół ludzie, pół konie, wiedli życie dzikie, na łowach i rozbojach. Karmili się surowym mięsem i łatwo się upijali. Na godach Pejritoosa i Hipodamii przebrali miarę, zaczęli wyprawiać brewerie i porywać kobiety. Zawrzała walka, a ponieważ zbiegli się centaurowie z całej Tesalii, wynikła groźna wojna. Wreszcie wypędzono dzikusów z kraju.
Wydaje się rzecz nieprawdopodobną, by bitwa między Lapitami i centaurami [...] mogła być jedynie upamiętnieniem zwyczajnej walki pogranicznych szczepów. Wydarzenie to [...] było zapewne echem rytualnego obrzędu posiadającego doniosłe znaczenie dla wszystkich Hellenów. [...] Tego rodzaju obrzęd stanowił [...] integralną część starożytnej koronacji., 13. Helena Tezeusz, mając już lat pięćdziesiąt, popełnił wielki błąd: porwał ze Sparty Helenę, córkę króla Tyndareosa, wówczas siedmioletnią dziewczynkę. Po co to uczynił — nie wiadomo. Podobno chciał ją sobie wychować na żonę i dlatego umieścił w jednym ze swoich zamków, pod okiem matki staruszki, Ajtry. Synowie króla Tyndareosa zebrali wojsko i stanęli pod Atenami. Tezeusz był z Pejritoosem na jakiejś dalekiej wyprawie. Ateńskie zgromadzenie ludowe kazało wydać Helenę, a nieobecnego Tezeusza obłożyło karą wygnania. Jakoż więcej nie wrócił., 14. Śmierć na Skiros Resztę dni przeżył na wyspie Skyros, u króla Likomedesa. Pewnego razu przechadzał się po górach, pośliznął się i spadł w przepaść.
W opowieści o śmierci Tezeusza [...] nastąpiła ona na wyspie Skyros („kamienistej”), względnie Skiros, co świadczyłoby o mylnym odczytaniu słowa skir (skróconej formy słowa Skirophoria – tym tłumaczy się zrzucenie króla ze skały), jako nazwy wyspy na obrazie, z którego została wydedukowana opowieść. Zdjęcie przedstawia fragment pomnika. Na postumencie znajduje się siedzący, młody, atletycznie zbudowany mężczyzna. Ma podciągniętą do tułowia prawą nogę. Jest nagi.
Ilustracja interaktywna przedstawia mapę południowo-wschodniej części Europy i południowego krańca Półwyspu Bałkańskiego, na którym usytuowana jest Grecja. Opis punktów znajdujących się na mapie: 1. Czasy Herkulesa. Ilustracja przedstawia mapę podróży. Podróż rozpoczęła się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, w Atenach, następnie drogą morska do Naxos, potem znów drogą morską na Kretę i z niej powrót do Grecji również drogą morską. Niektóre wersje mitu o Tezeuszu przedstawiają wspólne przygody jego i Heraklesa – dotyczy to m.in. wyprawy przeciw Amazonkom. Jednak zazwyczaj opowieści o Heraklesie wskazywały na to, że żył on o jedno pokolenie wcześniej niż Tezeusz. Można przypuszczać, że sugerowanie zbieżności wydarzeń miało na celu nadanie prawdopodobieństwa chronologicznego mitowi o ateńskim herosie., 2. Tezeusz odnajduje pamiątki po ojcu. Obraz przedstawia półnagiego mężczyznę podnoszącego głaz w przy antycznej, ogrodowej altanie. Naprzeciw mężczyzny stoją dwie kobiety, przyglądają się wysiłkowi mężczyzny. Najświetniejszy bohater ateński, Tezeusz, był obcego pochodzenia. Ojciec jego Ajgeus (Egeusz) zawojował Attykę orężnie. Matką jego była Ajtra, królewna z Trojzeny. Ajgeus porzucił ją, lecz zanim się rozstali, pokazał jej miecz i sandały, które ukrył pod ogromnym głazem, i powiedział, że gdy ich syn dorośnie, niech mu każe dźwignąć ów kamień i zabrać leżące tam rzeczy. [...] Tezeusz chował się zdrowo, a kiedy miał lat pięć, poznał Heraklesa [...]. Odtąd Tezeusz chciał być takim jak Herakles. Nadszedł wreszcie czas, kiedy matka zaprowadziła go do owego kamienia. Młodzieniec z łatwością głaz odwalił, zabrał miecz i sandały i ruszył do Aten do ojca, Ajgeusa., 3. Skiron. Zdjęcie przedstawia duży, antyczny talerz. Widnieje na nim malowidło przedstawiające młodego, atletycznie zbudowanego mężczyznę przewracającego na ziemię mężczyznę o muskularnej budowie. Po drodze walczył ze zbójcami. Pokonał Skirona, który podróżnych zrzucał ze skały do morza — i Sinnisa, który mordował ludzi w ten sposób, że nachyliwszy dwie sosny ku sobie przywiązywał ich tak, aby drzewa rozprężając się darły ciało na dwie połowy [...]
Słowo skiron oznacza „parasol”, nazwa zaś miesiąca Skirophorion wywodzi się od parasoli, które w czasie kobiecego święta Demeter i Kory1 noszą w uroczystej procesji z Akropolu kapłan [...] i kapłanka. [...] Historie Skirona [...] oparte są widocznie na serii obrazów przedstawiających obrzęd zrzucenia świętego króla jako farmakosa2 z Białej Skały. [...]. Skiron, który szykuje się do strącenia kopniakiem wędrowca do morza, jest farmakosem przygotowywanym do czekających go perypetii podczas Skiroforii obchodzonych w ostatnim miesiącu roku, czyli w połowie lata. [...] Trzecia scena, uważana za zemstę Tezeusza na Skironie, przedstawia farmakosa spadającego z przestworzy z parasolem w ręce [...], a parasol jego, unoszony przez fale, jest z pewnością owym rzekomym żółwiem mającym go pożreć [...].
1Demeter to w mitologii greckiej bogini urodzaju, a Kora-Persefona to jej córka, a żona Hadesa
2(gr. pharmakós) - w starożytnej religii greckiej była to ofiara (człowiek lub zwierzę) składana podczas rytuału, który miał przebłagać bogów, uratować przed klęską itd., 4. Sinnis. Zdjęcie przedstawia duży, antyczny talerz. Widnieje na nim malowidło przedstawiające walkę dwóch mężczyzn pod drzewem. Jeden z nich zamierza się na drugiego kamieniem. Sinis i Skiron są obaj przedstawieni jako herosi, których uczczono przemianowaniem Igrzysk Istmijskich1. Sinis miał przezwisko Pityokamptes. Skiron zaś, podobnie jak Pityokamptes, był wiatrem północno-wschodnim. [...] Zgładzenie Pityokamptesa jest, jak się zdaje, reminiscencją likwidacji kultu Boreasza2 w Atenach [...]. „Tezeusz” i jego Hellenowie znieśli obyczaj strącania starego króla ze Skały Moluryjskej i przemianowali igrzyska ku czci Posejdona [...]
1Igrzyska Istmijskie – igrzyska organizowane na cześć boga Posejdona w Istmii, wsi leżącej na Przesmyku Korynckim
2Boreasz – w mitologii greckiej bóg i uosobienie północnego wiatru, 5. Prokrustes Pokonał [...] okrutnego Prokrustesa, który każdego spotkanego zapraszał do domu i kładł do łóżka, a wedle tego, czy łóżko było dlań za krótkie, czy za długie, wyciągał mu kości w stawach lub obcinał nogi., 6. Byk maratoński. Zdjęcie przedstawia antyczną wazę. Znajduje się na niej malowidło przedstawiające młodego, nagiego, atletycznie zbudowanego mężczyznę trzymającego lewą ręką za róg byka. Przed bykiem stoi kobieta w długiej sukni z dzbanem w dłoni. Chcąc pozyskać miłość ludu, młody bohater wyprawił się na olbrzymiego byka, który grasował w okolicach Maratonu. Ujarzmił go żywcem i oprowadziwszy po całym mieście złożył na ofiarę Apollinowi. Ale nikt się z tego nie cieszył, bo w Atenach panowała powszechna żałoba., 7. Minotaur – labirynt. Zdjęcie przedstawia mozaikę. Jest na niej przedstawiony labirynt. W jego środku znajduje się nagi mężczyzna z sierpem. Odcina nim głowę przyklękającemu mężczyźnie. Ateńczycy szczególnie podkreślali fakt, że Tezeusz był twórcą systemu demokratycznego w ich państwie. Jednak znacznie bardziej atrakcyjny jako inspiracja dla artystów okazał się epizod, w którym heros zabił uwięzionego w kreteńskim labiryncie Minotaura. Także sam labirynt stał się bardzo często przywoływanym motywem – plątanina korytarzy symbolizuje m.in. zagubienie w świecie rzeczywistym (np. obcym mieście), ale też w świecie psychiki., 8. Ariadna. Obraz przedstawia trzy postacie. Pośrodku siedzi młoda kobieta w długiej sukni. Trzyma w dłoniach duży motek z nicią. Spogląda na niego młody mężczyzna w pelerynie i wojskowym, antycznym hełmie na głowie. Za plecami siedzącej kobiety stoi druga kobieta. Jest starsza. Również pochyla się nad motkiem nici. Kochali się bardzo, coś jednak musiało się po drodze odmienić, gdyż Tezeusz kazał wynieść śpiącą Ariadnę i zostawić ją na wyspie Naksos. Chłód ranny budzi ją ze snu. Ariadna rozgląda się dokoła i widzi jakieś obce i puste wybrzeże, nad którym świeci pobladły księżyc. Woła Tezeusza i słyszy, jak skały powtarzają za nią to imię. Wbiega na górę i zdaje się jej, że w oddali widać żagiel okrętu. [...] Płacze. Idzie wybrzeżem i nie spotyka śladu ludzi. Płacze z żalu za ojczyzną, za domem i ze strachu, że w tym pustkowiu rzuci się na nią zwierz dziki. [...] W tej chwili góry napełniają się zgiełkiem [...]. Gdy Ariadna otwiera oczy, zbliża się do niej Dionizos, piękny jak dzień, bierze ją za rękę i mówi: „Piękna pani! Kocham cię i pragnę, żebyś była moją żoną”. Ariadna przymyka powieki, bo zdaje się jej, że śni. [...] Porzucona kochanka Tezeusza została małżonką boga wina i ślub odbył się na tej samej wyspie Naksos, która swym kształtem przypomina liść winnej latorośli.
„Ariadna” – a Grecy słowo to rozumieli jako „Ariagne” („bardzo święta”) – był to prawdopodobnie tytuł bogini księżyca czczonej w tańcu i na arenie [...]. Zaślubiając kapłankę księżyca, Tezeusz stawał się królem, panem Knossos [...]. System matrilinearny1 pozbawiał jednak następczynię tronu wszelkich praw do posiadłości, jeśli towarzyszyła małżonkowi poza granice kraju; oto dlaczego Tezeusz nie przywiózł Ariadny do Aten, dlatego pozostawił ją na widocznej w Knossos wyspie kreteńskiej Dia.
1system matrilinerany – system pokrewieństwa, w którym dzieci po urodzeniu są włączane do grupy matki i pozostają jej członkami przez całe życie</sup, 9. Czarny żagiel Tymczasem Tezeusz wesoło wracał do Aten. Ale zapomniał zmienić na okręcie żagiel czarny na szkarłatny, jak o to prosił Ajgeus. Stary król patrzył z wysokości skały nadmorskiej. Słabe oczy niewiele już mogły dojrzeć na migotliwej powierzchni wody. Pytał więc co chwila otaczających, czy nie widzą okrętu Tezeusza i jaki na nim żagiel. Nagle wszystkich twarze sposępniały: zbliżał się znany statek, o czarnych żaglach. Ajgeus, pewny, że syn zginął, rzucił się z rozpaczy do morza. W tej chwili właśnie okręt Tezeusza zawinął do portu Faleron. Bohater wysiadł i zabrał się przede wszystkim do ofiar, które ślubował bogom. Jednocześnie wysłał do miasta herolda, aby zaniósł ojcu dobrą nowinę. Herold spotkał na gościńcu tłum ludzi opłakujących śmierć króla, wielu jednak powitało go radosnymi okrzykami, jako zwiastuna pomyślnych wieści, i ofiarowało mu wieńce w nagrodę. [...] Posłyszawszy to Tezeusz i wszyscy, którzy z nim byli, skierowali się ku miastu płacząc i wznosząc okrzyki. Pamięć tego dnia święcono podczas Oschoforiów, dokładnie odtwarzając dwojaki nastrój uroczystości: żałobny z powodu śmierci Ajgeusa i radosny z powodu szczęśliwego powrotu Tezeusza.
Tezeuszowi powiedziano o wypadku dopiero wtedy, gdy zakończył składanie ofiar ślubowanych bogom z wdzięczności za bezpieczny powrót. Pochował wówczas Ajgeusa, stawiając ku jego czci kaplicę herosa. Ósmego dnia Pyanepsionu (października) – jest to dzień powrotu z Krety – wierni Ateńczycy tłumnie schodzą się nad brzegiem morza z garnkami, w których gotują rozmaite gatunki fasoli, by przypomnieć dzieciom, jak to Tezeusz, zmuszony do ograniczenia racji swej załogi, po wylądowaniu cały pozostały prowiant ugotował w jednym kotle [...]. W przedhelleńskich czasach jedzenie fasoli było, jak się zdaje, zakazane. Pitagorejczycy1 nie jedli fasoli, ponieważ mogły w niej przebywać dusze przodków, i mężczyzna, w przeciwieństwie do kobiety, jedząc fasolę, mógł pozbawić swego lub jej przodka możliwości ponownego przyjścia na świat. Ludowe święto fasoli świadczyłoby wobec tego o świadomym wyszydzaniu przez Hellenów bogini, która to tabu narzuciła.
1członkowie szkoły filozoficzno-religijnej założonej w VI w. p.n.e. przez greckiego matematyka i mistyka Pitagorasa, 10. Amazonki. Zdjęcie przedstawia mały posąg kobiety. Kobieta siedzi, trzyma przed sobą duży łuk. Ubrana jest w zwój materiału. Na głowie ma spiczasty hełm. Po śmierci Ajgeusa dokonał Tezeusz wielkiego dzieła zjednoczenia wszystkich rodów i gmin attyckich w jedną całość państwową, ze stolicą w Atenach. Równocześnie zrzekł się władzy królewskiej i utrwalił pierwsze zasady ustroju republikańskiego. Urządziwszy w ten sposób sprawy krajowe ruszył nad Morze Czarne, aby idąc śladami Heraklesa spróbować walki z Amazonkami. Skończyło się na tym, że porwał królową Amazonek, Antiope, i wplątał Ateny w długotrwałą wojnę z tym dziarskim plemieniem kobiet. Antiope umarła, pozostawiając mu syna, Hipolita.
Niektórzy opowiadają, że Tezeusz uczestniczył w zwycięskiej wyprawie Heraklesa przeciw amazonkom i że przy podziale łupów przypadła mu królowa amazonek Antiope, zwana również Melanippą. [...] Inni utrzymują, że Tezeusz przybył do tego kraju kilka lat później z Pejritoosem i jego towarzyszami. [...] Orejtyjam, siostra Antiope, [...] zaprzysięgła zemstę Tezeuszowi. Zawarła sojusz ze Scytami1, przeprowadziła po zakutym w lody Bosforze2 [...] znaczną armię amazonek, przekroczyła Dunaj, przeszła przez [...] Beocję3, po czym rozbiła obóz w Atenach na Areopagu i złożyła ofiary Aresowi4. [...] Antiope, będąca obecnie żoną Tezeusza, walczyła bohatersko u jego boku do chwili, gdy raniła ją śmiertelnie niejaka Molpadia, którą Tezeusz potem zabił [...]. Jest to w każdym razie pierwszy wypadek, kiedy Ateńczycy odparli obcego najeźdźcę. Słowo amazonki wywodzi się zazwyczaj od a i mazon, „bez piersi”, ponieważ wierzono, że amazonki ucinały sobie jedną pierś, by lepiej mierzyć z łuku (ale jest to koncepcja fantastyczna). Prawdopodobnie jest to słowo ormiańskie oznaczające „kobiety księżycowe”. Ponieważ kapłanki bogini księżyca [...] były uzbrojone, [...] wygląda na to, że relacje podróżników wpłynęły na mylną interpretację pewnych starożytnych obrazów ateńskich przedstawiających wojownicze kobiety [...]. Obrazy te [...] przedstawiały bądź tę walkę między przedhelleńskimi kapłankami Ateny o urząd arcykapłański, bądź też najazd Hellenów na Attykę i opór im stawiony.
1Scytowie – koczownicze plemiona irańskie 2Bosfor – cieśnina łącząca Morze Marmara z Morzem Czarnym; dzieląca Azję i Europę 3Beocja – historyczna kraina w środkowej Grecji, granicząca z Attyką i Koryntem 4Ares – w mitologii greckiej bóg wojny, jeden z 12 bogów zamieszkujących na Olimpie, 11. Fedra. Zdjęcie przedstawia fragment fresku. Widoczna jest na nim młoda, siedząca kobieta. W długiej, sięgającej kostek sukni i welonie na głowie. Ponownie ożenił się Tezeusz z Fedrą, córką króla Minosa. Hipolitos chował się w domu macochy. Tezeusz często wyjeżdżał, a raz nieobecność jego przeciągnęła się tak długo, że Fedra go już odżałowała, mniemając, iż zginął gdzieś na obczyźnie. Wówczas postanowiła wyjść za mąż za Hipolita. Ale młody książę [...] plany małżeńskie Fedry odrzucił ze wstrętem. Tymczasem Tezeusz powrócił. Niegodziwa Fedra oskarżyła Hipolita przed mężem, że chciał ją uwieść. Płakała przy tym tak szczerze, że Tezeusz uwierzył. W ślepym gniewie przeklął syna, prosząc Posejdona o wykonanie zemsty. Wygnany z domu Hipolit wsiadł na rydwan i odjechał. Konie spłoszyły się i Hipolit zginął, rozbity o kamienie. Na wieść o tym Fedra się powiesiła., 12. Lapitowie i centaury. Zdjęcie przedstawia pomnik. Na postumencie znajduje się pół-mężczyzna, pół-koń. Na jego plecach siedzi mężczyzna. Próbuje zabić centaura. Ten odwraca tułów i głowę do tyłu, w jego kierunku. Tezeusz miał wypróbowanego przyjaciela w księciu tesalskim, Pejritoosie. [...] Kiedy Pejritoos żenił się z piękną Hipodamią, Tezeusz przyjechał na wesele. Uroczystość odbywała się w stolicy Lapitów, nad którymi panował Pejritoos. Na ucztę zaproszono kilkunastu centaurów. [...] Ci centaurowie, pół ludzie, pół konie, wiedli życie dzikie, na łowach i rozbojach. Karmili się surowym mięsem i łatwo się upijali. Na godach Pejritoosa i Hipodamii przebrali miarę, zaczęli wyprawiać brewerie i porywać kobiety. Zawrzała walka, a ponieważ zbiegli się centaurowie z całej Tesalii, wynikła groźna wojna. Wreszcie wypędzono dzikusów z kraju.
Wydaje się rzecz nieprawdopodobną, by bitwa między Lapitami i centaurami [...] mogła być jedynie upamiętnieniem zwyczajnej walki pogranicznych szczepów. Wydarzenie to [...] było zapewne echem rytualnego obrzędu posiadającego doniosłe znaczenie dla wszystkich Hellenów. [...] Tego rodzaju obrzęd stanowił [...] integralną część starożytnej koronacji., 13. Helena Tezeusz, mając już lat pięćdziesiąt, popełnił wielki błąd: porwał ze Sparty Helenę, córkę króla Tyndareosa, wówczas siedmioletnią dziewczynkę. Po co to uczynił — nie wiadomo. Podobno chciał ją sobie wychować na żonę i dlatego umieścił w jednym ze swoich zamków, pod okiem matki staruszki, Ajtry. Synowie króla Tyndareosa zebrali wojsko i stanęli pod Atenami. Tezeusz był z Pejritoosem na jakiejś dalekiej wyprawie. Ateńskie zgromadzenie ludowe kazało wydać Helenę, a nieobecnego Tezeusza obłożyło karą wygnania. Jakoż więcej nie wrócił., 14. Śmierć na Skiros Resztę dni przeżył na wyspie Skyros, u króla Likomedesa. Pewnego razu przechadzał się po górach, pośliznął się i spadł w przepaść.
W opowieści o śmierci Tezeusza [...] nastąpiła ona na wyspie Skyros („kamienistej”), względnie Skiros, co świadczyłoby o mylnym odczytaniu słowa skir (skróconej formy słowa Skirophoria – tym tłumaczy się zrzucenie króla ze skały), jako nazwy wyspy na obrazie, z którego została wydedukowana opowieść. Zdjęcie przedstawia fragment pomnika. Na postumencie znajduje się siedzący, młody, atletycznie zbudowany mężczyzna. Ma podciągniętą do tułowia prawą nogę. Jest nagi.