Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z obrazem Caravaggia i jego opisem. Następnie podaj elementy potwierdzające związek tego malarskiego przedstawienia mitologicznej sceny z filozofią Kartezjusza.

RP6lLTftYmqN7
(Uzupełnij).
R1ZzRJMfoyPv51
Ilustracja interaktywna przedstawia postać młodego mężczyzny, Narcyza. Artysta ukazał młodego i pięknego młodzieńca, który klęcząc pochyla się nad lustrem wody. Narcyz wspiera się na rękach, a jego ciało jest mocno pochylone do przodu. Narcyz zapatrzony jest we własne odbicie, nie może oderwać od odbicia wzroku. Jego twarz wyraża smutek, tęsknotę. Odbicie w wodzie jest nieco zamglone. Wyeksponowane są w nim części ciała i ubioru mężczyzny, które mocniej odbijają światło. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Płótno włoskiego malarza Caravaggia (1573–1610) przedstawia młodzieńca odzianego w strój z epoki, klęczącego nad wodą i przyglądającego się swemu odbiciu. Scenę tę możemy określić jako rodzajową. 2. Nie dostrzegamy żadnych znaków, atrybutów czy innych elementów wskazujących na mitologiczny lub religijny charakter obrazu. A jednak... człowiek znający kulturę antyczną bez trudu dostrzega w tej scenie nawiązanie do mitu o Narcyzie. 3. Zwróćmy uwagę na swoisty brak przestrzeni w obrazie: postać znajduje się na bliskim pierwszym planie, za nią jest płaskie tło. Figura młodzieńca została namalowana z wielką maestrią. 4. Czynnikiem decydującym o tym, co widzimy na obrazie, jest światło. Malarz wydobywa postać z ciemności, rzucając na nią – niczym reflektorem – snop światła. Gra światła i cienia jest cechą malarstwa baroku – epoki zafascynowanej ciemnością i nieskończonością. 5. Innym obiektem fascynacji ludzi baroku było zjawisko iluzji – złudzeń, jakimi mamione są zmysły. 6. W sztuce ową grę pozorów oddawano, wykorzystując m.in. motyw lustra. Nic też dziwnego, że Caravaggio sięgnął po mit Narcyza urzeczonego pozorem rzeczywistości – własnym odbiciem ujrzanym w lustrze wody.
Michelangelo Merisi da Caravaggio, Narcyz nad źródłem, 1594–1596
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 2

Zapoznaj się z podanym fragmentem Myśli Pascala, a następnie omów związek obrazu Caravaggia z poglądami wyrażanymi przez filozofa.

Blaise Pascal Myśli

Wyobraźnia. – Jest to najbardziej zwodnicza cząstka w człowieku, nauczycielka błędu i fałszu, tym bardziej oszukańcza, że nie zawsze oszukuje, byłaby bowiem niezawodnym wskaźnikiem prawdy, gdyby była niezawodną w kłamstwie. Ale będąc najczęściej fałszywą, nie przedstawia żadnej znamiennej cechy, znacząc tym samym piętnem prawdę i fałsz. Nie mówię o szaleńcach, mówię o najroztropniejszych; pomiędzy nimi to wyobraźnia ma wielki dar przekonywania ludzi. Rozsądek daremnie krzyczy, nie umie nadać ceny rzeczom. Ta harda potęga, nieprzyjaciółka rozumu, lubująca się w tym, aby go poprawiać i władać nim, chcąc okazać, ile może we wszelkiej rzeczy, stworzyła w człowieku drugą naturę. Ma ona swoich szczęśliwych, swoich nieszczęśliwych, zdrowych i chorych, swoich bogatych i biednych; karze wierzyć, wątpić, przeczyć rozsądkowi; zawiesza zmysły, pozwala im czuć; ma swoich szaleńców i swoich mędrców.

pas Źródło: Blaise Pascal, Myśli, tłum. T. Żeleński-Boy, Poznań–Warszawa 1921, s. 29.
R1LnTk6MnaNXx
(Uzupełnij).