Strona główna
Liceum ogólnokształcące i technikum
Język polski
Blaski i cienie starości w poezji Anny Świrszczyńskiej
Ilustracja interaktywna
Powrót
Przeczytaj
Sprawdź się
Ilustracja interaktywna
Polecenie
1
Przeanalizuj opisy obrazów starości w poezji Anny Świrszczyńskiej i zapisz przywoływane przez poetkę motywy.
Przeanalizuj opisy obrazów starości w poezji Anny Świrszczyńskiej i zapisz przywoływane przez poetkę motywy.
Przeanalizuj opisy obrazów starości w poezji Anny Świrszczyńskiej i zapisz przywoływane przez poetkę motywy.
Prześledź obrazy starości w poezji Anny Świrszczyńskiej i zapisz przywoływane przez poetkę motywy.
R1V4jI4kiWKZX
Wykonaj ćwiczenie zgodnie z poleceniem.
R59NAorC2sZHZ
1
Ilustracja przedstawia starszą kobietę siedzącą na krześle i czytającą książkę. Kobieta jest ubrana w białą koszulę i długą szatę z kapturem, który ma na głowie. Oznaczone są na ilustracji punkty: 1. Groteska. Starość jest tematem poruszanym w literaturze i sztukach plastycznych znacznie rzadziej niż młodość. W malarstwie epok dawnych wizerunki starych ludzi występowały w dwóch wariantach: przedstawiano ich symbolicznie jako uosobienie mądrości bądź groteskowo i komicznie, eksponując brzydotę.
1
Quentin Massys
,
Brzydka księżniczka
, ok. 1513, Obraz przedstawia kobiecą postać w średniowiecznym stroju i czepcu na głowie. Postać nie ma jednak kobiecej twarzy, ale twarz starszego mężczyzny, z odstającymi uszami. domena publiczna.
, 2. Łzy. Kiedy mówimy o starości w literaturze, na myśl przychodzą wiersze Anny Świrszczyńskiej, w których obraz starości nie napawa lękiem. Akcent pada w nich na piękno tego okresu życia, które jest inne od uroku młodości. Anna Świrszczyńska przedstawia starość jako proces biologiczny i nakreśla związane z nim role społeczne oraz stereotypy. Poetka pisze o starości z czułością i zrozumieniem, nie stroniąc od trudnych tematów, takich jak dotykające osób starszych poczucie osamotnienia i próby radzenia sobie z nim:
Anna Świrszczyńska
Łzy
Stara kobieta płacze,
utula się w płakaniu,
jak ptak w gnieździe.
Osuwa się
w głębokość płaczu.
Zanurzona z głową
w ciemne zanurzenie.
Łzy biegną po jej twarzy
jak małe, ciepłe zwierzątka.
Głaszczą starą twarz,
litują się.
Ostatnia rozkosz
łez.
Anna Świrszczyńska,
Łzy
, [w:] tejże,
Wybór wierszy
, Warszawa 1980, s. 146.
3
Nicolaes Maes
,
Stara kobieta drzemie
, 1656, Obraz przedstawia starą kobietę w długiej sukni i chuście na głowie. Kobieta siedzi, trzyma na kolanach otwartą książkę. Podpiera głowę lewą dłonią. Zdaje się być drzemać. Domena publiczna.
, 3. O starości Starość w poezji Świrszczyńskiej ukazywana jest również przez pryzmat społecznego wykluczenia, jakiego doznają ludzie starsi w świecie zdominowanym przez młodość:
Anna Świrszczyńska
Spojrzenia
Młodzi chłopcy spojrzeli przechodząc
na starą kobietę.
I w okamgnieniu
rozdeptali ją jak robaka
spojrzeniami.
za: Czesław Miłosz,
Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej
, Kraków 2012, s. 96.
4
Edgar Degas
,
Żebrząca kobieta
, 1857, domena publiczna.
, 4. Śmieszność i tabu. Wiersze Świrszczyńskiej pokazują wykluczające oddziaływanie stereotypu, zgodnie z którym starość nie jest czasem na miłość:
Anna Świrszczyńska
Stara kobieta
Jej uroda
jest jak Atlantyda
Zostanie dopiero odkryta.
O jej miłosnych pragnieniach
pisało tysiące humorystów.
Najgenialniejsi z nich
weszli do lektur szkolnych.
Jedynie jej kochanie z diabłem
miało powagę
ognia stosu.
I mieściło się w człowieczej wyobraźni
jak stos.
Ludzkość stworzyła dla niej
najbardziej obelżywe słowa świata.
w: Czesław Miłosz,
Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej
, Znak, Kraków 2012, s. 99.
5
Matthias Stom
,
Stara kobieta ze świecą
, po 1640 roku. Obraz przedstawia prawy profil starszej kobiety. Kobieta siedzi wsparta o ścianę. Trzyma w prawej ręce laskę. Obok niej leży nadgryziony kawałek chleba. Kobieta ubrana jest w skromny strój, na głowie ma zawiązaną kraciastą chustę. Domena publiczna.
, 5. Starość to też… Świrszczyńska nie poprzestaje na analizie istniejących barier ograniczających możliwości życiowych wyborów osób starszych. Przekracza je, wskazując ścieżkę emancypacji od uprzedzeń i stereotypów:
Anna Świrszczyńska
Biegam po plaży
Biegam po plaży.
Ludzie się dziwią.
– Siwa baba i biega.
Biegam po plaży
z bezczelną miną.
Ludzie się śmieją.
– Siwa i bezczelna.
Aprobują.
Anna Świrszczyńska,
Biegam po plaży
, [w:] tejże,
Cierpienie i radość
, Warszawa 1985, s. 73.
6
Ivana Kobilca
,
Kobieta pijąca kawę
, 1888. Obraz przedstawia starą kobietę w czarnej sukni i czepcu na głowie. Kobieta trzyma w lewej dłoni spodek, w prawej dłoni filiżankę. Domena publiczna.
Ilustracja przedstawia starszą kobietę siedzącą na krześle i czytającą książkę. Kobieta jest ubrana w białą koszulę i długą szatę z kapturem, który ma na głowie. Oznaczone są na ilustracji punkty: 1. Groteska. Starość jest tematem poruszanym w literaturze i sztukach plastycznych znacznie rzadziej niż młodość. W malarstwie epok dawnych wizerunki starych ludzi występowały w dwóch wariantach: przedstawiano ich symbolicznie jako uosobienie mądrości bądź groteskowo i komicznie, eksponując brzydotę.
1
Quentin Massys
,
Brzydka księżniczka
, ok. 1513, Obraz przedstawia kobiecą postać w średniowiecznym stroju i czepcu na głowie. Postać nie ma jednak kobiecej twarzy, ale twarz starszego mężczyzny, z odstającymi uszami. domena publiczna.
, 2. Łzy. Kiedy mówimy o starości w literaturze, na myśl przychodzą wiersze Anny Świrszczyńskiej, w których obraz starości nie napawa lękiem. Akcent pada w nich na piękno tego okresu życia, które jest inne od uroku młodości. Anna Świrszczyńska przedstawia starość jako proces biologiczny i nakreśla związane z nim role społeczne oraz stereotypy. Poetka pisze o starości z czułością i zrozumieniem, nie stroniąc od trudnych tematów, takich jak dotykające osób starszych poczucie osamotnienia i próby radzenia sobie z nim:
Anna Świrszczyńska
Łzy
Stara kobieta płacze,
utula się w płakaniu,
jak ptak w gnieździe.
Osuwa się
w głębokość płaczu.
Zanurzona z głową
w ciemne zanurzenie.
Łzy biegną po jej twarzy
jak małe, ciepłe zwierzątka.
Głaszczą starą twarz,
litują się.
Ostatnia rozkosz
łez.
Anna Świrszczyńska,
Łzy
, [w:] tejże,
Wybór wierszy
, Warszawa 1980, s. 146.
3
Nicolaes Maes
,
Stara kobieta drzemie
, 1656, Obraz przedstawia starą kobietę w długiej sukni i chuście na głowie. Kobieta siedzi, trzyma na kolanach otwartą książkę. Podpiera głowę lewą dłonią. Zdaje się być drzemać. Domena publiczna.
, 3. O starości Starość w poezji Świrszczyńskiej ukazywana jest również przez pryzmat społecznego wykluczenia, jakiego doznają ludzie starsi w świecie zdominowanym przez młodość:
Anna Świrszczyńska
Spojrzenia
Młodzi chłopcy spojrzeli przechodząc
na starą kobietę.
I w okamgnieniu
rozdeptali ją jak robaka
spojrzeniami.
za: Czesław Miłosz,
Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej
, Kraków 2012, s. 96.
4
Edgar Degas
,
Żebrząca kobieta
, 1857, domena publiczna.
, 4. Śmieszność i tabu. Wiersze Świrszczyńskiej pokazują wykluczające oddziaływanie stereotypu, zgodnie z którym starość nie jest czasem na miłość:
Anna Świrszczyńska
Stara kobieta
Jej uroda
jest jak Atlantyda
Zostanie dopiero odkryta.
O jej miłosnych pragnieniach
pisało tysiące humorystów.
Najgenialniejsi z nich
weszli do lektur szkolnych.
Jedynie jej kochanie z diabłem
miało powagę
ognia stosu.
I mieściło się w człowieczej wyobraźni
jak stos.
Ludzkość stworzyła dla niej
najbardziej obelżywe słowa świata.
w: Czesław Miłosz,
Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej
, Znak, Kraków 2012, s. 99.
5
Matthias Stom
,
Stara kobieta ze świecą
, po 1640 roku. Obraz przedstawia prawy profil starszej kobiety. Kobieta siedzi wsparta o ścianę. Trzyma w prawej ręce laskę. Obok niej leży nadgryziony kawałek chleba. Kobieta ubrana jest w skromny strój, na głowie ma zawiązaną kraciastą chustę. Domena publiczna.
, 5. Starość to też… Świrszczyńska nie poprzestaje na analizie istniejących barier ograniczających możliwości życiowych wyborów osób starszych. Przekracza je, wskazując ścieżkę emancypacji od uprzedzeń i stereotypów:
Anna Świrszczyńska
Biegam po plaży
Biegam po plaży.
Ludzie się dziwią.
– Siwa baba i biega.
Biegam po plaży
z bezczelną miną.
Ludzie się śmieją.
– Siwa i bezczelna.
Aprobują.
Anna Świrszczyńska,
Biegam po plaży
, [w:] tejże,
Cierpienie i radość
, Warszawa 1985, s. 73.
6
Ivana Kobilca
,
Kobieta pijąca kawę
, 1888. Obraz przedstawia starą kobietę w czarnej sukni i czepcu na głowie. Kobieta trzyma w lewej dłoni spodek, w prawej dłoni filiżankę. Domena publiczna.
Rembrandt van Rijn
,
Czytająca stara kobieta
, 1655
Źródło:
Wikimedia Commons
, domena publiczna.