Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z poniższym multimedium i odpowiedz na pytanie: w jaki sposób w koncepcjach anarchistycznych wyraża się idea solidarności społecznej?

RRouIp1HrnMns
(Uzupełnij).
R14x1LyuSe87Y1
Obraz przedstawia abstrakcję. Jego motywem głównym jest pogrzeb włoskiego anarchisty Angelo Galli i zdarzenia, które do tego doprowadziły. Został on zabity przez policję podczas strajku generalnego w 1904 roku. Obraz ukazuje plątaninę nie do końca realnie ukazanych ciał. To zderzenie anarchistów i policji. Nad nimi powiewają czarne flagi. Ta mieszanina kształtów i barw potęgująca napięcie i chaos. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Pierre Joseph Proudhon (1809-1865). Obraz przedstawia scenę rodzajową. W ogrodzie, wśród drzew, na schodach tarasu siedzi mężczyzna w średnim wieku. Przed nim, na stopniach leżą książki. Mężczyzna siedzi zamyślony. Podpiera lewą ręką głowę. Tuż obok niego bawią się dwie małe dziewczynki. Jedna coś rysuje, druga bawi się klęcząc na piasku. Gustave Courbet, Pierre-Joseph Proudhon z dziećmi, 1853. Twórcą̨ anarchizmu XIX-wiecznego i jego głównym przedstawicielem był Pierre Joseph Proudhon, autor między innymi O sprawiedliwości w rewolucji i kościele, Co to jest własność́? (1846), System sprzeczności ekonomicznych albo Filozofia nędzy (1846). Proudhon był synem rolnika, deputowanym podczas Wiosny Ludów i bardzo popularnym autorem licznych publikacji z pogranicza socjalizmu i anarchizmu. Jego odmiana anarchizmu, która łączyła zarówno podejście indywidualistyczne jak i kolektywistyczne, przedstawiała własność jako główną przyczynę nędzy. Proudhon pisał, że własność́ to kradzież. Jedyny tytuł do posiadania może zrodzić́ praca. Konsekwencją był system mutualistyczny, który zakładał wymianę̨ towarową na zasadzie umów między jednostkami lub grupami. Proudhon uważał, że aby taki system mógł funkcjonować, należy zlikwidować pieniądz. Ta myśl zaprowadziła go do projektu powołania banku wymiany, który przyjmowałby towary i wymieniał je na bony uprawniające do nabycia innych towarów. W przekonaniu Proudhona i jego zwolenników tylko brak państwa i całkowita wolność jednostki może zwalczyć biedę i przywrócić sprawiedliwość., 2. Michał Bakunin (1814-1876). Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę. Jego twarz jest owalna, sprawia wrażenie otyłej. Mężczyzna ma półdługie, niedbale ułożone włosy. Jego broda i wąsy są gęste, splątane. Mężczyzna ubrany jest w zniszczony garnitur i kamizelkę. Za ojca anarchokolektywizmu uznaje się Michała Bakunina, autora m.in. prac Bóg i państwo (1871) i Państwowość a anarchia (1873). Bakunin był rosyjskim oficerem i właścicielem ziemskim. Występował otwarcie na I Międzynarodówce przeciwko Marksowi. Twierdził on, że ideały sprawiedliwości społecznej można urzeczywistnić tyko drogą rewolucji i terroru. Występował przeciwko prawu dziedziczenia własności, które w jego opinii odpowiada za kumulację kapitału i tworzy nierówność́. W toku pokojowych przemian niesprawiedliwość społeczna jest nie do zwalczenia. Społeczeństwo, którego pragnął Bakunin, miało być oparte na własności kolektywnej. Własność́ taka miała być udziałem stowarzyszeń produkcyjnych, które wchodziłyby w obręb większych związków. Ich zadaniem miała być wspólna eksploatacja własności i wspólny podział zysku. 3. Piotr Kropotkin (1842-1921). Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę. Mężczyzna jest tęgi. Łysiejący. Ma bujną, długą brodę i wąsy. Nosi małe, okrągłe, druciane okulary. Ma na sobie szynel. Innym przedstawicielem anarchizmu zasługującym na uwagę był Piotr Kropotkin, autor m.in. dzieł Anarchizm, jego filozofia i ideały (1896) i Pomoc wzajemna jako czynnik rozwoju (1902). Kropotkin był twórcą tzw. anarchokomunizmu, który w swych założeniach był bardzo zbliżony do myśli Bakunina. Kropotkin proponował zniesienie państwa i wprowadzenie związków wolnych obywateli, którzy wspólnie produkowaliby i dzieliliby się zyskami. Stowarzyszenia takie powstałyby według Kropotkina z wolnej inicjatywy jednostek. Myśli Kropotkina towarzyszyło, jak i u innych anarchistów, przekonanie o istnieniu dobrej natury ludzkiej. Ludzie, którzy żyliby w komunach, bez przymusu dzieliliby się produkcją i zyskami. 4. Georges Sorel (1847-1922). Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę. Mężczyzna jest tęgi. Ma krótkie, proste włosy. Lekko łysieje. Ma starannie przystrzyżoną brodę i wąsy. Ubrany jest w garnitur, koszulę. Georges Sorel był ideowym przywódcą odmiany socjalizmu nazwanego syndykalizmem, która rozwinęła się na łonie francuskiego ruchu robotniczego pod koniec XIX w. Sorel był autorem publikacji takich jak: Złudzenia postępu (1908) i Rozważania o przemocy (1909). Sorel początkowo był marksistą, lecz z czasem uznał marksizm za ruch, który przestał istnieć. Poglądów Sorela nie da się przypisać do jednego nurtu, ponieważ opierały się na ideach socjalizmu, nacjonalizmu, komunizmu. Syndykalizm był nazywany często anarchosyndykalizmem, ponieważ jego twórca opierał swój plan przemian społecznych na strajku generalnym. Sorel był przekonany, że należy zadbać o edukację klasy robotniczej, ponieważ tylko świadoma sytuacji grupa społeczna jest w stanie poderwać masy do rewolucyjnych przemian. 5. Syndykalizm. Rysunek przedstawia czarne koło. Wpisane są w nie trzy białe strzałki skierowane ukośnie od lewej, górnej strony ki dolnej prawej stronie. Anarchistyczny symbol trzech strzał zaprojektowany w 1931 roku dla niemieckiej organizacji antyfaszystowskiej Front Żelazny. Według interpretacji stosowanej przez Akcję Antyfaszystowską strzały oznaczają sprzeciw wobec: wojny, faszyzmu, nacjonalizmu. Bezkompromisowość i akty terroru ze strony anarchistów odbierały im z czasem zwolenników. Za nurt bardzo zbliżony do anarchizmu można uznać syndykalizm. Po obaleniu tradycyjnych form państwa miało powstać społeczeństwo funkcjonujące w oparciu o syndykaty — odmianę związków zawodowych, których kompetencje w doktrynie ich twórcy — Georgesa Sorela są zgoła odmienne od dzisiejszych. Tu związki zawodowe, podobnie jak stowarzyszenia wyżej wymienionych anarchistów, miały dysponować całą władzą. Władza ta obejmowałaby sferę produkcji i politykę. Sorel, jak i anarchiści, nigdy nie rozważał możliwości walki o zakres władzy między różnymi związkami czy stowarzyszeniami. Wynikało to z odrzucenia koncepcji postrzegania świata jako całości kierowanej obiektywnymi prawami rynku. Uważano, że konstytutywna dobra natura człowieka może prowadzić do projektowania pokojowych ustrojów społecznych. 6. Oponenci W filozofii znajdziemy wielu krytyków myśli anarchistycznej. Najczęściej wzmiankowany jest Thomas Hobbes. W Lewiatanie znajdujemy twierdzenie, że życie w anarchistycznym państwie byłoby samotne, biedne, paskudne, brutalne i krótkie. Teorie umów społecznych Hobbesa, Locke lub Rousseau – są próbami wyjaśnienia, w jaki sposób i dlaczego państwo polityczne zawsze musi powstać z anarchicznego stanu. Robert Wolff zaś dowodzi, że prawdziwy autorytet wiąże się z obowiązkiem posłuszeństwa: należy słuchać przywódcy. Również argumenty utylitarian są często wykorzystywane do wspierania struktur państwowych w imię większego dobra. Bentham opisał roszczenia jednostki jako "anarchiczne błędy". Ayn Rand przestrzega przed anarchizmem jeszcze silniej, nazywając go abstrakcją, która nie mogłaby istnieć w rzeczywistości, ponieważ rządy istnieją, by bronić praw ludzi.
Carlo Carrà, Pogrzeb anarchisty Galli, 1911
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 2

Czy umiesz podać współczesne przykłady działań przypominających system mutualistyczny? Jak funkcjonują? Dla kogo są przeznaczone? Zanotuj swoje przemyślenia.

RCYlo6k3mIAjO
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Na jakich zasadach miałyby działać proponowane przez Sorela syndykaty? Jaki warunek byłby konieczny, żeby ta idea się urzeczywistniła?

RGzIudJHC0zdM
(Uzupełnij).