Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1
Zapoznaj się z opisem obrazów z galerii interaktywnej i wyjaśnij, jaki stosunek do ogrodów mają romantycy. Zwróć uwagę na ulubioną formę ogrodów twórców okresu romantyzmu.
Zapoznaj się z opisem obrazów z galerii interaktywnej i wyjaśnij, jaki stosunek do ogrodów mają romantycy. Zwróć uwagę na ulubioną formę ogrodów twórców okresu romantyzmu.
R1QIILw6kTHcz
(Uzupełnij).
R1PkHz96ZKFVQ1
Ilustracja interaktywna przedstawia ogród. Na pierwszym planie widać ścieżkę prowadzącą do niewielkiego stawy. Ścieżka obsadzona jest kolorowymi kwiatami. Wokół stawu widać trawnik i rosnące, duże drzewa. Opis: 1. Józef Mehoffer, Zwarzony ogród, 1929. Obraz przedstawia wielobarwny, porośnięty wysokimi kwiatami ogród. Pomiędzy nimi widoczna jest postać kilkuletniej dziewczynki. Obrzeża ogrodu porastają wysokie, gęste drzewa. Źródło: domena publiczna. Ogród można uznać za formę sztuki, która charakteryzuje się uporządkowaniem i skomponowaniem elementów przyrody. Klasyczne ogrody nie interesowały romantyków, ponieważ były zaprzeczeniem fascynującej ich natury − dzikiej, nieokiełznanej, tajemniczej i nietkniętej przez człowieka. 2. Park Zofiówka z kompleksem zbiorników wodnych, budynków parkowych, budowli i rzeźb. Obraz przedstawia plan dużego parku ukazany z lotu ptaka. Przez rozległy teren przepływa rzeka i jej odnogi. Widoczne są liczne drzewa i krzewy, a także pałac wraz z prowadzącymi do niego alejami i ścieżkami. Park nie jest symetrycznie zaprojektowany, stwarza wrażenie naturalnego. Źródło: Folkerman, Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 Zainteresowaniem polskich romantyków cieszył się park krajobrazowy Zofiówka, który znajduje się w Humaniu na Ukrainie. Nazywany on był „perłą wśród stepów”. W 1794 roku założył go Stanisław Szczęsny Potocki na cześć swojej żony Zofii. Miejsce to pełni funkcję ogrodu pamięci („ogrodu mentalnego”, „pejzażu duszy”) w utworze Seweryna Goszczyńskiego Noc w Zofiówce (1824). 3. St. James’s Park w Londynie, ok. 1745. Obraz przedstawia park. Na pierwszym planie widać szerokie aleje parkowe, które są pełne spacerującej arystokracji. Na drugim planie, na trawie, między drzewami, pasą się krowy. W oddali widać zabudowania pałacowe. Źródło: domena publiczna. Parkami interesował się Juliusz Słowacki, a parki i ogrody odgrywają dużą rolę w jego twórczości. Akt drugi Kordiana rozpoczyna się w Parku św. Jakuba (St. James’s Park) w Londynie: KORDIAN Wyspę łąk porzucono na pałaców stepy, Uciekam tu opodal od wrącego gminu; Lud woli pić dym węgli i zaglądać w sklepy; A ten ogród, czarowna sielanka Londynu, Jak ustęp złoty w nudnym ginie poemacie. Ludzie! wy się tym drzewom przypatrywać macie Jak cudom Boga obok cudów waszej ręki. Drzewa nietknięte, rajskie zachowały wdzięki; Nieraz mgły nadpłynione w kłęby czarne zwiną I liściowym wachlarzem na miasto odwieją. Po sadzawkach łabędzie rozżaglone płyną. Ludzie piaskiem Paktolu węże ścieżek sieją, A łąki flamandzkiego aksamitu puchem. Tam! miasto… Zegar ludzkim kręcący się ruchem, A tu cisza — tu ludźmi nie kwitną ogrody, Ale się po murawach wyperliły trzody… Paktol - rzeka w Turcji (na terytorium starożytnej Lidii); według mitologii greckiej miała obfitować w złoto od czasu, gdy wykąpał się w niej król Midas. . Źródło: Juliusz Słowacki, Kordian, opracowanie E. Sawrymowicz, Wrocław 1952, s. 202., 4. Józef Mehoffer, Słońce majowe, 1907. Obraz przedstawia pałacową oranżerię z przeszklonymi ścianami i dużymi oknami Na pierwszym planie widoczny jest duży krzew różany na wysokim pniu stojący obok stołu. Na drugim planie widać postać kobiety w długiej sukni, która spogląda na ogród przed pałacem. Źródło: domena publiczna. Fantazy Juliusza Słowackiego nazywany jest „satyrą na modę zakładania ogrodów krajobrazowych”. Część akcji dramatu toczy się w sentymentalnym ogrodzie krajobrazowym rodziny Respektów. Dzięki tak skonstruowanej scenerii Słowacki obnaża sztuczność i nieszczerość bohaterów. [1] Źródło: Ryszard Przybylski, Ogrody, [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod redakcją A. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1994, s. 637. 5. Józef Mehoffer, Dworek i ogród w Jankówce, 1914. Obraz przedstawia ogród przed dworkiem stojącym na niewielkim wzniesieniu. Przez ogród wiedzie duża alejka, wzdłuż której rosną różne, wielokolorowe kwiaty i niewielkie drzewa. Dworek zdaje się tonąc w kwiatach. Źródło: domena publiczna. Scena ogrodowa rozgrywa się również w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza. Właścicielką ogródka, który staje się symbolem dziewczęcego uroku, jest Zosia. W sadzie, na brzegu niegdyś zarosłym pokrzywą, Był maleńki ogródek, ścieżkami porznięty, Pełen bukietów trawy angielskiej i mięty. Drewniany, drobny, w cyfrę powiązany płotek Połyskał się wstążkami jaskrawych stokrotek. Grządki, widać, że były świeżo polewane; Tuż stało wody pełne naczynie blaszane, Ale nigdzie nie widać było ogrodniczki; Tylko co wyszła; jeszcze kołyszą się drzwiczki Świeżo trącone, blisko drzwi ślad widać nóżki Na piasku, bez trzewika była i pończoszki; Na piasku drobnym, suchym, białym na kształt śniegu, Ślad wyraźny, lecz lekki, odgadniesz, że w biegu Chybkim był zostawiony nóżkami drobnemi Od kogoś, co zaledwie dotykał się ziemi. . Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Warszawa 1986, s. 11.
Józef Mehoffer, Ścieżka ogrodowa, 1934
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 2

Wypisz tytuły utworów literackich, w których ważną funkcję pełni motyw ogrodu.

RRH5gFRxPpVjm
(Uzupełnij).
Rns6FvvpnpzyP
Nagranie dźwiękowe Juliusz Słowacki Fantazy, Akt I, Scena IV (fragment).
Źródło: Juliusz Słowacki, Fantazy, oprac. M. Inglot, Wrocław 1985, s. 30–32.

Wyjaśnienia pojęć z audiobooka

Torquatto Tasso
Torquatto Tasso

(1544–1595) – włoski poeta renesansowy. Zainteresowanie jego twórczością osiągnęło apogeum w okresie romantyzmu.

Tomasz Padura
Tomasz Padura

(Timisz Padura, Tymko Padura) – polsko‑ukraiński poeta i kompozytor tworzący w wieku XIX. Uczestnik powstania listopadowego. Autor dumek i pieśni w języku polskim i ukraińskim, tłumacz twórczości Adama Mickiewicza. Popularyzator folkloru ukraińskiego.

arak
arak

mocny, aromatyczny alkohol

duma
duma

ukraińska pieśń o rzewnym nastroju, wyrażająca żal po utraconej osobie i tęsknotę za nią

Polecenie 3

Na podstawie informacji zawartych we fragmencie Fantazego odtwórz wygląd ogrodu hrabiostwa Respektów. Zanotuj, jakie dyspozycje hrabina wydała lokajowi. Jaki efekt miało przynieść wykonanie jej poleceń?

R1SG7jCkWns4M
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Wyjaśnij, jakimi motywami kieruje się bohaterka, gdy przygotowuje ogród na wizytę gości. Jak je oceniasz? Jaką osobą, według ciebie, jest hrabina Respektowa?

RFYLCTAdobb4m
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Pod koniec rozmowy hrabina i Kajetan zgodnie stwierdzają, że ogród to kłopot prawdziwyz tym ogrodem biada. Uzasadnij, dlaczego więc nie zostanie on zlikwidowany i zamieniony, na przykład, na ogród warzywny?

RUP1t3xYP0cX0
(Uzupełnij).
Polecenie 6

Wykorzystaj wypowiedzi bohaterów i ustal, co decyduje o romantycznym charakterze ogrodu Respektów.

RsradJwnHnjKg
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Przypomnij wszystkie sceny rozgrywające się w ogrodzie hrabiostwa Respektów. Wymień postacie, które się w nich pojawiają, i określ tematy ich rozmów. Uogólnij spostrzeżenia i wskaż, jakie związki można dostrzec między zachowaniem bohaterów i sposobem, w jaki się wypowiadają, a otaczającą ich przestrzenią.

RP9pgEfM0mfdI
(Uzupełnij).
Polecenie 8
Zapoznaj się ponownie z fragmentem z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza opisującym ogród w Soplicowie. Wyjaśnij, jak obrazowanie poetyckie oddaje charakter tej przestrzeni i sposób życia właścicieli ogrodu.
Zapoznaj się ponownie z fragmentem z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza opisującym ogród w Soplicowie. Wyjaśnij, jak obrazowanie poetyckie oddaje charakter tej przestrzeni i sposób życia właścicieli ogrodu.
R1Z5h6wQfpP7B
(Uzupełnij).
Polecenie 9

Który z ogrodów – Respektów czy Sopliców – jest, twoim zdaniem, bardziej przyjazny? Uzasadnij swój wybór.

R1SuE10SnDBCf
(Uzupełnij).