Każdy człowiek jest w pewnym sensie obserwatorem i jednocześnie badaczem innych osób, które spotyka na swojej drodze. W myślach sporządza ich opis, analizuje cechy charakterystyczne i zachowanie, zauważa podobieństwa i różnice, a także – na podstawie dostępnych informacji – wyraża swoją opinię o poznanych ludziach. W ten sposób tworzy prywatną charakterystykę postaci.

Jak napisać charakterystykę

Charakterystyka to forma wypowiedzi ustnej lub pisemnej, która ma na celu przedstawienie cech zewnętrznych i wewnętrznych postaci rzeczywistej, literackiej lub fikcyjnej. Analizie podlega nie tylko zewnętrzny wygląd prezentowanej osoby (jak w wypadku opisu postaci), lecz również jej sposób zachowania, charakter, intelekt, styl życia i wyznawane poglądy. Szczególną formą charakterystyki jest autocharakterystyka, czyli próba przedstawienia samego siebie.

Jak napisać dobrą charakterystykę? Nie ma jednego ogólnie przyjętego schematu. Można zacząć od przedstawienia informacji ogólnych, a potem opisać szczegóły, można też rozpocząć od prezentacji najważniejszych cech postaci, następnie zaś przejść do mniej istotnych. Ważne jest, by charakterystyka miała wstęp, rozwinięcie i zakończenie.

W części wstępnej krótko należy przedstawić charakteryzowaną osobę i podać podstawowe informacje na jej temat (np.: Jak się nazywa? Skąd pochodzi? Ile ma lat? Gdzie mieszka?).

Rozwinięcie stanowi główną i najobszerniejszą część charakterystyki. W tej części pracy należy skupić się nie tylko na cechach zewnętrznych przedstawianej osoby i ważnych dla niej życiowych wydarzeniach (tzw. charakterystyka zewnętrzna), ale również opisać jej charakter, sposób zachowania, zainteresowania i wyznawane wartości (tzw. charakterystyka wewnętrzna).

Ostatnia część charakterystyki (zakończenie) zawiera opinię piszącej/piszącego na temat prezentowanej postaci.

Przykładowe elementy charakterystyki postaci

Najczęstsze błędy pojawiające się podczas redagowania charakterystyki postaci:

• pisanie nie na temat,

• brak przemyślanej koncepcji całości,

• zbyt obszerny opis wyglądu zewnętrznego (zamiast charakterystyki – opis postaci),

• pominięcie opisu cech wewnętrznych postaci (tj. jej usposobienia, cech charakteru, zainteresowań, poglądów),

• brak oceny postaci (lakoniczne wnioski, brak uzasadnienia oceny),

• występowanie zdań niepołączonych ze sobą w sposób spójny i logiczny,

• ubogie słownictwo (zbyt częste powtarzanie wyrazów „mieć” i „być”),

• błędy gramatyczne, błędy ortograficzne i błędy interpunkcyjne.

Charakterystykę postaci można spotkać zarówno w tekstach literackich (w prozie, poezji, dramacie), jak i w pismach urzędowych, wypowiedziach dziennikarskich czy retorycznych, a także w pracach naukowych. Elementy charakterystyki pojawiają się również m.in. w liście motywacyjnym, scenariuszu filmowym, mowie pochwalnej i w definicji naukowej. W zależności od intencji piszącej/piszącego charakterystyce można nadać nastrój poważny, żartobliwy, ironiczny.

Zadaniowo (I)

Zadaniowo (II)