Przeprowadzono doświadczenie chemiczne polegające na zbadaniu podstawowych właściwości kwasu octowego.

Problem badawczy:

Jakie właściwości fizyczne ma kwas octowy?

Hipoteza:

Kwas octowy jest cieczą rozpuszczalną w wodzie.

Co było potrzebne:

• kwas octowy;

• woda;

• dwa cylindry miarowe o objętości $10 {\text{cm}}^3$.

Przebieg doświadczenia:

Do cylindra miarowego wlano $3 {\text{cm}}^3$ kwasu octowego. Następnie określono jego stan skupienia oraz barwę.  Zbadano również zapach (delikatnie nawiewając dłonią pary w stronę nosa). Pamiętaj jednak, że zapach to jedna z właściwości chemicznych, a nie fizycznych. Do drugiego cylindra miarowego wlano $3 {\text{cm}}^3$ wody, a następnie ostrożnie przelano kwas octowy do cylindra z wodą oraz odczytano objętość powstałej mieszaniny.

Obserwacje:

Kwas octowy jest bezbarwną cieczą (o charakterystycznym zapachu). Po wymieszaniu kwasu octowego z wodą powstała mieszanina jednorodna, która zajęła objętość około $\mathrm{5,8} {\text{cm}}^3$.

Weryfikacja hipotezy:

Postawiona hipoteza okazała się prawdziwa. Kwas octowy jest cieczą rozpuszczalną w wodzie.

Wnioski:

Kwas octowy bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jego rozpuszczaniu towarzyszy zjawisko kontrakcji objętości. Polega ono na zmianie objętości mieszaniny wskutek oddziaływań międzycząsteczkowych składników mieszaniny.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, polegające na zbadaniu procesu dysocjacji elektrolitycznej kwasu octowego.

Problem badawczy:

Czy wodny roztwór kwasu octowego ulega dysocjacji jonowej?

Hipoteza:

Jeżeli w roztworze wodnym kwasów karboksylowych są obecne jony, to zauważymy przewodnictwo elektryczne.

Co było potrzebne:

• $10\%$ wodny roztwór kwasu octowego (tzw. ocet);

• zlewka o pojemności $50 {\text{cm}}^3$;

• aparat do pomiaru przewodnictwa elektrycznego.

Przebieg doświadczenia:

Zlewkę napełniono wodnym roztworem kwasu octowego o stężeniu $10\%$ do około $\frac{1}{5}$ objętości. Następnie zanurzono w zlewce elektrody aparatu do pomiaru przewodnictwa i obserwowano uwagę, czy żarówka się zaświeciła.

Obserwacje:

Żarówka aparatu do pomiaru przewodnictwa elektrycznego zaświeciła się.

Weryfikacja hipotezy:

Postawiona hipoteza okazała się prawdziwa. Kwas octowy ulega dysocjacji elektrolitycznej.

Wnioski:

Przewodnictwo elektryczne roztworu potwierdziło obecność jonów w roztworze. Kwas etanowy ulega dysocjacji elektrolitycznej. Zapis równania dysocjacji jonowej kwasu octowego:

${\text{CH}}_3\text{COOH}+{\text{H}}_2\text{O}\rightleftarrows {\text{CH}}_3{\text{COO}}^{-}+{\text{H}}_3{\text{O}}^{+}$

$\text{kwas octowy}+\text{woda}\rightleftarrows \text{anion octanowy}+\text{jon hydroniowy}$

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, polegające na zbadaniu odczynu roztworu kwasu octowego.

Problem badawczy:

Jaki odczyn wykazuje wodny roztwór kwasu octowego?

Hipoteza:

Kwas octowy wykazuje odczyn kwasowy.

Co było potrzebne:

• $10\%$ wodny roztwór kwasu etanowego (tzw. ocet);

• roztwór oranżu metylowego;

• uniwersalny papierek wskaźnikowy;

• dwie probówki.

Przebieg doświadczenia:

Do dwóch probówek nalano po około $3 {\text{cm}}^3$ wodnego roztworu kwasu etanowego o stężeniu $10\%$. Do jednej z probówek nalano kilka kropli roztworu oranżu metylowego, po czym zawartość probówki zamieszano. Z drugiej probówki pobrano za pomocą pręcika szklanego kilka kropli roztworu i naniesiono na uniwersalny papierek wskaźnikowy.

Obserwacje:

Po wprowadzeniu oranżu metylowego roztwór zabarwił się na kolor czerwony. Uniwersalny papierek wskaźnikowy również zabarwił się na kolor czerwony.

Weryfikacja hipotezy:

Postawiona hipoteza okazała się prawdziwa. Roztwór kwasu octowego ma odczyn kwasowy.

Wnioski:

Wodny roztwór kwasu octowego ma odczyn kwasowy – zarówno oranż metylowy, jak i uniwersalny papierek wskaźnikowy przyjmują barwę czerwoną w roztworze wodnym tego kwasu. Za odczyn kwasowy odpowiedzialne są kationy oksoniowe, które powstają podczas dysocjacji jonowej kwasu octowego w wodzie.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, polegające na zbadaniu reakcji kwasu octowego z wodnym roztworem wodorotlenku sodu (zasadą sodową).

Problem badawczy:

Co powstaje w wyniku reakcji kwasu octowego z zasadą sodową?

Hipoteza:

W reakcji kwasu octowego z zasadą sodową powstaje sól i woda.

Co było potrzebne:

• $10\%$ wodny roztwór kwasu octowego (tzw. ocet);

• wodny roztwór wodorotlenku sodu (zasada sodowa);

• wodny roztwór oranżu metylowego;

• probówka.

Przebieg doświadczenia:

Do probówki wlano około $3 {\text{cm}}^3$ wodnego roztworu kwasu octowego o stężeniu $10\%$. Następnie dodano trzy krople wodnego roztworu oranżu metylowego. Do tak przygotowanej mieszaniny dodawano kroplami zasadę sodową i obserwowano zachodzące zmiany.

Obserwacje:

Po dodaniu oranżu metylowego do probówki z kwasem octowym, roztwór przybrał czerwoną barwę. W trakcie dodawania roztworu roztworu wodorotlenku sodu następowała stopniowa zmiana zabarwienia na żółtą.

Weryfikacja hipotezy:

Postawiona hipoteza okazała się prawdziwa. W reakcji kwasu octowego z zasadą sodową powstaje sól i woda.

Wnioski:

Kwas octowy reaguje z zasadą sodową. W wyniku reakcji powstaje sól – octan sodu – oraz woda.

${\text{CH}}_3\text{COOH}+\text{NaOH}\to {\text{CH}}_3\text{COONa}+{\text{H}}_2\text{O}$

$\text{kwas octowy}+\text{wodorotlenek sodu}\to \text{octan sodu}+\text{woda}$

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, polegające na zbadaniu reakcji kwasu octowego z magnezem.

Problem badawczy:

Co powstaje w wyniku reakcji kwasu octowego z magnezem?

Hipoteza:

W reakcji kwasu octowego z magnezem powstaje sól i wodór.

Co było potrzebne:

• $10\%$ wodny roztwór kwasu octowego (tzw. ocet);

• wiórki magnezowe;

• probówka;

• łuczywo drewniane;

• palnik spirytusowy;

• zapałki.

Przebieg doświadczenia:

Do probówki wlano około $3 {\text{cm}}^3$ wodnego roztworu kwasu octowego. Następnie do probówki wrzucono niewielką ilość wiórków magnezowych i obserwowano zachodzące zmiany. W kolejnym kroku za pomocą palnika spirytusowego zapalono łuczywo i zbliżono je do wylotu probówki. Zwrócono uwagę na efekty dźwiękowe reakcji.

Obserwacje:

Wydziela się bezbarwny, bezwonny gaz. Wiórki magnezowe roztwarzają się. Zbliżenie palącego łuczywa do wylotu probówki powoduje efekt dźwiękowy – „szczeknięcie”.

Weryfikacja hipotezy:

Postawiona hipoteza okazała się prawdziwa. W reakcji kwasu octowego z magnezem powstaje sól i wodór.

Wnioski:

Wydzielającym się gazem jest wodór. Zachodzi reakcja zgodna z równaniem:

$2 {\text{CH}}_3\text{COOH}+\text{Mg}\to {\left({\text{CH}}_3\text{COO}\right)}_2\text{Mg}+{\text{H}}_2$

$\text{kwas octowy}+\text{magnez}\to \text{octan magnezu} \left(\text{etanian magnezu}\right)+\text{wodór}$

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, polegające na zbadaniu reakcji kwasu octowego z tlenkiem miedzi($\text{II}$).

Problem badawczy:

Co powstaje w wyniku reakcji kwasu octowego z magnezem tlenkiem miedzi($\text{II}$)?

Hipoteza:

W reakcji kwasu octowego z tlenkiem miedzi($\text{II}$) powstaje sól i woda.

Co było potrzebne:

• $10\%$ wodny roztwór kwasu octowego (tzw. ocet);

• tlenek miedzi($\text{II}$);

• probówka;

• palnik spirytusowy;

• zapałki;

• łyżeczka.

Przebieg doświadczenia:

Do probówki wlano około $3 {\text{cm}}^3$ wodnego roztworu kwasu octowego, po czym wrzucono do niej niewielką ilość tlenku miedzi($\text{II}$) (na koniec łyżeczki). Tak przygotowaną mieszaninę ostrożnie ogrzewana nad palnikiem spirytusowym. Obserwowano zachodzące zmiany.

Obserwacje:

Po lekkim ogrzaniu, czarne ciało stałe ulega roztworzeniu i powstaje niebieski roztwór.

Weryfikacja hipotezy:

Postawiona hipoteza okazała się prawdziwa. W reakcji kwasu octowego z tlenkiem miedzi($\text{II}$) powstaje sól i woda.

Wnioski:

Tlenek miedzi($\text{II}$) reaguje z kwasem octowym. Po lekkim ogrzaniu, powstaje niebieski roztwór. Produktami reakcji są sól – octan miedzi($\text{II}$) – i woda.

$2 \text{COOH}+\text{CuO}\to {\left({\text{CH}}_3\text{COO}\right)}_2\text{Cu}+{\text{H}}_2\text{O}$

$\text{kwas octowy}+\text{tlenek miedzi}\left(\text{II}\right)\to \text{octan miedzi}\left(\text{II}\right) \left(\text{etanian miedzi}\left(\text{II}\right)\right)+\text{woda}$