bg‑azure

Nowadays many things that surround us are obvious to us. You know why a ball falls if you let it go or you can explain why your eyes are the same colour as your mother’s. Can you imagine the world without this knowledge? Read about famous scientists of the past and find out how their discoveries have changed the world.

Obecnie wiele rzeczy, które nas otacza, jest dla nas oczywistych. Wiesz, dlaczego piłka spadnie, jeżeli ją puścisz, lub potrafisz wyjaśnić, dlaczego twoje oczy są tego samego koloru, co oczy twojej mamy. Czy możesz wyobrazić sobie świat bez tej wiedzy? Zapoznaj się z tekstem o słynnych naukowcach z przeszłości i dowiedz się, jak ich odkrycia zmieniły świat.

R1GIA7LguvSPE
Italian scientist, Galileo Galilei, and his invention: the telescope
Włoski naukowiec Galileusz (Galileo Galilei) i jego wynalazek – teleskop
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com [dostęp 13.05.2022], domena publiczna.
Exercise 1

Match the names of famous scientists with their achievement.

Połącz imiona i nazwiska naukowców z ich dokonaniami.

RKotdNo91Gk7H
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
R1BQbijhKfgfL1
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Katalog interaktywny składa się z jedenastu ilustracji przedstawiających ważne wynalazki lub osiągnięcia oraz ich twórców. Do każdej ilustracji zostały przypisane dwa punkty interaktywne z numerami  1 i 2. Po naciśnięciu numeru 1 można przeczytać tekst przypisany do danego punktu interaktywnego. Po naciśnięciu numeru 2 można odsłuchać nagranie przypisane do danego punktu interaktywnego.

Transkrypcja do nagrań znajduje się poniżej.

11
The Greatest Scientists of the Past

Ilustracja pierwsza przedstawia niewielki stolik nakryty jasnym obrusem, na którym po prawej stronie widoczna jest stara księga w skórzanej oprawie, na okładce której widoczny jest napis: „The Greatest Scientists of the Past”, a po lewej stronie stary, zabytkowy mikroskop. Za mikroskopem i księgą widać leżący stetoskop i książkę w szarej oprawie. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: The world would be a different place without scientists and their discoveries, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

Sir Isaac Newton

Ilustracja druga przedstawia otwartą starą księgę z pożółkłymi kartkami. Na karcie po lewej stronie widoczny jest portret przedstawiający mężczyznę w średnim wieku, z półdługimi, lekko siwymi włosami, ubranego w ciemny, szeroki płaszcz, spod którego wystaje fragment jasnej koszuli. Mężczyzna ma głowę skierowaną w prawo i złożone na wysokości pasa dłonie. Poniżej portretu widoczny jest napis: Sir Isaac Newton 1643–1727 Mathematician, physicist, astronomer, alchemist. Na karcie po lewej stronie widoczny jest tekst: Sir Isaac Newton was a genius of his times. He was a professor at the University of Cambridge and the President of the Royal Society. „What did he discover?” Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: The moment of his discovery of gravitation, when he saw an apple falling, is very famous, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

An apple inspired the laws of universal gravitation.

Ilustracja trzecia przedstawia dłoń trzymającą piękne, czerwone jabłko z zielonymi listkami. W dolnej części widoczny jest napis:  An apple inspired the laws of universal gravitation. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: We don’t know if the apple anecdote is true, but it is a good illustration of how gravitation works, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

Charles Darwin

Ilustracja czwarta przedstawia otwartą starą księgę z pożółkłymi kartkami. Na karcie po lewej stronie widoczne jest czarno‑białe zdjęcie przedstawiające siedzącego mężczyznę w starszym wieku, zwróconego w lewo, z krótkimi włosami z tyłu głowy, łysiejącego. Mężczyzna jest ubrany w ciemną marynarkę, kraciastą kamizelkę, spod której wystaje fragment jasnej koszuli z apaszką, oraz kraciaste spodnie. Mężczyzna patrzy w lewo przed siebie, jego prawa dłoń leży na oparciu, a lewa na udzie. Poniżej zdjęcia widoczny jest napis: Charles Darwin 1809–1882 Geologist, biologist. Na karcie po lewej stronie widoczny jest tekst: Charles Darwin, born in 1809 in Shrewsbury, died in 1882 in a village in Greater London. The author of „On the Origin of Species” and theory of evolution and natural selection. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: Darwin's theory of evolution by natural selection revolutionised biology. It helped us understand why there are so many different species of plants and animals on Earth, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

Evolution

Ilustracja piąta przedstawia pięć rzeźb z brązu prezentujących ewolucję człowieka. Od lewej widoczna jest małpa człekokształtna, australopitek, człowiek zręczny, neandertalczyk i człowiek myślący. W lewym dolnym rogu widoczny jest napis: Evolution. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: The theory of evolution by natural selection was the result of many years of travelling and observing how different animals adapted to their environments, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

Alexander Fleming

Ilustracja szósta przedstawia otwartą starą księgę z pożółkłymi kartkami. Na karcie po lewej stronie widoczne jest czarno‑białe zdjęcie przedstawiające siedzącego przy blacie mężczyznę w starszym wieku, zwróconego w prawo, patrzącego w obiektyw. Mężczyzna ma krótkie, siwe włosy, jest ubrany w biały fartuch, ciemną kamizelkę, spod której wystaje fragment białej koszuli z ciemną muszką. Mężczyzna w prawej dłoni trzyma jakiś przyrząd, którym dotyka szkiełka trzymanego w lewej dłoni. Na blacie widoczne są różne pojemniki wypełnnione menzurkami i szklanymi próbkami. Poniżej zdjęcia widoczny jest napis: Alexander Fleming 1881–1955 Physician and microbiologist. Na karcie po lewej stronie widoczny jest tekst: Alexander Fleming discovered the world’s first antibiotic, penicillin. He did that while he was observing mould. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: Sir Alexander Fleming was a Scottish scientist. He did some research on bacteria and mould, which is an organism that can grow in unfresh food, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

The invention of penicillin

Ilustracja siódma przedstawia sześciobok wypełniony czerwoną substancją, na powierzchni której widoczne są kolonie zielonej pleśni z białymi obwódkami. W lewym dolnym rogu widoczny jest napis: The invention of penicillin. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: The discovery of penicillin was completely accidental, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

Dorothy Hodgkin

Ilustracja ósma przedstawia otwartą starą księgę z pożółkłymi kartkami. Na karcie po lewej stronie widoczne jest czarno‑białe zdjęcie przedstawiające portret kobiety w średnim wieku, patrzącej w obiektyw. Kobieta ma półdługie, ciemne włosy, lekko się uśmiecha i jest ubrana w ciemną marynarkę, spod której wystaje fragment jasnej koszuli. Poniżej zdjęcia widoczny jest napis: Dorothy Hodgkin 1910–1994 Chemist. Na karcie po lewej stronie widoczny jest tekst: Dorothy Hodgkin discovered the atomic structure of penicillin, vitamin B12, and insulin. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: Dorothy Hodgkin was a British chemist, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

Insulin

Ilustracja dziewiąta przedstawia wieżę zbudowaną z kostek białego cukru, w środku której widoczne są kostki cukru, na których leży strzykawka. W lewym dolnym rogu widoczny jest napis: Insulin. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: Insulin is one of the hormones produced by our bodies, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

Rosalind Franklin

Ilustracja dziesiąta przedstawia otwartą starą księgę z pożółkłymi kartkami. Na karcie po lewej stronie widoczne jest czarno‑białe zdjęcie przedstawiające kobietę w średnim wieku, stojącą nad mikroskopem i patrzącą w okular mikroskopu. Kobieta ma krótkie, jasne włosy, pochyloną głowę i jest ubrana w ciemną sukienkę. Poniżej zdjęcia widoczny jest napis: Rosalind Franklin 1920–1958 Biophysicist and X‑ray crystallographer. Na karcie po lewej stronie widoczny jest tekst: Rosalind Franklin discovered DNA’s double helix. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: Rosalind Franklin was born in 1920, in London, England. She was a biophysicist and did some very important work in the area of molecular biology, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

DNA properties

Ilustracja jedenasta przedstawia helisę, czyli fragment cząsteczek DNA złożonych z dwóch równoległych łańcuchów, skręconych spiralnie wokół wspólnej osi. W lewym dolnym rogu widoczny jest napis: DNA properties. Do zdjęcia przypisane są dwa punkty interaktywne: pod numerem 1 znajduje się tekst: DNA is a special code found in every living organism. It carries instructions for how that organism should grow, look, and function, a pod numerem 2 znajduje się nagranie.

TRANSCRIPTazurewhite
Exercise 2

Read the sentences about British scientists mentioned in the catalogue and match them with their names. 

Przeczytaj zdania na temat brytyjskich naukowców wspomnianych w katalogu. Połącz je z właściwymi imionami i nazwiskami.

Rf1CDrGMdyNwy
1. The scientist who worked on DNA’s structure was called.
A) Charles Darwin
B) Rosalind Franklin
C) Dorothy Hodgkin

2. The scientist who is famous for the theory of evolution was called.
A) Alexander Fleming
B) Charles Darwin
C) Rosalind Franklin

3. The scientist who is responsible for the laws of motion and gravitation was called.
A) sir Isaac Newton
B) Charles Darwin
C) Alexander Fleming

4. The chemist who discovered the atomic structure of penicillin, vitamin B12, and insulin was called.
A) Dorothy Hodgkin
B) Rosalind Franklin
C) Alexander Fleming

5. The scientist who is known for his invention of penicillin was called.
A) Sir Isaac Newton
B) Charles Darwin
C) Alexander Fleming
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 3

Match the words to their Polish translations.

Połącz wyrazy z ich polskimi odpowiednikami.

RBoObjsNX7JIk
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 4

Drag and drop the words to make correct sentences.

Przeciągnij i upuść wyrazy, aby utworzyć poprawne zdania.

R15uJ2F49Pe1C
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.