bg‑azure

Marie Skłodowska‑Curie was a Polish scientist. She is famous for her discovery of two elements, radium and polonium. Read the text about the double winner of the Nobel Prize to learn more about her life.

Maria Skłodowska‑Curie była polską naukowczynią. Jest znana z odkrycia dwóch pierwiastków: radu i polonu. Przeczytaj tekst o podwójnej noblistce oraz jej życiu.

R1BzL3OtUHRAI
Marie Skłodowska-Curie is often called a Polish-born French scientist, because despite being born in Poland she studied and spent her adult life in France
Maria Skłodowska‑Curie jest często nazywana polsko‑francuską naukowczynią, ponieważ mimo tego, że urodziła się w Polsce, studiowała we Francji i tam spędziła całe swoje dorosłe życie
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com [dostęp 13.05.2022], domena publiczna.
Exercise 1

Match the following words to their translations.

Połącz poniższe wyrazy z ich tłumaczeniami.

RD1sdOAMsnyVs
goggles Możliwe odpowiedzi: 1. fizyk/fizyczka, 2. pierwiastki, 3. gogle, okulary ochronne, 4. fartuch, 5. sprzęt naukowy lab coat Możliwe odpowiedzi: 1. fizyk/fizyczka, 2. pierwiastki, 3. gogle, okulary ochronne, 4. fartuch, 5. sprzęt naukowy elements Możliwe odpowiedzi: 1. fizyk/fizyczka, 2. pierwiastki, 3. gogle, okulary ochronne, 4. fartuch, 5. sprzęt naukowy scientific equipment Możliwe odpowiedzi: 1. fizyk/fizyczka, 2. pierwiastki, 3. gogle, okulary ochronne, 4. fartuch, 5. sprzęt naukowy physicist Możliwe odpowiedzi: 1. fizyk/fizyczka, 2. pierwiastki, 3. gogle, okulary ochronne, 4. fartuch, 5. sprzęt naukowy
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 1

Drag and drop the labels to the correct places in the picture showing a scientist’s laboratory.

Przeciągnij podpisy w odpowiednie miejsca na zdjęciu przedstawiającym laboratorium.

RAIrCHP8cBd1j
Mężczyzna w fartuchu laboratoryjnym, maseczce i okularach ochronnych pracuje w laboratorium chemicznym. Trzyma pipetę i dozownik, obok niego na stole stoi zlewka. Przed nim znajduje się zestaw aparatury do analizy chemicznej z probówkami, rurkami i podłączonymi kablami. W tle widoczne są inne urządzenia laboratoryjne oraz okno z żaluzjami.
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com [dostęp 13.05.2022], domena publiczna.

Read the text about Marie Skłodowska‑Curie and do the exercises.

Przeczytaj tekst o Marii Skłodowskiej‑Curie i wykonaj ćwiczenia.

Biography of Madame Curie
Anna Olewińska‑Byliniak Biography of Madame Curie

Maria Skłodowska‑Curie, also called Marie Curie or Madame Curie, was a world famous Polish physicistphysicistphysicist and chemistchemistchemist. She had wanted to become a scientistscientistscientist since she was a child. She believed that science could solve problemssolve problems [solve a problem]solve problems and change the world.

Marie was born in Warsaw in 1867. Her parents were teachers, and she was an excellent student. Polish universities didn’t accept women at the time, so in 1891 she went to Paris to her sister. She wanted to start her education in Sorbonne. She earned degreesdegrees [degree]degrees in physics and maths. While she was studying she met her future husband, Pierre Curie. They worked together, doing researchdoing research [conduct research]doing research on radioactivityradioactivityradioactivity.

Marie and Pierre didn’t have a professional scientific laboratory. They did experimentsdid experiments [do an experiment]did experiments and worked in a shedshedshed. Despite that, they discovereddiscovered [discover]discovered two chemical elementselements [element]elements, radiumradiumradium and poloniumpoloniumpolonium. Marie also provedproved [prove]proved her theory about radioactivity after she had observed Henri Becquerel at his work. They won the Nobel Prize in Physics in 1903.

In 1906 her husband died in an accident. Marie was brokenbrokenbroken. Later that year, she became the first female professor at Sorbonne university in France. Five years later, Marie won the second Nobel Prize in Chemistry. This is how she became the first person to win the Nobel prize in two scientific fieldsscientific fields [scientific field]scientific fields and the first woman to receive the Nobel Prize in Chemistry.

She was successful, but her health was getting worse. She died in 1934, French scientists later discovered this was because of harmfulharmfulharmful radiation. In 1995, hers and her husband’s bodies were moved to the Pantheon in Paris.

1 Źródło: Anna Olewińska‑Byliniak, licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 2

Read the text, choose all the correct answers about Marie Skłodowska‑Curie. There are 4.

Przeczytaj tekst. Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi dotyczące Marii Skłodowskiej‑Curie. Jest ich cztery.

RGYMAwbxF8PU9
1. She was only a physicist.
2. She was a physicist and chemist.
3. She conducted research on energy.
4. She wanted to be a scientist as a child.
5. She was born in Poland and studied there.
6. She was the only person to win the Nobel Prize twice in two scientific fields.
7. Together with her husband Pierre they discovered new elements, radium
and polonium.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 3

Match the verbs and phrases to their definitions.

Połącz czasowniki i zwroty z ich definicjami.

RhvIaMfln5Sm0
do research Możliwe odpowiedzi: 1. to collect information about something, 2. to find a solution, 3. to find something for the first time, 4. to show that something is true, 5. to perform actions to learn something new, 6. to look at something carefully for some time do experiments Możliwe odpowiedzi: 1. to collect information about something, 2. to find a solution, 3. to find something for the first time, 4. to show that something is true, 5. to perform actions to learn something new, 6. to look at something carefully for some time observe Możliwe odpowiedzi: 1. to collect information about something, 2. to find a solution, 3. to find something for the first time, 4. to show that something is true, 5. to perform actions to learn something new, 6. to look at something carefully for some time prove Możliwe odpowiedzi: 1. to collect information about something, 2. to find a solution, 3. to find something for the first time, 4. to show that something is true, 5. to perform actions to learn something new, 6. to look at something carefully for some time discover Możliwe odpowiedzi: 1. to collect information about something, 2. to find a solution, 3. to find something for the first time, 4. to show that something is true, 5. to perform actions to learn something new, 6. to look at something carefully for some time solve problems Możliwe odpowiedzi: 1. to collect information about something, 2. to find a solution, 3. to find something for the first time, 4. to show that something is true, 5. to perform actions to learn something new, 6. to look at something carefully for some time
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 4

Drag and drop the words to make a logical text about Marie Skłodowska‑Curie.

Przeciągnij i upuść wyrazy, aby utworzyć logiczny tekst o Marii Skłodowskiej‑Curie.

R1H4dwMsNGhPJ
Marie Skłodowska-Curie was a world famous Polish scientist. She     1. 1. laboratory, 2. scientific fields, 3. elements, 4. discovered, 5. conducted     research on radioactivity. She     2. 1. laboratory, 2. scientific fields, 3. elements, 4. discovered, 5. conducted     two chemical     3. 1. laboratory, 2. scientific fields, 3. elements, 4. discovered, 5. conducted,     radium and polonium. Together with her husband they won the Nobel Prize, and she was the only person to win the prize in two     4. 1. laboratory, 2. scientific fields, 3. elements, 4. discovered, 5. conducted.     Interestingly, they didn’t have a specialised     5. 1. laboratory, 2. scientific fields, 3. elements, 4. discovered, 5. conducted;     they worked in a shed.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 5

Your classmate was absent from class and asked for your notes from the English lesson. After reading the text, write him the most important facts about Marie Skłodowska‑Curie in three or four points.

Twój kolega z klasy był nieobecny i poprosił o twoje notatki z lekcji angielskiego. Po przeczytaniu tekstu napisz dla niego trzy–cztery punkty z najważniejszymi informacjami o Marii Skłodowskiej‑Curie.

R17ee6twYbXEO
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
GRAMATYKA

Past tenses in biography writing: Past Simple, Past Continuous and Past Perfect

W tej części przypomnisz sobie zasady dotyczące użycia czasów Past Simple, Past ContinuousPast Perfect, które są przydatne m.in. podczas pisania biografii.

  1. Czas Past Simple

Czas Past Simple to czas przeszły dokonany, za pomocą którego opisujemy czynności rozpoczęte i zakończone w przeszłości. Użyjemy go również podczas opisywania serii pewnych czynności lub czynności, które się powtarzały w przeszłości.

a) Tworzenie zdań twierdzących

  • w przypadku czasowników regularnych dodajemy końcówkę -ed.

Przykład: discoverdiscovered

They discovered new chemical elements.Odkryli nowe pierwiastki chemiczne.

  • w przypadku czasowników nieregularnych używamy drugiej formy czasownika.

Przykład: makemade

They made a discovery.Dokonali odkrycia.

b) Tworzenie zdań przeczących

Aby utworzyć przeczenie, potrzebujemy wyrażenia did not (didn’t) oraz czasownika w formie podstawowej.

Przykład:

She didn’t discover anything.Ona nic nie odkryła.

c) Tworzenie pytań

Aby utworzyć pytanie, potrzebujemy wyrazu did oraz czasownika w formie podstawowej. W przypadku pytań szczegółowych musimy wstawić na początku zdania wyraz pytający.

Przykłady:

Did he do this experiment?Czy on wykonał ten eksperyment?

When did he do this experiment?Kiedy on wykonał ten eksperyment?

d) Określenia czasu charakterystyczne dla Past Simple

yesterdaywczoraj

last week/month/yearw ubiegłym tygodniu/miesiącu/roku

in 1985 w 1985 roku

  1. Czas Past Continuous

Czas Past Continuous to czas przeszły niedokonany. Używamy go do opisywania czynności, które trwały w przeszłości, ale nie wiemy, czy się zakończyły.

a) Tworzenie zdań twierdzących

Aby utworzyć zdanie twierdzące, potrzebujemy dwóch elementów: operatora was/were i czasownika z końcówką -ing.

Przykłady:

She was observing this process.Obserwowała ten proces.

They were working together.Pracowali razem.

b) Tworzenie zdań przeczących

Aby utworzyć przeczenie, potrzebujemy dwóch elementów zdania: operatora z wyrazem not, czyli wasn’t lub weren’t, oraz czasownika z końcówką -ing.

Przykłady:

She wasn’t observing this process.Nie obserwowała tego procesu.

They weren’t working together.Nie pracowali razem.

c) Tworzenie pytań

Aby utworzyć pytanie, musimy zastosować inwersję, czyli przesunąć was lub were przed podmiot. Czasownik z końcówką -ing pozostaje bez zmian. W przypadku pytań szczegółowych dodajemy na początku wyraz pytający.

Przykłady:

Was she observing this process?Czy ona obserwowała ten proces?

Why were they working together?Dlaczego oni pracowali razem?

d) Określenia czasu charakterystyczne dla Past Continuous

while - podczas gdy

at 7 p.m. - o siódmej wieczorem

  1. Czas Past Perfect

Czas Past Perfect to czas zaprzeszły. Używamy go, by podkreślić, że czynności, które opisujemy, wydarzyły się przed innymi czynnościami. Zazwyczaj używamy go w zdaniu z innym czasownikiem, aby podkreślić chronologię wydarzeń.

a) Tworzenie zdań twierdzących

Aby utworzyć zdanie twierdzące, musimy użyć operatora had oraz:

  • czasownika z końcówką -ed w przypadku czasowników regularnych

She had discovered two chemical elements before she won the Nobel Prize.Odkryła dwa pierwiastki chemiczne, zanim zdobyła Nagrodę Nobla.

  • trzeciej formy czasownika w przypadku czasowników nieregularnych

They had done many experiments before they proved their theory.Wykonali wiele eksperymentów, zanim udowodnili swoją teorię.

b) Tworzenie zdań przeczących

Aby utworzyć przeczenie, musimy do operatora had dodać not.

Przykład:

She hadn’t made discovery before she won the Nobel Prize. - Nie dokonała odkrycia, zanim zdobyła Nagrodę Nobla.

c)     Tworzenie pytań

Aby utworzyć pytanie, musimy zastosować inwersję, czyli przestawić operator had przed podmiot. Czasownik z końcówką -ed lub w trzeciej formie pozostaje bez zmian.

Przykład:

Had she made discovery before she won the Nobel Prize?Czy ona dokonała odkrycia, zanim zdobyła Nagrodę Nobla?

d) Określenia czasu charakterystyczne dla Past Perfect

before - przed

after - po

Exercise 6

Drag and drop the characteristics of past tenses into the correct categories.

Przyporządkuj cechy charakterystyczne do poszczególnych czasów.

RQAbVb9SQsCfG
Past Simple Możliwe odpowiedzi: 1. czynności rozpoczęte i zakończone w przeszłości, 2. zmieniające się stany w przeszłości, 3. czas niedokonany, 4. seria czynności, 5. czynności powtarzające się w przeszłości, 6. charakterystyczne określenie: before, 7. czas dokonany, 8. czas zaprzeszły, 9. charakterystyczne określenie: while, 10. do tworzenia pytań i przeczeń stosujemy did, 11. czynności, które trwały w przeszłości, 12. charakterystyczne określenia: yesterday, last week, last month, last year, in 1985, 13. budowa: had + 3 forma czasownika (past participle) lub -ed w przypadku czasowników regularnych, 14. budowa: was/were + -ing Past Continuous Możliwe odpowiedzi: 1. czynności rozpoczęte i zakończone w przeszłości, 2. zmieniające się stany w przeszłości, 3. czas niedokonany, 4. seria czynności, 5. czynności powtarzające się w przeszłości, 6. charakterystyczne określenie: before, 7. czas dokonany, 8. czas zaprzeszły, 9. charakterystyczne określenie: while, 10. do tworzenia pytań i przeczeń stosujemy did, 11. czynności, które trwały w przeszłości, 12. charakterystyczne określenia: yesterday, last week, last month, last year, in 1985, 13. budowa: had + 3 forma czasownika (past participle) lub -ed w przypadku czasowników regularnych, 14. budowa: was/were + -ing Past Perfect Możliwe odpowiedzi: 1. czynności rozpoczęte i zakończone w przeszłości, 2. zmieniające się stany w przeszłości, 3. czas niedokonany, 4. seria czynności, 5. czynności powtarzające się w przeszłości, 6. charakterystyczne określenie: before, 7. czas dokonany, 8. czas zaprzeszły, 9. charakterystyczne określenie: while, 10. do tworzenia pytań i przeczeń stosujemy did, 11. czynności, które trwały w przeszłości, 12. charakterystyczne określenia: yesterday, last week, last month, last year, in 1985, 13. budowa: had + 3 forma czasownika (past participle) lub -ed w przypadku czasowników regularnych, 14. budowa: was/were + -ing
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 7

Read the sentences below and choose the correct forms of the verbs.

Przeczytaj poniższe zdania i wybierz odpowiednie formy czasowników.

RrFaSpwtwqjhb
1. Marie Skłodowska-Curie washad been a famous Polish scientist.

2. Marie, whose parents had beenwere being teachers, always loved science.

3. In 1891 she was movingmoved to France and beganhad begun her studies at university.

4. She discoveredhad discovered radium and polonium.

5. While she didwas doing research, she was exposed to high levels of radiation.

6. Big amounts of radiation causedwere causing a disease.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 8

Type the verbs in the correct forms. Use Past Simple, Past Continuous or Past Perfect.

Wpisz czasowniki w odpowiednich formach. Użyj czasu Past Simple, Past Continuous lub Past Perfect.

RmiOjgrEaMMg4
1. Curie     Tu uzupełnij (be)     a scientist. 2. Scientists     Tu uzupełnij (do)     many experiments before they had their results. 3. SShe     Tu uzupełnij (observe)     other scientists’ work while she     Tu uzupełnij (do)     her own research. 4. After she     Tu uzupełnij (discover)     radium and polonium, she won the Nobel Prize. 5. She     Tu uzupełnij (prove)     her hypothesis in 1898.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

broken
broken

/ ˈbrəʊkən /

R1WI7gKPvxwJe1
Nagranie dźwiękowe

załamany/załamana

RD6XJ7eHZY5tQ1
Nagranie dźwiękowe
chemist
chemist

/ ˈkemɪst /

RZskXlh5dXhik1
Nagranie dźwiękowe

chemik/chemiczka

R1D9C8IusmFfB1
Nagranie dźwiękowe
degrees [degree]
degrees [degree]

/ dɪˈɡriːz / / dɪˈɡriː /

R1O9RXJuJecv01
Nagranie dźwiękowe

stopnie naukowe [stopień naukowy]

RQATkI2nRU4wf1
Nagranie dźwiękowe
did experiments [do an experiment]
did experiments [do an experiment]

/ dɪd ɪkˈsperɪmənts / / du: ən ɪkˈsperɪmənt /

RAHJ3ZJ9Mga3F1
Nagranie dźwiękowe

eksperymentowali/eksperymentowały [eksperymentować]

RUoWRcsnAbS4p1
Nagranie dźwiękowe
discovered [discover]
discovered [discover]

/ dɪˈskʌvəd / / dɪˈskʌvə /

RH4erOl170NPk1
Nagranie dźwiękowe

odkryli/odkryły [odkryć]

RmQ59rpSphKZT1
Nagranie dźwiękowe
doing research [conduct research]
doing research [conduct research]

/ ˈduːɪŋ rɪˈsɜːtʃ / / kənˈdʌkt rɪˈsɜːtʃ /

R179LTNjVmXp21
Nagranie dźwiękowe

prowadzenie badań [prowadzić badania]

RYlC2ad3DFd8p1
Nagranie dźwiękowe
elements [element]
elements [element]

/ ˈelɪmənts / / ˈelɪmənt /

R1AIETbSpP4pp1
Nagranie dźwiękowe

pierwiastki [pierwiastek]

RzIJ2bbk4TGio1
Nagranie dźwiękowe
had observed [observe]
had observed [observe]

/ həd əbˈzɜːvd / / əbˈzɜːv /

R1DHPBCbfHAOY1
Nagranie dźwiękowe

obserwował/obserwowała [obserwować]

RcOvFtdPcb4FD1
Nagranie dźwiękowe
harmful
harmful

/ ˈhɑːmfəl /

RpgMZ8HpjmrQI1
Nagranie dźwiękowe

szkodliwe [szkodliwy/szkodliwa]

RuUwkTHRvVaMX1
Nagranie dźwiękowe
physicist
physicist

/ ˈfɪzɪsɪst /

R75yKQcb1ZB3K1
Nagranie dźwiękowe

fizyk/fizyczka

R1F112LOa3bH71
Nagranie dźwiękowe
polonium
polonium

/ pəˈləʊniəm /

R1QLLkcZQ8Veb1
Nagranie dźwiękowe

polon

Rx4hEb6tZC7T71
Nagranie dźwiękowe
proved [prove]
proved [prove]

/ pruːvd / / pruːv /

RtQgt6byuxkKm1
Nagranie dźwiękowe

udowodnił/udowodniła [udowodnić]

RmrQLFmHkP3zr1
Nagranie dźwiękowe
radioactivity
radioactivity

/ ˌreɪdɪəʊækˈtɪvɪti /

RmZjDytS4SEbq1
Nagranie dźwiękowe

radioaktywność

R1dVfc9u9nfGV1
Nagranie dźwiękowe
radium
radium

/ ˈreɪdɪəm /

R1T4t9Uc3oBVk1
Nagranie dźwiękowe

rad

R1cLTwt9a7OB71
Nagranie dźwiękowe
scientific fields [scientific field]
scientific fields [scientific field]

/ ˌsaɪənˈtɪfɪk fiːldz / / ˌsaɪənˈtɪfɪk fiːld /

R16d9tLQDa2D41
Nagranie dźwiękowe

obszary naukowe [obszar naukowy]

R1SVyZhqwe7y61
Nagranie dźwiękowe
scientist
scientist

/ ˈsaɪəntɪst /

R1Hj82i7xk6sw1
Nagranie dźwiękowe

naukowiec/naukowczyni

Rq1BjyTbsM8t11
Nagranie dźwiękowe
shed
shed

/ ʃed /

R13aQpZNdvzjG1
Nagranie dźwiękowe

szopa

RJveIKyU1hKxB1
Nagranie dźwiękowe
solve problems [solve a problem]
solve problems [solve a problem]

/ sɒlv ˈprɒbləmz / / sɒlv ə ˈprɒbləm /

R7sbHENLVCe671
Nagranie dźwiękowe

rozwiązywać problemy [rozwiązać problem]

RoUvRzyfmBhPe1
Nagranie dźwiękowe
uranium
uranium

/ jʊˈreɪnɪəm /

R1RamB2VG3Dqf1
Nagranie dźwiękowe

uran

RZaIuE3kkgbu31
Nagranie dźwiękowe

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0

R1Vp1gjOxc4WS
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.