Konsultacje
Konsultacje środowiskowe
Konsultacje projektu raportu odbyły się w dniach: 25 listopada oraz 2 grudnia 2024 roku. W spotkaniach wzięli udział przedstawiciele różnych środowisk i organizacji pozarządowych związanych z osobami głuchymi i słabosłyszącymi. Wśród zaproszonych gości byli przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej, osoby związane z kształceniem nauczycieli/nauczycielek na kierunku surdopedagogiki, nauczyciele/nauczycielki, dyrektorzy/dyrektorki szkół, rodzice, głusi i słabosłyszący absolwenci/absolwentki szkół.
W trakcie konsultacji skupiono się na najważniejszym zagadnieniu dotyczącym rekomendowanego poziomu biegłości w PJM wśród nauczycieli/nauczycielek, sugerowanych zmianach w standardzie kształcenia oraz innych możliwych do wprowadzenia rozwiązań.
Raport i nakreślone w nim kierunki zmian zostały zaakceptowane przez osoby uczestniczące w konsultacjach. Osoby te zgodziły się z opinią, że niedopuszczalna jest sytuacja, w której nauczyciel/nauczycielka osób głuchych/słabosłyszących używających PJM nie miga i jakakolwiek zmiana w dokumentach prawnych jest koniecznością i, w opinii wielu osób, mocno spóźniona w stosunku do aktualnych potrzeb dzieci głuchych i słabosłyszących. Zgodzono się, że zapisy w standardzie kształcenia muszą ulec zmianie i zostać uaktualnione zgodnie ze współczesną wiedzą i wynikami badań dotyczących edukacji głuchych/słabosłyszących w podejściu dwujęzycznym.
Wyrażono poparcie dla zwiększenia godzin lektoratowych przeznaczonych na naukę polskiego języka migowego na kierunkach kształcących surdopedagogów/surdopedagożki. Osoby zabierające głos zgodziły się, że sugerowany w raporcie poziom biegłości B2 w PJM jest dobrym punktem wyjścia i jest możliwy do osiągnięcia poprzez wprowadzenie odpowiednich zmian w programach kształcenia przyszłych nauczycieli i nauczycielek. Pojawiały się również wystąpienia, które wyrażały niepokój dotyczący realnych możliwości uprzedniego wprowadzenia wielu rozwiązań organizacyjnych, systemowych, by móc faktycznie zrealizować wymóg znajomości PJM wśród nauczycieli na poziomie B2. Jednym z elementów niezbędnych do realizacji tego celu jest przygotowanie i opracowanie wskaźników biegłości językowej na poziomie B1‑C2, opracowanie ustandaryzowanej, ogólnopolskiej certyfikacji z PJM oraz przygotowanie kadry pedagogicznej, specjalistów oraz rodziców.
Wśród zgłoszonych stanowisk pojawiało się zagadnienie motywacji nauczycieli/nauczycielek do nauki PJM, które odnosiłoby się zarówno do finansowej motywacji młodych ludzi, którzy decydują się na wybranie kierunku w ramach edukacji włączającej lub specjalnej, jak i uwzględniałoby chęć dalszego kształcenia się aktywnych nauczycieli/nauczycielek w obszarze polskiego języka migowego. W związku z tym podnoszono także problem niskich naborów na kierunki surdopedagogiczne w całej Polsce i stale zmniejszającą się liczbę specjalistów/spacjalistek. Podkreślono problem braków kadrowych wśród nauczycieli/nauczycielek przedmiotów w szkołach każdego rodzaju.
Zgłaszano również problem braku wsparcia młodych nauczycieli/nauczycielek rozpoczynających pracę zawodową w szkołach z dziećmi z niepełnosprawnościami. Wśród możliwych propozycji rozwiązań wskazywano: opracowanie systemowego wsparcia młodych nauczycieli/nauczycielek, wprowadzenie mentoringu i ścisłej współpracy z doświadczonym nauczycielem/doświadczoną nauczycielką, staż młodych osób nauczycielskich w internatach (w szkołach z internatami dałoby to młodym osobom nauczycielskim szansę na pracę z dziećmi w internacie nawiązując kontakt z uczniami, także rozwijając się językowo), hospitacje, programy szkoleń i inne.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1FDFU66AVT4F
Rekomendowane zmiany w zakresie treści kształcenia oraz poziomu biegłości w PJM nauczycieli/nauczycielek nie są zaplanowane jako zmiany rewolucyjne, które miałyby zostać wprowadzone z dnia na dzień. To oczywiście niemożliwe i stąd wszystkie propozycje zakładają w domyśle rozłożenie ich w czasie oraz określenie „etapu przejściowego”, który umożliwiłby uzyskanie odpowiednich kompetencji aktywnym zawodowo nauczycielom/nauczycielkom. Istotne jest jednak to, by podkreślić brak systemowych narzędzi, które motywowałyby tę grupę zawodową do nauki PJM.
Zmiana wymagań w zakresie rozwijania nauczycielskich kompetencji językowych w PJM wynika z potrzeb grupy uczniów/uczennic głuchych i słabosłyszących, którzy chcą uczyć się za pośrednictwem tego języka. Jest to bezsprzecznie wymaganie racjonalne i powinno zostać spełnione przez nauczycieli/nauczycielki. Nie może jednak stworzyć to sytuacji powiększającej się luki kadrowej, w której nauczyciele/nauczycielki będą rezygnować ze szkół, w których uczą się osoby głuche i słabosłyszące używające w komunikacji PJM, ze względu na fakt, że z różnych powodów nie będą mogli w szybkim czasie zdobyć odpowiednich kompetencji.
Niezbędne są do tego różnorodne sposoby motywacji nauczycieli/nauczycielek (podawano przykładowo: nagrody, wyróżnienia dyrektorskie, zaliczenie znajomości PJM do wymagań awansu zawodowego i inne), a także podkreślano, że niezbędne jest wsparcie systemowe, np. bezpłatne studia podyplomowe PJM dla nauczycieli/nauczycielek, kształcenie tłumaczy/tłumaczek edukacyjnych (jako jedno z możliwych rozwiązań pozwalających na korzystanie na lekcji z tłumacza/tłumaczki PJM, nawet jeśli osoba nauczycielska sama nie ma w nim wysokiej kompetencji lub nie ma jej wcale).
Wymaga to wprowadzenia licznych zmian na różnych poziomach organizacji szkolnictwa wyższego, szkół, edukacji, a także przepisów regulujących pracę nauczycieli/nauczycielek oraz sposoby ich wynagradzania.
