Lesson plan (Polish)
Temat: I wojna światowa i II Rzeczpospolita – powtórzenie wiadomości
Adresat
Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej
Podstawa programowa
XXIV. Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i na początku XX wieku. Uczeń:
6. charakteryzuje spór orientacyjny w latach 1908–1914.
XXV. I wojna światowa. Uczeń:
2. wymienia główne przyczyny wojny – polityczne i gospodarcze, pośrednie i bezpośrednie;
3. omawia specyfikę działań wojennych: wojna pozycyjna, manewrowa, działania powietrzne i morskie;
4. charakteryzuje postęp techniczny w okresie I wojny światowej;
5. opisuje rewolucję i wojnę domową w Rosji.
XXVI. Sprawa polska w czasie I wojny światowej. Uczeń:
1. charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej w przededniu i po wybuchu wojny;
2. omawia umiędzynarodowienie sprawy polskiej: akt 5 listopada 1916 r., rola Stanów Zjednoczonych i rewolucji rosyjskich, deklaracja z 3 czerwca 1918 r.;
3. ocenia polski wysiłek zbrojny i dyplomatyczny, wymienia prace państwowotwórcze podczas wojny.
XXVIII. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. Uczeń:
1. omawia formowanie się centralnego ośrodka władzy państwowej – od październikowej deklaracji Rady Regencyjnej do „Małej Konstytucji”;
2. przedstawia proces wykuwania granic: wersalskie decyzje a fenomen Powstania Wielkopolskiego i powstań śląskich (zachód) – federacyjny dylemat a inkorporacyjny rezultat (wschód);
3. opisuje wojnę polsko‑bolszewicką i jej skutki (pokój ryski).
XXIX. II Rzeczpospolita w latach 1921–1939. Uczeń:
1. charakteryzuje skalę i skutki wojennych zniszczeń oraz dziedzictwa zaborowego;
2. charakteryzuje ustrój polityczny Polski na podstawie konstytucji marcowej z 1921 r.;
3. omawia kryzys demokracji parlamentarnej w Polsce – przyczyny, przebieg i skutki przewrotu majowego;
4. opisuje polski autorytaryzm – rządy sanacji, zmiany ustrojowe (konstytucja kwietniowa z 1935 r.);
5. przedstawia główne kierunki polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej (system sojuszy i politykę równowagi).
XXX. Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczypospolitej. Uczeń:
1. charakteryzuje społeczną, narodowościową i wyznaniową strukturę państwa polskiego;
2. omawia skutki światowego kryzysu gospodarczego na ziemiach polskich;
3. ocenia osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej, a zwłaszcza powstanie Gdyni, magistrali węglowej i Centralnego Okręgu Przemysłowego;
4. podaje najważniejsze osiągnięcia kulturalne i naukowe Polski w okresie międzywojennym.
Ogólny cel kształcenia
Uczeń powtarza wiedzę oraz słownictwo w zakresie tematycznym: I wojna światowa i II Rzeczpospolita
Kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w językach obcych;
kompetencje informatyczne;
umiejętność uczenia się.
Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:
zadawać i odpowiadać na pytania kolegów dotyczące tematu lekcji;
utrwalać materiał z lekcji: Dlaczego wielka? Dlaczego światowa? Wojna 1914–1918; Nie tylko Piłsudski i Dmowski. Ojcowie polskiej niepodległości; Wiem, gdzie Polska jest na mapie. Walka o granice II Rzeczpospolitej; Czy tylko kłótnie i zamachy? Problemy polityczne II RP; Budowa Gdyni i inne osiągnięcia gospodarcze II RP ;
utrwalać słownictwo związane z tematem lekcji.
Metody/techniki kształcenia
aktywizujące
dyskusja.
podające
pogadanka.
programowane
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika.
praktyczne
ćwiczeń przedmiotowych.
eksponujące
pokaz.
Formy pracy
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne
e‑podręcznik;
zeszyt i kredki lub pisaki;
tablica interaktywna, tablety/komputery.
Przebieg lekcji
Przed lekcją
Przed planowaną lekcją powtórzeniową nauczyciel prosi wszystkich uczniów, by przypomnieli sobie materiał e‑podręcznika z działu *I wojna światowa i II Rzeczpospolita*, a wybranych, by na podstawie lekcji przygotowali w oparciu o generator zamieszczony w abstrakcie krzyżówki dla kolegów do pracy na lekcji.
Faza wstępna
Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Prowadzący przypomina uczestnikom zajęć, jakiego obszaru tematycznego będzie dotyczyła lekcja.
Faza realizacyjna
Uczniowie wyświetlają na tablicy interaktywnej opracowane przed lekcją krzyżówki. Zadaniem pozostałych jest odgadnięcie poszczególnych haseł. Po każdej krzyżówce, w oparciu o technikę świateł, uczniowie dokonują oceny pytań (czy są jednoznaczne, logicznie sformułowane). Nauczyciel ocenia pytania pod kątem językowym i udziela informacji zwrotnej.
Ćwiczenie 1. Zadawanie pytań. Uczniowie wykorzystują formularz do zapisania pytań skierowanych do kolegi lub koleżanki w celu sprawdzenia rozumienia wysłuchanego tekstu.
Ćwiczenie 2. Uczniowie, wykorzystując generator zawarty w abstrakcie, przygotowują pytanie testowe dla koleżanki lub kolegi na podstawie fragmentu tekstu.
Uczniowie uzupełniają luki w tekście na temat przyczyn, przebiegu i rezultatów I wojny światowej.
Uczniowie przyglądają się mapie i wykonują ćwiczenia dotyczące gospodarki II Rzeczypospolitej i centralnego Okręgu Przemysłowego.
Poszerzanie i bogacenie słownictwa angielskiego w zakresie zagadnień ujętych w lekcji - uczniowie wykonują zawarte w abstrakcie ćwiczenie językowe. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca
Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.
Praca domowa
Napisz krótką notatkę dotyczącą tematów poruszanych na lekcji.
W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania
Pojęcia
Trójprzymierze – inaczej państwa centralne, tajny obronny układ pomiędzy trzema państwami – Niemcami, Austro‑Węgrami i Włochami (do 1915 r.) w okresie przed i w czasie I wojny światowej. Po odejściu Włoch z Trójprzymierza, termin ten oznaczał sojusz Niemiec, Austro‑Węgier i Turcji, która przystąpiła do porozumienia w sierpniu 1914 r.
Trójporozumienie – inaczej ententa, w czasie I wojny światowej przymierze państw utworzone przez Rosję, Francję i Wielką Brytanię i ich sojuszników.
kolonia – posiadłość państwa, która znajduje się poza jego granicami, ale bezpośrednio mu podlega.
propaganda – działania medialne zmierzając do zmiany poglądów, postaw i zachowań odbiorcy zgodnie z oczekiwaniami propagandzisty.
u‑boot – niemiecki okręt podwodny.
okopy – fortyfikacja ziemna w postaci głębokiego rowu, wykopu chroniąca przed ostrzałem przeciwnika.
pacyfizm – ruch społeczny, którego celem jest propagowanie pokoju i potępienie wszelkich działań wojennych.
Dyplomacja – wszelkie czynności jakie prowadzi państwo w celu rozwiązania w pokojowy sposób problemów międzypaństwowych.
Niepodległość – niezależność państwa od wpływu innych państw, instytucji na swoje działania.
Autorytet – osoba lub instytucja ciesząca się uznaniem i szacunkiem.
Federacja – forma organizacji państwa, które składa się z mniejszych posiadających autonomię państw związkowych, np. stanów, prowincji itp.
Nacjonalizm – pogląd głoszący wyższość danego narodu nad innymi.
Rozejm – inaczej zawieszenie broni, oznacza czasowe wstrzymanie działań zbrojnych między walczącymi stronami.
Plebiscyt – forma głosowania, wyrażenie woli ludności w sprawie przyłączenia jakiegoś spornego terytorium do któregoś z toczących o niego spór państw.
Mediacja – metoda rozwiązywania sporów, w której osoba lub państwo nie będące stroną konfliktu, a ciesząca się zaufaniem, pomaga w znalezieniu kompromisu i dojściem do porozumienia.
Powstanie – wystąpienie ludności przeciwko dotychczasowej władzy lub porządkowi. Często ich celem jest odzyskanie niepodległości państwowej lub przyłączenie jakiegoś spornego terytorium do innego państwa.
Bunt – konspiracyjne wystąpienie, przeważnie grupy wojskowych lub armii, w celu otwartego sprzeciwu wobec panującemu porządkowi prawnemu, któremu podlegają. Powszechnie używa się tego stwierdzenia by opisać wystąpienie wojska przeciwko swoim zwierzchnikom – wojskowym lub cywilnym.
Transparent – różnorodne w formie, barwie, wielkości i rysunku flagi będące znakiem jakiegoś oddziału, stowarzyszenia, miasta lub instytucji. Wywodzi się z dawnych znaków rozpoznawczych, służących do komunikacji między dowództwem a oddziałami.
Wolne miasto – inaczej nazywane miasto‑państwo, współcześnie to miasta istniejące na obszarach spornych, posiadają one własny niezależny samorząd oraz terytorium.
Prezydent – w republice, głowa państwa – osoba stojąca na jego czele.
Sejm – niższa izba parlamentu w Rzeczypospolitej Polskiej, w której zasiadają wybierani w wyborach powszechnych posłowie – dzisiaj jest ich 460. Jest on najwyższym organem władzy ustawodawczej w naszym kraju. Za datę powstania uważa się rok 1493.
Senat – druga izba, tradycyjnie określana jako izba wyższa parlamentu w Rzeczypospolitej Polskiej. Zasiadają w niej senatorowie, współcześnie w liczbie 100.
Parlament – najwyższy organ władzy w kraju, będący jednocześnie organem władzy ustawodawczej. W Polsce tworzy go połączony razem sejm i senat.
Endecja – Narodowa Demokracja, polski ruch polityczny, a następnie partia polityczna, powstała pod koniec XIX wieku, którego założycielem był Roman Dmowski. Główne hasła były oparte na ideologii nacjonalizmu i zostały wyrażone w publikacji Dmowskiego Myśli nowoczesnego Polaka.
Konstytucja – inaczej zwana ustawą zasadniczą. Jest to akt prawny, który najczęściej jest najważniejszym i najwyższym dokumentem stanowiącym prawo z państwie.
Zamach stanu – wystąpienie, często z użyciem siły zbrojnej (wojska, milicji, organizacji paramilitarnych itp.), którego celem jest obalenie istniejącej, legalnej władzy i przejęcie kontroli nad państwem.
Port – miejsce postoju, rozładunku i obsługi statków pasażerskich i handlowych.
Premier – osoba stojąca na czele rządu, pierwszy z ministrów.
Hiperinflacja – bardzo wysoka inflacja, gwałtowny spadek wartości pieniądza.
Waluta – jednostka monetarna, która jest używana w danym kraju. Inaczej nazwa pieniądza.
Wielki kryzys – największy kryzys gospodarczy w XX wieku. Rozpoczął się w USA w 1929 roku i trwał do 1933. Objął swym zasięgiem prawie cały świat.
Giełda – instytucja za pośrednictwem której kupuje się, sprzedaje lub wymienia papiery wartościowe i walutę.
Inwestycja – środki finansowe przeznaczone na powiększenie kapitału lub uzyskanie zysków w przyszłości
Okręg przemysłowy – skupisko zakładów przemysłowych na wybranym, niewielkim obszarze.
Powstanie – wystąpienie ludności przeciwko dotychczasowej władzy lub porządkowi. Często ich celem jest odzyskanie niepodległości państwowej lub przyłączenie jakiegoś spornego terytorium do innego państwa.
Autorytaryzm - ustrój polityczny, w którym o polityce kraju decyduje przywódca i jego najbliższe otoczenie. Decyzje podejmowane przez przywódcę są zatwierdzane przez marionetkowy, będący pod jego kontrolą, parlament. Istotną rolę sprawuje cenzura i policja polityczna, która tłamsi ewentualną działalność opozycyjną.
Teksty i nagrania
World War I and the Second Polish Republic – a repetition lesson
Links to lessons: 1 , 2 , 3 , 4 , 5
Links to the abstracts: 1, 2, 3, 4, 5