Lesson plan (Polish)
Temat: Polska pod zaborami – powtórzenie wiadomości
Adresat
Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej
Podstawa programowa
I. Chronologia historyczna. Uczeń:
4. umieszcza procesy, zjawiska i fakty historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki przyczynowo‑skutkowe.
XX. Ziemie polskie w latach 1815–1848. Uczeń:
1. wskazuje na mapie podział polityczny ziem polskich po kongresie wiedeńskim; (…)
2. przedstawia przyczyny wybuchu powstania listopadowego, charakter zmagań i następstwa powstania dla Polaków w różnych zaborach.
3. omawia położenie Polaków w zaborach pruskim i austriackim, na obszarze ziem zabranych oraz w Rzeczypospolitej Krakowskiej;
4. charakteryzuje główne nurty oraz postacie Wielkiej Emigracji i ruch spiskowy w kraju.
XXII. Powstanie styczniowe. Uczeń:
1. omawia pośrednie i bezpośrednie przyczyny powstania (…);
2. dokonuje charakterystyki działań powstańczych z uwzględnieniem, jeśli to możliwe, przebiegu powstania w swoim regionie;
3. omawia uwłaszczenie chłopów w zaborze rosyjskim oraz porównuje z uwłaszczeniem w pozostałych zaborach;
4. charakteryzuje formy represji popowstaniowych.
XXIII. Europa i świat w II połowie XIX i na początku XX wieku. Uczeń:
4. wymienia nowe idee polityczne i zjawiska kulturowe, w tym początki kultury masowej i przemiany obyczajowe.
XXIV. Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i na początku XX wieku. Uczeń:
1. wyjaśnia cele i opisuje metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej – rusyfikacja, germanizacja (Kulturkampf), autonomia galicyjska;
2. opisuje postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do zaborców – trójlojalizm, praca organiczna, ruch spółdzielczy;
3. opisuje formowanie się nowoczesnej świadomości narodowej Polaków.
Ogólny cel kształcenia
Uczeń powtarza wiedzę oraz słownictwo w zakresie tematycznym: Polska pod zaborami
Kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w językach obcych;
kompetencje informatyczne;
umiejętność uczenia się.
Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:
zadawać i odpowiadać na pytania kolegów dotyczące tematu lekcji;
utrwalać materiał z lekcji: Bić się czy nie bić?; Róbmy swoje! Postawy Polaków pod zaborami; Polacy na emigracji. Głosowanie nogami; Na paryskim bruku i nie tylko – kultura polska XIX wieku na emigracji; A to Polska właśnie – kultura polska pod zaborami;
utrwalać słownictwo związane z tematem lekcji.
Metody/techniki kształcenia
aktywizujące
dyskusja.
podające
pogadanka.
programowane
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika.
praktyczne
ćwiczeń przedmiotowych.
eksponujące
pokaz.
Formy pracy
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne
e‑podręcznik;
zeszyt i kredki lub pisaki;
tablica interaktywna, tablety/komputery.
Przebieg lekcji
Przed lekcją
Przed planowaną lekcją powtórzeniową nauczyciel prosi wszystkich uczniów, by przypomnieli sobie materiał e‑podręcznika z działu *Polska pod zaborami*, a wybranych, by na podstawie lekcji przygotowali w oparciu o generator zamieszczony w abstrakcie krzyżówki dla kolegów do pracy na lekcji.
Faza wstępna
Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Prowadzący przypomina uczestnikom zajęć, jakiego obszaru tematycznego będzie dotyczyła lekcja.
Faza realizacyjna
Uczniowie wyświetlają na tablicy interaktywnej opracowane przed lekcją krzyżówki. Zadaniem pozostałych jest odgadnięcie poszczególnych haseł. Po każdej krzyżówce, w oparciu o technikę świateł, uczniowie dokonują oceny pytań (czy są jednoznaczne, logicznie sformułowane). Nauczyciel ocenia pytania pod kątem językowym i udziela informacji zwrotnej.
Ćwiczenie 1. Zadawanie pytań. Uczniowie wykorzystują formularz do zapisania pytań skierowanych do kolegi lub koleżanki w celu sprawdzenia rozumienia wysłuchanego tekstu.
Ćwiczenie 2. Uczniowie, wykorzystując generator zawarty w abstrakcie, przygotowują pytanie testowe dla koleżanki lub kolegi na podstawie fragmentu tekstu.
Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne, w którym uzupełniają tekst na temat polskiej walki o niepodległość w czasie zaborów.
Poszerzanie i bogacenie słownictwa angielskiego w zakresie zagadnień ujętych w lekcji - uczniowie wykonują zawarte w abstrakcie ćwiczenie językowe. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca
Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.
Praca domowa
Przygotuj pięć pytań dotyczących omawianego obszaru, które mogłyby się znaleźć na kartkówce z lekcji.
W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania
Pojęcia
najeźdźcy - kraje, które siłą przejęły terytorium innego kraju.
represje – nieuczciwe kary nałożone przez państwo na obywateli lub prześladowania w formie odwetu wobec grupy.
Legiony polskie – polskie formacje wojskowe założone we Włoszech, walczące obok Napoleona. Ich celem była walka o niepodległość.
koalicja – porozumienie wielu krajów, grup lub organizacji, mające na celu osiągnięcie wspólnego celu, np. pokonując wroga.
konfiskata – wywłaszczenie części lub całego majątku na rzecz państwa.
emigracja – wyjazd, opuszczenie kraju na dłuższy czas lub na stałe, może być dobrowolna lub przymusowa.
odwilż posewastopolska – okres w historii Rosji po klęsce w wojnie krymskiej, charakteryzujący się pewną liberalizacją życia politycznego.
branka – potoczne określenie poboru do wojska rosyjskiego dokonanego w 1863. Pobór został zarządzony w październiku 1862 z inicjatywy margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, który nie chciał dopuścić do wybuchu powstania.
przymusowa migracja – przymusowy wyjazd do miejsca izolacji, w połączeniu z wywłaszczeniem własności, której nie można było pozostawić bez zgody władz carskich.
pacyfikacja – zwalczanie buntu, powstania lub strajku. Zwykle przy użyciu sił zbrojnych.
uwłaszczenie chłopów - oddawanie ziemi chłopom na własność, w połączeniu ze zniesieniem pańszczyzny.
Ziemie zabrane – obszar utracony przez Rzeczpospolitą podczas rozbiorów na rzecz Rosji, nie wliczały się w nie ziemie Królestwa Polskiego.
Bierny opór – forma sprzeciwu wobec władzy bez użycia przemocy, często związany z obywatelskim nieposłuszeństwem.
Germanizacja – element polityki niemieckiego zaborcy, którego celem było wynarodowienie podbitych narodów. Proces ten polegał na przyswajaniu (często pod przymusem) języka i kultury niemieckiej.
Rusyfikacja – element polityki rosyjskiego zaborcy, którego celem było wynarodowienie podbitych narodów. Proces ten polegał na przyswajaniu (często pod przymusem) języka i kultury rosyjskiej.
Autonomia – możliwość samodzielnego decydowania w pewnych sprawach (najczęściej wewnętrznych) w ramach przynależności do innego, zwierzchniego państwa.
Praca organiczna – podejmowane przez Polaków w XIX w. działania, których celem był rozwój gospodarczy kraju i wzmocnienie ekonomiczne, oświatowe i kulturowe Polaków.
Trójlojalizm – pogląd i postawa części polskiego społeczeństwa po powstaniu styczniowym, która polegała na wyrzeczeniu się dążeń niepodległościowych w zamian za ekonomiczne i kulturalne ustępstwa ze strony zaborców.
głosowanie – metoda podejmowania decyzji, w której uczestnicy oddają głos na kandydata lub decyzję.
głosowanie nogami – pozostawienie miejsca, w którym nie czujemy się dobrze i wybór takiego, które jest lepsze dla naszej przyszłości (np emigracja).
migrant – osoba zmieniająca miejsce zamieszkania.
prześladowania – represje i niedogodności skierowane przeciwko osobom o odmiennej opinii, wierze. Często powodują śmierć lub niezdolność do normalnego życia.
Wielka Emigracja – emigracja Polaków po klęsce powstania listopadowego w 1831 roku, opuszczających kraj z obawy przed prześladowaniami i represjami carskiej władzy. Została nazwana „wielką” nie tyle ze względu na liczebność, co jej charakter – emigrowali głównie ludzie młodzi i wybitne jednostki, które na emigracji tworzyły wybitne dzieła polskiej kultury.
rękopis – zapisany odręcznie tekst, a także oryginał jakiegoś dzieła, utworu, kompozycji.
Sorbona – francuski uniwersytet w Paryżu, założony już w XIII wieku.
Adampol – obecnie Polonezköy – wieś w Turcji na obrzeżach Stambułu założona w 1841 roku przez polskich imigrantów z inicjatywy ks. Adama Czartoryskiego. Była symbolem trwania Polski w czasie zaborów.
Poeta – autor wierszy, poezji. Człowiek o artystycznej duszy.
Kompozytor – autor utworu muzycznego.
Dyrygent – osoba kierująca orkiestrą lub zespołem muzycznym.
Świadomość narodowa – poczucie przynależności do jakiegoś narodu lub nacji oraz jego historii, kultury i historii.
Nagroda Nobla – nagroda przyznawana od 1901 roku ustanowiona przez Alfreda Nobla za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie i społeczne.
Stańczyk – nadworny błazen polskich królów słynący z dowcipu i mądrości. Stańczycy – ugrupowanie polityczne w Galicji, powstałe w latach 60. XIX w.
Galicja – potoczna nazwa ziem zaboru austriackiego.
Galicyjskie ubóstwo – potoczne określenie biedy, niedostatku i zacofania w jakim żyli chłopi z obszarów Galicji.
tożsamość narodowa – poczucie przynależności do jakiegoś narodu. Jej pozytywnym wyrazem jest patriotyzm.
chłop – dawne określenie mieszkańca wsi zajmującego się pracą na roli.
Teksty i nagrania
The partitions of Poland – a repetition lesson
Links to lessons: 1 , 2 , 3 , 4 , 5
Links to the abstracts: 1, 2, 3, 4, 5