Oś czasu. 1566 Dirck van Delen, Niszczenie symboli religijnych, 1630 r. Obraz przedstawia wnętrze katedry po której korytarzach chodzą i biegają ludzie. Wielu z nich ściąga ze ścian religijne pomniki i obrazy i niszczy je. Na pierwszym planie mężczyźni linami obalają pomnik religijnego dostojnika, który znajduje się na podeście wysoko na ścianie. Jeden z nich próbuje zrzucić pomnik stojąc przy nim na drabinie. Fala obrazoburstwa w Niderlandach Fragment listu naocznego świadka wydarzeń w Antwerpii, angielskiego kupca Richarda Clough, z 21 sierpnia 1566 r.Szanowny Panie, […] sprawy były dotychczas w porządku […] ale jak długo tak pozostanie, Bóg wie, ponieważ mieliśmy tutaj w nocy zamieszanie, wszystkie kościoły, kaplice i domy religijne całkowicie zniszczone […]. […] sprawa zaczęła się wczoraj około godziny piątej, […] w kościele Matki Bożej […] rozbili chór […]. Potem zaczęli od obrazu Matki Bożej, który był niesiony po mieście w ostatnią niedzielę, i całkowicie splugawili go i kaplicę, a potem cały kościół […]. I stamtąd część poszła do kościoła parafialnego […].^{Indeks górny Źródło: Relations politiques des Pays-Bas et de L’Angleterre sous le règne de Philippe II, Bruxelles 1885, s. 337.}. 1567 Antonio Moro, Wielki książę Alba, 1557 r. Obraz przedstawia Antonio Moro. Jest ubrany w czarną zbroję ze złotymi elementami. Ma krótkie czarne włosy, czarną brodę i wąsa. Jest przepasany czerwoną szarfą. Do pasa ma przypiętą szablę. W prawej ręce trzyma złotą buławę. Wkroczenie do Niderlandów armii hiszpańskiej dowodzonej przez Fernanda Álvareza de Toledo, księcia Alby Fragment Rad i oświadczenia dla Jego Królewskiej Mości [Filipa II] dotyczących kontroli i bezpieczeństwa jego państwa oraz wspólnoty i dobrobytu kraju, w sprawie postępowania w Niderlandach, autor nieznany, prawdopodobny rok powstania: 1567[…] 6. Jego Królewska Mość powinien doprowadzić do wzniesienia dobrze ufortyfikowanych i wyposażonych zamków i cytadel w odpowiednich miejscach, to znaczy w miastach, które zasługują na karę za ich lekkomyślne i bezczelne zachowanie, a których lojalność jest podejrzana, tak aby w przyszłości nie dochodziło tam do buntowniczych zgromadzeń. Nic nie skłania buntowniczego ludu do łatwiejszego poddania się osądowi, niż obecność żołnierzy z bronią w pogotowiu, aby rzucić na kolana tych, którzy czynią zamieszanie i nieporządek.^{Indeks górny Źródło: Archives ou correspondance inédite de la maison d’Orange-Nassau. Supplément, Leiden 1847, s. 73–79.}. 1572 Barend Wijnveld, Oblężenie Haarlem, 1854 r. Obraz przedstawia uzbrojonych mieszczan broniących się na ceglanych umocnieniach, którzy odpierają atak żołnierzy ubranych w ciężkie zbroje. Mieszczanie są uzbrojeni w miecze, kije i karabiny. Jeden z nich trzyma ogromną flagę Niderlandów. W oddali znajdują się płonące budynki, z których unosi się dym. Wybuch powstania gezów i wkroczenie do północnych Niderlandów Wilhelma Orańskiego na czele armii – ogłosił się namiestnikiem kraju (stadhouder) Fragment hymnu Niderlandów Wilhelmus van Nassouwe (Wilhelm z Nassau) napisanego między 1568 a 1572 r.[zwrotka 1]Jam Wilhelm z Nassauz niemieckiej krwi;wierny Ojczyźniepozostanę do śmierci.Jam Książę Orański,wolny i nieulękniony.Królowi Hiszpaniizawsze oddawałem cześć.[zwrotka 6]Ty, mój Boże i Paniejesteś mą tarczą, na Tobie polegam.Na Tobie będę budował;nigdy mnie nie opuszczaj,po to, abym mógł być pobożny,zawsze być Twoim sługą,rozpędzając tyranięraniącą me serce.^{Indeks górny Źródło: Willem Frederik Breman, De boodschap van het Wilhelmus, Den Haag 1951, s. 16, 29.}. 1576 George Waterston and Sons, Alegoria przedstawiająca pacyfikację gandawską. Szkic przedstawia kobiety ubrane w suknie, siedzące za okrągłym wiklinowym płotem. Każda z nich trzyma w rękach inny herb. Wejścia do zagrody broni lew z tarczą i mieczem. Płot jest otoczony przez żołnierzy uzbrojonych we włócznie, karabiny i armaty. Pacyfikacja gandawska – porozumienie protestantów i katolików zamieszkujących Niderlandy przeciwko hiszpańskim Habsburgom Fragment aktu niderlandzkich Stanów Generalnych z 1581 r. o stosunku Don Juana D’Austrii do Niderlandczyków i pacyfikacji gandawskiejW tym czasie król myśląc o tem, aby lepiej zwieść swoich poddanych [niderlandzkich], wysłał do tych krajów jako generalnego gubernatora swojego brata […], który pod pozorem oświadczenia złożonego Stanom, iż uznaje pacyfikację zawartą w Gandawie, i przyrzeczenia, że wydali Hiszpanów, ukarze sprawców gwałtów i nieporządków i przywróci dawne wolności, usiłował rozdzielić rzeczone Stany i podbić jeden kraj po drugim. Chociaż te intrygi Don Juana zostały wykryte, niemniej wywołał on wojnę, która trwa do chwili obecnej.^{Indeks górny Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, nr 32, Europa w dobie kontrreformacji, oprac. W. Pociecha, Kraków 1924, s. 25.}. 1579 Niderlandy od połowy XVI w. Mapa przedstawia Niderlandy od połowy piętnastego wieku do połowy osiemnastego wieku. Niderlandy Hiszpańskie obejmowały obszar dzisiejszej Belgii, Niderlandów i Luksemburga. W 1579 roku unią w Ultrechcie zostały połączone Holandia, Zelandia, Fryzja, Groningen, Drenthe, Overijsel, Geldria, Ulrecht i północna część Brabancji. Wszystkie te prowincje wraz z Górną Geldrią utworzyły i zostały włączone do Republiki Zjednoczonych Prowincji w 1648 roku. Hiszpańskie Niderlandy czyli prowincje złączone unią w Arras w 1579 roku obejmowały Flandrię, Brabancję, Hainaut, Artois, Górną Geldrię oraz Księstwo Luksemburgu. Do posiadłości kościoła należała Cambrai, Biskupstwo Leudium oraz pewne fragmenty południowych Niderlandów Hiszpańskich. Po 1766 roku północna granica Francji przebiegała przez Flandrię, Hainaut i południowe fragmenty Luksemburga. Podpisanie przez południowe prowincje niderlandzkie unii w Arras, a przez północne prowincje Niderlandów unii utrechckiej Fragment unii z Arras, 6 stycznia 1579 r.Dlatego […] przysięgliśmy sobie nawzajem, w wierze chrześcijan […] wytrwać i zachować naszą świętą katolicką, apostolską, rzymską wiarę, posłuszeństwo Jego Królewskiej Mości i pacyfikację gandawską, po to by zapewnić dobro, zbawienie, pokój i odpoczynek naszemu ludowi; […] przeciwstawiać się wszelkimi zgodnymi z prawem i rozsądnymi sposobami, tym wszystkim którzy próbowaliby działać przeciwko temu. […] Zobowiązujemy się wzajemnie wspierać się i pomagać sobie nawzajem w każdy sposób […], czy to w zbieraniu funduszy, czy formowaniu wojsk […].^{Indeks górny Źródło: Actes des États-Généraux 1576–1580, t. 2, Bruxelles 1866, s. 459–460.}. 1581 Antonio Moro, Filip II, 1560 r. Obraz przedstawia Antonio Moro. Jest ubrany w czarną zbroję ze złotymi elementami workowate krótkie ciemne spodnie i wysokie po kolana jasne buty. W prawej ręce trzyma złota buławę, a lewą rękę trzyma na rękojeści miecza, który ma przypięty do pasa. Ma krótkie ciemne włosy i krótką brodę. Ogłoszenie detronizacji Filipa II przez Stany Generalne zbuntowanych prowincji niderlandzkich – deklaracja niepodległości Niderlandów Akt ogłoszenia niepodległości Zjednoczonych Prowincji Niderlandów przez Stany Generalne w Hadze, 26 lipca 1581 r.Król hiszpański starał się wszelkiemi środkami poddać ten kraj w niewolę i pod rządy Hiszpanów […].Podajemy [więc] do wiadomości, iż […] ogłaszamy niniejszym króla Hiszpanii za pozbawionego zwierzchnictwa, władzy, jurysdykcji i dziedzictwa tych krajów. […]^{Indeks górny Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, nr 32, Europa w dobie kontrreformacji, oprac. W. Pociecha, Kraków 1924, s. 23, 25.}. 1648 Gerard ter Borch, Traktat pokojowy w Münster. Obraz przedstawia grupę kilkudziesięciu mężczyzn stojących wokół stołu okrytego ciemnym obrusem. Leża na nim dokumenty, księga i skrzynka. Mężczyźni są ubrani w czarne lub czerwone płaszcze, a niektórzy w kolorowe stroje wojskowe. Większość z nich unosi lewą dłoń z wystawionymi złożonymi dwoma palcami do góry. Niektórzy trzymają w rękach kartki z tekstem. Nad nimi z sufitu zwisa ogromny żyrandol. Zawarcie pokoju w Hadze kończącego konflikt hiszpańsko-niderlandzki Fragment współczesnej pracy naukowej o pokoju hiszpańsko-niderlandzkimNiderlandy wycofały się w trakcie rokowań z obozu swych sojuszników [w wojnie trzydziestoletniej], doszły ostatecznie do porozumienia z Hiszpanią i zawarły z nią traktat w Hadze (30 I 1648, ratyfikowany w Münster 15 V 1648), na mocy którego Hiszpania uznała wreszcie de iure ich niepodległość. Akt ten urasta również do symbolu ostatecznego upadku potęgi i znaczenia Hiszpanii.^{Indeks górny Źródło: Zbigniew Wójcik, Historia powszechna. Wiek XVI–XVII, Warszawa 1995, s. 378.}