Oś czasu. 23.3.1919
Arditi (członkowie oddziałów szturmowych z okresu wojny) w 1918 r. Zdjęcie przedstawia grupę żołnierzy, która ma uniesione ręce i jest uśmiechnięta. Utworzenie Związku Kombatantów Włoskich Fragment opracowania historycznego
W 1919 roku w życiu politycznym Włoch pojawia się zupełnie nowy gracz, jest to związek kombatantów. Związki kombatantów nie były właściwe wyłącznie Włochom, pojawiają się w całej Europie, mają określoną wizję państwa, związków społecznych i specyficzną kulturę. Przez doświadczenia wojenne pozbawione są jednak takich wartości jak humanizm, racjonalność czy dialog. 23 marca 1919 roku w Mediolanie
Benito Mussolini łączy ze sobą dawnych
arditi (członków oddziałów szturmowych z okresu wojny) oraz związkowców i futurystów, by utworzyć Związek Kombatantów Włoskich. Ruch ten zrzeszał wszystkich tych, których wiara w humanizm i rozum została złamana, zniszczona przez wojnę, dla których demokracja była systemem przestarzałym.
Czytaj więcej...Byli to ludzie zawiedzeni warunkami pokoju, źle zintegrowani z powojennym społeczeństwem i przyzwyczajeni do przemocy. Za swój emblemat Związek Kombatantów Włoskich przyjmuje symbole arditi (trupią czaszkę i pięść) oraz czarną koszulę. Koszula miała symbolizować żałobę po pogrzebanych przez pokój marzeniach politycznych oraz bliski związek ze śmiercią.
Indeks dolny Źródło: J. Chapoutot, Wiek dyktatur. Faszyzm i reżimy autorytarne w Europie Zachodniej (1919–1945), Warszawa 2012, s. 88.
. 16.9.1919 Wolne Miasto
Fiume. Ilustracja przedstawia mapę. Po lewej stronie są Włochy. Na górze i po prawej jest Jugosławia. Nad brzegiem morza znajdują się wydzielone tereny. Jeden z miastem Drenova, a drugi z miastem Srdoci. Osobno zaznaczone jest Wolne Miasto Fiume. Zajęcie
Fiume (Rijeki) przez Włochy Włosi uważali, że powinni uzyskać zdobycze w Dalmacji. Chodziło głównie o miasto Rijekę, czyli
Fiume, zamieszkałe w dużej części przez Włochów. W 1919 r. włoscy ochotnicy, którym przewodził poeta włoski
Gabriele D’Annunzio, wkroczyli do
Fiume i przejęli władzę, a następnie ogłosili przyłączenie tego miasta do Włoch. W następnym roku rząd włoski pod naciskiem państw zwycięskiej koalicji zmusił ochotników do ustąpienia, a na mocy traktatu w Rapallo utworzono Wolne Miasto
Fiume.
Czytaj więcej...List G. D’Annunzia do Mussoliniego
Mój drogi Mussolini,
jestem zaskoczony postawą Twoją i narodu włoskiego. Ryzykowałem wszystko, dałem z siebie wszystko i wygrałem wszystko. Jestem panem nad Fiume, nad objętym rozejmem obszarem pogranicza, nad okrętami i żołnierzami, którzy nie chcą słuchać nikogo poza mną. Nie ma możliwości podjęcia przeciwko mnie jakichkolwiek kroków. Nikt nie może mnie stąd wypędzić. Mam Fiume i będę go bronić do końca moich dni. […] Mam tutaj sporo żołnierzy, żołnierzy w mundurach wszystkich rodzajów broni. Jest to przedsięwzięcie wojsk regularnych. A wy nie pomagacie nam nawet swoimi podpisami. W naszej biedzie musimy robić wszystko sami. Obudźcie się! I wstydźcie się też!
Indeks dolny Źródło: S. Sierpowski, Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 1, 1917–1926, Poznań 1989, s. 154.
. 7.11.1921 - 9.11.1921
Benito Mussolini – twórca Narodowej Partii Faszystowskiej. Zdjęcie przedstawia łysego mężczyznę w mundurze. Ma prostokątną twarz o kanciastych rysach. Ma skrzyżowane ręce. Utworzenie Narodowej Partii Faszystowskiej
Partito Nazionale Fascista (PNF) utworzono na III Kongresie Ruchu Faszystowskiego w Rzymie (7–9 listopada 1921 roku). Powołanie partii oznaczało porażkę
Dina Grandiego. Mussolini przeszedł kolejną ewolucję ideowo-polityczną; odrzucając radykalizm społeczny, opowiedział się za liberalnym modelem polityki gospodarczej. Na plan pierwszy wysunął walkę z marksizmem i hasła nacjonalistyczne. Partia oparła się na zasadach „porządku, hierarchii i dyscypliny”, przyjęła charakter zmilitaryzowany i scentralizowany. Skład społeczny Narodowej Partii Faszystowskiej był zróżnicowany; niektóre odłamy mieszczaństwa były wyraźnie nadreprezentowane, gremia kierownicze zaś obsadzone przez drobną i średnią burżuazję. Stąd wywodzi się opinia o drobnomieszczańskiej proweniencji socjalnej faszyzmu jako ruchu i partii klas średnich.
Czytaj więcej...Metodę działania partii faszystowskiej wyrażał zorganizowany terror, służący zdobyciu, a następnie utrzymaniu władzy w państwie. Partia faszystowska miała charakter antysystemowy, skierowany przeciwko państwu liberalno-demokratycznemu, w którego ramach powstała.
Indeks dolny Źródło: W. Kozub-Ciembroniewicz, Doktryna i system władzy Włoch faszystowskich na tle porównawczym, Kraków 2016, s. 37.
. 27.10.1922 Marsz na Rzym. Zdjęcie przedstawia mężczyzn w mundurach, którzy maszerują obok stojących na baczność żołnierzy ze sztandarami. Marsz „czarnych koszul” na Rzym W czasie gdy
Mussolini czekał w Mediolanie na wynik akcji, jego faszyści tłumnie napływali do Rzymu.
Duce nie chciał się stawić na wezwania dworu bez pisemnej gwarancji, że król przekaże mu misję tworzenia rządu. Telegram nadszedł dopiero w niedzielę 29 października.
Mussolini wsiadł do pociągu odjeżdżającego o godzinie 20.30 i dotarł do Rzymu z dużym opóźnieniem, po trwającej czternaście godzin podróży. Jako kandydat na premiera ubrał się w czarną koszulę i udał do Kwirynału na spotkanie z królem. To właśnie w tych okolicznościach zobaczyli się z bliska po raz pierwszy od dnia, kiedy pięć i pół roku wcześniej spotkali się w szpitalu wojskowym. Według jednej z relacji
Duce przeprosił króla, że zjawia się przed nim w brudnym mundurze polowym. Według innej oznajmił, że przynosi mu w darze Italię, która walczyła pod
Vittorio Veneto. Prawdopodobnie żadna z tych wersji nie jest prawdziwa.
Czytaj więcej...Obaj panowie obejrzeli najpierw paradę czarnych koszul, po czym Duce udał się do swojego tymczasowego miejsca zakwaterowania w jednym z luksusowych hoteli, aby przygotować listę kandydatów na ministrów. Król otrzymał ją tego samego dnia wieczorem. Gazetę i kierowanie pracą w Mediolanie Duce powierzył Arnaldowi, który zaopiekował się też Rachele i całą rodziną.
Indeks dolny Źródło: G. Hägg, Mussolini. Butny faszysta, Warszawa 2015, s. 120–121.
. 31.10.1922 Wiktor Emanuel III. Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę w mundurze. Ma pociągłą twarz z głębokimi zmarszczkami. Ma krótkie włosy oraz wąsy. Jego mundur jest przepasany pasem. Na mundurze wiszą medale. Powierzenie przez króla Wiktora Emanuela III funkcji premiera
Benitowi Mussoliniemu Mowa
Benita Mussoliniego wygłoszona w Izbie Deputowanych 16 XI 1922 r.
Panowie! To, co dzisiaj spełniam w tej Sali, jest aktem formalnego względem Was uszanowania, za co też nie żądam od Was żadnego dowodu specjalnej wdzięczności. […] Rewolucja posiada swe prawa. Dodaję, aby każdy o tym wiedział, iż jestem tu po to, żeby bronić i podnieść do najwyższego stopnia rewolucję czarnych koszul, wprowadzając ją w treść życia narodu, jako siłę rozwoju. […]
Zasadnicze orientacje naszej polityki zagranicznej są następujące: traktaty pokojowe […] będą wykonane. Szanujące się państwo nie może wyznawać innej zasady. Traktaty nie są czymś wieczystym, nie dającym się naprawić: są one rozdziałami historii. […] Wykonać je znaczy tyle, co stwierdzić ich wartość. Jeżeli w ciągu wykonywania ujawni się nowy fakt, może to stworzyć nowy fakt, otwierający możliwość dalszego zbadania wzajemnych stanowisk. […]Czytaj więcej...Wytyczne polityki wewnętrznej streszczają się w wyrazach: oszczędność, praca, karność. Zagadnienie finansowe jest zasadnicze: trzeba dojść z możliwie największą szybkością do równowagi bilansu państwowego. System drobiazgowej oszczędności, popieranie wszystkich sił produkcyjnych narodu; położenie kresu pozostałym obciążeniom wojennym.
Indeks dolny Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 94–45.. 12.1.1923 Pałac Wenecki – siedziba Wielkiej Rady Faszystowskiej. Zdjęcie przedstawia dwupiętrowy budynek. Po lewej stronie budynku znajduje się jego dodatkowa część w postaci kolejnych trzech pięter. Ustanowienie Wielkiej Rady Faszystowskiej Wielka Rada Faszystowska stanowiła główny organ faszystowskiego rządu
Benita Mussoliniego i posiadała niezwykle szeroki zakres władzy. Do jej uprawnień należało m.in.:
- wybieranie deputowanych partii Faszystowskiej,
- decydowanie o prawach i uprawnieniach premiera, a także o kompetencjach Senatu oraz Izby Deputowanych i członkostwie w tych organach,
- możliwość wskazania następcy tronu,
- kształtowanie polityki zagranicznej Włoch i zatwierdzanie traktatów międzynarodowych.
W skład Wielkiej Rady Faszystowskiej wchodzili m.in.
Benito Mussolini jako premier, osoby przewodniczące włoskiemu Senatowi oraz Izbie Deputowanych, ministrowie, przewodniczący sądów, a także dowódca Milicji Faszystowskiej (czyli tzw. czarnych koszul), sekretarz Narodowej Partii Faszystowskiej oraz najważniejsi uczestnicy marszu na Rzym. 25.12.1925
Benito Mussolini – premier Włoch w latach 1922–1943. Zdjęcie przedstawia łysego mężczyznę w garniturze. Ma prostokątną twarz o kanciastych rysach. Spogląda w bok. Przyjęcie ustawy wzmacniającej pozycję premiera Kluczowe znaczenie miało tu przyjęcie 25 grudnia 1925 r. ustawy w sposób zasadniczy wzmacniającej pozycję premiera, który uzyskał tytuł
il Capo di Governo. Zmiana polegała przede wszystkim na faktycznym uniezależnieniu funkcjonowania szefa rządu od parlamentu i zastąpienie tej parlamentarnej odpowiedzialności odpowiedzialnością wobec króla. Ta jednak w praktyce była czysto formalna i w rzeczywistości nowy model oznaczał uzyskanie przez premiera wyłącznego wpływu na kierunki polityki państwowej, jak również na personalne oblicze gabinetu. Ponieważ jednocześnie dokonał się proces faktycznej eliminacji ze sceny politycznej, a tym samym ze składu izb parlamentarnych innych niż faszystowska partii politycznych, a szef rządu był jednocześnie przywódcą tejże partii, oznaczało to monopolizację władzy w rękach jednej osoby.
Czytaj więcej...Władza ta wsparta była dominacją partii, której struktury w praktyce podporządkowały sobie instytucje władzy publicznej na wszystkich szczeblach. Dodać do tego należy też fakt, że na mocy ustawy z 31 stycznia 1926 r. rząd uzyskał kompetencje w zakresie stanowienia prawa, które – choć początkowo jeszcze ograniczone, później rozszerzane – dawały właściwie nieograniczone możliwości rządzenia państwem.
Indeks dolny Źródło: G. Górski, Historia ustrojów państw, Toruń 2017, s. 392–393.
. 2.10.1935 Inspekcja wojsk włoskich przez
Mussoliniego podczas wojny z Etiopią. Zdjęcie przedstawia dojrzałego mężczyznę w mundurze, który stoi obok stojących na baczność żołnierzy. Jeden z nich ma uniesioną rękę w nazistowskim geście.
Benito Mussolini ogłasza wojnę z Etiopią
Ile zachwytów było, ile obietnic padło, kiedy w 1915 r. Włochy położyły swój los na szalę razem z sojusznikami! Ale po wspólnym zwycięstwie, które kosztowało Włochy sześćset tysięcy zabitych, czterysta tysięcy zaginionych, milion rannych, na stole rokowań pokojowych zostawiono dla nas ledwie okruchy sutego łupu kolonialnego.
Przez trzynaście lat cierpliwie znosiliśmy, jak zaciska się pętla w rękach tych, którzy pragnęliby nas zadusić.
Byliśmy cierpliwi w sprawie Etiopii przez czterdzieści lat! Dość tego!
Liga Narodów, zamiast uznać prawa Włoch, śmie mówić o sankcjach. […]
Powtórzę z całą mocą: ślubuję, w obliczu wszystkich zgromadzonych tu dziś Włochów, uczynić wszystko co w mojej mocy, aby zapobiec przekształceniu się kolonialnego konfliktu w europejską wojnę.Czytaj więcej...Ten i ów umysł radowałby się na taki konflikt, w nadziei na pomszczenie w tej nowej pożodze swoich zrujnowanych świątyń.
Nigdy jeszcze lud Włoch nie wykazał takiej siły charakteru jak w obecnej historycznej chwili. To temu ludowi, któremu ludzkość zawdzięcza swoje największe osiągnięcia, ludowi bohaterów, poetów, świętych, żeglarzy i kolonizatorów świat śmie grozić sankcjami.
Włochy! Włochy całkowicie i pod każdym względem faszystowskie! Włochy rewolucji czarnych koszul! Powstańcie na nogi! Niech okrzyk waszej siły wzniesie się pod niebo i dotrze do naszych żołnierzy w Afryce Wschodniej. Niech będzie wsparciem dla tych, którzy zaraz pójdą na bój. Niech doda odwagi naszym przyjaciołom i zatrwoży naszych wrogów. To okrzyk Włoch, który niesie się ponad górami, ponad morzami na cały świat. To okrzyk sprawiedliwości i zwycięstwa.
Indeks dolny Źródło: Wielkie mowy historii, t. 3, Od Hitlera do Eisenhowera, wybór i oprac. T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 33–34.
W 1919 roku w życiu politycznym Włoch pojawia się zupełnie nowy gracz, jest to związek kombatantów. Związki kombatantów nie były właściwe wyłącznie Włochom, pojawiają się w całej Europie, mają określoną wizję państwa, związków społecznych i specyficzną kulturę. Przez doświadczenia wojenne pozbawione są jednak takich wartości jak humanizm, racjonalność czy dialog. 23 marca 1919 roku w Mediolanie Benito Mussolini łączy ze sobą dawnych arditi (członków oddziałów szturmowych z okresu wojny) oraz związkowców i futurystów, by utworzyć Związek Kombatantów Włoskich. Ruch ten zrzeszał wszystkich tych, których wiara w humanizm i rozum została złamana, zniszczona przez wojnę, dla których demokracja była systemem przestarzałym.Czytaj więcej...Byli to ludzie zawiedzeni warunkami pokoju, źle zintegrowani z powojennym społeczeństwem i przyzwyczajeni do przemocy. Za swój emblemat Związek Kombatantów Włoskich przyjmuje symbole arditi (trupią czaszkę i pięść) oraz czarną koszulę. Koszula miała symbolizować żałobę po pogrzebanych przez pokój marzeniach politycznych oraz bliski związek ze śmiercią.
Indeks dolny Źródło: J. Chapoutot, Wiek dyktatur. Faszyzm i reżimy autorytarne w Europie Zachodniej (1919–1945), Warszawa 2012, s. 88.
. 16.9.1919 Wolne Miasto Fiume. Ilustracja przedstawia mapę. Po lewej stronie są Włochy. Na górze i po prawej jest Jugosławia. Nad brzegiem morza znajdują się wydzielone tereny. Jeden z miastem Drenova, a drugi z miastem Srdoci. Osobno zaznaczone jest Wolne Miasto Fiume. Zajęcie Fiume (Rijeki) przez Włochy Włosi uważali, że powinni uzyskać zdobycze w Dalmacji. Chodziło głównie o miasto Rijekę, czyli Fiume, zamieszkałe w dużej części przez Włochów. W 1919 r. włoscy ochotnicy, którym przewodził poeta włoski Gabriele D’Annunzio, wkroczyli do Fiume i przejęli władzę, a następnie ogłosili przyłączenie tego miasta do Włoch. W następnym roku rząd włoski pod naciskiem państw zwycięskiej koalicji zmusił ochotników do ustąpienia, a na mocy traktatu w Rapallo utworzono Wolne Miasto Fiume.Czytaj więcej...List G. D’Annunzia do Mussoliniego
Mój drogi Mussolini,
jestem zaskoczony postawą Twoją i narodu włoskiego. Ryzykowałem wszystko, dałem z siebie wszystko i wygrałem wszystko. Jestem panem nad Fiume, nad objętym rozejmem obszarem pogranicza, nad okrętami i żołnierzami, którzy nie chcą słuchać nikogo poza mną. Nie ma możliwości podjęcia przeciwko mnie jakichkolwiek kroków. Nikt nie może mnie stąd wypędzić. Mam Fiume i będę go bronić do końca moich dni. […] Mam tutaj sporo żołnierzy, żołnierzy w mundurach wszystkich rodzajów broni. Jest to przedsięwzięcie wojsk regularnych. A wy nie pomagacie nam nawet swoimi podpisami. W naszej biedzie musimy robić wszystko sami. Obudźcie się! I wstydźcie się też!
Indeks dolny Źródło: S. Sierpowski, Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 1, 1917–1926, Poznań 1989, s. 154.
. 7.11.1921 - 9.11.1921 Benito Mussolini – twórca Narodowej Partii Faszystowskiej. Zdjęcie przedstawia łysego mężczyznę w mundurze. Ma prostokątną twarz o kanciastych rysach. Ma skrzyżowane ręce. Utworzenie Narodowej Partii Faszystowskiej Partito Nazionale Fascista (PNF) utworzono na III Kongresie Ruchu Faszystowskiego w Rzymie (7–9 listopada 1921 roku). Powołanie partii oznaczało porażkę Dina Grandiego. Mussolini przeszedł kolejną ewolucję ideowo-polityczną; odrzucając radykalizm społeczny, opowiedział się za liberalnym modelem polityki gospodarczej. Na plan pierwszy wysunął walkę z marksizmem i hasła nacjonalistyczne. Partia oparła się na zasadach „porządku, hierarchii i dyscypliny”, przyjęła charakter zmilitaryzowany i scentralizowany. Skład społeczny Narodowej Partii Faszystowskiej był zróżnicowany; niektóre odłamy mieszczaństwa były wyraźnie nadreprezentowane, gremia kierownicze zaś obsadzone przez drobną i średnią burżuazję. Stąd wywodzi się opinia o drobnomieszczańskiej proweniencji socjalnej faszyzmu jako ruchu i partii klas średnich.Czytaj więcej...Metodę działania partii faszystowskiej wyrażał zorganizowany terror, służący zdobyciu, a następnie utrzymaniu władzy w państwie. Partia faszystowska miała charakter antysystemowy, skierowany przeciwko państwu liberalno-demokratycznemu, w którego ramach powstała.
Indeks dolny Źródło: W. Kozub-Ciembroniewicz, Doktryna i system władzy Włoch faszystowskich na tle porównawczym, Kraków 2016, s. 37.
. 27.10.1922 Marsz na Rzym. Zdjęcie przedstawia mężczyzn w mundurach, którzy maszerują obok stojących na baczność żołnierzy ze sztandarami. Marsz „czarnych koszul” na Rzym W czasie gdy Mussolini czekał w Mediolanie na wynik akcji, jego faszyści tłumnie napływali do Rzymu. Duce nie chciał się stawić na wezwania dworu bez pisemnej gwarancji, że król przekaże mu misję tworzenia rządu. Telegram nadszedł dopiero w niedzielę 29 października. Mussolini wsiadł do pociągu odjeżdżającego o godzinie 20.30 i dotarł do Rzymu z dużym opóźnieniem, po trwającej czternaście godzin podróży. Jako kandydat na premiera ubrał się w czarną koszulę i udał do Kwirynału na spotkanie z królem. To właśnie w tych okolicznościach zobaczyli się z bliska po raz pierwszy od dnia, kiedy pięć i pół roku wcześniej spotkali się w szpitalu wojskowym. Według jednej z relacji Duce przeprosił króla, że zjawia się przed nim w brudnym mundurze polowym. Według innej oznajmił, że przynosi mu w darze Italię, która walczyła pod Vittorio Veneto. Prawdopodobnie żadna z tych wersji nie jest prawdziwa.Czytaj więcej...Obaj panowie obejrzeli najpierw paradę czarnych koszul, po czym Duce udał się do swojego tymczasowego miejsca zakwaterowania w jednym z luksusowych hoteli, aby przygotować listę kandydatów na ministrów. Król otrzymał ją tego samego dnia wieczorem. Gazetę i kierowanie pracą w Mediolanie Duce powierzył Arnaldowi, który zaopiekował się też Rachele i całą rodziną.
Indeks dolny Źródło: G. Hägg, Mussolini. Butny faszysta, Warszawa 2015, s. 120–121.
. 31.10.1922 Wiktor Emanuel III. Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę w mundurze. Ma pociągłą twarz z głębokimi zmarszczkami. Ma krótkie włosy oraz wąsy. Jego mundur jest przepasany pasem. Na mundurze wiszą medale. Powierzenie przez króla Wiktora Emanuela III funkcji premiera Benitowi Mussoliniemu Mowa Benita Mussoliniego wygłoszona w Izbie Deputowanych 16 XI 1922 r.
Panowie! To, co dzisiaj spełniam w tej Sali, jest aktem formalnego względem Was uszanowania, za co też nie żądam od Was żadnego dowodu specjalnej wdzięczności. […] Rewolucja posiada swe prawa. Dodaję, aby każdy o tym wiedział, iż jestem tu po to, żeby bronić i podnieść do najwyższego stopnia rewolucję czarnych koszul, wprowadzając ją w treść życia narodu, jako siłę rozwoju. […]
Zasadnicze orientacje naszej polityki zagranicznej są następujące: traktaty pokojowe […] będą wykonane. Szanujące się państwo nie może wyznawać innej zasady. Traktaty nie są czymś wieczystym, nie dającym się naprawić: są one rozdziałami historii. […] Wykonać je znaczy tyle, co stwierdzić ich wartość. Jeżeli w ciągu wykonywania ujawni się nowy fakt, może to stworzyć nowy fakt, otwierający możliwość dalszego zbadania wzajemnych stanowisk. […]Czytaj więcej...Wytyczne polityki wewnętrznej streszczają się w wyrazach: oszczędność, praca, karność. Zagadnienie finansowe jest zasadnicze: trzeba dojść z możliwie największą szybkością do równowagi bilansu państwowego. System drobiazgowej oszczędności, popieranie wszystkich sił produkcyjnych narodu; położenie kresu pozostałym obciążeniom wojennym.
Indeks dolny Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 94–45.. 12.1.1923 Pałac Wenecki – siedziba Wielkiej Rady Faszystowskiej. Zdjęcie przedstawia dwupiętrowy budynek. Po lewej stronie budynku znajduje się jego dodatkowa część w postaci kolejnych trzech pięter. Ustanowienie Wielkiej Rady Faszystowskiej Wielka Rada Faszystowska stanowiła główny organ faszystowskiego rządu Benita Mussoliniego i posiadała niezwykle szeroki zakres władzy. Do jej uprawnień należało m.in.:
- wybieranie deputowanych partii Faszystowskiej,
- decydowanie o prawach i uprawnieniach premiera, a także o kompetencjach Senatu oraz Izby Deputowanych i członkostwie w tych organach,
- możliwość wskazania następcy tronu,
- kształtowanie polityki zagranicznej Włoch i zatwierdzanie traktatów międzynarodowych.
W skład Wielkiej Rady Faszystowskiej wchodzili m.in. Benito Mussolini jako premier, osoby przewodniczące włoskiemu Senatowi oraz Izbie Deputowanych, ministrowie, przewodniczący sądów, a także dowódca Milicji Faszystowskiej (czyli tzw. czarnych koszul), sekretarz Narodowej Partii Faszystowskiej oraz najważniejsi uczestnicy marszu na Rzym. 25.12.1925 Benito Mussolini – premier Włoch w latach 1922–1943. Zdjęcie przedstawia łysego mężczyznę w garniturze. Ma prostokątną twarz o kanciastych rysach. Spogląda w bok. Przyjęcie ustawy wzmacniającej pozycję premiera Kluczowe znaczenie miało tu przyjęcie 25 grudnia 1925 r. ustawy w sposób zasadniczy wzmacniającej pozycję premiera, który uzyskał tytuł il Capo di Governo. Zmiana polegała przede wszystkim na faktycznym uniezależnieniu funkcjonowania szefa rządu od parlamentu i zastąpienie tej parlamentarnej odpowiedzialności odpowiedzialnością wobec króla. Ta jednak w praktyce była czysto formalna i w rzeczywistości nowy model oznaczał uzyskanie przez premiera wyłącznego wpływu na kierunki polityki państwowej, jak również na personalne oblicze gabinetu. Ponieważ jednocześnie dokonał się proces faktycznej eliminacji ze sceny politycznej, a tym samym ze składu izb parlamentarnych innych niż faszystowska partii politycznych, a szef rządu był jednocześnie przywódcą tejże partii, oznaczało to monopolizację władzy w rękach jednej osoby.Czytaj więcej...Władza ta wsparta była dominacją partii, której struktury w praktyce podporządkowały sobie instytucje władzy publicznej na wszystkich szczeblach. Dodać do tego należy też fakt, że na mocy ustawy z 31 stycznia 1926 r. rząd uzyskał kompetencje w zakresie stanowienia prawa, które – choć początkowo jeszcze ograniczone, później rozszerzane – dawały właściwie nieograniczone możliwości rządzenia państwem.
Indeks dolny Źródło: G. Górski, Historia ustrojów państw, Toruń 2017, s. 392–393.
. 2.10.1935 Inspekcja wojsk włoskich przez Mussoliniego podczas wojny z Etiopią. Zdjęcie przedstawia dojrzałego mężczyznę w mundurze, który stoi obok stojących na baczność żołnierzy. Jeden z nich ma uniesioną rękę w nazistowskim geście. Benito Mussolini ogłasza wojnę z Etiopią Ile zachwytów było, ile obietnic padło, kiedy w 1915 r. Włochy położyły swój los na szalę razem z sojusznikami! Ale po wspólnym zwycięstwie, które kosztowało Włochy sześćset tysięcy zabitych, czterysta tysięcy zaginionych, milion rannych, na stole rokowań pokojowych zostawiono dla nas ledwie okruchy sutego łupu kolonialnego.
Przez trzynaście lat cierpliwie znosiliśmy, jak zaciska się pętla w rękach tych, którzy pragnęliby nas zadusić.
Byliśmy cierpliwi w sprawie Etiopii przez czterdzieści lat! Dość tego!
Liga Narodów, zamiast uznać prawa Włoch, śmie mówić o sankcjach. […]
Powtórzę z całą mocą: ślubuję, w obliczu wszystkich zgromadzonych tu dziś Włochów, uczynić wszystko co w mojej mocy, aby zapobiec przekształceniu się kolonialnego konfliktu w europejską wojnę.Czytaj więcej...Ten i ów umysł radowałby się na taki konflikt, w nadziei na pomszczenie w tej nowej pożodze swoich zrujnowanych świątyń.
Nigdy jeszcze lud Włoch nie wykazał takiej siły charakteru jak w obecnej historycznej chwili. To temu ludowi, któremu ludzkość zawdzięcza swoje największe osiągnięcia, ludowi bohaterów, poetów, świętych, żeglarzy i kolonizatorów świat śmie grozić sankcjami.
Włochy! Włochy całkowicie i pod każdym względem faszystowskie! Włochy rewolucji czarnych koszul! Powstańcie na nogi! Niech okrzyk waszej siły wzniesie się pod niebo i dotrze do naszych żołnierzy w Afryce Wschodniej. Niech będzie wsparciem dla tych, którzy zaraz pójdą na bój. Niech doda odwagi naszym przyjaciołom i zatrwoży naszych wrogów. To okrzyk Włoch, który niesie się ponad górami, ponad morzami na cały świat. To okrzyk sprawiedliwości i zwycięstwa.
Indeks dolny Źródło: Wielkie mowy historii, t. 3, Od Hitlera do Eisenhowera, wybór i oprac. T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 33–34.