1945 Koniec wojny Dla Polski oznacza kres cierpień ludności cywilnej i koniec walk toczonych na wszystkich frontach świata z udziałem Polaków; wojna pozostawia po sobie ogromne straty w ludziach (ok. 6 mln Polaków, z czego połowę stanowili obywatele pochodzenia żydowskiego) oraz mieniu; Polska zmienia znacząco swe granice, uzyskując ziemie na zachód od Łaby i południową cześć Prus Wschodnich, tracąc zarazem Kresy Wschodnie wraz z Lwowem i Wilnem., 1948 Powstanie PZPR Połączenie powojennej komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej z przedwojenną Polską Partią Socjalistyczną, w której dominująca rolę odgrywają powiązani z Moskwą komuniści; oznacza zmonopolizowanie polskiej lewicy przez partię komunistyczną, która po sfałszowanych wyborach w 1948 r. przejmuje pełnię władzy w Polsce., 1956 Odwilż październikowa Tymczasowe rozluźnienie komunistycznego reżimu w Polsce, zwłaszcza cenzury i ograniczeń w kulturze; okres zmian w kierownictwie PZPR i rządzie; odwilż na kilka miesięcy przynosi Polakom nadzieje na demokratyzację państwa i liberalizację ustroju; oznacza zarazem koniec stalinizmu – najczarniejszej epoki w dziejach komunistycznej Polski., 1968 Wydarzenia marcowe Wywołane przez zdjęcie przez komunistyczne władze z afisza „Dziadów” Adama Mickiewicza w Teatrze Narodowym w Warszawie w reż. Kazimierza Dejmka (z Gustawem Holoubkiem w roli Konrada); obejmowały protesty studenckie, brutalnie stłumione przez milicję i ochotników robotniczych na Uniwersytecie Warszawskim; o wywołanie rozruchów ówczesny I sekretarz PZPR oskarżył środowiska żydowskie, uruchamiając antysemicką nagonkę, co doprowadziło do emigracji w tym roku z Polski niemal całej, choć nielicznej, ocalałej po Holocauście grupy ludności żydowskiej., 1970 Protesty na Wybrzeżu Strajki i demonstracje robotnicze w Gdańsku i Gdyni w grudniu 1970 r., spowodowane podwyżkami cen żywności i brakami w zaopatrzeniu; krwawo stłumione przez wojsko i milicję; doprowadziły do zmiany władzy i objęcie funkcji I sekretarza PZPR przez Edwarda Gierka; rozpoczęły krótką epokę dużych inwestycji i najlepszej w czasach PRL sytuacji ekonomicznej, finansowanej w dużej mierze z pożyczek od państw zachodniej Europy; w wyniku tych protestów powstały grupy robotniczego oporu, stanowiące początek niezależnych związków zawodowych., 1976 Protesty w Radomiu i Ursusie Protesty robotnicze w zakładach mechanicznych w warszawskim Ursynowie oraz w Radomiu, brutalnie stłumione przez milicję; w ich wyniku powstał Komitet Obrony Robotników – pierwsza podziemna, organizacja opozycyjna w Polsce, stworzona przez grupę opozycyjnych intelektualistów (m.in. Adama Michnika i Jacka Kuronia), służąca zarówno finansowemu wsparciu prześladowanych dysydentów i zwolnionych z pracy za protesty robotników, jak i niezależnej od władzy działalności edukacyjnej, informacyjnej i kulturalnej., 1980 NSZZ „Solidarność” Powstanie pierwszych w bloku sowieckim nielegalnych, ale niezależnych od władzy związków zawodowych; powstały one w wyniku strajków robotniczych w całym kraju (pierwsze w lipcu tego roku w Lublinie, a później na wybrzeżu gdańskim, szczecińskim i na Śląsku) i podpisania porozumień sierpniowych ówczesnej władzy ze strajkującymi; w ten sposób rozpoczął się „festiwal Solidarności”, trwający do grudnia 1981 r. – okres największej wolności w czasach PRL w Polsce., 1981 Stan wojenny Wprowadzony w grudniu 1981 r. przez ówczesnego I sekretarza PZPR, gen. Wojciecha Jaruzelskiego i powołaną przez niego Wojskową Radę Ocalenia Narodowego stan nadzwyczajny, delegalizujący wszystkie niezależne od partii rządzącej ruchy i organizacje społeczne i polityczne, w szczególności NSZZ „Solidarność”; wprowadzający liczne restrykcje i ograniczenia w życiu politycznym i społecznym Polski., 1989 Okrągły Stół Obrady przedstawicieli PZPR i nielegalnej opozycji demokratycznej, w wyniku których ustalono przeprowadzenie 4 czerwca tego roku pierwszych od zakończenia wojny, demokratycznych, częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu; w wyniku tych wyborów większość w Senacie zdobyła opozycja, a znaczącą rolę w Sejmie uzyskała jej reprezentacja; w efekcie tych wyborów w grudniu tego roku powstał pierwszy od 1948 r. niekomunistyczny rząd w Polsce pod kierownictwem Tadeusz Mazowieckiego; wicepremierem rządu został Leszek Balcerowicz, który w ciągu kilku tygodni przeprowadził radykalne reformy ekonomiczne, pozwalające na przekształcenie ustrojowe Polski., 1990 Powstanie III RP Powstanie nowego państwa polskiego o nazwie Rzeczpospolita Polska; w nowej, uchwalonej przez Sejm kontraktowy (wybrany rok wcześniej) „małej konstytucji” utworzono także urząd Prezydenta RP; w tym roku ogłoszono także nowe, w pełni demokratyczne i wolne wybory parlamentarne oraz powszechne wybory prezydenckie.