Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z mapą, a następnie wykonaj polecenia.

RyRnmvff9bqBI1
Mapa interaktywna. Mapa przedstawia Polskę podczas natarcia Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich. Oznaczona jest granica niemiecko-sowiecka z 28 sierpnia 1939 roku, która przebiega wzdłuż Wisły i Sanu. Oznaczone są pozycje wojsk polskich 1 września 1939 przy granicy z ZSRS, Litwą, Prusami Wschodnimi, Niemcami i Słowacją. Oznaczone są pozycje wojsk sowieckich 16 września 1939 roku wzdłuż granicy z Polską. Oznaczone są kierunki natarć wojsk sowieckich od 17 września 1939 roku. Przebiegają od granicy z Polską do Wisły oraz Sanoka. Oznaczone są kierunki wycofywania się rządu RP, prezydenta i Naczelnego Dowództwa oraz większych oddziałów wojsk polskich. Przebiega on od Warszawy wzdłuż prawego brzegu Wisły, a następnie do granicy z Rumunią. Oznaczone są ważniejsze bitwy stoczone z wojskami sowieckimi: Czortków 17 września, Grodno 20–22 września, Kobryń 18 września, Rokitno 17 września, Szack 28–29 września, Tomaszów Lubelski 21–26 września, Wilno 19 września, Wytyczno 1 października, Zamość 21–26 września. Oznaczone jest miejsce wspólnej defilady wojsk niemieckich i sowieckich 22 września 1939 roku w Brześciu nad Bugiem. Opisy bitew: Czortków. W dniu wkroczenia wojsk sowieckich na teren Polski, 17 września, w okolicach Czortkowa żołnierze Korpusu Obrony Pogranicza kierowanego przez ppłk Marcelego Kotarbę starli się z jednostkami 6 Armii Czerwonej Filipa Golikowa i oddziałami NKWD. Zadaniem KOP była ochrona granicy wzdłuż rzeki Zbrucz. Z powodu przeważających sił sowieckich poszczególne pododdziały wycofały się w stronę granicy z Rumunią; zorganizowano obronę mostu na Dniestrze, ale czołgi sowieckie przeprawiły się przez rzekę brodem. Most został wysadzony, a polskie oddziały przekroczyły granicę rumuńską 19 września. Grodno. Rosjanie pierwszą próbę zdobycia Grodna przeprowadzili 20 września, ale zostali odparci, tracąc kilka czołgów. Następnego dnia Rosjanie przeprowadzili koncentryczny atak od południowego zachodu, południa i południowego wschodu. W wyniku zaciętych walk po południu oddziały sowieckie wdarły się do centrum miasta i tłumiły kolejne punkty oporu. Najdłużej trwała obrona Zamku Królewskiego, zespołu szkół zawodowych i budynków koszar 81 pp. Tabela przedstawiająca wynik bitwy. Strony: Polacy i Armia Czerwona. Data: 20–22 września 1939 r. Dowódca Polaków: Wacław Jan Przeździecki. Dowódca Armii Czerwonej: Iwan Wasiljewicz Bołdin. Siły strony polskiej: 2000–2500 21 września, 3500–4000 22 września. Siły strony sowieckiej: 15 Korpus Pancerny, 4 Korpus Kawalerii, 21 Brygada Pancerna. Straty strony polskiej: 644 zabitych (według danych rosyjskich). Straty strony sowieckiej: 57 zabitych (według danych rosyjskich). Wynik: zdobycie miasta przez Rosjan. Kobryń. Do pierwszego starcia w okolicach Kobrynia doszło 14 września, ale właściwe walki zaczęły się 18 września rano. Regularne oddziały polskie wspierane były przez kompanię ochotniczą uformowaną z uczniów miejscowego gimnazjum oraz żołnierzy Legii Akademickiej. Wieczorem Dywizja „Kobryń” otrzymała rozkaz opuszczenia miasta i wycofała się na południe, pod Dywin. Do Kobrynia wkroczyli Niemcy, którzy jednak szybko opuścili miasto, zajęte 21 września przez oddziały Armii Czerwonej. Tabela przedstawiająca wynik bitwy. Strony: Polacy i Niemcy. Data: 17–18 września 1939 r. Dowódca Polaków: Adam Epler. Dowódca Niemców: Heinz Guderian. Siły strony polskiej: Dywizja Piechoty Kobryń. Siły strony niemieckiej: wzmocniony pułk z 2. Dywizji Piechoty Zmotoryzowanej. Wynik: odwrót dywizji Kobryń. Szack. Do bitwy o Szack doszło w wyniku próby przebicia się grupy Korpusu Ochrony Pogranicza gen. Wilhelma Orlik-Rückemanna do Warszawy. Marszowi grupy KOP towarzyszyły nieustanne potyczki z oddziałami Armii Czerwonej. 28 września oddziały KOP-u zbliżyły się do Szacka, który wcześniej został zajęty przez oddziały sowieckie. Jako pierwsi do walki przystąpili Sowieci, atakując przy pomocy czołgów pozycje polskie. Polacy odparli ten atak, niszcząc większość atakujących czołgów. Około południa do ataku przystąpili żołnierze KOP-u i zajęli Szack. Sowiecki kontratak został odparty, a grupa Orlika- Rückemanna następnego dnia ruszyła w kierunku Warszawy. Tabela przedstawiająca wynik bitwy. Strony: Polacy i Armia Czerwona. Data: 28–29 września 1939 r. Dowódca Polaków: Wilhelm Orlik-Ruckemann. Dowódca Armii Czerwonej: Iwan Russijanow. Siły strony polskiej: Grupa Korpusu Ochrony Pogranicza licząca około 4000 żołnierzy. Siły strony sowieckiej: 52 Dywizja Strzelecka Armii Czerwonej — 13000 żołnierzy. Straty strony polskiej: 350–500 zabitych i rannych. Straty strony sowieckiej: 80–180 zabitych i rannych. Wynik: Przejściowe zdobycie Szacka przez oddziały polskie. Wilno. Polskie dowództwo w Wilnie zamierzało bronić miasta jedynie do czasu ewakuacji urzędników i oddziałów wojskowych. 18 września przyszedł rozkaz gen. Józefa Olszyny-Wilczyńskiego nakazujący zaniechanie obrony miasta i wycofanie się wojska na Litwę. Żołnierze sowieccy dotarli do Wilna przed zakończeniem ewakuacji, doszło do starć z sowieckimi oddziałami pancernymi. 19 września Sowieci skierowali do walki nowe oddziały, które wdarły się do centrum Wilna i opanowały miasto. Tabela przedstawiająca wynik bitwy. Strony: Polacy i Armia Czerwona. Data: 18–19 września 1939 r. Dowódca Polaków: Jarosław Okulicz-Kozaryn. Dowódca Armii Czerwonej: Piotr Achlustin, Semyon Zybin. Siły strony polskiej: Improwizowane oddziały w łącznej sile 10 batalionów. Siły strony sowieckiej: 24 Dywizja Kawalerii, 22 i 25 Brygada Pancerna, 36 Dywizja Kawalerii, 6 Brygada Pancerna. Wynik: Zdobycie Wilna przez Sowietów. Wytyczno. Do bitwy pod Wytycznem doszło podczas próby połączenia się Zgrupowania Korpusu Ochrony Pogranicza gen. Wilhelma Orlik-Rückemanna z Samodzielną Grupą Operacyjną Polesie. Polscy żołnierze podczas przekraczania szosy Włodawa-Lublin starli się z oddziałami pancernymi Armii Czerwonej nacierającymi od strony Włodawy. Polakom udało się wyeliminować kilka czołgów, ale z matni udało się wyrwać (i połączyć z Samodzielną Grupą Operacyjną) tylko części zgrupowania. Pozostałe oddziały zostały rozwiązane przez dowódcę. Tabela przedstawiająca wynik bitwy. Strony: Polacy i Armia Czerwona. Data: 1 października 1939 r. Dowódca Polaków: Wilhelm Orlik-Ruckemann. Dowódca Armii Czerwonej: brak danych. Siły strony polskiej: Zgrupowanie Korpusu Ochrony Pogranicza — 2000 żołnierzy. Siły strony sowieckiej: 1200 żołnierzy, 70 czołgów. Straty strony polskiej: 93 zabitych, 200 rannych. Straty strony sowieckiej: 36 zabitych i 105 rannych. Wynik: Połączenie się części zgrupowania z SGO Polesie i rozwiązanie pozostałych pododdziałów. Zamość. 13 września wojska niemieckie wkroczyły do Zamościa. Dotrzymując Paktu Ribbentrop-Mołotow, 25 września Niemcy opuścili Zamość a ich miejsce zajęła Armia Czerwona. Na mocy Traktatu o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRS wojska sowieckie opuściły Zamość 6 października. Od 8 października 1939 do lipca 1944 miasto znalazło się w rękach Niemiec hitlerowskich.
Źródło: Contentplus.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Wyjaśnij, z czego wynikała taka łatwość zajmowania terytoriów wschodnich przez ZSRS.

R15ilifUmrcFo
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Porównaj granicę z 28 września na linii Pisy, Narwi, Bugu i Sanu z linią podziału w pakcie Ribbentrop–Mołotow. Określ, który agresor skorzystał na tej zmianie.

R1IZ2DQmDp9yn
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).