Mapa interaktywna
Wojna polsko‑rosyjska w 1792 r.
Liderzy konfederacji targowickiej:
Stanisław Szczęsny Potocki (1752- 1805), wojewoda ruski. Od 1784 roku należał do opozycji antykrólewskiej i współpracował z Rosją. Był z przekonania republikaninem, zwolennikiem ograniczenia roli monarchy w państwie do minimum. Próbował udaremnić próby reformy ustroju na sejmie czteroletnim. W 1792 r. został pozbawiony przez Sejm wszystkich urzędów.
Franciszek Ksawery Branicki (1730-1819), hetman wielki koronny. Początkowo był stronnikiem Stanisława Augusta Poniatowskiego, jednak po I rozbiorze stanął na czele własnego stronnictwa, opozycyjnego wobec dworu i opierającego działalność na współpracy z Rosją. Należał do przeciwników Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja.
Seweryn Rzewuski (1743-1811), hetman polny koronny. Od 1775 r. był związany z Franciszkiem Ksawerym Branickim. Występował przeciwko Radzie Nieustającej i dążył do zachowania dawnego ustroju Rzeczpospolitej. Podczas Sejmu Wielkiego wydawał liczne pisma publicystyczne, w których zwalczał projekty stronnictwa patriotycznego.
Józef Kossakowski (1738-1794), brat Szymona Kossakowskiego, biskup, pisarz i publicysta. Od lat 80. XVIII w. był związany z rosyjskim ambasadorem w Rzeczpospolitej. Jako zagorzały przeciwnik Konstytucji 3 maja wraz z bratem organizował konfederację targowicką na Litwie, szukając przy tym możliwości wzbogacenia się.
Bitwa pod Zieleńcami rozegrała się 18 czerwca 1792 r. Wojska polskie (15,5 tys.) pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszki odniosły zwycięstwo nad armią rosyjską (11 tys.). Dla uczczenia tego sukcesu Stanisław August ustanowił order Virtuti Militari. Dziś jest on najwyższym polskim odznaczeniem bojowym.Jan Piotr Norblin, Bitwa pod Zieleńcami, 1792. Bitwa pod Dubienką miała miejsce 18 lipca 1792 r. Zaledwie 5 tys. żołnierzy polskich pod dowództwem Tadeusza Kościuszki odniosło w niej niespodziewane zwycięstwo nad liczącym 25 tys. (!) żołnierzy korpusem rosyjskim generała Michaiła Kachowskiego. Chwalebne czyny i dokonania armii księcia Poniatowskiego, grafika z 1823 roku. Dlaczego niektórzy historycy uważają, że legenda Kościuszki miała swój początek w bitwie pod Dubienką?
Liczebność armii polskiej: ok. 57 tys. żołnierzy. Dane na podstawie: Tadeusz Cegielski, Łukasz Kądziela, Rozbiory Polski 1772-1793-1795, Warszawa 1990, s. 236.
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
Liczebność wojska rosyjskiego była niemal dwukrotnie większa niż liczebność wojska polskiego. | □ | □ |
Polacy próbowali powstrzymać armię rosyjską przed zajęciem Warszawy. | □ | □ |
W Mirze i Wilnie oraz pod Zieleńcami i Dubienką doszło do kluczowych bitew tej wojny. | □ | □ |
Wojska rosyjskie zdołały przekroczyć Bug. | □ | □ |
W 2012 r. obchodzono 220. rocznicę ustanowienia orderu Virtuti Militari. | □ | □ |
Targowica leży współcześnie na terytorium Polski. | □ | □ |
Wykaż, że mapa (źródło A) ilustruje przebieg bitwy, o której mowa we fragmencie opracowania historycznego (źródło B).
Źródło A
![Mapa przedstawia obronę linii Buga i bitwy pod Dubienką 1893 rok. Oddziały polskie Kościuszko znajdowały się przy Uchance, koło rzeki Bug. Przed nimi znajdowały się szańce. Oddziały carskie usytuowane jeszcze wcześniej wzdłuż granic rzeczki Bug. Oddziały carskie kierowały się na odziały polskie Kościuszko. Większe miasta: Chałupa, Bystrzaki, Kladniowa, Sołtysy, Skrychiczyn, Bereziwcie, Husynne, Dorohusk.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RHVOn944FnBsd/1614584495/2fjbgYfaTb899DnaS9mfRosYHUlYnVrU.png)
Źródło B
Zieleńce–Mir–Dubienka 1792Już od godziny 15.30 rozpoczęła się wymiana ognia między artylerią polską i rosyjską, a o godz. 17 Kachowski zaczął przygotowanie ogniowe do natarcia. W tym samym czasie jegrzy Sałtykowa zaatakowali zagajnik z polskimi strzelcami i wyparli ich z zachodniej części lasku. Jednak Polakom udało się utrzymać tę pozycję. […]
Gen. Kachowski, wobec nieskuteczności natarcia czołowego, wydał kawalerii rozkaz obejścia pozycji polskich przez kordon austriacki. […] Pod osłoną lasu jazda rosyjska przeniknęła na tyły pozycji polskich.
Źródło: Piotr Derdej, Zieleńce–Mir–Dubienka 1792, Warszawa 2008, s. 90.
Opisz Dlaczego doszło do drugiego rozbioru Rzeczypospolitej ?