Mapa przedstawia cywilizacje Mezopotamii w drugim i pierwszym tysiącleciu przed naszą erą. Państwo Egipskie w piętnastym wieku przed naszą erą zajmowało cały dzisiejszy Egipt, północny i zachodni Sudan oraz południowe wybrzeże Lewantu. Państwo Hetyckie od piętnastego do trzynastego wieku przed naszą erą zajmowało obszar centralnej Azji Mniejszej i dzisiejszej Syrii. Państwo babilońskie od szesnastego do trzynastego wieku przed naszą erą znajdowało się w ujściu rzek Tygrysu i Eufratu. W siedemnastym i osiemnastym wieku przed nasza erą państwo Asyryjskie za panowania Saragona drugiego zajmowało Egipt cały obszar tak zwanego żyznego półksiężyca, Cypr oraz wschodnią Azję Mniejszą. Państwo egipskie w XV w. p.n.e.: Przełom XVI i XV w. p.n.e. stanowi w dziejach starożytnego Egiptu niezwykle ważną cezurę, gdyż, będąc początkiem okresu Nowego Państwa, otwiera jednocześnie jedyną prawdziwie imperialną epokę w historii tej cywilizacji.
Panowanie trzech Totmesów (oraz córki pierwszego władcy tego imienia, Hatszepsut) obfitowało w wojny na dwóch frontach: południowym (nubijskim) oraz północno-wschodnim (lewantyńskim). W obu przypadkach doszło do serii planowych aneksji, które rozszerzyły terytorium państwa egipskiego w okolice IV katarakty na południu i aż po Eufrat na terenie Azji.
W efekcie tych podbojów Egipt graniczył z dwiema pozostałymi potęgami ówczesnego Bliskiego Wschodu – państwem Mittani oraz Babilonią – tworząc swoisty „koncert wielkich potęg”. Całkowite opanowanie terenów Lewantu okazało się wobec tego niemożliwe, głównie ze względu na mocarstwową pozycję zajmowaną wówczas w regionie przez huryckie Mittani, którego miejsce zajmą później Hetyci.

państwo hetyckie w XV–XIII w. p.n.e.: Państwo Hetytów powstało w wyniku serii najazdów, jakie ludy indoeuropejskie przeprowadziły na terenie Bliskiego Wschodu i Azji Południowej w II tysiącleciu p.n.e. Podczas gdy Persowie i Medowie opanowali Wyżynę Irańską, a Ariowie Indie, Hetyci zajęli większą część Azji Mniejszej.
Po serii kryzysów wewnętrznych i niepowodzeń na arenie międzynarodowej Hatti stało się prawdziwym imperium pod władzą Suppiluliumasa I (ok. 1355–1324), który nie tylko zjednoczył wszystkie dotychczasowe hetyckie terytoria, lecz także dodał do nich teren dawnego królestwa Mittani, a nawet – część egipskich ziem w Lewancie. Od tego czasu aż do połowy wieku XIII Hatti będzie prawdziwą potęgą w regionie, uniemożliwiając nawet największemu egipskiemu zdobywcy, Ramzesowi II, odbicie prowincji przygranicznych (bitwa pod Kadesz z ok. 1280 r. p.n.e.).
Od panowania Tudhalijasa IV (1240–1212) datuje się stopniowy upadek znaczenia państwa hetyckiego. Przyczyniły się do tego liczne uzurpacje w łonie samej rodziny królewskiej, ale ostateczny cios przyszedł niewątpliwie z zewnątrz: za rządów synów Tudhalijasa IV na Hatti spadła seria najazdów tzw. Ludów Morza, która wstrząsnęła całym wschodnim światem śródziemnomorskim. W ich wyniku w początkach XII w. p.n.e. imperium Hetytów znika z kart historii.

państwo babilońskie w XVI–XIII w. p.n.e.: Po śmierci Hammurabiego jego babilońskie imperium zaczęło się rozpadać. Bardzo szybko władza jego następców została ograniczona do samego miasta Babilon i jego bezpośrednich okolic. Kres państwa nastąpił w wyniku niespodziewanego najazdu Hetytów, którzy na początku XVI w. p.n.e. zdobyli i złupili starą stolicę Hammurabiego.
Już w XVI w. p.n.e. tereny mezopotamskie zaczęły jednak masowo przechodzić pod panowanie nowej siły – Kasytów, którzy szybko wypełnili pustkę po państwie starobabilońskim. Pod panowaniem królów z nowej dynastii Babilonia przejściowo odzyskała dawną pozycję na terenie Bliskiego Wschodu. Została ona jednak szybko podważona przez nową potęgę – Asyrię. Już w XIV w. p.n.e. asyryjscy władcy interweniowali w Babilonie, w wieku XIII natomiast doszło do tymczasowego opanowania miasta przez sąsiadów z północy.
Narodziny nowego, agresywnego mocarstwa w regionie oznaczało koniec babilońskich snów o potędze.

zasięg państwa asyryjskiego za Sargona II i jego następców na przełomie VIII i VII w. p.n.e.: Powstałe ok. X w. p.n.e. państwo nowoasyryjskie bardzo szybko stało się największą potęgą w regionie, a także – największym imperium w dotychczasowych dziejach świata. Jego stworzenie stało się możliwe dzięki nowej formule sprawowania władzy. Dotychczas Asyryjczycy wyraźnie oddzielali rdzenne ziemie Asyrii od terenów przyłączonych i nazywanych przez nich samych „jarzmem Asyrii”. Za panowania Tiglatpilesara III koncepcję tę zastąpiono układem, w którym cała Asyria miała stanowić spójne państwo z jednolitym systemem podatkowym i poborem do wojska. Takie postępowanie miało na celu zatarcie różnic między prowincjami imperium, a w efekcie – likwidację ognisk buntu, którymi z reguły były nowo przyłączone ziemie.
Szczyt potęgi imperium Asyryjczyków przypada na panowanie Sargona II (722–705 r. p.n.e.) oraz jego następców zwanych też Sargonidami (ok. 705–627 r. p.n.e.). W tym czasie władza królów asyryjskich rozciągała się od Zatoki Perskiej przez południowo-wschodnią Azję Mniejszą i Lewant aż po Egipt. Kres ich potędze przyniosło wycieńczenie prowadzonymi nieustannie wojnami w połączeniu z narastającymi separatyzmami poszczególnych prowincji, zwłaszcza Babilonu. W wyniku tych procesów w 616 r. p.n.e. stolica Asyrii, Niniwa, została zdobyta przez połączone wojska medyjsko-babliońskie. Już niedługo w rejonie tym powstanie imperium, które przyćmi pamięć swojej poprzedniczki – Persja.