Mapa interaktywna
Polecenie 1
Zapoznaj się z mapą i wkonaj kolejne polecenia.
Panowanie trzech Totmesów (oraz córki pierwszego władcy tego imienia, Hatszepsut) obfitowało w wojny na dwóch frontach: południowym (nubijskim) oraz północno-wschodnim (lewantyńskim). W obu przypadkach doszło do serii planowych aneksji, które rozszerzyły terytorium państwa egipskiego w okolice IV katarakty na południu i aż po Eufrat na terenie Azji.
W efekcie tych podbojów Egipt graniczył z dwiema pozostałymi potęgami ówczesnego Bliskiego Wschodu – państwem Mittani oraz Babilonią – tworząc swoisty „koncert wielkich potęg”. Całkowite opanowanie terenów Lewantu okazało się wobec tego niemożliwe, głównie ze względu na mocarstwową pozycję zajmowaną wówczas w regionie przez huryckie Mittani, którego miejsce zajmą później Hetyci.
Po serii kryzysów wewnętrznych i niepowodzeń na arenie międzynarodowej Hatti stało się prawdziwym imperium pod władzą Suppiluliumasa I (ok. 1355–1324), który nie tylko zjednoczył wszystkie dotychczasowe hetyckie terytoria, lecz także dodał do nich teren dawnego królestwa Mittani, a nawet – część egipskich ziem w Lewancie. Od tego czasu aż do połowy wieku XIII Hatti będzie prawdziwą potęgą w regionie, uniemożliwiając nawet największemu egipskiemu zdobywcy, Ramzesowi II, odbicie prowincji przygranicznych (bitwa pod Kadesz z ok. 1280 r. p.n.e.).
Od panowania Tudhalijasa IV (1240–1212) datuje się stopniowy upadek znaczenia państwa hetyckiego. Przyczyniły się do tego liczne uzurpacje w łonie samej rodziny królewskiej, ale ostateczny cios przyszedł niewątpliwie z zewnątrz: za rządów synów Tudhalijasa IV na Hatti spadła seria najazdów tzw. Ludów Morza, która wstrząsnęła całym wschodnim światem śródziemnomorskim. W ich wyniku w początkach XII w. p.n.e. imperium Hetytów znika z kart historii.
Już w XVI w. p.n.e. tereny mezopotamskie zaczęły jednak masowo przechodzić pod panowanie nowej siły – Kasytów, którzy szybko wypełnili pustkę po państwie starobabilońskim. Pod panowaniem królów z nowej dynastii Babilonia przejściowo odzyskała dawną pozycję na terenie Bliskiego Wschodu. Została ona jednak szybko podważona przez nową potęgę – Asyrię. Już w XIV w. p.n.e. asyryjscy władcy interweniowali w Babilonie, w wieku XIII natomiast doszło do tymczasowego opanowania miasta przez sąsiadów z północy.
Narodziny nowego, agresywnego mocarstwa w regionie oznaczało koniec babilońskich snów o potędze.
Szczyt potęgi imperium Asyryjczyków przypada na panowanie Sargona II (722–705 r. p.n.e.) oraz jego następców zwanych też Sargonidami (ok. 705–627 r. p.n.e.). W tym czasie władza królów asyryjskich rozciągała się od Zatoki Perskiej przez południowo-wschodnią Azję Mniejszą i Lewant aż po Egipt. Kres ich potędze przyniosło wycieńczenie prowadzonymi nieustannie wojnami w połączeniu z narastającymi separatyzmami poszczególnych prowincji, zwłaszcza Babilonu. W wyniku tych procesów w 616 r. p.n.e. stolica Asyrii, Niniwa, została zdobyta przez połączone wojska medyjsko-babliońskie. Już niedługo w rejonie tym powstanie imperium, które przyćmi pamięć swojej poprzedniczki – Persja.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2
Porównaj zasięg terytorialny państwa asyryjskiego i państwa babilońskiego oraz wyjaśnij, z czego wynikała ta różnica.
Polecenie 3
Wymień i wskaż na mapie centrum państwa asyryjskiego oraz centrum państwa babilońskiego.