Na mapie Polski i państw sąsiadujących zostały wskazane miejsca, które stały się inspiracją dla utworów omawianych w e‑materiale.
Polecenie 1
Na podstawie mapy interaktywnej scharakteryzuj etniczny wymiar inspiracji dla dzieł Miłosza, Vinzenza i Schulza.
R1MSQh2Ez07tk
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RLxN20MZyBbIa1
Mapa przedstawia Rzeczpospolitą Polską w okresie 1918 - 1939. Oznaczono na niej następujące obszary wraz z opisami.
Kiejdany
to miasto na obszarach centralnej Litwy, nad rzeką Niewiażą. Miasta zaznaczone na mapie, znajdujące się w pobliżu to: Wilkomierz, Kowno, Poniewież.
Huculszczyzna: Huculszczyzna to kraina w Karpatach Wschodnich obejmująca pasmo górskie Czarnohory, wschodnią część pasma Gorgany i ich pogórza. W międzywojniu obszar ten znajdował się na pograniczu polsko‑rumuńskim, obecnie jest na terenie Ukrainy. Krainę tę zamieszkiwali od wieków Hucułowie (od rumuńskiego słowa hotul – zabijaka, opryszek), góralski lud pochodzenia rusińskiego i wołoskiego. „Huculi”, którymi już od XVIII wieku interesowali się badacze i artyści, żyli na trudno dostępnych, nieprzyjaznych człowiekowi terenach. Nie mieli świadomości narodowej, uważali się po prostu za „tutejszych”. Izolacja spowodowała wytworzenie oryginalnej, niespotykanej nigdzie indziej wyjątkowo bogatej kultury. Dominują w niej związane z pasterstwem elementy wołoskie oraz ukraińskie. Na mapie obszar ten oznaczono wokół miast: Sokal, Dudek Jagielloński, Lwów, Brzeżany, Stanisławów, Krzemieniec, Tarnopol, Zadwórze, Złoczów, Jeremiecze, świątyń, Turka, Borysław, Sambor, Kołomyja. Obszar graniczący od południa z Rumunią, Czechosłowacją, od wschodu z ukraińską i białoruską SSR, od północy z Łotwą, Litwą, Prusami Wschodnimi i od zachodu z Niemcami.
Kołomyja: w czasach zaborów miasteczko uchodziło, niekoniecznie słusznie, za symbol galicyjskiej biedy i zacofania. W dwudziestoleciu międzywojennym, dzięki odkrytym w pobliżu złożom ropy naftowej, do Kołomyi zaczęli przyjeżdżać Anglicy i Kanadyjczycy, co spowodowało wzbogacenie i znaczny awans cywilizacyjny miasta. Obecnie Kołomyja jest 70‑tysięcznym starannie odnowionym miastem. Działa tutaj Muzeum Huculszczyzny i Pokucia, gdzie zgromadzono ponad 30 tysięcy eksponatów obrazujących życie codzienne regionu, a także wytwory sztuki ludowej. W 2000 r. oddano do użytku niezwykły obiekt – Muzeum Pisanek w kształcie... jajka z imponującym zbiorem ponad 6 tysięcy pisanek z różnych krajów. Do powstania muzeum przyczyniła się „pisankowa” tradycja huculszczyzny, o której również pisał Vincenz.
Jaremcze: uchodzi za huculski odpowiednik Zakopanego. Turystyczna kariera malowniczo położonej miejscowości rozpoczęła się pod koniec XIX wieku dzięki poprowadzonej doliną Prutu linii kolejowej ze Stanisławowa do Rumunii. Do dziś stoi zaprojektowany wówczas most kolejowy wznoszący się 28 metrów nad lustrem wody. W okresie międzywojennym zabudowane stylowymi pensjonatami Jaremcze było prawdziwą turystyczną mekką, którą po okresie komunistycznej zapaści jest również i dziś.
Wierchowyna (Żabie): weszła do historii kultury pod nazwą Żabie. Miejscowość oddalona o 5 km od rodzinnej Krzyworówni Stanisława Vincenza stanowiła cel jego młodzieńczych wypraw i często pojawia się na kartach „Na wysokiej połoninie”. Tę rozległą, pięknie położoną miejscowość upodobali sobie także inni twórcy, na przykład ukraiński poeta Iwan Franko.
Drohobycz: Od końca XIX wieku, kiedy to w pobliżu odkryto złoża ropy naftowej, Drohobycz zaczął wyrastać na znaczący ośrodek miejski ówczesnej Galicji. Tu w 1892 roku w żydowskiej zasymilowanej rodzinie przyszedł na świat Bruno Schulz (Żydzi stanowili wówczas połowę mieszkańców miasta). Zachowała się tu XIX‑wieczna synagoga, największa w całej Galicji. Dzięki dochodom z ropy naftowej, miasto stało się w okresie międzywojennym centrum kultury regionalnej.
Rzeka Niewiaża: Rzeka Niewiaża – jeden z dopływów Niemna, odpowiednik Issy z powieści Czesława Miłosza. Płynie m.in. przez Kiejdany, dawną polską rezydencję magnacką. Kilka kilometrów na północ od Kiejdan leży dworek w Szetejniach, posiadłość rodziców matki Czesława Miłosza, gdzie przyszły poeta spędził dzieciństwo.
Mapa przedstawia Rzeczpospolitą Polską w okresie 1918 - 1939. Oznaczono na niej następujące obszary wraz z opisami.
Kiejdany
to miasto na obszarach centralnej Litwy, nad rzeką Niewiażą. Miasta zaznaczone na mapie, znajdujące się w pobliżu to: Wilkomierz, Kowno, Poniewież.
Huculszczyzna: Huculszczyzna to kraina w Karpatach Wschodnich obejmująca pasmo górskie Czarnohory, wschodnią część pasma Gorgany i ich pogórza. W międzywojniu obszar ten znajdował się na pograniczu polsko‑rumuńskim, obecnie jest na terenie Ukrainy. Krainę tę zamieszkiwali od wieków Hucułowie (od rumuńskiego słowa hotul – zabijaka, opryszek), góralski lud pochodzenia rusińskiego i wołoskiego. „Huculi”, którymi już od XVIII wieku interesowali się badacze i artyści, żyli na trudno dostępnych, nieprzyjaznych człowiekowi terenach. Nie mieli świadomości narodowej, uważali się po prostu za „tutejszych”. Izolacja spowodowała wytworzenie oryginalnej, niespotykanej nigdzie indziej wyjątkowo bogatej kultury. Dominują w niej związane z pasterstwem elementy wołoskie oraz ukraińskie. Na mapie obszar ten oznaczono wokół miast: Sokal, Dudek Jagielloński, Lwów, Brzeżany, Stanisławów, Krzemieniec, Tarnopol, Zadwórze, Złoczów, Jeremiecze, świątyń, Turka, Borysław, Sambor, Kołomyja. Obszar graniczący od południa z Rumunią, Czechosłowacją, od wschodu z ukraińską i białoruską SSR, od północy z Łotwą, Litwą, Prusami Wschodnimi i od zachodu z Niemcami.
Kołomyja: w czasach zaborów miasteczko uchodziło, niekoniecznie słusznie, za symbol galicyjskiej biedy i zacofania. W dwudziestoleciu międzywojennym, dzięki odkrytym w pobliżu złożom ropy naftowej, do Kołomyi zaczęli przyjeżdżać Anglicy i Kanadyjczycy, co spowodowało wzbogacenie i znaczny awans cywilizacyjny miasta. Obecnie Kołomyja jest 70‑tysięcznym starannie odnowionym miastem. Działa tutaj Muzeum Huculszczyzny i Pokucia, gdzie zgromadzono ponad 30 tysięcy eksponatów obrazujących życie codzienne regionu, a także wytwory sztuki ludowej. W 2000 r. oddano do użytku niezwykły obiekt – Muzeum Pisanek w kształcie... jajka z imponującym zbiorem ponad 6 tysięcy pisanek z różnych krajów. Do powstania muzeum przyczyniła się „pisankowa” tradycja huculszczyzny, o której również pisał Vincenz.
Jaremcze: uchodzi za huculski odpowiednik Zakopanego. Turystyczna kariera malowniczo położonej miejscowości rozpoczęła się pod koniec XIX wieku dzięki poprowadzonej doliną Prutu linii kolejowej ze Stanisławowa do Rumunii. Do dziś stoi zaprojektowany wówczas most kolejowy wznoszący się 28 metrów nad lustrem wody. W okresie międzywojennym zabudowane stylowymi pensjonatami Jaremcze było prawdziwą turystyczną mekką, którą po okresie komunistycznej zapaści jest również i dziś.
Wierchowyna (Żabie): weszła do historii kultury pod nazwą Żabie. Miejscowość oddalona o 5 km od rodzinnej Krzyworówni Stanisława Vincenza stanowiła cel jego młodzieńczych wypraw i często pojawia się na kartach „Na wysokiej połoninie”. Tę rozległą, pięknie położoną miejscowość upodobali sobie także inni twórcy, na przykład ukraiński poeta Iwan Franko.
Drohobycz: Od końca XIX wieku, kiedy to w pobliżu odkryto złoża ropy naftowej, Drohobycz zaczął wyrastać na znaczący ośrodek miejski ówczesnej Galicji. Tu w 1892 roku w żydowskiej zasymilowanej rodzinie przyszedł na świat Bruno Schulz (Żydzi stanowili wówczas połowę mieszkańców miasta). Zachowała się tu XIX‑wieczna synagoga, największa w całej Galicji. Dzięki dochodom z ropy naftowej, miasto stało się w okresie międzywojennym centrum kultury regionalnej.
Rzeka Niewiaża: Rzeka Niewiaża – jeden z dopływów Niemna, odpowiednik Issy z powieści Czesława Miłosza. Płynie m.in. przez Kiejdany, dawną polską rezydencję magnacką. Kilka kilometrów na północ od Kiejdan leży dworek w Szetejniach, posiadłość rodziców matki Czesława Miłosza, gdzie przyszły poeta spędził dzieciństwo.
Rzeczpospolita Polska, granice z okresu 1918‑1939; miejscowości zaznaczone na mapie znajdują się na tzw, Kresach Wschodnich, które po zakończeniu II wojny światowej znalazły się poza granicami Polski.
Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2
Wszystkie wskazane na mapie miasta nie leżą obecnie w granicach Polski. Odszukaj odpowiednie informacje i wyjaśnij, na skutek jakich wydarzeń historycznych znalazły się na obszarze innych państw. Jakim wspólnym mianem określa się te tereny?
R1F1cEDiSwrQM
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.