Mapa interaktywna przedstawia państwa bolku wschodniego: NRD, Polska, Czechy, Słowacja, Rumunia, Bułgaria, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś, Ukraina, Rosja. Opisano: NRD: Upadek muru berlińskiego w listopadzie 1989 pogorszył trudną sytuację ekonomiczną kraju, powodując odpływ dużej części siły roboczej. 1 lipca 1990 r. powstała unia monetarna i ekonomiczna między Wschodnimi i Zachodnimi Niemcami. Po zjednoczeniu miał miejsce kryzys gospodarczy, którego najbardziej wyraźnym objawem był spadek produkcji przemysłowej i gwałtowny wzrost bezrobocia. Ten ostatni nastąpił głównie na skutek likwidacji wielu kombinatów, czyli dużych zakładów przemysłowych. Prywatyzacja rozpoczęła się na pocz. lat 90. i wielkie zakłady państwowe zostały przejęte przez Niemiecką Agencję Powierniczą, ale brakowało chętnych z Zachodnich Niemiec, by je wykupić. Zjednoczenie Niemiec i upadek Niemieckiej Republiki Demokratycznej rozpoczęły kilkuletni okres narastających trudności gospodarczych w obu państwach. Na pocz. XXI w. poziom rozwoju gospodarczego w dwóch częściach Niemiec został względnie wyrównany.Polska: W Polsce na mocy obrad Okrągłego Stołu przeprowadzono wybory kontraktowe do sejmu, w wyniku których wyłoniono rząd z Tadeuszem Mazowieckim na czele. Leszek Balcerowicz, pełniący funkcję ministra finansów rozpoczął od stycznia 1990 r. wprowadzanie reform mających na celu zmniejszenie inflacji, zrównoważenie budżetu, wprowadzenie elementów gospodarki wolnorynkowej oraz likwidację własności państwowej (m.in. Państwowych Gospodarstw Rolnych). Ze względu na szybkość i zasięg tych reform zyskały one miano terapii szokowej, a sam Balcerowicz był nieraz krytykowany za zbyt wysokie koszty społeczne.Czechy: Aksamitna rewolucja w 1989 otworzyła przed gospodarką czeską szansę na zasadniczą transformację ustroju. Wprowadzone wówczas reformy miały charakter bardzo gwałtowny i stąd - podobnie jak w Polsce, zyskały miano terapii szokowej. Początkowy okres reform był naznaczony kryzysem ekonomicznym i wysoką inflacją, sięgającą poziomu 10%. Począwszy od stycznia 1991 r. w ciągu kilku lat udało się uwolnić ponad 95% cen, osiągnąć niski poziom bezrobocia, równowagę w budżecie państwowym, ustabilizować walutę dzięki dewaluacji, zmniejszyć dług zagraniczny oraz nawiązać stosunki ekonomiczne z krajami Europy Zachodniej. Prywatyzacja w początkowej fazie została przeprowadzono na zasadzie sprzedawania obywatelom powyżej 18 roku życia kuponów. Do 1998 r. ponad 80% z dawnych przedsiębiorstw państwowych znalazło się w rękach prywatnych. Czechy spośród państw dawnego bloku wschodniego miały w poł. lat 90. najbardziej stabilną gospodarkę. W 1997 r. państwo czeskie nawiedził kryzys, który zmusił rząd od wprowadzenia polityki: “zaciskania pasa”, czego efektem było m.in. ograniczenie wydatków budżetowych.Słowacja: Słowacja wkroczyła na drogę przemian ekonomicznych w styczniu 1993 r. Proces przejścia gospodarki centralnie planowanej na gospodarkę wolnorynkową był jednak bardzo powolny. W dużej części było to wynikiem niekorzystnej polityki fiskalnej rządu premiera Vladimira Meciara. W tym czasie wzrósł dług, pogłębił się deficyt w handlu, a prywatyzacja przyniosła niewielkie rezultaty. W rezultacie PKB spadło z 6.5% w 1995 r. do 1.3 w 1998 r. Dopiero zmiana na stanowisku premiera spowodowała przyspieszenie zmian ekonomicznych i w ich wyniku na pocz. kolejnego stulecia nastąpiło zmniejszenie inflacji, bezrobocia, a poziom rozwoju gospodarczego w 2002 r. ukształtował się na poziomie 4 % w stosunku rocznym.Rumunia: Proces transformacji w Rumunii przebiegał powoli, co było związane z faktem, że nie nastąpiła tam zmiana ekipy rządzącej i grupa działaczy komunistycznych utrzymała się u władzy dłużej niż w innych państwach bloku wschodniego. W poł. lat 90. co najmniej 70% przedsiębiorstw znajdowało się w rękach państwa. W tym czasie gospodarka rumuńska popadła w głęboką recesję. Dopiero na pocz. XXI w. PKB zaczęło stopniowo wzrastać, a poziom inflacji i bezrobocia spadać.Bułgaria: Gospodarka Bułgarii bardzo ucierpiała w wyniku rozpadu systemu komunistyczne i rozwiązania RWPG. Standard życia spadł niemal o 40%, znacząco wzrosło bezrobocie (do ok. 20 proc. w 1993 r.). Względna stabilizacja gospodarcza przyszła dopiero ok. roku 1998 , gdy upadł socjalistyczny rząd Zhana Videnowa. Poziom produkcji z 1989 r. został osiągnięty dopiero w czerwcu 2004 r. Pierwsze symptomy poprawy pojawiły się już dziesięć lat wcześniej, gdy inflacja zaczęła stopniowo spadać (w 1995 r. wyniosła 32,9%). W 1996 r. rozpoczęła się także prywatyzacja, choć w porównaniu z innymi państwa bloku wschodniego przebiegała ona z opóźnieniem i powoli.Węgry: W wyniku rozpadu systemu komunistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej Węgry utraciły niemal 70% ze swoich rynków. Spowodowało to, że w krótkim czasie liczba bezrobotnych wzrosła do 800 tys. Wielkim problemem w tym kraju był również deficyt budżetowy. Program wprowadzania gospodarki węgierskiej na tory wolnorynkowe rozpoczął rząd Jozsefa Antalla. Koszty ich były jednak bardzo wysokie. Wzrosło znacząco bezrobocie (do 12%), nastąpiło zmniejszenie eksportu i wzrost cen żywności. Jednym ze sposobów radzenia sobie z wysoką inflacją była dewaluacja forinta. Wysokość deficytu budżetowego sięgała 12% PKB. Wraz ze zmianami gospodarczymi zaczęto wprowadzać prywatyzację mienia państwowego. Stabilizację gospodarka węgierska osiągnęła dopiero w II poł. lat 90.Litwa, Łotwa, Estonia: Po rozpadzie bloku wschodniego państwa bałtyckie weszły na drogę szybkich reform ekonomicznych. Początek lat 90. wywołał wielki kryzys, spadek PKB, wzrost bezrobocia i inflację. Prywatyzacja w tych krajach została przeprowadzona w pozytywnym skutkiem w ciągu pierwszego dziesięciolecia. Na przykład na Litwie przebiegała w dwóch etapach.Pierwszy trwający do 1995 r. polegał na sprzedaniu udziałów obywatelom. Państwa bałtyckie szybko wychodziły z kryzysu spowodowanego zerwaniem dotychczasowych więzi gospodarczych. Gospodarką ich wstrząsnął kryzys finansowy mający miejsce w Rosji w 1997 r. Białoruś: Wraz z rozpadem ZSRS i zerwaniem dotychczasowych więzi ekonomicznych gospodarka białoruska weszła w okres dużego kryzysu. Aleksandr Łukaszenka, który został wybrany prezydentem w 1994 r. wprowadził zasady socjalizmu rynkowego. W ramach tej polityki zostały utrzymane administracyjna kontrola nad cenami oraz wymianą waluty, a także prawo państwa do interwencji w przedsiębiorstwa prywatne. Prywatyzacja została przeprowadzona w niewielkim zakresie. Głównym partnerem handlowym Białorusi pozostaje Rosja. PKB na Białorusi w porównaniu z innymi krajami bloku wschodniego pozostaje na niskim poziomie, podobnie jak standard życia.Ukraina: Gospodarka ukraińska przeżyła duży kryzys na pocz. lat 90. Inflacja była jedną z najwyższych w bloku państw wschodnich. Mimo denominacji waluta pozostawała bardzo niestabilna przez całe lata 90. Prywatyzacja nie została zakończona do dnia dzisiejszego. Głęboka recesja w latach 90. doprowadziła do bardzo wysokiego wskaźnika ubóstwa w społeczeństwie. Sytuacja zaczęła się poprawiać na pocz. kolejnego stulecia i w 2005 r. poziom ubóstwa spadł z 32% do 8%.Rosja: Po rozpadzie Związku Radzieckiego Rosja, podobnie jak państwa bloku wschodniego, weszła na drogę reform mających na celu wprowadzenie gospodarki wolnorynkowej. Zainicjował je na pocz. lat 90. Borys Jelcyn, a zyskały one miano terapii szokowej. Konsekwencje były tragiczne. PKB spadło o więcej niż 40%, hiperinflacja pochłonęła oszczędności całego życia większości obywateli, dodatkowo zwiększyła się przestępczość i nastąpiło skrócenie długości życia. Półki w sklepach świeciły pustkami, a za pensje z powodu galopującej inflacji właściwe nic nie można było kupić. W latach 90. Rosja miała bardzo wysoki dług publiczny. Prywatyzacja nastąpiła w sposób niekontrolowany. Wiele z zakładów było sprzedanych za cenę niższą niż były warte i trafiły one w ręce grupy bogatych ludzi, których zwano oligarchami.