Sprawdź się
Zapoznaj się z poniższymi fragmentami i wskaż, jakich zjawisk ekonomicznych one dotyczą.
proces sprzedawania lub przekazywania własności państwowej, głównie zakładów przemysłowych, w ręce indywidualnych osób lub grup społecznych, sposób wprowadzania reform w możliwie szybki sposób, jej przeciwnikami byli zwolennicy reform stopniowych, proces przejścia od gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej połączony z procesem zmian politycznych, sytuacja, w której rozmiary produkcji, dochody obywateli i nakłady pozostają na w miarę stałym i często niskim poziomie
| Opis | Zjawisko |
|---|---|
| proces sprzedawania lub przekazywania własności państwowej, głównie zakładów przemysłowych, w ręce indywidualnych osób lub grup społecznych | |
| sposób wprowadzania reform w możliwie szybki sposób, jej przeciwnikami byli zwolennicy reform stopniowych | |
| proces przejścia od gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej połączony z procesem zmian politycznych | |
| sytuacja, w której rozmiary produkcji, dochody obywateli i nakłady pozostają na w miarę stałym i często niskim poziomie |
Spośród poniższych ilustracji wybierz te, które odnoszą się do sytuacji ekonomicznej państw bloku wschodniego w latach 90. Uzasadnij swój wybór.
lic. domena publiczna, Wikimedia Commons;
lic. CC BY-SA 3.0, Bundesarchiv, Bild, Wikimedia Commons;
lic. CC BY-SA 2.0, Wikimedia Commons.
Zaznacz, które z niżej przytoczonych stwierdzeń jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Przemiany ekonomiczne lat 90. we wszystkich krajach bloku wschodniego przebiegały w podobnym tempie, a zakres reform był podobny. | □ | □ |
| Reformy ekonomiczne podjęte w latach 90. miały wyłącznie pozytywne konsekwencje dla krajów bloku wschodniego. | □ | □ |
| Proces transformacji ekonomicznej zapoczątkowany po upadku systemu komunistycznego wprowadził do gospodarek krajów bloku wschodniego elementy gospodarki wolnorynkowej. | □ | □ |
| Proces reform ekonomicznych został zapoczątkowany przez ekipy komunistyczne. | □ | □ |
Zapoznaj się z poniższymi stwierdzeniami dotyczącymi gospodarki i wpisz je w odpowiednie miejsce w tabeli w zależności od tego, czy dotyczą gospodarki czasów lat 90., czy wcześniejszej – socjalistycznej.
przekazanie wielkich przedsiębiorstw przemysłowych i zakładów pracy w ręce dawnych działaczy partyjnych, ustalenie sztywnych cen przez rząd, ustalanie priorytetów w gospodarce przez rząd, liberalizacja handlu przy usunięciu ograniczeń i wprowadzeniu niskich stawek celnych</strong></strong>, inwestowanie w rozwój przemysłu wydobywczego, wprowadzenie dyscypliny fiskalnej z deficytem budżetowym nie większym niż kilka procent w skali roku, przodownictwo pracy, zniesienie barier dla zagranicznych inwestycji, wprowadzenie zakazu wymiany waluty rodzimej na zagraniczną
| Gospodarka socjalistyczna | |
|---|---|
| Gospodarka lat 90. |
Dopasuj poniższe opisy do właściwych państw ukazanych na mapie.
Reformy w tym kraju zostały przeprowadzone na zasadzie terapii szokowej. Konsekwencje ich były jednak tragiczne. PKB spadło o więcej niż 40 proc., hiperinflacja pochłonęła oszczędności całego życia większości obywateli, dodatkowo zwiększyła się przestępczość, a długość życia uległa skróceniu. Prywatyzacja nastąpiła w sposób niekontrolowany. Wiele zakładów sprzedano za cenę poniżej ich wartości i trafiły one w ręce grupy bogatych ludzi, zwanych oligarchami., Wprowadzone na początku lat 90. reformy miały charakter bardzo gwałtowny i stąd zyskały miano terapii szokowej. Początkowy okres reform był naznaczony kryzysem ekonomicznym i wysoką inflacją. Począwszy od stycznia 1991 r. w ciągu kilku lat udało się uwolnić ponad 95 proc. cen, osiągnąć niski poziom bezrobocia, równowagę w budżecie państwowym, ustabilizować walutę dzięki dewaluacji, zmniejszyć dług zagraniczny oraz nawiązać stosunki ekonomiczne z krajami Europy Zachodniej. Prywatyzacja w początkowej fazie została przeprowadzono na zasadzie sprzedawania obywatelom powyżej 18. roku życia kuponów., Proces transformacji przebiegał tu powoli, co było związane z faktem, że nie nastąpiła tam zmiana ekipy rządzącej i grupa działaczy komunistycznych utrzymała się dłużej niż w innych państwach bloku wschodniego. W połowie lat 90. jeszcze co najmniej 70 proc. przedsiębiorstw znajdowała się w rękach państwa. W tym czasie gospodarka tego kraju popadła w głęboką recesję., Polska, NRD, Litwa
| Państwo | Opis |
|---|---|
| Reformy w tym kraju zostały przeprowadzone na zasadzie terapii szokowej. Konsekwencje ich były jednak tragiczne. PKB spadło o więcej niż 40 proc., hiperinflacja pochłonęła oszczędności całego życia większości obywateli, dodatkowo zwiększyła się przestępczość, a długość życia uległa skróceniu. Prywatyzacja nastąpiła w sposób niekontrolowany. Wiele zakładów sprzedano za cenę poniżej ich wartości i trafiły one w ręce grupy bogatych ludzi, zwanych oligarchami. | |
| Wprowadzone na początku lat 90. reformy miały charakter bardzo gwałtowny i stąd zyskały miano terapii szokowej. Początkowy okres reform był naznaczony kryzysem ekonomicznym i wysoką inflacją. Począwszy od stycznia 1991 r. w ciągu kilku lat udało się uwolnić ponad 95 proc. cen, osiągnąć niski poziom bezrobocia, równowagę w budżecie państwowym, ustabilizować walutę dzięki dewaluacji, zmniejszyć dług zagraniczny oraz nawiązać stosunki ekonomiczne z krajami Europy Zachodniej. Prywatyzacja w początkowej fazie została przeprowadzono na zasadzie sprzedawania obywatelom powyżej 18. roku życia kuponów. | |
| Proces transformacji przebiegał tu powoli, co było związane z faktem, że nie nastąpiła tam zmiana ekipy rządzącej i grupa działaczy komunistycznych utrzymała się dłużej niż w innych państwach bloku wschodniego. W połowie lat 90. jeszcze co najmniej 70 proc. przedsiębiorstw znajdowała się w rękach państwa. W tym czasie gospodarka tego kraju popadła w głęboką recesję. |
Przeanalizuj poniższą tabelę i wykonaj polecenia.
PKB w procentach | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1989 | 1991 | 2001 |
Albania | 6,608 | 4,156 | 6,510 | 2,526 | 2,648 | −28,000 | 7,940 |
Bułgaria | 20,576 | 6,520 | 3,261 | 2,660 | −1,792 | −8,400 | 4,248 |
Węgry | 9,659 | 5,056 | 4,462 | 0,706 | −2,240 | −11,900 | 3,849 |
Polska | 4,400 | 7,982 | 7,128 | −5,324 | −1,552 | −7,000 | 1,248 |
Rumunia | 7,237 | 6,761 | 14,114 | −0,611 | −3,192 | −16,189 | 5,592 |
Czechy | – | – | 5,215 | −0,160 | 1,706 | −11,600 | 3,052 |
Słowacja | – | – | – | – | 1,010 | −14,600 | 3,316 |
Rosja | – | 7,200 | 4,200 | 1,200 | 0,704 | −5,000 | 5,091 |
Austria | 6,840 | 5,309 | 5,112 | −0,099 | 4,227 | 3,442 | 1,351 |
Belgia | 5,688 | 4,865 | 3,753 | −1,248 | 3,588 | 1,833 | 0,811 |
Dania | 0,668 | 6,339 | 2,666 | −0,890 | 0,263 | 1,300 | 0,823 |
Finlandia | 8,504 | 7,620 | 2,090 | 1,863 | 5,668 | −5,914 | 2,581 |
Francja | 6,160 | 5,556 | 4,839 | 1,026 | 4,057 | 1,039 | 1,954 |
Niemcy Zachodnie | 9,167 | 4,119 | 2,943 | 0,378 | 3,270 | 5,108 | 1,695 |
Reformy wprowadzone w wyniku transformacji budziły szereg protestów społecznych, wynikających z ogólnego pogorszenia się stopy życiowej. Wyobraź sobie, że uczestniczysz w spotkaniu z protestującymi w Czechach. Postaraj się ich przekonać do reform. Odnieś się do następujących kwestii:
wiele milionów ludzi jest bezrobotnych,
nastąpił spadek stopy życiowej,
zakłady pracy są zamykane.
Wypełnij tabelę dotyczącą zmian gospodarczych w latach 90.