Co jest potrzebne, aby wakacje były udane? Większości z nas wystarczy: piękna pogoda, ciepła woda w czystym morzu, atrakcyjne krajobrazy, efektowne zabytki oraz smaczne i zdrowe jedzenie. To wszystko znajdziesz nad Morzem Śródziemnym.
RjVfUc7eAAjGz
Fotografia przedstawia wybrzeże w Grecji. Widoczny jest jasnozielony, rozległy akwen z kamienistą plażą, na której są brązowe, drewniane stoły nakryte białymi obrusami z krzesłami. W tle widoczne są barwne, jasne budynki oraz jasnoniebieskie niebo z białymi chmurami.
Wybrzeże w Grecji
Źródło: C1superstar, dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
jaki jest związek między wysokością Słońca nad horyzontem a klimatem,
jakie warunki panują w podzwrotnikowej strefie klimatycznej,
jaki jest związek między klimatem a warunkami życia w danym regionie świata.
Twoje cele
Opiszesz warunki klimatyczne strefy śródziemnomorskiej.
Wyjaśnisz, dlaczego kraje śródziemnomorskie są uważane przez ludzi za atrakcyjne miejsce zamieszkania.
iSUZUUccrb_d5e249
1. Krajobraz śródziemnomorski
W strefie klimatu podzwrotnikowego, w pobliżu szerokości geograficznej 40°N i 40°S panuje specyficzny klimat nazywany śródziemnomorskim. Jego nazwa pochodzi od Morza Śródziemnego, choć podobne warunki klimatyczne panują także w innych regionach świata. Klimat śródziemnomorski występuje nad morzem lub oceanem, ale jedynie tam, gdzie powietrze nie jest zbyt wilgotne.
W klimacie śródziemnomorskim wyróżniamy dwie pory roku (trwające 6 miesięcy). Lato jest słoneczne, ciepłe i suche – o tej porze roku nie występują deszcze. Zima jest łagodna, temperatura powietrza nie spada poniżej 0 °C, ale często pada deszcz. Klimat śródziemnomorski jest komfortowy w odczuciu większości ludzi oraz sprzyja rozwojowi rolnictwa. Częstym elementem krajobrazu śródziemnomorskiego są góry. Ze względu na niższą temperaturę powietrza zimowe opady w górach mogą pozostawić niewielką pokrywę śnieżną.
R8fEKV0wX1fpi1
Niebiesko-szara mapa świata prezentuje występowanie klimatu śródziemnomorskiego na Ziemi. Klimat śródziemnomorski oznaczono kolorem fioletowym na mapie. Obszar ten występuje na wybrzeżach i wyspach Morza śródziemnego oraz na południu Afryki i Australii.
Niebiesko-szara mapa świata prezentuje występowanie klimatu śródziemnomorskiego na Ziemi. Klimat śródziemnomorski oznaczono kolorem fioletowym na mapie. Obszar ten występuje na wybrzeżach i wyspach Morza śródziemnego oraz na południu Afryki i Australii.
Rozmieszczenie obszarów z klimatem śródziemnomorskim
Źródło: Aleksandra Ryczkowska, Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
RcmzuU27cyF8M
Ilustracja prezentuje wykres – klimatogram klimatu śródziemnomorskiego z Tel Avivu w Azji. Na lewej osi wykresu wyskalowano średnie temperatury w stopniach Celsjusza, na prawej osi wykresu wyskalowano sumy opadów w milimetrach. Na osi poziomej zaznaczono cyframi rzymskimi kolejne miesiące. Różowa linia na wykresie obrazuje średnie temperatury w poszczególnych miesiącach. Tutaj linia rozpoczyna się na wysokości dwunastu stopni Celsjusza w styczniu i wznosi się w poszczególnych miesiącach do około dwudziestu siedmiu stopni Celsjusza w sierpniu, po czym opada do dwunastu stopni w grudniu. Niebieskie słupki na wykresie oznaczają wysokości sum opadów w poszczególnych miesiącach. W styczniu suma opadów wynosi około stu sześćdziesięciu milimetrów. W lutym i marcu jest to około sześćdziesiąt milimetrów. W kwietniu jest to dwadzieścia milimetrów, a w maju dziesięć. W czerwcu, lipcu i sierpniu opady są zerowe. Niewielkie opady pojawiają się we wrześniu. W październiku jest to około trzydzieści milimetrów, w listopadzie dziewięćdziesiąt, a w grudniu sto czterdzieści.
Ilustracja prezentuje wykres – klimatogram klimatu śródziemnomorskiego z Tel Avivu w Azji. Na lewej osi wykresu wyskalowano średnie temperatury w stopniach Celsjusza, na prawej osi wykresu wyskalowano sumy opadów w milimetrach. Na osi poziomej zaznaczono cyframi rzymskimi kolejne miesiące. Różowa linia na wykresie obrazuje średnie temperatury w poszczególnych miesiącach. Tutaj linia rozpoczyna się na wysokości dwunastu stopni Celsjusza w styczniu i wznosi się w poszczególnych miesiącach do około dwudziestu siedmiu stopni Celsjusza w sierpniu, po czym opada do dwunastu stopni w grudniu. Niebieskie słupki na wykresie oznaczają wysokości sum opadów w poszczególnych miesiącach. W styczniu suma opadów wynosi około stu sześćdziesięciu milimetrów. W lutym i marcu jest to około sześćdziesiąt milimetrów. W kwietniu jest to dwadzieścia milimetrów, a w maju dziesięć. W czerwcu, lipcu i sierpniu opady są zerowe. Niewielkie opady pojawiają się we wrześniu. W październiku jest to około trzydzieści milimetrów, w listopadzie dziewięćdziesiąt, a w grudniu sto czterdzieści.
Roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w mieście Tel Aviv leżącym w Izraelu nad Morzem Śródziemnym
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 1
Porównaj przebieg pór roku w Polsce i nad Morzem Śródziemnym. Wypisz różnice i podobieństwa.
RW2AIYQrFlX0l
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Przypomnij sobie wiadomości o porach roku w Polsce, temat: Zmiany pogody.
Porównanie pór roku w Polsce i nad Morzem Śródziemnym.
Różnice:
w Polsce mamy 4 pory roku, w klimacie śródziemnomorskim – 2;
latem nad Morzem Śródziemnym praktycznie nie pada deszcz;
nad Morzem Śródziemnym zima jest łagodna, temperatura nie spada poniżej 0 °C, w Polsce spada poniżej 0 °C;
w Polsce zimą pada śnieg, nad Morzem Śródziemnym deszcz.
Podobieństwa:
długość trwania dnia i nocy w ciągu roku.
iSUZUUccrb_d5e296
2. Turystyka w basenie Morza Śródziemnego
Tereny położone w strefie klimatu śródziemnomorskiego są chętnie odwiedzane przez turystów. Turystyce na pewno sprzyjają warunki naturalne. Klimat jest łagodny i stwarza warunki do plażowania oraz kąpieli w ciepłych wodach morskich od wiosny do jesieni, a do zwiedzania przez cały rok. W okresie zimowym można dodatkowo korzystać z ośrodków narciarskich leżących w pobliskich górach. W krajobrazie śródziemnomorskim warto podziwiać zarówno obiekty pochodzenia naturalnego, jak i dzieła rąk człowieka.
Atrakcyjność turystyczna regionu wiąże się niewątpliwie z jego niezwykłą historią. Wokół Morza Śródziemnego rozwinęły się najważniejsze starożytne cywilizacje. Tu rozwijała się kultura Egiptu, starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu, tworząc podstawy nauki, kultury i sztuki współczesnej Europy. Naukę i sztukę rozwijali także Arabowie i Turcy. Wschodnie wybrzeża Morza Śródziemnego były miejscem narodzin trzech ważnych religii: judaizmu, chrześcijaństwa, islamu. Wzajemne wpływy wszystkich kultur i religii sprawiły, że rejon Morza Śródziemnego jest unikalny pod względem liczby zabytków.
R1CCffYLweuoE
Fotografia prezentuje plażę przy promenadzie nad jasnoniebieskim, rozległym morzem. Widać wiele osób stojących na żółtej, piaszczystej plaży. Przy plaży rosną palmy. W tle wysokie budynki, góry oraz szare, zachmurzone niebo. W prawym górnym rogu, widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Barcelony na szarej mapie. Znajduje się ona we wschodniej Hiszpanii.
Fotografia prezentuje plażę przy promenadzie nad jasnoniebieskim, rozległym morzem. Widać wiele osób stojących na żółtej, piaszczystej plaży. Przy plaży rosną palmy. W tle wysokie budynki, góry oraz szare, zachmurzone niebo. W prawym górnym rogu, widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Barcelony na szarej mapie. Znajduje się ona we wschodniej Hiszpanii.
Plaża miejska w Barcelonie (Hiszpania). W Barcelonie słońce świeci przez 2500 godzin w roku!
Źródło: Alp Cem, dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
RcqRRlka2kKlV
Fotografia prezentuje jeziora z turkusowymi wodami, umiejscowione pomiędzy skałami. Przy wodzie oraz na skałach bujnie rośnie zielona roślinność. Obok jeziora widać ścieżkę edukacyjną dla pieszych. W prawym górnym rogu widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Jezior Plitwickich na szarej mapie. Znajdują się one we wschodniej Chorwacji.
Fotografia prezentuje jeziora z turkusowymi wodami, umiejscowione pomiędzy skałami. Przy wodzie oraz na skałach bujnie rośnie zielona roślinność. Obok jeziora widać ścieżkę edukacyjną dla pieszych. W prawym górnym rogu widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Jezior Plitwickich na szarej mapie. Znajdują się one we wschodniej Chorwacji.
Jeziora Plitwickie w Chorwacji. Park Narodowy i obszar Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dostępne do zwiedzania jest 16 jezior połączonych 90 wodospadami
Źródło: naadjuuuh, dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
R17PKPSFlsllQ
Fotografia prezentuje piramidy na pustyni. Trzy piramidy są bardzo duże. Między nimi widać kilka mniejszych. Piramidy znajdują się w oddali. Bliżej widać osobę, która jedzie na wielbłądzie, a obok drugiego wielbłąda. W prawym górnym rogu, widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Gizy na szarej mapie. Znajduje się ona w północno-wschodnim Egipcie.
Fotografia prezentuje piramidy na pustyni. Trzy piramidy są bardzo duże. Między nimi widać kilka mniejszych. Piramidy znajdują się w oddali. Bliżej widać osobę, która jedzie na wielbłądzie, a obok drugiego wielbłąda. W prawym górnym rogu, widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Gizy na szarej mapie. Znajduje się ona w północno-wschodnim Egipcie.
Egipskie piramidy w Gizie są najsłynniejszym śladem starożytnej cywilizacji sprzed kilku tysięcy lat i jedynym z tzw. siedmiu cudów świata, który dotrwał do naszych czasów
Źródło: csbwv, dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
RtQyqzMCCLDPN
Fotografia prezentuje wysokie ruiny świątyń i pozostałości innych budowli na wzgórzu Akropolu. Wzgórze oraz budynki są białe, widocznych jest wiele kolumn oraz okien. Poniżej wzgórza widać zieloną roślinność. W prawym górnym rogu widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Aten na szarej mapie. Znajdują się one w południowo-wschodniej Grecji.
Fotografia prezentuje wysokie ruiny świątyń i pozostałości innych budowli na wzgórzu Akropolu. Wzgórze oraz budynki są białe, widocznych jest wiele kolumn oraz okien. Poniżej wzgórza widać zieloną roślinność. W prawym górnym rogu widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Aten na szarej mapie. Znajdują się one w południowo-wschodniej Grecji.
Ruiny świątyń i innych budowli są pozostałościami wspaniałej kultury starożytnej Grecji, chętnie zwiedzanymi przez turystów. Na zdjęciu widać Akropol w Atenach, ruiny Partenonu – świątyni bogini Ateny, V w. p.n.e.
Źródło: Aleksandr Zykov, dostępny w internecie: Flickr, licencja: CC BY-SA 2.0.
R11Zxy627FvjY
Fotografia prezentuje Koloseum. Jest to owalny budynek amfiteatru o łukowatych prześwitach. Jedna ściana Koloseum jest wyższa niż pozostałe. Teren amfiteatru ogrodzony jest płotem, obok którego stoją ludzie. W prawym górnym rogu, widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Rzymu na szarej mapie. Znajduje się on w zachodniej Hiszpanii.
Fotografia prezentuje Koloseum. Jest to owalny budynek amfiteatru o łukowatych prześwitach. Jedna ściana Koloseum jest wyższa niż pozostałe. Teren amfiteatru ogrodzony jest płotem, obok którego stoją ludzie. W prawym górnym rogu, widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Rzymu na szarej mapie. Znajduje się on w zachodniej Hiszpanii.
Koloseum w Rzymie. Rzym był stolicą najdłużej istniejącego imperium w historii. Koloseum to amfiteatr, w którym m.in. odbywały się walki gladiatorów oraz pokazy dzikich zwierząt. Po zalaniu specjalnie przygotowanej kondygnacji urządzano tu nawet przedstawienia ukazujące bitwy okrętów
Źródło: Maite Rodríguez, dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
R1RJ9IpZ0SknG
Fotografia prezentuje jasnozielone wybrzeże z przystanią, przy której stoją przycumowane podłużne jachty i łodzie. W tle widać wysokie budynki, a jeszcze dalej zielone góry i niebieskie niebo. W prawym górnym rogu widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Monako na szarej mapie. Znajduje się ono w południowo-zachodniej Europie.
Fotografia prezentuje jasnozielone wybrzeże z przystanią, przy której stoją przycumowane podłużne jachty i łodzie. W tle widać wysokie budynki, a jeszcze dalej zielone góry i niebieskie niebo. W prawym górnym rogu widoczny jest punkt nr 1, który obrazuje położenie Monako na szarej mapie. Znajduje się ono w południowo-zachodniej Europie.
Intensywna zabudowa wybrzeży Morza Śródziemnego zapewnia noclegi dla licznych turystów, ale niekorzystnie zmienia krajobraz. Na zdjęciu przystań w Monako
Źródło: Trish Hartmann, dostępny w internecie: Flickr, licencja: CC BY 2.0.
Rc2uVr1mtf8YG
Ilustracja przedstawia portret starego Samarytanina. Mężczyzna o twarzy szczupłej, pociągłej z wysokim czołem. Posiada długą brodę i wąsy. Na głowie ma turban. Pod jego rysunkiem znajduje się napis: Samarytanin – przedstawiciel semickiej grupy etniczno‑wyznaniowej. Jerozolima, Izrael.
Portret przedstawiciela ludu Samarytan. Obecnie w Izraelu i Autonomii Palestyńskiej żyje tylko ok. 700 przedstawicieli tego ludu
Źródło: Andrzej Boczarowski (opublikowano dzięki uprzejmości Parku Nauki i Ewolucji Człowieka w Krasiejowie), tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
1
Ćwiczenie 2
Opisz dwa wybrane zabytki z rejonu Morza Śródziemnego.
RmFdRnLgGuswO
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Przeczytaj uważnie rozdział 2. Turystyka w basenie Morza Śródziemnego.
Egipskie Piramidy w Gizie należą do tzw. siedmiu cudów świata. To kilka budowli (piramid) o charakterystycznym kształcie ostrosłupa. Pełnią funkcję grobowców faraonów.
Akropol w Atenach to ruiny miasta na wysokim wzgórzu. Charakterystycznym obiektem jest świątynia poświęcona Atenie, mitologicznej greckiej bogini mądrości, sztuki, sprawiedliwej wojny oraz opiekunka miast, m.in. Aten.
Ciekawostka
Zarówno stosowany przez nas oraz większość innych krajów świata alfabet łaciński, jak i zestaw cyfr arabskich oraz cyfr rzymskich powstały w kulturach basenu Morza Śródziemnego.
Ciekawostka
Istotnym walorem turystycznym regionu śródziemnomorskiego jest specyficzna kuchnia – smaczna i zdrowa. Wykorzystuje się w niej warzywa, owoce cytrusowe i winogrona. Wytwarza się tam największą różnorodność serów i win. Na stołach goszczą ryby i wszelkie owoce morza. Potrawy uzupełniają aromatyczne przyprawy i oliwa. Znane w Polsce takie potrawy, jak pizza i kebab, powstały również nad Morzem Śródziemnym.
Ważne!
Cały region Morza Śródziemnego jest aktywny sejsmicznieaktywność sejsmicznaaktywny sejsmicznie, co znaczy, że częste są tu trzęsienia ziemi. Istnieją tu także czynne wulkanywulkanwulkany, np. Etna, Wezuwiusz, Stromboli we Włoszech czy Santoryn w Grecji. Obecność wulkanów jest zagrożeniem dla pobliskich miejscowości, jednak to właśnie one odpowiadają za żyzność gleby. Popiół wulkaniczny jest bowiem doskonałym naturalnym nawozem.
RrWAZQeRu3YuQ
Fotografia wykonana z góry przedstawia wulkan podczas erupcji. Ze szczytu zielono‑brązowego, wielkiego wulkanu wydobywa się chmura biało‑brązowych gazów i pyłów.
Czynny wulkan jest atrakcją turystyczną, ale jednocześnie stwarza zagrożenie zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Na zdjęciu widoczna jest erupcja wulkanu Etna (3323 m n.p.m.) na Sycylii, która miała miejsce w 2002 r.
Źródło: WikiImages, dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
Wpływ turystyki na środowisko
Ze względu na atrakcyjność regionu Morza Śródziemnego, wzdłuż wybrzeża stale rozwija się przemysł turystyczny, na który składają się m.in.: bogata baza noclegowa i gastronomiczna, infrastruktura transportowa oraz baza towarzysząca (liczne kąpieliska, przystanie jachtowe, korty tenisowe, pola golfowe, kina, teatry, dyskoteki i kasyna). Niestety gwałtowny rozwój turystyki w basenie Morza Śródziemnego wpływa negatywnie na środowisko naturalne, m.in. poprzez zanieczyszczenie wody i powietrza, degradację gleby, zwiększenie ilości odpadów, hałas, zmiany w krajobrazie oraz zanik bioróżnorodności.
RtS82N8HNOAm2
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
iSUZUUccrb_d5e363
Podsumowanie
Klimat śródziemnomorski występuje na różnych kontynentach, w Europie w basenie Morza Śródziemnego.
Lato w klimacie śródziemnomorskim jest gorące i suche.
Zima w klimacie śródziemnomorskim jest ciepła i deszczowa.
Obszary z klimatem śródziemnomorskim są szczególnie atrakcyjne dla turystów ze względu na słoneczną pogodę, wysoką temperaturę wody w morzu i dużą ilość ciekawych zabytków.
Praca domowa
1
Ćwiczenie 3
Przedstaw walory turystyczne wybrzeża śródziemnomorskiego. Opisz, jak turystyka może wpłynąć na ten obszar.
R3KHqXZQIlPiM
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Przypomnij sobie, jakie cechy ma klimat śródziemnomorski i w jaki sposób wykorzystuje to przemysł turystyczny.
Na wybrzeżu śródziemnomorskim od wiosny do jesieni panują doskonałe warunki do odpoczynku: jest ciepło, dni są słoneczne. Woda w morzu jest przyjemnie ciepła. Dodatkowo jest to rejon bogaty w zabytki kultury oraz ciekawy przyrodniczo. Dlatego wzdłuż wybrzeża rozwija się przemysł turystyczny, na który składają się: pensjonaty oferujące noclegi, bary i restauracje, mariny, wypożyczalnie sprzętu, transport. Gwałtowny rozwój turystyki w basenie Morza Śródziemnego wpływa negatywnie na środowisko naturalne m.in. poprzez zanieczyszczenie morza, powietrza (wzmożony transport), nadmierne zużycie wody słodkiej, wytwarzanie ogromnych ilości śmieci, zmiany w krajobrazie (nieestetyczne budynki), niszczenie środowiska życia i rozmnażania organizmów, co prowadzi do wymierania organizmów.
Słownik
Akropol
Akropol
w starożytnej Grecji: część miasta położona na wzgórzu
aktywność sejsmiczna
aktywność sejsmiczna
zjawisko występowania trzęsień ziemi, ma miejsce głównie na granicach płyt tektonicznych
Koloseum
Koloseum
amfiteatr w Rzymie, zbudowany 75–82 r.; ogromna budowla eliptyczna z widownią (ok. 50 tys. miejsc), z czterema galeriami komunikacyjnymi oraz areną z systemem podziemnych korytarzy; w Koloseum odbywały się m.in. walki gladiatorów
piramida egipska
piramida egipska
monumentalna budowla (grobowiec) w kształcie zbliżonym do czworobocznego ostrosłupa o podstawie kwadratowej
Samarytanie
Samarytanie
niewielka semicka grupa etniczno‑religijna, do której należą potomkowie mieszkańców starożytnej Samarii i imigrantów z Mezopotamii
wulkan
wulkan
miejsce wydobywania się na powierzchnię Ziemi produktów erupcji: lawy (wulkan lawowy), materiałów piroklastycznych (wulkan pyłowy, szlakowy) oraz gazów wulkanicznych (wulkan gazowy)
iSUZUUccrb_d5e441
Zadania
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
R1FqK0C5tMF3A
Przyporządkuj określenia charakteryzujące daną porę roku w klimacie śródziemnomorskim. Letnia pora roku Możliwe odpowiedzi: 1. chłodna, 2. słoneczna, 3. gorąca, 4. deszczowa, 5. pochmurna, 6. sucha Zimowa pora roku Możliwe odpowiedzi: 1. chłodna, 2. słoneczna, 3. gorąca, 4. deszczowa, 5. pochmurna, 6. sucha.
Przyporządkuj określenia charakteryzujące daną porę roku w klimacie śródziemnomorskim. Letnia pora roku Możliwe odpowiedzi: 1. chłodna, 2. słoneczna, 3. gorąca, 4. deszczowa, 5. pochmurna, 6. sucha Zimowa pora roku Możliwe odpowiedzi: 1. chłodna, 2. słoneczna, 3. gorąca, 4. deszczowa, 5. pochmurna, 6. sucha.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1On88JtV5jRf1
Ćwiczenie 2
Przedstawiona jest niebiesko-szara, owalna mapa świata.
Przedstawiona jest niebiesko-szara, owalna mapa świata.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1d44FaZqXuY4
Ćwiczenie 2
Wersja alternatywna ćwiczenia: Zaznacz, gdzie znajduje się Lazurowe Wybrzeże. Możliwe odpowiedzi: 1. południowa część Europy (Francja), 2. południowa część Afryki (RPA), 3. południowa część Australii, 4. południowo-zachodnia część Ameryki Południowej (Nigeria).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R126OXnXJ792g2
Ćwiczenie 3
Zaznacz nazwy narodów – twórców wielkich starożytnych cywilizacji, które powstały w basenie Morza Śródziemnego. Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. , 3. , 4.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 4
R1e7lJEjNjM3c
zadanie interaktywne
Wskaż nazwy trzech ważnych religii, które powstały w basenie Morza Śródziemnego.
judaizm
chrześcijaństwo
islam
buddyzm
hinduizm
animizm
szamanizm
konfucjonizm
taoizm
Źródło: ZPE, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 5
R1Uw2nkhsp1UN1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Źródło: Andrzej Boczarowski <Andrzej.boczarowski@up.wroc.pl >, licencja: CC BY 3.0.
bg‑azure
Notatnik
Rz7lzcl4LpJlt
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.