Przypomnij sobie, jak zbudowany jest neuron.

Powyższe stwierdzenie jest słuszne. Przepływ impulsów wzdłuż komórek nerwowych tworzących nerwy czuciowe i ruchowe odbywa się jednokierunkowo. Nerwy czuciowe i ruchowe przewodzą impulsy tylko w jednym kierunku ze względu na anatomiczną strukturę neuronów. Dendryty odbierają impulsy, a aksony przesyłają je dalej, zapewniając jednokierunkowy przepływ informacji.

Wyniki: Zsumuj wyniki ze wszystkich dziesięciu prób, a następnie podziel przez 10, żeby wyciągnąć średnią.

Wnioski: Czas reakcji w przypadku złapania linijki na wysokości ok. 20 cm wynosi średnio 0,2 sekundy, a w przypadku 40 cm – ok. 0,3 sekundy.

Wyniki: Wyniki mieszczą się zazwyczaj w przedziale 20‑40 cm.

Wnioski: Czas reakcji wynosi średnio 0,2‑0,3 sekundy.

Weryfikacja hipotez:

• Hipoteza 1. „Czas reakcji u człowieka wynosi poniżej 1 sekundy.”  jest prawdziwa.

• Hipoteza 2. „Czas reakcji u człowieka wynosi powyżej 1 sekundy.” jest nieprawdziwa.

Interpretacja: Najpierw informacja od receptorów wzrokowych musi dotrzeć do ośrodkowego układu nerwowego, a następnie wysyłany jest sygnał do narządu wykonawczego (mięśni ręki), żeby ręka się zacisnęła.

Wyniki: Zapisz swoje odczucia dotyczące ilości śliny.

Wnioski: Zastanów się jakiego typu odruchu doświadczyłeś i zweryfikuj hipotezy.

Wyniki: Po przesuwaniu w ustach nasiona zwiększa się ilość produkowanej śliny.

Wnioski: Drażnienie śluzówki jamy ustnej zwiększa produkcję śliny.

Weryfikacja hipotez:

• Hipoteza 1. „Drażnienie śluzówki jamy ustnej zwiększa produkcję śliny” jest prawdziwa.

• Hipoteza 2. „Drażnienie śluzówki jamy ustnej zmniejsza produkcję śliny” jest nieprawdziwa.

• Hipoteza 3. „Drażnienie śluzówki jamy ustnej nie wpływa na wydzielanie śliny” jest nieprawdziwa.

Interpretacja: Przedmiot trzymany w ustach został odebrany przez receptory jamy śluzowej jako bodziec. W odpowiedzi na niego ślinianki zwiększyły ilość wydzielanej śliny. Powstały odruch jest automatyczny i zachodzi bez udziału świadomości.

Wyniki: Zapisz i porównaj obserwacje ilości wydzielanej śliny u każdej z grup.

Wnioski: Zastanów się, która hipoteza została potwierdzona.

Wyniki: We wszystkich grupach zaobserwowano zwiększenie wydzielania śliny, zarówno po żuciu plasterków cytryny, patrzeniu na ich zdjęcia, jak i po wyobrażeniu ich sobie.

Wnioski: Wydzielanie śliny następuje przy smakowaniu cytryny, patrzeniu na nią, a nawet myśleniu o niej. Odruch warunkowy występuje tylko u osób, które już kiedyś jadły ten owoc.

Weryfikacja hipotez:

• Hipoteza 1. „Bodźce warunkowe w postaci smaku cytryny, obrazu cytryny oraz wyobrażenia cytryny zwiększają wydzielanie śliny.” jest prawdziwa.

• Hipoteza 2. „Zwiększone wydzielanie śliny zachodzi jedynie po wpływem bodźca bezwarunkowego w postaci smaku cytryny.” jest nieprawdziwa.

Interpretacja: Zarówno w odpowiedzi na bodziec bezwarunkowy (smak cytryny), jak i na bodziec warunkowy (widok cytryny lub wyobrażenie sobie cytryny) następuje odruch wydzielania śliny. Po skosztowaniu owocu po raz pierwszy w życiu nastąpiło skojarzenie kwaśnego smaku (bodźca odpowiedzialnego za wydzielanie śliny w odruchu bezwarunkowym) z bodźcem obojętnym (widokiem tego owocu, a nawet słowem oznaczającym jego nazwę).

Wyniki: Zwróć uwagę na reakcję w stawie kolanowym – czy noga się prostuje?

Wnioski: Zastanów się jakim typem odruchu jest odruch kolanowy.

Wyniki: Uderzenie w ścięgno poniżej rzepki powoduje wyprostowanie nogi w stawie kolanowym.

Wnioski: Odruch kolanowy należy do odruchów bezwarunkowych.

Weryfikacja hipotez:

• Hipoteza 1. „Uderzenie w kolano poniżej rzepki nie wywoła zmiany położenia nogi.” jest nieprawdziwa.

• Hipoteza 2. „Pod wpływem uderzenia w kolano poniżej rzepki noga wyprostuje się w stawie kolanowym.” jest prawdziwa.

Interpretacja: Odruch kolanowy jest niezależny od naszej woli. Uderzenie powoduje rozciągnięcie ścięgna mięśnia czworogłowego, co pobudza jego receptory wrażliwe na rozciąganie. Impuls wędruje do ośrodkowego układu nerwowego, a następnie wraca do mięśnia czworogłowego, powodując jego skurcz.

Zwróć uwagę gdzie ten neuron jest położony.

W przedstawionym odruchu neuron kojarzeniowy znajduje się w rdzeniu kręgowym i pośredniczy w przekazywaniu informacji między neuronem czuciowym i ruchowym.

W trakcie krojenia cebuli uwalniane są drażniące lotne związki - dokąd następnie docierają?

W łuku odruchowym odpowiedzialnym za łzawienie oczu podczas krojenia cebuli receptorem są komórki czuciowe znajdujące się w oku oraz w błonie śluzowej wyściełającej jamę nosową. Efektorem są gruczoły łzowe.

W którym kierunku biegnie impuls generowany w mózgowiu?

Impuls nerwowy biegnie od mózgowia wzdłuż rdzenia kręgowego do narządów wykonawczych. Uszkodzenie rdzenia kręgowego powoduje zablokowanie drogi impulsu, przez co nie może on dotrzeć do niżej położonych segmentów i narządów wykonawczych.

Które z tych odruchów są wyuczone, a które wrodzone?

Przy wychodzeniu z ciepłego pomieszczenia na mróz i silny wiatr pojawiają się odruchy bezwarunkowe, takie jak gęsia skórka, łzawienie oczu, drżenie mięśni. Mrużenie i łzawienie oczu pojawiające się na skutek zawiewania ich piaskiem to odruchy bezwarunkowe. Chwytanie długopisu przed napisaniem notatki to odruch warunkowy.

W takiej sytuacji źrenice opisywanej osoby ulegają zwężeniu.

1. receptor (siatkówka)  → 2. neuron czuciowy  → 3. neuron kojarzeniowy  → 4. neuron ruchowy  → 5. efektor (mięsień odpowiedzialny za zwężenie źrenicy)

Uwzględnij w tabeli takie cechy jak udział świadomości i woli, wykorzystywane elementy układu nerwowego, możliwość modyfikacji oraz wyuczenia.