Ocena stanu poszkodowanego
Jeśli zobaczysz osobę potrzebującą pomocy, oceń najpierw miejsce zdarzenia – pod kątem bezpieczeństwa swojego, poszkodowanego i świadków wypadku. Gdy uznasz, że jest bezpiecznie, możesz podejść do ofiary – już na tym etapie należy wstępnie ocenić stan poszkodowanego.
że bezpieczeństwo na miejscu zdarzenia jest najważniejsze;
jakie zagrożenia mogą pojawić się podczas udzielania pomocy;
w jaki sposób zabezpieczyć miejsce zdarzenia;
czym jest aseptyka i jakie są podstawowe jej zasady.
odróżniać osobę przytomną od nieprzytomnej;
badać oddech u osoby nieprzytomnej;
wymieniać, w jakich sytuacjach zostawić poszkodowanego w pozycji zastanej;
opisywać, czym jest pozycja bezpieczna i kiedy ją stosujemy.
1. Wstępna ocena poszkodowanego
Podchodząc do osoby poszkodowanej, oceń ogólnie jej stan oraz miejsce zdarzenia. Należy zwrócić uwagę na widoczne urazy (tj. krwotoki, złamania, amputacje, oparzenia itp.), a także na ilość osób poszkodowanych, potrzebną pomoc oraz niezbędny dodatkowy sprzęt. Jeżeli ocenisz, że stan jest poważny, natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe podając dyspozytorowi jak najwięcej informacji o zdarzeniu.
Po wezwaniu służb ratowniczych pozostań przy poszkodowanym do czasu ich przyjazdu.
Jak myślisz, dlaczego tak istotne jest pozostanie z poszkodowanym do czasu przyjazdu służb ratunkowych?
Główna zasada pierwszej pomocy mówi, by pozostawić poszkodowanego w pozycji zastanej, o ile jest to możliwe i sytuacja nie wymaga zmiany pozycji. Zmiana pozycji jest wymagana, jeżeli:
miejsce jest niebezpieczne dla poszkodowanego lub osoby udzielającej pomocy; jeśli to możliwe, należy przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce;
poszkodowany leży twarzą w dół i nie reaguje – należy obrócić go na plecy;
poszkodowany ma problemy z oddychaniem ze względu na znajdujące się w jamie ustnej ślinę, krew lub wymiociny – należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej;
poszkodowany prezentuje objawy wstrząsu, a nie ma podejrzenia urazu kręgosłupa – należy ułożyć go na plecach i unieść jego kończyny (o ile ruch ten nie sprawia poszkodowanemu bólu).
2. Przytomny – nieprzytomny
Utrata przytomności to brak świadomości i zdolności reagowania na wszystkie bodźce zewnętrzne takie jak: zimno, gorąco, ból, hałas itp. Z tego powodu osoba nieprzytomna staje się właściwie bezbronna. Wyłączona świadomość powoduje, że najmniejsze zagrożenia, z którymi osoby przytomne potrafią poradzić sobie same, u osoby nieprzytomnej mogą doprowadzić nawet do śmierci. Podstawowym zagrożeniem wynikającym z takiego stanu jest uduszenie spowodowane zatkaniem górnych dróg oddechowych własnym językiem. Inne zagrożenia to m.in.:
zachłyśnięcie śliną lub wymiocinami;
zatkanie dróg oddechowych ciałem obcym znajdującym się w chwili utraty przytomności w jamie ustnej poszkodowanego;
wychłodzenie lub przegrzanie;
urazy mechaniczne spowodowane przebywaniem w miejscach niebezpiecznych.
Zastanów się, jakie niebezpieczeństwa zagrażają osobie nieprzytomnej przedstawionej na poniższym zdjęciu?
Przyczyny utraty przytomności mogą być różne, np. udar, zatrzymanie funkcji życiowych, uraz głowy, zadławienie, padaczka i wiele innych. Osoba udzielająca pierwszej pomocy, przed oceną stanu przytomności poszkodowanego, musi ocenić najpierw, czy miejsce jest bezpieczne i czy może podejść do poszkodowanego, nie narażając własnego życia. Na tym etapie możemy już dokonać wstępnej oceny stanu przytomności.
Jeśli poszkodowany się porusza, krzyczy, płacze, wzywa pomocy, kieruje wzrok w naszą stronę, można z pewnością stwierdzić, że jest przytomny i oddycha. Jeśli może rozmawiać i logicznie odpowiada na pytania, osoba udzielająca pierwszej pomocy powinna zebrać krótki wywiad dotyczący najważniejszych informacji, które potem można przekazać zespołowi karetki pogotowia ratunkowego lub innym służbom ratowniczym. Jeśli poszkodowany może swobodnie oddychać, ratownik stara się go nie przemieszczać i opatrywać ewentualne urazy w pozycji zastanej. Pozwala to uniknąć pogłębiania ewentualnego urazu kręgosłupa u poszkodowanego.
Wywiad SAMPLE
S – symptomy: Co się dzieje? Co boli?
A – alergie: Czy jesteś na coś uczulony? (na jakieś leki?)
M – medykamenty: Czy bierzesz jakieś leki?
P – przebyte choroby: Czy chorujesz na coś?
L – lunch: Kiedy ostatnio jadłeś?
E – ewentualnie, co się wydarzyło: Czy pamiętasz wydarzenia przed wypadkiem?
Najlepiej wszystkie informacje zapisywać, ponieważ są szczególnie ważne, zwłaszcza w sytuacji, kiedy poszkodowany straci przytomność przed przybyciem służb ratunkowych. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, postaraj się uzyskać te informacje od rodziny/znajomych (jeśli jest taka możliwość) oraz poszukaj, czy posiada identyfikatory medyczne (np. bransoletkę z informacją o cukrzycy, padaczce itp.).
Jeśli poszkodowany nie porusza się i nie otwiera oczu mimo odgłosów dochodzących z otoczenia, osoba udzielająca pierwszej pomocy musi szybko dokonać szczegółowej oceny stanu przytomności. W tym celu należy klęknąć przy poszkodowanym w taki sposób, aby cały czas była możliwość obserwowania jego twarzy. Dwa bodźce, które pozwalają ocenić stan przytomności, to głos i dotyk. Delikatnie łapiemy poszkodowanego za ramiona i potrząsamy nimi (jak na ilustracji 1), równocześnie wydajemy krótkie polecenia i zadajemy pytania: Czy mnie słyszysz? Co się stało? Otwórz oczy. Podnieś rękę. Daj znak, że mnie słyszysz.
Uklęknij przy poszkodowanym w taki sposób, aby móc obserwować jego twarz.
Złap poszkodowanego za ramię i delikatnie nim potrząśnij.
Zadaj poszkodowanemu krótkie pytania: Czy mnie słyszysz? Co się stało?
Wydaj poszkodowanemu jasne i proste polecenia: Otwórz oczy. Podnieś rękę.
Jakakolwiek reakcja poszkodowanego na zadane bodźce (zmiana mimiki twarzy, grymas, otwarcie oczu, ruch ciała itp.) świadczy o tym, że odbiera on bodźce zewnętrzne. Może zdarzyć się, że z powodu odniesionych obrażeń lub innych przyczyn taka osoba nie będzie w stanie logicznie odpowiedzieć na zadane pytanie lub wydane polecenie. Należy pamiętać, że każda próba odpowiedzi nawet nie do końca logiczna świadczy o tym, że poszkodowany reaguje. Jeśli oceniamy, że poszkodowany jest przytomny, automatycznie oznacza to, że oddycha. Jednak już na tym etapie trzeba ocenić wstępnie wydolność oddechu, czyli zaobserwować i usłyszeć, czy oddech jest spokojny, czy słychać chrapanie, charczenie, czy może przy oddychaniu pojawia się grymas bólu na twarzy.
Nigdy nie oceniaj stanu poszkodowanego:
klepiąc go po twarzy,
polewając zimną wodą,
klaskając nad uchem,
używając bodźca bólowego (np. szczypania).
Taka osoba z różnych powodów może odzyskać przytomność lub po prostu reagować na bodźce zewnętrzne, a wyżej wymienione techniki mogą spowodować u niego odruchową reakcję obronną.
Wyjaśnij, dlaczego sprawdzając stan przytomności należy wykorzystywać do tego minimum 2 bodźce – głosowy i dotykowy. Nie wystarczyłby jeden?
3. Udrożnienie dróg oddechowych
Głównym zagrożeniem u osoby nieprzytomnej jest mechaniczna niedrożność dróg oddechowych spowodowana zapadaniem się języka na tylną ścianę gardła. Wynika to z faktu, że taka osoba wiotczeje, a język, który jest mięśniem, również traci swoją sprężystość i opadając zamyka górne drogi oddechowe. Podstawową rolą osoby udzielającej pierwszej pomocy jest zapewnić osobie nieprzytomnej drożność dróg oddechowych.
Aby udrożnić drogi oddechowe należy ułożyć palce jednej dłoni na żuchwie i drugiej dłoni na czole, następnie powoli odchylić głowę maksymalnie do tyłu. Jeśli podczas odchylania głowy natkniemy się na opór, nie wolno pokonywać go na siłę – może to doprowadzić do poważnego uszkodzenia kręgosłupa. Należy również pamiętać, aby palce układać na częściach kostnych żuchwy, ułożenie ich za nisko spowoduje przy odchylaniu głowy do tyłu dociskanie tkanek miękkich i podduszenie poszkodowanego.
Uklęknij obok ramienia poszkodowanego.
Ułóż palce jednej dłoni na żuchwie.
Drugą dłoń połóż na czole poszkodowanego.
Odchyl głowę do tyłu. Uwaga! Jeśli napotkasz opór, nie pokonuj go na siłę.
Brak udrożnienia dróg oddechowych przez ratownika i śmierć poszkodowanego z tego powodu to tzw. śmierć do uniknięcia!
4. Ocena oddechu
Kolejnym etapem udzielania pierwszej pomocy osobie nieprzytomnej – po udrożnieniu dróg oddechowych – jest ocena oddechu. Przytrzymując odchyloną głowę poszkodowanego (udrożnione drogi oddechowe), należy ocenić oddech metodą widać‑słychać‑czuć.
Widać – widzę ruchy klatki piersiowej i przepony.
Słychać – słyszę własnym uchem wydychane przez poszkodowanego powietrze.
Czuć – czuję na własnym policzku oddech poszkodowanego.
Trzymając jedną dłoń na czole poszkodowanego, a drugą przytrzymując żuchwę, pochyl się i zbliż ucho oraz policzek do ust poszkodowanego (nie dotykając ich). Wskazówka: jeśli masz długie włosy, zadbaj o to, by nie przeszkadzały w ocenie oddechu, np. zepnij je z tyłu.
Nasłuchuj oddechu poszkodowanego.
Staraj się poczuć jego oddech na własnym policzku.
Obserwuj ruchy klatki piersiowej i przepony.
Aby prawidłowo dokonać oceny oddechu, poszkodowany musi mieć odsłoniętą klatkę piersiową. Tylko w taki sposób można dokładnie zaobserwować jej ruchy. Ocena oddechu wymaga skupienia, dość łatwo można jej dokonać w zamkniętych pomieszczeniach, kiedy z otoczenia nie dochodzą żadne hałasy. Jednak na ulicy, kiedy wieje wiatr, jeżdżą samochody, pada deszcz, jest ciemno, osoba udzielająca pierwszej pomocy musi być bardzo skoncentrowana.
Wiesz już, jak ocenić oddech. Teraz nauczysz się interpretować wyniki.
Przeciętnie, dorosły człowiek w stanie spoczynku oddycha ok. 12‑16 razy na minutę (niektóre źródła podają, że górna granica oddechu prawidłowego może dochodzić do 20 oddechów na minutę). Ocena oddechu u osoby nieprzytomnej trwa 10 sekund, więc aby uznać, że poszkodowany nieprzytomny oddycha prawidłowo, trzeba w czasie 10‑sekundowej oceny zaobserwować co najmniej 2 oddechy. Brak oddechu u poszkodowanego lub stwierdzony 1 oddech w ciągu 10 sekund wiąże się z koniecznością rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo‑oddechowej (jak ją wykonać, dowiesz się na kolejnych lekcjach). Teraz skupimy się na osobie nieprzytomnej z oddechem prawidłowym, której pozostawienie na plecach bez drożnych dróg oddechowych doprowadzi do śmierci przez uduszenie.
Bardzo często osoba, która ocenia oddech, w myślach liczy do 10. Niestety, zwykle jest to czas znacznie krótszy niż 10 sekund. Aby uniknąć takich pomyłek, można poprosić drugą osobę, by odmierzyła 10 sekund lub sami w myślach możemy odliczać: sto‑dwadzieścia‑jeden; sto‑dwadzieścia‑dwa… Wymówienie takiej liczby trwa około sekundy, co pozwoli ustalić prawidłowy czas na ocenę oddechu.
Skorzystaj z wiedzy zdobytej na innych przedmiotach i wymień mięśnie biorące udział w oddychaniu. Jak myślisz, czy te same mięśnie pracują przy wdechu oraz wydechu?
Oddychaniem steruje ośrodek oddechowy znajdujący się w pniu mózgu.
5. Pozycja boczna bezpieczna
Poszkodowany nieprzytomny z oddechem prawidłowym musi mieć utrzymywaną drożność dróg oddechowych. Najlepszym rozwiązaniem jest ułożenie poszkodowanego w pozycji bocznejpozycji bocznej, którą określa się również jako pozycję kątów prostych, boczną ustaloną czy też pozycję bezpieczną. Nie ma znaczenia, na którym boku kładziemy poszkodowanego, istotne jest, aby w razie długiego oczekiwania na służby ratunkowe obracać poszkodowanego na drugi bok co 30 minut.
Wyjątkiem są kobiety w widocznej ciąży, które zawsze układamy na boku lewym. Wynika to z budowy układu krwionośnego.
Uklęknij przy poszkodowanym, wyprostuj jego nogi, ręce ułóż wzdłuż tułowia.
Rękę znajdującą się bliżej ciebie ułóż tak, aby zachowany był kąt prosty pomiędzy tułowiem a ramieniem oraz pomiędzy ramieniem a przedramieniem (kąt prosty w łokciu). Dłoń poszkodowanego powinna być skierowana w górę.
Dalsze ramię przełóż w poprzek klatki piersiowej, a grzbiet dłoni przyłóż pod policzek poszkodowanego.
Dalszą nogę poszkodowanego złap pod kolanem i pociągnij do góry, nie odrywając stopy od podłoża.
Gdy osiągniesz kąt prosty w kolanie, jedną ręką chwyć dalsze ramię poszkodowanego, drugą ręką jego dalsze udo i pociągnij do siebie tak, aby poszkodowany przewrócił się na bok.
Upewnij się, że pozycja poszkodowanego jest stabilna i odegnij głowę lekko do tyłu, udrożniając w ten sposób drogi oddechowe.
Cechy pozycji bocznej‑bezpiecznej:
stabilna,
zapewnia drożność dróg oddechowych,
chroni przed zachłyśnięciem.
Ułożenie nieprzytomnego poszkodowanego na boku jest bardzo ważne. Nieprzytomny człowiek ma zniesione odruchy (w tym także połykania), jednak funkcje wydzielnicze są dalej zachowane. Pozycja boczna chroni zatem np. przed zachłyśnięciem jego własną śliną. Zawsze przed obróceniem poszkodowanego na bok należy zdjąć mu okulary, zaś co minutę trzeba kontrolować jego stan, łącznie z oceną oddechu trwającą 10 sekund. Pierwsza ocena oddechu powinna być wykonana zaraz po ułożeniu poszkodowanego w pozycji bocznej (najlepiej przyłożyć grzbiet naszej dłoni do ust poszkodowanego i w ten sposób dokonać oceny). Jeśli stwierdzimy, że oddech jest nieprawidłowy, przetaczamy poszkodowanego na plecy i rozpoczynamy RKO.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Film prezentuje sposób układania nieprzytomnego człowieka w pozycji bocznej ustalonej. Rozpoczyna go scena z wybiegającą z budynku szkoły uczennicą, która po dobiegnięciu na przystanek autobusowy stwierdza, że się spóźniła, a po chwili dostrzega leżącą na chodniku koleżankę. Klęka obok dziewczyny i potrząsa ją za ramię, następnie zbliża ucho do ust i nosa leżącej. Przygląda się. Rozchyla kurkę poszkodowanej. Dotyka nóg sprawdzając, czy nie ma zranień lub złamań. Zdejmuje okulary nieprzytomnej dziewczyny i odkłada je na bok. Podchodzi z drugiej strony leżącej i zdejmuje pasek szkolnej torby z ramienia, a torbę odkłada na bok. Rozpoczyna układać poszkodowaną w pozycji bocznej ustalonej. Zgina prawą rękę nieprzytomnej dziewczyny do kąta 90 stopni w łokciu z dłonią na wysokości twarzy. lewą nogę zgina w kolanie. Przytrzymując kolano w górze splata palce lewej dłoni z lewą dłonią poszkodowanej i przekłada ją za jej prawy policzek. Trzymając w ten sposób zmienia pozycję leżącej przyciągając ją do siebie i dłoń lewej ręki układa jej pod twarzą, a potem prostuje głowę i odchyla ją do tłu. Klęka przed leżącą, pochyla się i przykłada policzek do twarzy nieprzytomnej, próbując wyczuć jej oddech. Podnosi się i nadal klęcząc rozgląda się na boki, po czym nie widząc nikogo w pobliżu wyjmuje telefon. Następuje przebitka z widokiem ekranu telefonu i wybieranym numerem 112. Następuje rozmowa z dyspozytorem. Po rozmowie telefonicznej dziewczyna zdejmuje swoją kurtkę i przykrywa nią leżącą koleżankę. Ponownie nachyla się i sprawdza oddech. Wyjmuje telefon. Przebitka, pojawia się inny numer telefonu oznaczony jako Kamila Dom. Zasadnicza część nagrania kończy się, następują przebitki z komentarzami tekstowymi. Ujęcie podbiegania do leżącej, napis: Pamiętaj, sprawdź czy otoczenie jest bezpieczne. Ujęcie wsłuchiwania się w oddech, napis: Sprawdź funkcje życiowe. Ujęcie przewracania nieprzytomnej na bok, napis: Jeśli poszkodowany oddycha - ułóż go w pozycji bezpiecznej. Ujęcie ekranu telefonu z wybranym numerem 112, napis: Zadzwoń po pogotowie ratunkowe. Ujęcie dziewczyny dzwoniącej, napis: Zawiadom kogoś o zaistniałej sytuacji.
6. Obracanie poszkodowanego z brzucha na plecy
Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, w której zastajemy poszkodowanego leżącego na brzuchu i musimy przystąpić do oceny oddechu. Jeśli z powodu ułożenia jego ciała nie można dokonać tego w sposób pewny i skuteczny, trzeba go obrócić na plecy. Osoba udzielająca pierwszej pomocy musi pamiętać, aby podczas obracania poszkodowanego nie przetoczyć go przez twarz i nie spowodować tym samym dodatkowych obrażeń (trzeba pamiętać także o zdjęciu okularów). Zaprezentowana technika pozwala obrócić na plecy osobę znacznie większą i cięższą od nas samych.
Uklęknij przy poszkodowanym, wyprostuj jego nogi, ręce ułóż wzdłuż tułowia.
Dalszą rękę poszkodowanego umieść pod jego biodrem.
Jedną ręką podnieś bliższą nogę i drugą rękę włóż pomiędzy nogi, łapiąc dalsze udo poszkodowanego.
Drugą rękę poszkodowanego zegnij i umieść na jego plecach, swoją rękę wsuń pod łokieć poszkodowanego, złap za jego dłoń i spleć palce.
Pewnym ruchem obróć poszkodowanego na plecy.
Podsumowanie
Ocena oddechu trwa 10 sekund metodą widać‑słychać‑czuć.
Oddech prawidłowy to min. 2 oddechy na 10 sekund. W razie oddechu nieprawidłowego konieczne jest rozpoczęcie RKO.
Po stwierdzeniu oddechu prawidłowego u osoby nieprzytomnej należy ją ułożyć w pozycji bocznej.
Kobiety w ciąży zawsze układamy na lewym boku.
Jeżeli poszkodowany musi być ułożony w pozycji bocznej dłużej niż 30 minut, po tym czasie należy go odwrócić na drugi bok, aby zwolnić ucisk na leżące niżej ramię.
Z poszkodowaną osobą przytomną należy (jeśli jest taka możliwość) przeprowadzić wywiad SAMPLE.
Krótkotrwałą utratę przytomności trwającą od kilku do kilkudziesięciu sekund nazywamy omdleniem. Najczęstszą jego przyczyną jest chwilowe niedotlenie mózgu i stan ten w większości przypadków nie wymaga wzywania służb ratunkowych, ale trzeba otoczyć taką osobę opieką, bacznie ją obserwować i nie zostawiać samej. Pierwsza pomoc polega na dostarczeniu poszkodowanemu jak najwięcej tlenu (zaleca się otworzyć okno, wyprowadzić z dusznego pomieszczenia itp.).
Przedłużająca się utrata przytomności (brak świadomości) jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. Osoba nieprzytomna traci kontakt ze światem zewnętrznym, przestaje reagować na bodźce głosowe, dotyk, ból, co powoduje, że staje się całkowicie bezbronna.
Najpoważniejszym zagrożeniem dla osoby nieprzytomnej jest uduszenie się przez opadający na tylną ścianę gardła język oraz zadławienie własną śliną lub wymiocinami.
Pierwszą czynnością, jaką należy wykonać po stwierdzeniu, że osoba jest nieprzytomna to zbadanie oddechu. W przypadku, gdy jest on zachowany, należy ułożyć osobę poszkodowaną w pozycji bocznej bezpiecznej.
Ułożenie osoby nieprzytomnej na boku jest dla niej najbezpieczniejsze, ponieważ w pozycji tej poszkodowany nie zadławi się własną śliną/wymiocinami, pozycja jest stabilna, a język nie zatyka górnych dróg oddechowych.
Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychnumerach alarmowych.
Dowiedz się, co to jest pojemność życiowa płuc i z czego się składa.
Poszukaj (najlepiej w Wytycznych 2010 ERC) innej metody udrażniania górnych dróg oddechowych i wymień, w jakich przypadkach można ją zastosować.
W dostępnych źródłach poszukaj innej, niż prezentowana w lekcji, metody układania osoby nieprzytomnej w pozycji bocznej bezpiecznej. Wskaż najważniejsze różnice i zastanów się, z czego one wynikają
Słowniczek
osoba, która nie reaguje na bodźce zewnętrzne
ułożenie poszkodowanego na boku stabilizujące jego ciało, oraz umożliwiające zachowanie drożności dróg oddechowych i chroniące przed zachłyśnięciem
utrata świadomości i kontaktu ze światem zewnętrznym; może być spowodowana m.in.:
urazem głowy,
niedotlenieniem,
zatruciem,
udarem mózgu,
działaniem prądu elektrycznego,
ogólnym wyczerpaniem organizmu.
Zadania
Wskaż, które zdania są prawdziwe, a które – fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Wywiad SAMPLE zawiera pytanie o przyjmowane leki. | □ | □ |
| Oddech prawidłowy u osoby nieprzytomnej to co najmniej 2 oddechy na 10 sekund. | □ | □ |
| Ocenę stanu przytomności możemy wykonać, klepiąc poszkodowanego po twarzy. | □ | □ |
| Osobę nieprzytomną układamy tylko na prawym boku. | □ | □ |
| Osoba nieprzytomna to taka, która nie reaguje na bodźce zewnętrzne. | □ | □ |
| Aby udrożnić drogi oddechowe, należy odchylić głowę poszkodowanego do tyłu. | □ | □ |
| Podczas wywiadu z przytomnym poszkodowanym nie wolno go dotykać. | □ | □ |
Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie słowa.
Głównym zagrożeniem u osoby nieprzytomnej jest mechaniczna ............................ górnych dróg ...................... spowodowana zapadaniem się .............. na tylną ścianę ...............
Zaznacz cechy pozycji bocznej bezpiecznej (bocznej ustalonej).
- Jest stabilna.
- Ułatwia zbadanie tętna.
- Zabezpiecza przed utratą przytomności.
- Zapewnia drożność dróg oddechowych.
- Zabezpiecza przed zachłyśnięciem.
Rozwiąż krzyżówkę.
- Podstawowe zagrożenie dla osoby nieprzytomnej.
- Miejsca, w które przykładasz dłonie podczas udrożniania górnych dróg oddechowych, to czoło i…
- Nie ma jej osoba nieprzytomna.
- Może być pierwsza lub kwalifikowana.
- Przed ułożeniem poszkodowanego w pozycji bocznej bezpiecznej należy je zdjąć.
- Nie reaguje na nie osoba nieprzytomna.
| 1 | |||||||||||||
| 2 | |||||||||||||
| 3 | |||||||||||||
| 4 | |||||||||||||
| 5 | |||||||||||||
| 6 |